۴٬۹۳۳
ویرایش
جریانهای اسلامی در الجزایر (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ی' به 'ه') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
=موقعیت کشور الجزایر= | =موقعیت کشور الجزایر= | ||
[[الجزایر]] کشوری در شمال قاره [[آفریقا]] است که از سمت شرق به توس و لیبی از سمت غرب به [[مراکش]] و [[صحرا]]، از جنوب غربی [[موریتانی]]، از سمت شمال به دریای مدیترانه و از سمت جنوب به [[نیجر ]] و [[مالی ]] محدود است. به‌رغم پهناور بودن، بیشتر سطح این کشور را کویر پوشانده است؛ درواقع فقط یک‌ششم از کلّ مساحت این کشور قابل زیستن است. | [[الجزایر]] کشوری در شمال قاره [[آفریقا]] است که از سمت شرق به توس و لیبی از سمت غرب به [[مراکش]] و [[صحرا]]، از جنوب غربی [[موریتانی]]، از سمت شمال به دریای مدیترانه و از سمت جنوب به [[نیجر]] و [[مالی]] محدود است. به‌رغم پهناور بودن، بیشتر سطح این کشور را کویر پوشانده است؛ درواقع فقط یک‌ششم از کلّ مساحت این کشور قابل زیستن است. | ||
جمعیت این کشور بیش از سی‌وهفت میلیون نفر اعلان شده است. بربرها اولین ساکنین این سرزمین هستند که دوازده قرن قبل از میلاد به این سرزمین وارد شدند. در سال 146 قبل از میلاد، دولت [[رم]] بر این سرزمین تسلط یافت و سپس حکومت [[بیزانس]] (روم شرقی) این کشور را تحت نفوذ خود قرار داد و در نیمه قرن دوم اول هجری به تصرف [[مسلمان]] درآمد و سپس حکومت‌های [[اموی]] | جمعیت این کشور بیش از سی‌وهفت میلیون نفر اعلان شده است. بربرها اولین ساکنین این سرزمین هستند که دوازده قرن قبل از میلاد به این سرزمین وارد شدند. در سال 146 قبل از میلاد، دولت [[رم]] بر این سرزمین تسلط یافت و سپس حکومت [[بیزانس]] (روم شرقی) این کشور را تحت نفوذ خود قرار داد و در نیمه قرن دوم اول هجری به تصرف [[مسلمان]] درآمد و سپس حکومت‌های [[اموی]] و [[عباسی]] و [[فاطمیان]] در این سرزمین حکمرانی کردند. | ||
از قرن دهم هجری تحت سلطه [[حکومت عثمانی]] درآمد؛ که تا قرن دوازدهم ادامه یافت و در سال 1830 میلادی تا 1860 توسط حکومت [[فرانسه]] اشغال شد. مردم [[الجزایر]] پس از مبارزات طولانی در 1962 (1341) و بعد از 132 سال که تحت سلطه [[فرانسه]] بود به استقلال رسید و در همان سال به نام «جمهوریه الجزایریه الدموکراتیه الشعبیه» (جمهوری دموکراتیک مردمی [[الجزایر]]) به عضویت [[سازمان ملل متحد]] درآمد؛ زبان رسمی این کشور، عربی و دین آن، اسلام است.<ref>کشور | از قرن دهم هجری تحت سلطه [[حکومت عثمانی]] درآمد؛ که تا قرن دوازدهم ادامه یافت و در سال 1830 میلادی تا 1860 توسط حکومت [[فرانسه]] اشغال شد. مردم [[الجزایر]] پس از مبارزات طولانی در 1962 (1341) و بعد از 132 سال که تحت سلطه [[فرانسه]] بود به استقلال رسید و در همان سال به نام «جمهوریه الجزایریه الدموکراتیه الشعبیه» (جمهوری دموکراتیک مردمی [[الجزایر]]) به عضویت [[سازمان ملل متحد]] درآمد؛ زبان رسمی این کشور، عربی و دین آن، اسلام است.<ref>کشور الجزایر»، پایگاه اطلاع‌رسانی مبلغ به آدرس اینترنتی: moballegh.net/uploads/117_293_1-2-Aljazayer.doc</ref> | ||
=ادیان و مذاهب در الجزایر= | =ادیان و مذاهب در الجزایر= | ||
[[اسلام]] مذهب رسمی مردم [[الجزایر]] است. حدود 99 درصد مردم این کشور را مسلمانان تشکیل می‌دهند. اکثریت مردم [[مسلمان]] این کشور سنی مذهب و مالکی‌اند که در فروع مذهب، تابع نظرات مالک و در اصول مذهب خود طبق تذکرات [[اشعریه]] رفتار می‌نمایند و در امور سیاسی کاملاً تابع فرمان‌های دولت و حکومت مرکزی [[الجزایر]] می‌باشند. | [[اسلام]] مذهب رسمی مردم [[الجزایر]] است. حدود 99 درصد مردم این کشور را مسلمانان تشکیل می‌دهند. اکثریت مردم [[مسلمان]] این کشور سنی مذهب و مالکی‌اند که در فروع مذهب، تابع نظرات مالک و در اصول مذهب خود طبق تذکرات [[اشعریه]] رفتار می‌نمایند و در امور سیاسی کاملاً تابع فرمان‌های دولت و حکومت مرکزی [[الجزایر]] می‌باشند. | ||
این فرقه نوعاً از رفتارهای افراطی که حاکم بر نظرات [[سلفیه ]] و [[وهابیون ]] است فاصله می‌گیرند و با فرق دیگر اسلامی ازجمله [[شیعیان ]] با تسامح و تعامل رفتار می‌نمایند؛ و بقیه [[سنی ]] مذهب‌ها، از پیروان [[حنفی]] هستند. ازنظر اقلیت مذهبی مسلمان که از اکثریت برخوردارند، خوارج بزرگ‌ترین این اقلیت به شمار می‌روند، آنها ازنظر اجرای احکام دینی بسیار مقید و در انجام آن شدت بیشتری نسبت به دیگر افراد [[مسلمان]] به خرج می‌دهند. | این فرقه نوعاً از رفتارهای افراطی که حاکم بر نظرات [[سلفیه]] و [[وهابیون]] است فاصله می‌گیرند و با فرق دیگر اسلامی ازجمله [[شیعیان]] با تسامح و تعامل رفتار می‌نمایند؛ و بقیه [[سنی]] مذهب‌ها، از پیروان [[حنفی]] هستند. ازنظر اقلیت مذهبی مسلمان که از اکثریت برخوردارند، خوارج بزرگ‌ترین این اقلیت به شمار می‌روند، آنها ازنظر اجرای احکام دینی بسیار مقید و در انجام آن شدت بیشتری نسبت به دیگر افراد [[مسلمان]] به خرج می‌دهند. | ||
در این کشور همچنین چند کلیسا و پیروان مذاهب [[کاتولیک]] [[رم]] فعالیت دارند و همچنین عده‌ای قلیل از اقوام [[یهود]] گریخته از دیگر کشورها به این کشور مهاجرت کردند. گرایش‌های دینی موجود در این کشور را می‌توان به نحو زیر فهرست کرد: | در این کشور همچنین چند کلیسا و پیروان مذاهب [[کاتولیک]] [[رم]] فعالیت دارند و همچنین عده‌ای قلیل از اقوام [[یهود]] گریخته از دیگر کشورها به این کشور مهاجرت کردند. گرایش‌های دینی موجود در این کشور را می‌توان به نحو زیر فهرست کرد: | ||
==1. سلفیه اصلاح‌گرا== | ==1. سلفیه اصلاح‌گرا == | ||
این تفکر ریشه در اندیشه‌های [[سید جمال الدین اسدآبادی]] و [[شیخ محمد عبده]] دارد. تأثیر این تفکر بر انقلاب بزرگ [[الجزایر ]] که علیه نظام سلطه [[فرانسه]] شکل گرفت بسیار شگرف بود تا آنجا که از رهبران مؤثر انقلاب [[الجزایر]] یعنی شکیب ارسلان، حرکت اسلامی خود را مرهون، تعالیم و تفکرات [[سید جمال‌الدین]] قلمداد کرده است. | این تفکر ریشه در اندیشه‌های [[سید جمال الدین اسدآبادی]] و [[شیخ محمد عبده]] دارد. تأثیر این تفکر بر انقلاب بزرگ [[الجزایر]] که علیه نظام سلطه [[فرانسه]] شکل گرفت بسیار شگرف بود تا آنجا که از رهبران مؤثر انقلاب [[الجزایر]] یعنی شکیب ارسلان، حرکت اسلامی خود را مرهون، تعالیم و تفکرات [[سید جمال‌الدین]] قلمداد کرده است. | ||
البته در نظریات [[شیخ محمد عبده]]، مبارزات سیاسی به‌صورت مبارزه جهادی مطرح نشده است و صرفاً به مبارزات منفی اکتفا شده است و از این روش [[رشید رضا]] شاگرد [[محمد عبده]] و شیخ [[عبدالحمید بن بادیس]] از علماء [[الجزایر]] تبعیت کرده‌اند؛ به‌طوری‌که صرفاً بر کارها و فعالیتهای مذهبی و فرهنگی در مبارزه با استعمارگران و سلطه‌جویان اکتفاء نموده‌اند و لذا اعتقادی به مبارزات جهادی بر ضد استعمار نداشته‌اند و صرفاً به نشر عقاید و تربیت دینی محض پرداخته‌اند.<ref>مختاری، مجید. الگوی وحدت اسلامی از دیدگاه مصلحان دینی معاصر. پایان‌نامه دوره فوق‌لیسانس دانشگاه [[امام صادق]] علیه‌السلام. تهران، 1383، ص 95</ref> | البته در نظریات [[شیخ محمد عبده]]، مبارزات سیاسی به‌صورت مبارزه جهادی مطرح نشده است و صرفاً به مبارزات منفی اکتفا شده است و از این روش [[رشید رضا]] شاگرد [[محمد عبده]] و شیخ [[عبدالحمید بن بادیس]] از علماء [[الجزایر]] تبعیت کرده‌اند؛ به‌طوری‌که صرفاً بر کارها و فعالیتهای مذهبی و فرهنگی در مبارزه با استعمارگران و سلطه‌جویان اکتفاء نموده‌اند و لذا اعتقادی به مبارزات جهادی بر ضد استعمار نداشته‌اند و صرفاً به نشر عقاید و تربیت دینی محض پرداخته‌اند.<ref>مختاری، مجید. الگوی وحدت اسلامی از دیدگاه مصلحان دینی معاصر. پایان‌نامه دوره فوق‌لیسانس دانشگاه [[امام صادق]] علیه‌السلام. تهران، 1383، ص 95</ref> | ||
==2. صوفیه== | ==2. صوفیه == | ||
صوفیه [[الجزایر]] از [[اهل تسنن]] [[الجزایر]] محسوب می‌شوند در فروع [[مذهب مالکی]] و در اصول مذهب، تابع تفکرات [[اشعری]] هستند و مشی و سلوک برخی از آنان در چهارچوب طریقه [[تیجانیه ]] است و مرکز آنها در منطقه عین قاضی واقع شده است و برخی دیگر نیز بر طریقه [[قادریّه]] که عمدتاً در مراکش به سر می‌برند استوار است و گروهی نیز تابع طریقه [[علویه ]] هستند که در غرب [[الجزایر]] ساکن می‌باشند. | صوفیه [[الجزایر]] از [[اهل تسنن]] [[الجزایر]] محسوب می‌شوند در فروع [[مذهب مالکی]] و در اصول مذهب، تابع تفکرات [[اشعری]] هستند و مشی و سلوک برخی از آنان در چهارچوب طریقه [[تیجانیه]] است و مرکز آنها در منطقه عین قاضی واقع شده است و برخی دیگر نیز بر طریقه [[قادریّه]] که عمدتاً در مراکش به سر می‌برند استوار است و گروهی نیز تابع طریقه [[علویه]] هستند که در غرب [[الجزایر]] ساکن می‌باشند. | ||
گروه اخیر که به‌شدت با تفکرات [[سلفیه]] و [[وهابیان ]] مخالف‌اند نوعاً مورد غضب و خشم وهابیان واقع‌شده و از جانب آنان مورد تهدید قرار می‌گیرند؛ لذا این گروه نسبت به سایر گروه‌های دیگر به [[شیعه ]] نزدیک‌ترند. رهبر فکری این گروه ادریس از نوادگان [[امام حسن مجتبی]] علیه‌السلام است و لذا گاهی این گروه را [[ادرسیه]] نیز می‌خوانند. <ref>ثقفی، سید محمد، جنبش اسلامی در الجزایر: عوامل شکست، درس‌هایی از مکتب اسلام، تیر 1371، سال 32 – شماره 3 (4 صفحه – از 65 تا 68 | گروه اخیر که به‌شدت با تفکرات [[سلفیه]] و [[وهابیان]] مخالف‌اند نوعاً مورد غضب و خشم وهابیان واقع‌شده و از جانب آنان مورد تهدید قرار می‌گیرند؛ لذا این گروه نسبت به سایر گروه‌های دیگر به [[شیعه]] نزدیک‌ترند. رهبر فکری این گروه ادریس از نوادگان [[امام حسن مجتبی]] علیه‌السلام است و لذا گاهی این گروه را [[ادرسیه]] نیز می‌خوانند. <ref>ثقفی، سید محمد، جنبش اسلامی در الجزایر: عوامل شکست، درس‌هایی از مکتب اسلام، تیر 1371، سال 32 – شماره 3 (4 صفحه – از 65 تا 68 | ||
</ref> | </ref> | ||
==3. وهابی‌ها== | ==3. وهابی‌ها == | ||
شکل‌گیری فرقه [[وهابیت]] در [[الجزایر]] به سال 1980 میلادی برمی‌گردد؛ یعنی زمانی که رئیس‌جمهور وقت [[الجزایر]]، [[شادلی بن جدید]] به‌طور رسمی فعالیت فرق مذهبی و گروه‌های دینی را در [[الجزایر]] آزاد اعلام کرد و این تحول همزمان با پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] بود و همین مسئله موجب گرایش مردم [[الجزایر]] به سمت [[اسلام]] انقلابی شد و به همین دلیل حساسیت روزافزون افراطیون اهل سنت خصوصاً [[وهابیون ]] را برانگیخت و برای مبارزه با رشد شیعهگرایی، به وهابیون میدان فعالیت بر ضد شیعه را دادند و لذا در [[الجزایر]] که زمینه‌های تمایل به [[تشیع]] فراهم بود، با رسوخ تفکرات [[وهابیت ]] درصدد ایجاد و مقابله با این تفکر پیشرو برآمدند و بدین‌صورت در [[الجزایر]] با کمک مالی حکومت وهابی [[عربستان ]] و سایر بلاد همفکر [[عربستان]]، موج [[وهابیت ]] در [[الجزایر]] به‌سرعت گسترش یافت و ازجمله برنامه‌های مبلغان [[وهابی ]] در [[الجزایر]]، اعزام جوانان الجزایری به [[مکه]] و [[مدینه]] برای کسب دروس دینی و فراگیری تفکرات وهابی بود. <ref>پول نفتی که صرف تبلیغ وهابیت | شکل‌گیری فرقه [[وهابیت]] در [[الجزایر]] به سال 1980 میلادی برمی‌گردد؛ یعنی زمانی که رئیس‌جمهور وقت [[الجزایر]]، [[شادلی بن جدید]] به‌طور رسمی فعالیت فرق مذهبی و گروه‌های دینی را در [[الجزایر]] آزاد اعلام کرد و این تحول همزمان با پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] بود و همین مسئله موجب گرایش مردم [[الجزایر]] به سمت [[اسلام]] انقلابی شد و به همین دلیل حساسیت روزافزون افراطیون اهل سنت خصوصاً [[وهابیون]] را برانگیخت و برای مبارزه با رشد شیعهگرایی، به وهابیون میدان فعالیت بر ضد شیعه را دادند و لذا در [[الجزایر]] که زمینه‌های تمایل به [[تشیع]] فراهم بود، با رسوخ تفکرات [[وهابیت]] درصدد ایجاد و مقابله با این تفکر پیشرو برآمدند و بدین‌صورت در [[الجزایر]] با کمک مالی حکومت وهابی [[عربستان]] و سایر بلاد همفکر [[عربستان]]، موج [[وهابیت]] در [[الجزایر]] به‌سرعت گسترش یافت و ازجمله برنامه‌های مبلغان [[وهابی]] در [[الجزایر]]، اعزام جوانان الجزایری به [[مکه]] و [[مدینه]] برای کسب دروس دینی و فراگیری تفکرات وهابی بود. <ref>پول نفتی که صرف تبلیغ وهابیت می‌شود»، گفتگو با دکتر علی الشعیبی مشاور ملک فهد، پادشاه پیشین عربستان، خبرگزاری فارس 1391/04/17 به آدرس اینترنتی: http://farsnews.com/newstext.php?nn=13910405000303</ref> | ||
دانشجویان اعزامی پس از 5 سال از [[عربستان]] به [[الجزایر]] مراجعت نموده درحالی‌که حامل تفکرات [[محمد بن عبدالوهاب]] بودند. | دانشجویان اعزامی پس از 5 سال از [[عربستان]] به [[الجزایر]] مراجعت نموده درحالی‌که حامل تفکرات [[محمد بن عبدالوهاب]] بودند. | ||
از طرفی [[حکومت سعودی]] با ارسال کتب وهابی به [[الجزایر]] به‌صورت مجانی و با تطمیع برخی از علماء [[الجزایر]] به‌سرعت تفکرات وهابی‌گری را در [[الجزایر ]] رشد و نشر داد. گروه‌های مذهبی وهابی در طول ده سال به‌صورت آزادانه به تبلیغ وهابی‌گری پرداختند تا اینکه در سال 1990 با همزمان با تحرکات اسلامی در [[الجزایر]] و مقابله دولت [[الجزایر]] با این تحرکات، فعالیتهای این فرقه نیز محدود گردید. فعالیتهای آنان اکنون نیز ادامه دارد و نوعاً طبقه فقر و جاهل به این تفکر گرایش پیدا می‌کنند. | از طرفی [[حکومت سعودی]] با ارسال کتب وهابی به [[الجزایر]] به‌صورت مجانی و با تطمیع برخی از علماء [[الجزایر]] به‌سرعت تفکرات وهابی‌گری را در [[الجزایر]] رشد و نشر داد. گروه‌های مذهبی وهابی در طول ده سال به‌صورت آزادانه به تبلیغ وهابی‌گری پرداختند تا اینکه در سال 1990 با همزمان با تحرکات اسلامی در [[الجزایر]] و مقابله دولت [[الجزایر]] با این تحرکات، فعالیتهای این فرقه نیز محدود گردید. فعالیتهای آنان اکنون نیز ادامه دارد و نوعاً طبقه فقر و جاهل به این تفکر گرایش پیدا می‌کنند. | ||
==4. تشیع== | ==4. تشیع == | ||
تاریخ حضور [[شیعیان ]] در [[الجزایر ]] به قرن‌ها قبل برمی‌گردد به‌طوری‌که در زمان حکومت اموی و فشار آنان بر شیعیان عده‌ای از شیعیان، از حجاز به سمت [[الجزایر]] رفته و در آنجا اقامت گزیدند و با افزایش تعداد شیعیان در منطقه مغرب عربی با محوریت نوادگان [[امام حسن مجتبی]]، دولت [[ادریسیه]] در آنجا شکل گرفت و این در حالی است که با اعزام برخی از شاگردان [[امام صادق]] علیه‌السلام به [[مغرب عربی]]، زمینه‌های گسترش نفوذ شیعیان در [[الجزایر]] نیز فراهم گردید در زمان حکومت موحدیه که به زعامت مهدی بن تومرت بود ولو معتقد به عقاید [[شیعه]] نبودند ولی از دوستداران [[اهل‌بیت]] محسوب می‌شدند و بدین‌صورت زمینه حضور شیعیان و نشر تفکرات [[تشیع]] در این منطقه فراهم گردید. <ref>عبدالمالک حداد، گسترش تشیع در جامعه [[الجزایر]]، درگاه اینترنتی پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی به آدرس اینترنتی: | تاریخ حضور [[شیعیان]] در [[الجزایر]] به قرن‌ها قبل برمی‌گردد به‌طوری‌که در زمان حکومت اموی و فشار آنان بر شیعیان عده‌ای از شیعیان، از حجاز به سمت [[الجزایر]] رفته و در آنجا اقامت گزیدند و با افزایش تعداد شیعیان در منطقه مغرب عربی با محوریت نوادگان [[امام حسن مجتبی]]، دولت [[ادریسیه]] در آنجا شکل گرفت و این در حالی است که با اعزام برخی از شاگردان [[امام صادق]] علیه‌السلام به [[مغرب عربی]]، زمینه‌های گسترش نفوذ شیعیان در [[الجزایر]] نیز فراهم گردید در زمان حکومت موحدیه که به زعامت مهدی بن تومرت بود ولو معتقد به عقاید [[شیعه]] نبودند ولی از دوستداران [[اهل‌بیت]] محسوب می‌شدند و بدین‌صورت زمینه حضور شیعیان و نشر تفکرات [[تشیع]] در این منطقه فراهم گردید. <ref>عبدالمالک حداد، گسترش تشیع در جامعه [[الجزایر]]، درگاه اینترنتی پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی به آدرس اینترنتی: | ||
http://iri.miu.ac.ir/index.aspx?siteid-14&pageid-3425&newsview-439</ref> | http://iri.miu.ac.ir/index.aspx?siteid-14&pageid-3425&newsview-439</ref> پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، گرایش به تشیع برای مدتی احیا شد. | ||
==شکل‌گیری جنبش‌های اسلامگرا== | == شکل‌گیری جنبش‌های اسلامگرا == | ||
مردم [[مسلمان]] [[الجزایر]] از آغازین روزهای اشغال کشورشان توسط دولت استعماری [[فرانسه ]] مبارزات آشکار و پنهان خود را آغاز کردند. آنها در واکنش به سلطه فرهنگی، سیاسی و اقتصادی [[فرانسه]]، دست به قیام‌های متعددی زدند که رهبری بیشتر این قیام و حرکت‌های اسلامی را علمای مذهبی بر عهده داشتند.<ref>Historical Dictionary of Islamic fundamentalism, p23</ref> | مردم [[مسلمان]] [[الجزایر]] از آغازین روزهای اشغال کشورشان توسط دولت استعماری [[فرانسه]] مبارزات آشکار و پنهان خود را آغاز کردند. آنها در واکنش به سلطه فرهنگی، سیاسی و اقتصادی [[فرانسه]]، دست به قیام‌های متعددی زدند که رهبری بیشتر این قیام و حرکت‌های اسلامی را علمای مذهبی بر عهده داشتند.<ref>Historical Dictionary of Islamic fundamentalism, p23</ref> قدیمی‌ترین قیام علیه استعمار در [[الجزایر]] منتسب به «[[امیر عبدالقادر جزایری]]» است. امیر عبدالقادر فرزند امیر محی‌الدین بود که خود از نواده مرابطون بود. | ||
معنی لغوی « [[المرابطون]] » به معنی قراولانی است که اسبان خود را در سرحدات بلاد حضم حاضر نگه می‌دارند و اصطلاحاً به آنها مروجان ایمان می‌گفتند.<ref>فراز و فرودهای یک | معنی لغوی «[[المرابطون]]» به معنی قراولانی است که اسبان خود را در سرحدات بلاد حضم حاضر نگه می‌دارند و اصطلاحاً به آنها مروجان ایمان می‌گفتند.<ref>فراز و فرودهای یک انقلاب»، باشگاه اندیشه به آدرس اینترنتی:http://www.bashgah.net/fa/content/print_version/31246 (Fri Mar 7 23:52:52 2013</ref> | ||
امیر عبدالقادر قیام خود را علیه فرانسویان در 1832 آغاز کرد و ابتدا قبایل «ماسکارا» با او بیعت و خود را برای جهاد علیه فرانسویان آماده کردند. | امیر عبدالقادر قیام خود را علیه فرانسویان در 1832 آغاز کرد و ابتدا قبایل «ماسکارا» با او بیعت و خود را برای جهاد علیه فرانسویان آماده کردند. | ||
عبدالقادر در 1834 در بخش‌هایی از این کشور، فرانسویان را شکست داد و دولت [[فرانسه]] تقاضای صلح کرد و طبق قراردادی جز چند بندر و بخشی از نوار ساحلی بقیه [[الجزایر]] را به او سپرد (28 مه 1837) ولی امیر عبدالقادر به گرفتن چند شهر قانع نشد و در 18 نوامبر 1839 بار دیگر به [[فرانسه]] اعلان جنگ داد. | عبدالقادر در 1834 در بخش‌هایی از این کشور، فرانسویان را شکست داد و دولت [[فرانسه]] تقاضای صلح کرد و طبق قراردادی جز چند بندر و بخشی از نوار ساحلی بقیه [[الجزایر]] را به او سپرد (28 مه 1837) ولی امیر عبدالقادر به گرفتن چند شهر قانع نشد و در 18 نوامبر 1839 بار دیگر به [[فرانسه]] اعلان جنگ داد. | ||
دولت [[فرانسه]] نیز سپاهی به فرماندهی ژنرال «بوژو» به جنگ امیر عبدالقادر فرستاد. به‌رغم آنکه محمد ثانی پادشاه [[مراکش]] قول مساعدت به عبدالقادر داده بود، به علت آنکه فرانسویان بند طنجه را گلوله‌باران کردند، پادشاه [[مراکش ]] برای حفظ تاج و تخت خویش از کمک به امیر عبدالقادر خودداری کرد.<ref>فراز و فرودهای یک انقلاب»، باشگاه اندیشه به آدرس اینترنتی:http://www.bashgah.net/fa/content/print_version/31246 (Fri Mar 7 23:52:52 2013</ref> | دولت [[فرانسه]] نیز سپاهی به فرماندهی ژنرال «بوژو» به جنگ امیر عبدالقادر فرستاد. به‌رغم آنکه محمد ثانی پادشاه [[مراکش]] قول مساعدت به عبدالقادر داده بود، به علت آنکه فرانسویان بند طنجه را گلوله‌باران کردند، پادشاه [[مراکش]] برای حفظ تاج و تخت خویش از کمک به امیر عبدالقادر خودداری کرد.<ref>فراز و فرودهای یک انقلاب»، باشگاه اندیشه به آدرس اینترنتی:http://www.bashgah.net/fa/content/print_version/31246 (Fri Mar 7 23:52:52 2013</ref> | ||
نتیجه این امر سبب شکست امیر عبدالقادر در 1845 شد. | نتیجه این امر سبب شکست امیر عبدالقادر در 1845 شد. | ||
امیر عبدالقادر یک بار دیگر در 1847 دچار شکست شد و فرانسویان او را دستگیر و به دمشق واقع در [[سوریه]] تبعید کردند. وی سرانجام در 1883 در 75 سالگی در دمشق وفات یافت. پس از استقلال [[الجزایر ]] در 1966 برای تجلیل از مقام او بقایای جسدش را از قبر خارج کرده و طی تشریفاتی در [[الجزایر]] چون قهرمان ملی به خاک سپردند <ref>الأمیر عبدالقادر و بوادر الدوله الجزائریة | امیر عبدالقادر یک بار دیگر در 1847 دچار شکست شد و فرانسویان او را دستگیر و به دمشق واقع در [[سوریه]] تبعید کردند. وی سرانجام در 1883 در 75 سالگی در دمشق وفات یافت. پس از استقلال [[الجزایر]] در 1966 برای تجلیل از مقام او بقایای جسدش را از قبر خارج کرده و طی تشریفاتی در [[الجزایر]] چون قهرمان ملی به خاک سپردند <ref>الأمیر عبدالقادر و بوادر الدوله الجزائریة المعاصرة» به آدرس اینترنتی:http://www.binbadis.net/component/content/article/39-emir-abdeklader/357- amir.html</ref> | ||
پس از مرگ عبدالقادر مبارزات و اعتراضات پراکنده‌ای وجود داشت تا اینکه، پس از جنگ جهانی اول، «امیر خالد»، نوه امیر عبدالقادر دنباله اقدامات جد خویش را گرفت.<ref>جلال یحیی، المغرب الکبیر، دوران معاصر و نقش جنبش‌های آزادیبخش در استقلال، الدار القومیة للطباعة و النشر، اسکندریة بخش 3 – 1996 م، ص 1043</ref> | پس از مرگ عبدالقادر مبارزات و اعتراضات پراکنده‌ای وجود داشت تا اینکه، پس از جنگ جهانی اول، «امیر خالد»، نوه امیر عبدالقادر دنباله اقدامات جد خویش را گرفت.<ref>جلال یحیی، المغرب الکبیر، دوران معاصر و نقش جنبش‌های آزادیبخش در استقلال، الدار القومیة للطباعة و النشر، اسکندریة بخش 3 – 1996 م، ص 1043</ref> | ||
بعد از او [[احمد مصالی الحاج]] جنبش استقلال‌طلبانه مردم [[الجزایر ]] را رهبری کرد. او در 1927 در کنگره اتحاد علیه [[امپریالیسم ]] در بروکسل شرکت کرد و در آن کنفرانس استقلال مردم [[الجزایر]] را از [[فرانسه]] خواستار شد. | بعد از او [[احمد مصالی الحاج]] جنبش استقلال‌طلبانه مردم [[الجزایر]] را رهبری کرد. او در 1927 در کنگره اتحاد علیه [[امپریالیسم]] در بروکسل شرکت کرد و در آن کنفرانس استقلال مردم [[الجزایر]] را از [[فرانسه]] خواستار شد. | ||
او سپس در [[الجزایر]] انجمن «ستاره شمال [[آفریقا]]» را با هدف تساوی فرهنگ فرانسوی و عربی پایه‌ریزی کرد ولی روانه زندان شد؛ اما نخستین انقلاب پس از این دوران طولانی انفعال نسبی، در سال 1324 ه.ش. (1945 م) از شهر قسطنطنیه یا قسنطنیه (واقع در شمال شرقی [[الجزایر]]) آغاز شد. | او سپس در [[الجزایر]] انجمن «ستاره شمال [[آفریقا]]» را با هدف تساوی فرهنگ فرانسوی و عربی پایه‌ریزی کرد ولی روانه زندان شد؛ اما نخستین انقلاب پس از این دوران طولانی انفعال نسبی، در سال 1324 ه. ش. (1945 م) از شهر قسطنطنیه یا قسنطنیه (واقع در شمال شرقی [[الجزایر]]) آغاز شد. | ||
در این سال که جنگ جهانی دوم در شرف پایان بود مردم [[الجزایر]] که خود را حتی‌الامکان آماده کسب استقلال کرده بودند قیام کردند، ولی [[فرانسه ]] با شدت عمل غیرمنتظره در برابر این قیام ایستاد و 45000 تن از مردم الجزایر را کشت. <ref>جلال یحیی، المغرب الکبیر، دوران معاصر و نقش جنبش‌های آزادیبخش در استقلال، الدار القومیة للطباعة و النشر، اسکندریة بخش 3 – 1996 م، ص 1043</ref> | در این سال که جنگ جهانی دوم در شرف پایان بود مردم [[الجزایر]] که خود را حتی‌الامکان آماده کسب استقلال کرده بودند قیام کردند، ولی [[فرانسه]] با شدت عمل غیرمنتظره در برابر این قیام ایستاد و 45000 تن از مردم الجزایر را کشت. <ref>جلال یحیی، المغرب الکبیر، دوران معاصر و نقش جنبش‌های آزادیبخش در استقلال، الدار القومیة للطباعة و النشر، اسکندریة بخش 3 – 1996 م، ص 1043</ref> | ||
سال‌ها پس از قیام «امیر عبدالقادر»، عالِم مذهبی شیخ « [[عبدالحمید بن بادیس]] » به همراه دوستش، [[شیخ بشیر ابراهیمی]] که او نیز روحانی بود تلاش کردند تا با تشکیل «[[جمعیه العلماء المسلمین]]» رهبری قیام ضد استعماری به دوش بکشند، هرچند مشی این دو به‌ویژه [[بن‌بادیس]] بیشتر بر پایه آگاهی‌بخشی و فعالیتهای فرهنگی استوار بود اما به‌تدریج به حوزه‌های سیاسی وارد شد به‌گونه‌ای برخی از اعضای این گروه با تبعیت از آراء و تفکرات [[ابن‌تیمیه]] و شاگردان [[شیخ محمد عبده]] همانند [[محمد رشید رضا]] و گروه «انصار اصلاحات در جهان اسلام» به رهبری «شکیب ارسلان»، دست به فعالیتهای مسلحانه در [[الجزایر]] زدند. <ref>حسن سید سلیمان، اسلام سیاسی در [[الجزایر]]، سند چاپ شده در کتاب اسلام در آفریقا (مدثر عبدالرحیم و التیجانی عبدالقادر، موسسه دارالحکمة للطباعة و النشر المحدوده، خرطوم، 1992 م، ص 79 – 82</ref> | سال‌ها پس از قیام «امیر عبدالقادر»، عالِم مذهبی شیخ «[[عبدالحمید بن بادیس]]» به همراه دوستش، [[شیخ بشیر ابراهیمی]] که او نیز روحانی بود تلاش کردند تا با تشکیل «[[جمعیه العلماء المسلمین]]» رهبری قیام ضد استعماری به دوش بکشند، هرچند مشی این دو به‌ویژه [[بن‌بادیس]] بیشتر بر پایه آگاهی‌بخشی و فعالیتهای فرهنگی استوار بود اما به‌تدریج به حوزه‌های سیاسی وارد شد به‌گونه‌ای برخی از اعضای این گروه با تبعیت از آراء و تفکرات [[ابن‌تیمیه]] و شاگردان [[شیخ محمد عبده]] همانند [[محمد رشید رضا]] و گروه «انصار اصلاحات در جهان اسلام» به رهبری «شکیب ارسلان»، دست به فعالیتهای مسلحانه در [[الجزایر]] زدند. <ref>حسن سید سلیمان، اسلام سیاسی در [[الجزایر]]، سند چاپ شده در کتاب اسلام در آفریقا (مدثر عبدالرحیم و التیجانی عبدالقادر، موسسه دارالحکمة للطباعة و النشر المحدوده، خرطوم، 1992 م، ص 79 – 82</ref> | ||
این جمعیت درنهایت نیز با گروه‌های سیاسی و مسلح ضد [[استعمار]] مانند «[[جبهه آزادیبخش ملی]]» ائتلاف نمود و به ابقای نقش برجسته‌ای در جنگ هشت‌ساله (1954 – 1962) علیه [[فرانسه]] پرداخت. | این جمعیت درنهایت نیز با گروه‌های سیاسی و مسلح ضد [[استعمار]] مانند «[[جبهه آزادیبخش ملی]]» ائتلاف نمود و به ابقای نقش برجسته‌ای در جنگ هشت‌ساله (1954 – 1962) علیه [[فرانسه]] پرداخت. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
«عبدالقادر» نگرشی کاملاً دینی به مبارزه داشت و شعارها و اصول خود را بر اصول مذهبی استوار ساخته بود. او بر این باور بود که دشمنان [[الجزایر]]، خصوصاً فرانسوی‌ها کافران حربی هستند و برای مقابله با آنها تنها دو راه بیشتر وجود ندارد یا پیروزی یا شهادت. <ref>امیر عبدالقادر الجزایری، فرهنگنامه علمای مجاهد: http://daneshnameh.irdc.ir/?p=167</ref> | «عبدالقادر» نگرشی کاملاً دینی به مبارزه داشت و شعارها و اصول خود را بر اصول مذهبی استوار ساخته بود. او بر این باور بود که دشمنان [[الجزایر]]، خصوصاً فرانسوی‌ها کافران حربی هستند و برای مقابله با آنها تنها دو راه بیشتر وجود ندارد یا پیروزی یا شهادت. <ref>امیر عبدالقادر الجزایری، فرهنگنامه علمای مجاهد: http://daneshnameh.irdc.ir/?p=167</ref> | ||
البته [[شیخ عبدالحمیدبن بادیس]] ، رهبر [[جمعیت علمای مسلمان الجزایر]] – و دومین رهبر مذهبی ضداستعماری پس از امیر عبدالقادر – ضمن تکیه بر دین مقدس اسلام برای احیای مجدد [[الجزایر]] بر اساس تعالیم وحی و کسب استقلال این کشور سعی کرد نگرش ملی‌گرایانه را نیز در اقدام خود لحاظ کند.<ref>حسن سید سلیمان؛ پیشین</ref> | البته [[شیخ عبدالحمیدبن بادیس]]، رهبر [[جمعیت علمای مسلمان الجزایر]] – و دومین رهبر مذهبی ضداستعماری پس از امیر عبدالقادر – ضمن تکیه بر دین مقدس اسلام برای احیای مجدد [[الجزایر]] بر اساس تعالیم وحی و کسب استقلال این کشور سعی کرد نگرش ملی‌گرایانه را نیز در اقدام خود لحاظ کند.<ref>حسن سید سلیمان؛ پیشین</ref> | ||
بن بادیس در مقابل فرانسوی‌ها که اشغال صدمین سالگرد [[الجزایر]] را در سال 1930 جشن و [[زبان عربی]] را ملغی اعلام کرده بود، شعار «[[الجزایر]] وطن من، اسلام دین من و عربی زبان من» را مطرح کرد. وی ابتدا اقدام به تأسیس صدها مدرسه آزاد کرد که در آن زبان عربی، علوم دینی و علوم جدید تدریس می‌شد. | بن بادیس در مقابل فرانسوی‌ها که اشغال صدمین سالگرد [[الجزایر]] را در سال 1930 جشن و [[زبان عربی]] را ملغی اعلام کرده بود، شعار «[[الجزایر]] وطن من، اسلام دین من و عربی زبان من» را مطرح کرد. وی ابتدا اقدام به تأسیس صدها مدرسه آزاد کرد که در آن زبان عربی، علوم دینی و علوم جدید تدریس می‌شد. | ||
(محمد ابراهیم و دیگران؛ [[جبهه نجات اسلامی]] [[الجزایر]] ، مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، 1385) توجه به سخنان [[بن‌بادیس]] نشان می‌دهد که وی همزمان هم دغدغه دین دارد و هم برای حفظ زبان عربی که در واقع بخشی از هویت ملی است مبارزه می‌کند. | (محمد ابراهیم و دیگران؛ [[جبهه نجات اسلامی]] [[الجزایر]]، مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، 1385) توجه به سخنان [[بن‌بادیس]] نشان می‌دهد که وی همزمان هم دغدغه دین دارد و هم برای حفظ زبان عربی که در واقع بخشی از هویت ملی است مبارزه می‌کند. | ||
در واقع برای [[بن بادیس]]، عربیت و [[اسلام]] دو روی سکه [[الجزایر]] مستقل بود. موضع‌گیری‌های سیاسی [[بن‌بادیس]] در سالهای آخر زندگی، به ویژه از 1356 ق به بعد، انعطاف‌ناپذیر شد و به مبارزه مسلحانه گرایش یافت؛ بنا به گفته یکی از شاگردانش، بر آن بود که به محض اعلام جنگ ایتالیا به [[فرانسه]]، قیام خود را آغاز کند. <ref>دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 3: 83 – 85</ref> در دوره پیش از انقلاب جریانهای سنتی اسلامی با تأسی از آموزه‌های دینی و تأثیرپذیری از شخصیتهای متفکر جهان عرب همچون [[حسن‌البنا]]، [[محمد عبده]] و [[رشید رضا]] تمام تلاششان خارج شدن از استبداد و [[استعمار]] بوده است؛ همین موضوع – یعنی حضور پررنگ [[استعمار]] بیگانه که همزمان دین و هویت ملی الجزایری‌ها را نشانه گرفته بود – دلیل اصلی ظهور و بروز جنبش‌های اسلامی شد. در همین امتداد هدف اصلی جنبش‌های اسلامی مردم [[الجزایر]]، کسب استقلال از طریق مبارزه مسلحانه و جهاد علیه استعمار [[فرانسه]] و حفظ و احیاء دین بود. | در واقع برای [[بن بادیس]]، عربیت و [[اسلام]] دو روی سکه [[الجزایر]] مستقل بود. موضع‌گیری‌های سیاسی [[بن‌بادیس]] در سالهای آخر زندگی، به ویژه از 1356 ق به بعد، انعطاف‌ناپذیر شد و به مبارزه مسلحانه گرایش یافت؛ بنا به گفته یکی از شاگردانش، بر آن بود که به محض اعلام جنگ ایتالیا به [[فرانسه]]، قیام خود را آغاز کند. <ref>دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 3: 83 – 85</ref> در دوره پیش از انقلاب جریانهای سنتی اسلامی با تأسی از آموزه‌های دینی و تأثیرپذیری از شخصیتهای متفکر جهان عرب همچون [[حسن‌البنا]]، [[محمد عبده]] و [[رشید رضا]] تمام تلاششان خارج شدن از استبداد و [[استعمار]] بوده است؛ همین موضوع – یعنی حضور پررنگ [[استعمار]] بیگانه که همزمان دین و هویت ملی الجزایری‌ها را نشانه گرفته بود – دلیل اصلی ظهور و بروز جنبش‌های اسلامی شد. در همین امتداد هدف اصلی جنبش‌های اسلامی مردم [[الجزایر]]، کسب استقلال از طریق مبارزه مسلحانه و جهاد علیه استعمار [[فرانسه]] و حفظ و احیاء دین بود. | ||
این رویکرد را به خوبی می‌توان در اعلامیه [[طرابلس]] که اندک زمانی پیش از استقلال [[الجزایر ]] صادر شد، مشاهده کرد: «فرهنگ [[الجزایر]]، فرهنگی ملی خواهد بود که براساس [[زبان عربی]] بنا نهاده شده است و دین اسلام از کلیه بدعت‌ها و خرافه‌گرایی‌هایی که باعث آسیب رساندن به ساحت قدسی آن می‌گردد، مبری است و این اندیشه الهی در چارچوب فرهنگ و شخصیت متبلور خواهد شد.» <ref>مجله البیان: شماره 23، 48 (پرونده حوادث الجزایر)</ref> | این رویکرد را به خوبی می‌توان در اعلامیه [[طرابلس]] که اندک زمانی پیش از استقلال [[الجزایر]] صادر شد، مشاهده کرد: «فرهنگ [[الجزایر]]، فرهنگی ملی خواهد بود که براساس [[زبان عربی]] بنا نهاده شده است و دین اسلام از کلیه بدعت‌ها و خرافه‌گرایی‌هایی که باعث آسیب رساندن به ساحت قدسی آن می‌گردد، مبری است و این اندیشه الهی در چارچوب فرهنگ و شخصیت متبلور خواهد شد.» <ref>مجله البیان: شماره 23، 48 (پرونده حوادث الجزایر)</ref> | ||
دومین دوره شکل‌گیری و توسعه جنبش های اسلامی در [[الجزایر ]] را باید به سالهای پس از 1962، یعنی دوران خروج اشغالگران فرانسوی و به قدرت رسیدن انقلابیون دانست. بعد از پیروزی انقلاب و کسب استقلال، نیروهای ملی‌گرا که فعالیتهای چشمگیری در سالهای پایانی قیام مردم [[الجزایر]] داشته و از سوی نیروهای تکنوکرات را در اختیار داشتند توانستند قدرت را قبضه کنند. | دومین دوره شکل‌گیری و توسعه جنبش های اسلامی در [[الجزایر]] را باید به سالهای پس از 1962، یعنی دوران خروج اشغالگران فرانسوی و به قدرت رسیدن انقلابیون دانست. بعد از پیروزی انقلاب و کسب استقلال، نیروهای ملی‌گرا که فعالیتهای چشمگیری در سالهای پایانی قیام مردم [[الجزایر]] داشته و از سوی نیروهای تکنوکرات را در اختیار داشتند توانستند قدرت را قبضه کنند. | ||
پیش از پیروزی انقلاب و در سالهای پس از جنگ جهانی دوم [[فرحت عباس]] که تحصیلکرده [[فرانسه]] و عضو حزب اتحاد مردم [[الجزایر]] بود جنبش دانشجویان مسلمان را در پاریس تشکیل داد او در خلال [[جنگ جهانی دوم]] «حزب بیانیه آزادی مردم [[الجزایر]]» را بنیاد نهاد و خواهان آزادی [[الجزایر]] در قالب یک جمهوری شد. | پیش از پیروزی انقلاب و در سالهای پس از جنگ جهانی دوم [[فرحت عباس]] که تحصیلکرده [[فرانسه]] و عضو حزب اتحاد مردم [[الجزایر]] بود جنبش دانشجویان مسلمان را در پاریس تشکیل داد او در خلال [[جنگ جهانی دوم]] «حزب بیانیه آزادی مردم [[الجزایر]]» را بنیاد نهاد و خواهان آزادی [[الجزایر]] در قالب یک جمهوری شد. | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
«انجمن الدعوة» که به عنوان یکی از احزاب شاخص اسلامگرا در سال 1989 م به ریاست «شیخ احمد سحنون» و با حضور شخصیت‌هایی چون محفوظ نحناح، عباس مدنی، عبدالله جاب‌الله، علی بلحاج و محمدسعید تأسیس شد. <ref>مجله البیان: شمارگان 23 و 48</ref>مهمترین اهداف خود را این گونه اعلام می‌دارد: | «انجمن الدعوة» که به عنوان یکی از احزاب شاخص اسلامگرا در سال 1989 م به ریاست «شیخ احمد سحنون» و با حضور شخصیت‌هایی چون محفوظ نحناح، عباس مدنی، عبدالله جاب‌الله، علی بلحاج و محمدسعید تأسیس شد. <ref>مجله البیان: شمارگان 23 و 48</ref>مهمترین اهداف خود را این گونه اعلام می‌دارد: | ||
1. اصلاح وضعیت عقیدتی جامعه 2. دعوت به اخلاق اسلامی 3. بهبود اوضاع اقتصادی از هم پاشیده [[الجزایر ]] 4. جهاد علمی. « [[جبهه نجات اسلامی]] »، به عنوان اصلی‌ترین حزب اسلامگرای [[الجزایر]] پس از انقلاب که پس از رایزنی‌های فراوان میان داعیان رجوع به فرهنگ اسلامی و از دل انجمن الدعوه به رهبری عباس مدنی و شیخ علی بلحاج پا به عرصه ظهور نهاد <ref>مجله البیان: شمارگان 23 و 48</ref> | 1. اصلاح وضعیت عقیدتی جامعه 2. دعوت به اخلاق اسلامی 3. بهبود اوضاع اقتصادی از هم پاشیده [[الجزایر]] 4. جهاد علمی. «[[جبهه نجات اسلامی]]»، به عنوان اصلی‌ترین حزب اسلامگرای [[الجزایر]] پس از انقلاب که پس از رایزنی‌های فراوان میان داعیان رجوع به فرهنگ اسلامی و از دل انجمن الدعوه به رهبری عباس مدنی و شیخ علی بلحاج پا به عرصه ظهور نهاد <ref>مجله البیان: شمارگان 23 و 48</ref> | ||
در افکار و آراء دینی خود را متأثر از [[شیخ بن بادیس]] و ابراهیمی‌دانسته و قائل به بازگشت به کتاب و سنت و روش سلف صالح معرفی کردند. آنها همچنین تفکرات انقلابی موجود در نوشته‌های [[حسن‌البنا]] ء و [[سید قطب]] را مبنای عمل خود قرار دادند.<ref>مؤسسه مطالعات و تحقیقات یافا، انقلاب اسلامی [[الجزایر]]، متن کامل برنامه سیاسی جبهه نجات اسلامی، قاهره، 1991 م، ص 3 – 5</ref> | در افکار و آراء دینی خود را متأثر از [[شیخ بن بادیس]] و ابراهیمی‌دانسته و قائل به بازگشت به کتاب و سنت و روش سلف صالح معرفی کردند. آنها همچنین تفکرات انقلابی موجود در نوشته‌های [[حسن‌البنا]] ء و [[سید قطب]] را مبنای عمل خود قرار دادند.<ref>مؤسسه مطالعات و تحقیقات یافا، انقلاب اسلامی [[الجزایر]]، متن کامل برنامه سیاسی جبهه نجات اسلامی، قاهره، 1991 م، ص 3 – 5</ref> | ||
به اعتقاد [[جبهه نجات اسلامی]] ، اسلام در حصار زمان و مکان نمی‌گنجد و محدود به حوزه‌ای خاص نمی‌گردد بلکه صلاحیت حضور در کلیه عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی... را دارا می‌باشد. ضرورت اجرای شریعت اسلامی، فراهم کردن آزادی ملت و رفع ظلم و استبداد، تکیه بر اقتصاد اسلامی و منع تعاملات حرم و تلاش برای وحدت مسلمانان از جمله اصول این حرکت دانسته شده است. <ref>مؤسسه مطالعات و تحقیقات یافا، انقلاب اسلامی [[الجزایر]]، متن کامل برنامه سیاسی جبهه نجات اسلامی، قاهره، 1991 م، ص 3 – 5</ref> | به اعتقاد [[جبهه نجات اسلامی]]، اسلام در حصار زمان و مکان نمی‌گنجد و محدود به حوزه‌ای خاص نمی‌گردد بلکه صلاحیت حضور در کلیه عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی... را دارا می‌باشد. ضرورت اجرای شریعت اسلامی، فراهم کردن آزادی ملت و رفع ظلم و استبداد، تکیه بر اقتصاد اسلامی و منع تعاملات حرم و تلاش برای وحدت مسلمانان از جمله اصول این حرکت دانسته شده است. <ref>مؤسسه مطالعات و تحقیقات یافا، انقلاب اسلامی [[الجزایر]]، متن کامل برنامه سیاسی جبهه نجات اسلامی، قاهره، 1991 م، ص 3 – 5</ref> | ||
در همین خصوص، «شیخ عبدالباقی صحراوی» به عنوان مسن‌ترین عضو برجسته جبهه نجات اسلامی، در بدو تأسیس جبهه، تلاش برای وحدت اسلامی، ارائه راه‌حل‌های اسلامی برای زندگی انسانی، جایگزین کردن اعتدال و میانه‌روی سیاسی به جای سرکوب و خشونت، تأمین منابع امت اسلامی [[الجزایر]] و ارائه راه نجات اسلامی به مردم را از هدفهای [[جبهه نجات اسلامی ]]ذکر می‌کند.<ref>جنبش‌ها و نهضت‌های سیاسی اسلام معاصر، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت، 1390 ص 113</ref> | در همین خصوص، «شیخ عبدالباقی صحراوی» به عنوان مسن‌ترین عضو برجسته جبهه نجات اسلامی، در بدو تأسیس جبهه، تلاش برای وحدت اسلامی، ارائه راه‌حل‌های اسلامی برای زندگی انسانی، جایگزین کردن اعتدال و میانه‌روی سیاسی به جای سرکوب و خشونت، تأمین منابع امت اسلامی [[الجزایر]] و ارائه راه نجات اسلامی به مردم را از هدفهای [[جبهه نجات اسلامی]]ذکر می‌کند.<ref>جنبش‌ها و نهضت‌های سیاسی اسلام معاصر، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت، 1390 ص 113</ref> | ||
در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت به رغم تنوع بالا در میان جریانهای اسلامگرا در دوران پسا استقلال در [[الجزایر]] مبنا و انگیزه اصلی جنبش های اسلامی را می‌توان تلاش برای بازگشت به اسلام و آموزه‌های اسلامی در عرصه‌های مختلف دانست. این مبانی در اهداف گروه‌ها و احزاب اسلامگرا که همان تلاش سخت و نرم در دو جبهه مبارزات مسلحانه – تا پیش از دهه 90 میلادی – و مبارزات سیاسی در قالب رقابت‌های انتخاباتی به ویژه انتخابات پارلمانی برای کسب قدرت و در نهایت استقرار حکومتی دینی تجلی یافته است. به گونه‌ای که عباس مدنی پس از پیروزی در انتخابات سال 1992 به صراحت از برنامه‌های حزب برای استقرار حکومتی دینی مشابه آنچه در [[ایران]] رخ داده است سخن گفت. <ref>جمعی از نویسندگان، انقلاب اسلامی؛ چرایی و چگونگی رخداد آن، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها، قم، 1378، ص 213</ref> | |||
در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت به رغم تنوع بالا در میان جریانهای اسلامگرا در دوران پسا استقلال در [[الجزایر]] مبنا و انگیزه اصلی جنبش های اسلامی را می‌توان تلاش برای بازگشت به اسلام و آموزه‌های اسلامی در عرصه‌های مختلف دانست. این مبانی در اهداف گروه‌ها و احزاب اسلامگرا که همان تلاش سخت و نرم در دو جبهه مبارزات مسلحانه – تا پیش از دهه 90 میلادی – و مبارزات سیاسی در قالب رقابت‌های انتخاباتی به ویژه انتخابات پارلمانی برای کسب قدرت و در نهایت استقرار حکومتی دینی تجلی یافته است. به گونه‌ای که عباس مدنی پس از پیروزی در انتخابات سال 1992 به صراحت از برنامه‌های حزب برای استقرار حکومتی دینی مشابه آنچه در [[ایران ]] رخ داده است سخن گفت. | |||
=دلایل شکل‌گیری مبارزات= | =دلایل شکل‌گیری مبارزات= | ||
در نگاهی کلان باید گفت که مبارزات سیاسی معاصر مردم [[الجزایر ]] دو انگیزه اصلی داشته است؛ نخست بیرون راندن استعمارگران و دوم مبارزه برای بازگرداندن اصول اسلامی به صحنه مدیریت جامعه پس از خارج کردن استعمارگران و پیروزی انقلاب. نکته قابل‌توجه در مبارزات مردم [[الجزایر]]، ماهیت اسلامی آن است. «[[اسلام]] بود که یک‌صد و پنجاه سال، در [[الجزایر]] مبارزه کرد و هم او بود که ریشه‌های عربیت را در آن سرزمین پابرجا نگه داشت... و تنها به این وسیله بود که روح مقاومت، در [[الجزایر]] زنده ماند.» | در نگاهی کلان باید گفت که مبارزات سیاسی معاصر مردم [[الجزایر]] دو انگیزه اصلی داشته است؛ نخست بیرون راندن استعمارگران و دوم مبارزه برای بازگرداندن اصول اسلامی به صحنه مدیریت جامعه پس از خارج کردن استعمارگران و پیروزی انقلاب. نکته قابل‌توجه در مبارزات مردم [[الجزایر]]، ماهیت اسلامی آن است. «[[اسلام]] بود که یک‌صد و پنجاه سال، در [[الجزایر]] مبارزه کرد و هم او بود که ریشه‌های عربیت را در آن سرزمین پابرجا نگه داشت... و تنها به این وسیله بود که روح مقاومت، در [[الجزایر]] زنده ماند.» | ||
<ref>سید علی خامنه‌ای، آینده در قلمرو اسلام، انتشارات هجرت، بی‌جا، 1345، صص 224 – 225</ref> نخستین حرکت انقلابی در این کشور که به نهضت عبدالقادر معروف است درست زمانی رخ داد که فرانسوی‌ها اقدام به اشغال این کشور نمودند و عبدالقادر که پیشوایی مذهبی بود دست به قیام زد. عبدالقادر با متحد ساختن قبایل و تأکید بر آموزه‌های دینی مبارزه با ظلم و نفی سلطه بیگانه قیام خود را برپا کرد، به دنبال او نیز شخصیت‌هایی چون شیخ عبدالحمید بن بادیس، «امیرخالد الهاشمی» و «شکیب ارسلان» دست به قیام و مخالفت با اشغالگران فرانسوی زدند. <ref>سید هادی خسروشاهی، نبرد اسلام در آفریقا، ج 2، چاپ دوم، مرکز مطبوعاتی دارالتبلیغ اسلامی، قم، 1353، ص 45</ref> | <ref>سید علی خامنه‌ای، آینده در قلمرو اسلام، انتشارات هجرت، بی‌جا، 1345، صص 224 – 225</ref> نخستین حرکت انقلابی در این کشور که به نهضت عبدالقادر معروف است درست زمانی رخ داد که فرانسوی‌ها اقدام به اشغال این کشور نمودند و عبدالقادر که پیشوایی مذهبی بود دست به قیام زد. عبدالقادر با متحد ساختن قبایل و تأکید بر آموزه‌های دینی مبارزه با ظلم و نفی سلطه بیگانه قیام خود را برپا کرد، به دنبال او نیز شخصیت‌هایی چون شیخ عبدالحمید بن بادیس، «امیرخالد الهاشمی» و «شکیب ارسلان» دست به قیام و مخالفت با اشغالگران فرانسوی زدند. <ref>سید هادی خسروشاهی، نبرد اسلام در آفریقا، ج 2، چاپ دوم، مرکز مطبوعاتی دارالتبلیغ اسلامی، قم، 1353، ص 45</ref> | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۴: | ||
=مؤلفه‌های مقاومت= | =مؤلفه‌های مقاومت= | ||
===یکم. مؤلفه‌های داخلی=== | === یکم. مؤلفه‌های داخلی === | ||
جنبش‌های اسلامی [[الجزایر]] تا پیش از انقلاب 1962 تماماً متأثر از حضور نیروهای بیگانه در کشورشان بودند؛ تا این تاریخ، مردم همه مشکلات و بحران‌های داخلی را حاصل [[استعمار]] بیگانه می‌دانستند به همین دلیل جنبش‌های اسلامی پیش از انقلاب در [[الجزایر]] هیچ‌کدام مبتنی بر مؤلفه‌های داخلی شکل نگرفتند؛ اما با پیروزی انقلاب به‌نوعی موضوع به‌طورکلی تغییر کرد و بیشترین سهم در بروز جنبش‌های اسلامی جدید متأثر از اوضاع نابسامان داخلی هم از حیث بی‌توجهی به خواسته‌های دینی و هم بی‌توجهی به رفاه و نابرابری‌های اجتماعی، فقدان آزادی و استبداد داخلی و فراموش کردن آرمان‌های انقلاب بوده است. | جنبش‌های اسلامی [[الجزایر]] تا پیش از انقلاب 1962 تماماً متأثر از حضور نیروهای بیگانه در کشورشان بودند؛ تا این تاریخ، مردم همه مشکلات و بحران‌های داخلی را حاصل [[استعمار]] بیگانه می‌دانستند به همین دلیل جنبش‌های اسلامی پیش از انقلاب در [[الجزایر]] هیچ‌کدام مبتنی بر مؤلفه‌های داخلی شکل نگرفتند؛ اما با پیروزی انقلاب به‌نوعی موضوع به‌طورکلی تغییر کرد و بیشترین سهم در بروز جنبش‌های اسلامی جدید متأثر از اوضاع نابسامان داخلی هم از حیث بی‌توجهی به خواسته‌های دینی و هم بی‌توجهی به رفاه و نابرابری‌های اجتماعی، فقدان آزادی و استبداد داخلی و فراموش کردن آرمان‌های انقلاب بوده است. | ||
بررسی سیر حکومت‌های پس از انقلاب 1962 نشان می‌دهد که طی 4 دهه اخیر پس از انقلاب [[الجزایر]] همواره شاهد نزاع میان انقلابیون برای کسب قدرت از یک‌سو و مبارزه اسلام‌گراها برای تغییر اوضاع از سوی دیگر بوده است. درواقع، «بن بلا» با کودتایی آرام «عباس فرحت» را از قدرت کنار زد و [[نظام سوسیالیستی]] را در این کشور حاکم کرد و طی آن آزادی‌های مدنی محدود شد و نوعی حکومت استبدادی در [[الجزایر ]] بنا نهاد که دهها بر نظام سیاسی [[الجزایر]] سایه افکند. | بررسی سیر حکومت‌های پس از انقلاب 1962 نشان می‌دهد که طی 4 دهه اخیر پس از انقلاب [[الجزایر]] همواره شاهد نزاع میان انقلابیون برای کسب قدرت از یک‌سو و مبارزه اسلام‌گراها برای تغییر اوضاع از سوی دیگر بوده است. درواقع، «بن بلا» با کودتایی آرام «عباس فرحت» را از قدرت کنار زد و [[نظام سوسیالیستی]] را در این کشور حاکم کرد و طی آن آزادی‌های مدنی محدود شد و نوعی حکومت استبدادی در [[الجزایر]] بنا نهاد که دهها بر نظام سیاسی [[الجزایر]] سایه افکند. | ||
<ref>انقلاب الجزایر فرزندان خود را | <ref>انقلاب الجزایر فرزندان خود را خورد»، روزنامه اعتماد ملی، شماره 961 به تاریخ 88/4/14، صفحه 12</ref> | ||
از سالهای آغازین پس از انقلاب تا اوایل قرن بیست و یکم میلادی آنچه بر سر الجزایری رفته است استبداد مطلق داخلی و تشدید نابرابری‌های سیاسی و اجتماعی بوده است. [ | از سالهای آغازین پس از انقلاب تا اوایل قرن بیست و یکم میلادی آنچه بر سر الجزایری رفته است استبداد مطلق داخلی و تشدید نابرابری‌های سیاسی و اجتماعی بوده است. [ | ||
[الجزایر ]] که تمام زیرساخت‌هایش را در دوران مبارزه و به‌واسطه [[استثمار]] بی‌رحمانه فرانسوی‌ها از دست داده بود در سالهای پس از انقلاب نیز شاهد استبداد داخلی، رکود اقتصادی و تشدید نابرابری‌های اجتماعی و درنتیجه ازدیاد پدیده فقر بود؛ اما آنچه بیش از همه خودنمایی می‌کرد فقدان آزادی‌های سیاسی – اجتماعی و بی‌توجهی به خواسته‌های دینی مردمی بود که برای همین خواسته‌ها بیش از یک میلیون قربانی داده بودند. | [الجزایر]] که تمام زیرساخت‌هایش را در دوران مبارزه و به‌واسطه [[استثمار]] بی‌رحمانه فرانسوی‌ها از دست داده بود در سالهای پس از انقلاب نیز شاهد استبداد داخلی، رکود اقتصادی و تشدید نابرابری‌های اجتماعی و درنتیجه ازدیاد پدیده فقر بود؛ اما آنچه بیش از همه خودنمایی می‌کرد فقدان آزادی‌های سیاسی – اجتماعی و بی‌توجهی به خواسته‌های دینی مردمی بود که برای همین خواسته‌ها بیش از یک میلیون قربانی داده بودند. | ||
[[بن بلا]] که با کودتای سرهنگ [[بومدین ]] به قدرت رسیده بود با کودتای دیگری او نیز از قدرت پایین کشیده شد. پس از مرگ [[بومدین]]، [[شاذلی بن جدید]] با حمایت نظامیان به قدرت رسید و بار دیگر با اراده همین نظامیان و پس از آنکه خواست آزادی‌های سیاسی را ایجاد کند از قدرت کنار گذاشته شد. | [[بن بلا]] که با کودتای سرهنگ [[بومدین]] به قدرت رسیده بود با کودتای دیگری او نیز از قدرت پایین کشیده شد. پس از مرگ [[بومدین]]، [[شاذلی بن جدید]] با حمایت نظامیان به قدرت رسید و بار دیگر با اراده همین نظامیان و پس از آنکه خواست آزادی‌های سیاسی را ایجاد کند از قدرت کنار گذاشته شد. | ||
به دنبال آن و پس از دوره‌ای کوتاه درنهایت [[بوتفلیقه]] با حمایت نظامیان و در انتخاباتی تک‌حزبی به قدرت رسید که همچنان در مسند قدرت باقی است. در این سال‌ها بزرگ‌ترین رویداد، پیروزی [[جبهه نجات اسلامی ]]در انتخابات مجلس بود که آن‌هم با ورود نظامیان و بازداشت رهبران این حزب فرجام بدی پیدا کرد. <ref>عبدالوهاب فراتی، رهیافتی بر علم سیاست و جنبش‌های اسلامی معاصر، انتشارات شهریار، 1378، ص 241</ref> | به دنبال آن و پس از دوره‌ای کوتاه درنهایت [[بوتفلیقه]] با حمایت نظامیان و در انتخاباتی تک‌حزبی به قدرت رسید که همچنان در مسند قدرت باقی است. در این سال‌ها بزرگ‌ترین رویداد، پیروزی [[جبهه نجات اسلامی]]در انتخابات مجلس بود که آن‌هم با ورود نظامیان و بازداشت رهبران این حزب فرجام بدی پیدا کرد. <ref>عبدالوهاب فراتی، رهیافتی بر علم سیاست و جنبش‌های اسلامی معاصر، انتشارات شهریار، 1378، ص 241</ref> | ||
درواقع شکل‌گیری و تداوم نهضت‌های اسلامی در [[الجزایر]] پس از انقلاب به‌طور مستقیم متأثر از استبداد داخلی، حکومت بی‌پایان نظامی‌ها و فقدان آزادی‌های سیاسی و مذهبی بوده است. به همین دلیل می‌توان مؤلفه‌های برشمرده شده را اصلی‌ترین دلایل داخلی شکل‌گیری و تداوم جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] دانست. | درواقع شکل‌گیری و تداوم نهضت‌های اسلامی در [[الجزایر]] پس از انقلاب به‌طور مستقیم متأثر از استبداد داخلی، حکومت بی‌پایان نظامی‌ها و فقدان آزادی‌های سیاسی و مذهبی بوده است. به همین دلیل می‌توان مؤلفه‌های برشمرده شده را اصلی‌ترین دلایل داخلی شکل‌گیری و تداوم جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] دانست. | ||
===دوم. مؤلفه‌های خارجی=== | === دوم. مؤلفه‌های خارجی === | ||
بررسی نقش عوامل خارجی در نهضت‌های اسلامی در [[الجزایر]] را در چند دوره و از چند منظر می‌توان مورد توجه قرار داد. در نسل اول جنبش‌های اسلامی [[الجزایر]] جدای از نقش‌آفرینی عامل مستقیم خارجی یعنی [[استعمار]] با عنوان محرک اصلی، توجه به تأثیرگذاری جریانهای فکری و همچنین تحولات منطقه‌ای و جهانی امری اجتناب‌ناپذیر است. | بررسی نقش عوامل خارجی در نهضت‌های اسلامی در [[الجزایر]] را در چند دوره و از چند منظر می‌توان مورد توجه قرار داد. در نسل اول جنبش‌های اسلامی [[الجزایر]] جدای از نقش‌آفرینی عامل مستقیم خارجی یعنی [[استعمار]] با عنوان محرک اصلی، توجه به تأثیرگذاری جریانهای فکری و همچنین تحولات منطقه‌ای و جهانی امری اجتناب‌ناپذیر است. | ||
رهبران نسل اول جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] – مانند [[امیرعبدالقادر]] و [[بن بادیس]] و [[ابراهیمی]] – تأثیرپذیری مستقیمی از مکتب ضداستعماری مصر داشته‌اند. آنها به شدت از افکار شخصیتی ضد استعماری و مذهبی مصری چون [[سید قطب]] ، [[حسن‌البنا]] ء و [[محمد عبده]] تأثیر پذیرفته و آن را سرلوحه کار خود قرار دادند. <ref>حسن سید سلیمان، اسلام سیاسی در الجزایر، سند چاپ شده در کتاب اسلام در آفریقا (مدثر عبدالرحیم و التیجانی عبدالقادر)، مؤسسه دارالحکمة للطباعة و النشر المحدوده، خرطوم، 1992 م، ص 80</ref> | رهبران نسل اول جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] – مانند [[امیرعبدالقادر]] و [[بن بادیس]] و [[ابراهیمی]] – تأثیرپذیری مستقیمی از مکتب ضداستعماری مصر داشته‌اند. آنها به شدت از افکار شخصیتی ضد استعماری و مذهبی مصری چون [[سید قطب]]، [[حسن‌البنا]] ء و [[محمد عبده]] تأثیر پذیرفته و آن را سرلوحه کار خود قرار دادند. <ref>حسن سید سلیمان، اسلام سیاسی در الجزایر، سند چاپ شده در کتاب اسلام در آفریقا (مدثر عبدالرحیم و التیجانی عبدالقادر)، مؤسسه دارالحکمة للطباعة و النشر المحدوده، خرطوم، 1992 م، ص 80</ref> | ||
الجزایری‌های جوان‌تر – نسل پس از [[بن بادیس]] – نیز به‌گونه‌ای دیگر از مصری‌ها برای پیشبرد اهداف جنبش خود بهره بردند آنگاه‌که با به قدرت رسیدن ناصر در [[مصر]] و ایده‌های بلندپروازانه او برای [[اتحاد جهان عرب]] و [[ناسیونالیسم]] عربی و همچنین مخالفت او با کشورهای غربی، امکانات فراوانی برای انقلابیون [[الجزایر]] پدید آمد تا بتوانند به کمک ناصر به سازمان‌دهی فعالیتهای خود بپردازند. <ref>امیرحسین دهقان، انقلاب خونین در شمال آفریقا، روزنامه اعتماد ملی، 1388/04/14</ref> | الجزایری‌های جوان‌تر – نسل پس از [[بن بادیس]] – نیز به‌گونه‌ای دیگر از مصری‌ها برای پیشبرد اهداف جنبش خود بهره بردند آنگاه‌که با به قدرت رسیدن ناصر در [[مصر]] و ایده‌های بلندپروازانه او برای [[اتحاد جهان عرب]] و [[ناسیونالیسم]] عربی و همچنین مخالفت او با کشورهای غربی، امکانات فراوانی برای انقلابیون [[الجزایر]] پدید آمد تا بتوانند به کمک ناصر به سازمان‌دهی فعالیتهای خود بپردازند. <ref>امیرحسین دهقان، انقلاب خونین در شمال آفریقا، روزنامه اعتماد ملی، 1388/04/14</ref> | ||
در اول نوامبر 1954 پس‌ازآنکه دومین بیانیه نظامی [[جبهه آزادیبخش ملی]] از رادیو [[قاهره ]] منتشر شد، آنها عملیات چریکی و مسلحانه را از کوه‌های «کابیلی» در [[الجزایر]] آغاز کردند. برای رزمندگان الجزایری منطقه «کابیلی» و مصر [[ جمال عبدالناصر]] پناهگاه خوبی بود. | در اول نوامبر 1954 پس‌ازآنکه دومین بیانیه نظامی [[جبهه آزادیبخش ملی]] از رادیو [[قاهره]] منتشر شد، آنها عملیات چریکی و مسلحانه را از کوه‌های «کابیلی» در [[الجزایر]] آغاز کردند. برای رزمندگان الجزایری منطقه «کابیلی» و مصر [[جمال عبدالناصر]] پناهگاه خوبی بود. | ||
همچنین مبارزه مردم ایران به رهبری [[دکتر محمد مصدق]] ، مبارزات مردم مصر به رهبری «[[جمال عبدالناصر]]» و برخی دیگر از کشورها برای استقلال و ملی کردن ثروت خود آموزش مهمی برای انقلابیون [[الجزایر]] بود. <ref>امیرحسین دهقان، انقلاب خونین در [[شمال آفریقا]]، روزنامه اعتماد ملی، 1388/04/14</ref> استقلال [[چین ]] و [[هند ]] - دو پرجمعیت‌ترین کشور جهان – در روحیه مردم شمال آفریقا برای کسب استقلال اثر فراوانی گذاشت و آنها نیز درصدد کسب حقوق خود شدند. | همچنین مبارزه مردم ایران به رهبری [[دکتر محمد مصدق]]، مبارزات مردم مصر به رهبری «[[جمال عبدالناصر]]» و برخی دیگر از کشورها برای استقلال و ملی کردن ثروت خود آموزش مهمی برای انقلابیون [[الجزایر]] بود. <ref>امیرحسین دهقان، انقلاب خونین در [[شمال آفریقا]]، روزنامه اعتماد ملی، 1388/04/14</ref> استقلال [[چین]] و [[هند]] - دو پرجمعیت‌ترین کشور جهان – در روحیه مردم شمال آفریقا برای کسب استقلال اثر فراوانی گذاشت و آنها نیز درصدد کسب حقوق خود شدند. | ||
این‌ها درواقع اثرپذیری سلبی و ایجابی نسل اول جنبش‌های اسلامی [[الجزایر ]] از عوامل خارجی بود اما نسل دوم جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] را شاید بتوان بیش از هر عامل دیگری متأثر از انقلاب اسلامی در [[ایران ]] دانست. درواقع روح و هدف‌گذاری دور جدید قیام اسلام‌گرایان در [[الجزایر]] در دهه 90 میلادی – هرچند تسریع‌کننده آن فروریختن نظام دوقطبی و از بین رفتن بلوک شرق به رهبری شوروی سابق بود – به‌شدت تحت تأثیر آموزه‌های انقلاب اسلامی 1979 قرار داشت. به عبارتی آنگاه‌که انقلابیون [[ایران]] با پیروزی خود و تشکیل حکومت اسلامی نشان دادند که ایجاد حکومت دینی پایدار قابل تحقق است نسل جدید جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] نیز به این رویکرد متمایل گردیده و با دمیده شدن روح جدید در آن و تغییر شیوه مبارزه کوشید تا با پیروزی در انتخابات مجلس [[الجزایر]] به‌سوی ایجاد حکومت اسلامی گام بردارد که با حضور و کودتای نظامیان ناکام ماند اما این باور و خواسته بیش از پیش تقویت شد. <ref>احمد موصلی، موسوعة الحرکات الاسلامیة فی الوطن العربی و ایران و ترکیا، مرکز دراسات الوحدة العربیه، بیروت 2004؛ صص 178 – 179</ref> | این‌ها درواقع اثرپذیری سلبی و ایجابی نسل اول جنبش‌های اسلامی [[الجزایر]] از عوامل خارجی بود اما نسل دوم جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] را شاید بتوان بیش از هر عامل دیگری متأثر از انقلاب اسلامی در [[ایران]] دانست. درواقع روح و هدف‌گذاری دور جدید قیام اسلام‌گرایان در [[الجزایر]] در دهه 90 میلادی – هرچند تسریع‌کننده آن فروریختن نظام دوقطبی و از بین رفتن بلوک شرق به رهبری شوروی سابق بود – به‌شدت تحت تأثیر آموزه‌های انقلاب اسلامی 1979 قرار داشت. به عبارتی آنگاه‌که انقلابیون [[ایران]] با پیروزی خود و تشکیل حکومت اسلامی نشان دادند که ایجاد حکومت دینی پایدار قابل تحقق است نسل جدید جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] نیز به این رویکرد متمایل گردیده و با دمیده شدن روح جدید در آن و تغییر شیوه مبارزه کوشید تا با پیروزی در انتخابات مجلس [[الجزایر]] به‌سوی ایجاد حکومت اسلامی گام بردارد که با حضور و کودتای نظامیان ناکام ماند اما این باور و خواسته بیش از پیش تقویت شد. <ref>احمد موصلی، موسوعة الحرکات الاسلامیة فی الوطن العربی و ایران و ترکیا، مرکز دراسات الوحدة العربیه، بیروت 2004؛ صص 178 – 179</ref> | ||
برهه تاریخی سومی که جریانهای اسلامگرا با تأسی از عامل خارجی فعالیتهای خود را تشدید کردند به حوادث ناشی از موج جدید [[بیداری اسلامی]] در آغاز دهه دوم قرن بیست و یک برمی‌گردد. به دنبال آغاز موج [[بیداری اسلامی]] در کشورهای عربی مانند [[تونس]] ، [[لیبی ]] و [[مصر ]] جریان‌ها و احزاب اسلامگرا در [[الجزایر]] بار دیگر فعال شده و خواهان ایجاد تغییرات اساسی در حکومت [[الجزایر]] شدند. برای نمونه، «فاتح ربیعی»، دبیر کل «جنبش النهضة» [[الجزایر]] در موضعی شفاف خواستار این شد که تا انتخاب پارلمان جدید – که به تدوین قانون اساسی و بازنگری در همه قوانین پیشین خواهد پرداخت – اصلاحات موردنظر «[[عبدالعزیز بوتفلیقه]]»، رئیس‌جمهور [[الجزایر]] متوقف شود. | برهه تاریخی سومی که جریانهای اسلامگرا با تأسی از عامل خارجی فعالیتهای خود را تشدید کردند به حوادث ناشی از موج جدید [[بیداری اسلامی]] در آغاز دهه دوم قرن بیست و یک برمی‌گردد. به دنبال آغاز موج [[بیداری اسلامی]] در کشورهای عربی مانند [[تونس]]، [[لیبی]] و [[مصر]] جریان‌ها و احزاب اسلامگرا در [[الجزایر]] بار دیگر فعال شده و خواهان ایجاد تغییرات اساسی در حکومت [[الجزایر]] شدند. برای نمونه، «فاتح ربیعی»، دبیر کل «جنبش النهضة» [[الجزایر]] در موضعی شفاف خواستار این شد که تا انتخاب پارلمان جدید – که به تدوین قانون اساسی و بازنگری در همه قوانین پیشین خواهد پرداخت – اصلاحات موردنظر «[[عبدالعزیز بوتفلیقه]]»، رئیس‌جمهور [[الجزایر]] متوقف شود. | ||
(به نقل از خبرگزاری [[فرانسه]] مورخ سوم دی‌ماه سال 1390) در همین باره خبرگزاری رویترز، نوشت: « [[بهار عربی]] ( [[بیداری اسلامی]])، درهای [[الجزایر]] را به صدا درآورده است، اما مقامات نمی‌توانند تصمیم بگیرند که آیا به آن اجازه وارد شدن بدهند و یا مانع آن شوند. از میان همسایگان شمالی [[تونس]]، تنها [[الجزایر]] از شورش‌ها و اعتراضات در امان مانده است. | (به نقل از خبرگزاری [[فرانسه]] مورخ سوم دی‌ماه سال 1390) در همین باره خبرگزاری رویترز، نوشت: «[[بهار عربی]] ([[بیداری اسلامی]])، درهای [[الجزایر]] را به صدا درآورده است، اما مقامات نمی‌توانند تصمیم بگیرند که آیا به آن اجازه وارد شدن بدهند و یا مانع آن شوند. از میان همسایگان شمالی [[تونس]]، تنها [[الجزایر]] از شورش‌ها و اعتراضات در امان مانده است. | ||
شورش‌هایی که در سال گذشته، باعث برکناری رهبران [[تونس]]، [[مصر]]، [[لیبی]] و [[یمن]] شد و اکنون [[سوریه]] با آن درگیر است.» <ref>بهار عربی پشت دروازه‌های | شورش‌هایی که در سال گذشته، باعث برکناری رهبران [[تونس]]، [[مصر]]، [[لیبی]] و [[یمن]] شد و اکنون [[سوریه]] با آن درگیر است.» <ref>بهار عربی پشت دروازه‌های الجزایر»، خبرگزاری رویترز، روز سه‌شنبه 21 فوریه 2012 (2 اسفند 1390)</ref> | ||
=تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر مبارزات الجزایری‌ها= | =تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر مبارزات الجزایری‌ها= | ||
| خط ۱۵۱: | خط ۱۵۰: | ||
این تجانس توانسته است بر تفاوت‌های مذهبی نیز چیره گردد. <ref>جان. ال اسپوزیتو، انقلاب اسلامی و بازتاب جهانی آن، دکتر محسن مدیر شانه چی، تهران، انتشارات بارز، سال 1382، چاپ اول، ص 325</ref> | این تجانس توانسته است بر تفاوت‌های مذهبی نیز چیره گردد. <ref>جان. ال اسپوزیتو، انقلاب اسلامی و بازتاب جهانی آن، دکتر محسن مدیر شانه چی، تهران، انتشارات بارز، سال 1382، چاپ اول، ص 325</ref> | ||
تلاش برای برچیده شدن ظلم و فساد و اجرای قوانین اسلام و استقرار حکومت اسلامی در جامعه مسلمین و به اهتراز درآمدن پرچم لااله‌الا‌الله در سراسر جهان از طریق نفی قدرتها و تکیه بر قدرت الهی مهمترین نقطه اشتراک میان [[انقلاب اسلامی ایران]] با حرکت‌ها و جنبش های اسلامی در کشورهای مختلف اسلامی بوده است. نماد این عمل، یعنی تلاش برای نفی سلطه [[استبکار]] را می‌توان در ترویج شعارهایی دانست که پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] وارد ادبیات سیاسی ملت‌های مسلمان شده و به نوعی نهادینه شده است؛ به عنوان مثال بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] یک باره [[شعار مرگ بر آمریکا]] در جهان طنین افکند.» ref>فاطمه، رجبی؛ آمریکا شیطان بزرگ، انتشارات کتاب صبح، تهران، سال 1376، چاپ اول، ص 186 – 181<nowiki></ref></nowiki> | تلاش برای برچیده شدن ظلم و فساد و اجرای قوانین اسلام و استقرار حکومت اسلامی در جامعه مسلمین و به اهتراز درآمدن پرچم لااله‌الا‌الله در سراسر جهان از طریق نفی قدرتها و تکیه بر قدرت الهی مهمترین نقطه اشتراک میان [[انقلاب اسلامی ایران]] با حرکت‌ها و جنبش های اسلامی در کشورهای مختلف اسلامی بوده است. نماد این عمل، یعنی تلاش برای نفی سلطه [[استبکار]] را می‌توان در ترویج شعارهایی دانست که پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] وارد ادبیات سیاسی ملت‌های مسلمان شده و به نوعی نهادینه شده است؛ به عنوان مثال بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] یک باره [[شعار مرگ بر آمریکا]] در جهان طنین افکند.» ref>فاطمه، رجبی؛ آمریکا شیطان بزرگ، انتشارات کتاب صبح، تهران، سال 1376، چاپ اول، ص 186 – 181<nowiki></ref></nowiki> | ||
یکی از اشکال تأثیرپذیری جنبش اسلامی [[الجزایر]] از انقلاب اسلامی، پیروی نمادین است، آنجا که رهبر [[انقلاب اسلامی ایران]] فریاد الله اکبر مردم [[الجزایر]] بر پشت‌بام‌ها را درس گرفتن از ملت انقلابی ایران برمی‌شمارند.<ref>محمد حسین جمشیدی، ارتباط متقابل [[انقلاب اسلامی ایران]] و جنبش شیعیان [[عراق]]، مجموعه مقالات انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها، قم، 1374، ج 2، ص 299</ref> و یا استفاده از [[حجاب ]] و گسترش آن در میان زنان و دختران الجزایری به سبک چادر ایرانی. <ref>دستاوردهای عظیم انقلاب شکوهمنداسلامی ایران در گستره جهان، سازمان ارتباطات فرهنگی، تهران، ج 2، صص 483</ref> | یکی از اشکال تأثیرپذیری جنبش اسلامی [[الجزایر]] از انقلاب اسلامی، پیروی نمادین است، آنجا که رهبر [[انقلاب اسلامی ایران]] فریاد الله اکبر مردم [[الجزایر]] بر پشت‌بام‌ها را درس گرفتن از ملت انقلابی ایران برمی‌شمارند.<ref>محمد حسین جمشیدی، ارتباط متقابل [[انقلاب اسلامی ایران]] و جنبش شیعیان [[عراق]]، مجموعه مقالات انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها، قم، 1374، ج 2، ص 299</ref> و یا استفاده از [[حجاب]] و گسترش آن در میان زنان و دختران الجزایری به سبک چادر ایرانی. <ref>دستاوردهای عظیم انقلاب شکوهمنداسلامی ایران در گستره جهان، سازمان ارتباطات فرهنگی، تهران، ج 2، صص 483</ref> | ||
اما در واقع [[انقلاب اسلامی ایران]]، با زمینه‌ها و استعدادهایی که در متن جامعه [[الجزایر]] موجود بود، نقش مؤثری در توسعه و تحکیم جنبش‌های اسلامی معاصر [[الجزایر]] داشته است. پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]]، استقبال و خوشحالی مردم [[الجزایر]] به خصوص طبقه جوان به حدی بود که هر روز در برابر سفارت [[ایران]] برای دریافت نشریات و خبرهای واصله از ایران صف می‌کشیدند، علاقه جوانان مذهبی به حدی رسیده بود که به جای هلال بر بالای گنبد و مناره مسجد دانشگاه‌ها، آرم جمهوری اسلامی را نصب کردند. <ref>Mathieu Guidère, Historical Dictionary of Islamic Fundamentalism, Scarecrow Press, Jul 20, 2012, p 161-163</ref> | اما در واقع [[انقلاب اسلامی ایران]]، با زمینه‌ها و استعدادهایی که در متن جامعه [[الجزایر]] موجود بود، نقش مؤثری در توسعه و تحکیم جنبش‌های اسلامی معاصر [[الجزایر]] داشته است. پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]]، استقبال و خوشحالی مردم [[الجزایر]] به خصوص طبقه جوان به حدی بود که هر روز در برابر سفارت [[ایران]] برای دریافت نشریات و خبرهای واصله از ایران صف می‌کشیدند، علاقه جوانان مذهبی به حدی رسیده بود که به جای هلال بر بالای گنبد و مناره مسجد دانشگاه‌ها، آرم جمهوری اسلامی را نصب کردند. <ref>Mathieu Guidère, Historical Dictionary of Islamic Fundamentalism, Scarecrow Press, Jul 20, 2012, p 161-163</ref> | ||
| خط ۱۵۹: | خط ۱۵۸: | ||
از حیث تأثیر ساختاری و الگوی نهادی نیز، [[جبهه نجات اسلامی]] [[الجزایر]] – به عنوان گروهی بسیار بانفوذ در بین مرد که کاملاً حامی [[جمهوری اسلامی ایران]] است شناخته می‌شود – بارها بر اینکه به دنبال تحقق مدلی چون حکومت جمهوری اسلامی در [[الجزایر]] است تأکید کرده است. <ref>جمعی از نویسندگان، انقلاب اسلامی، پیشین</ref> | از حیث تأثیر ساختاری و الگوی نهادی نیز، [[جبهه نجات اسلامی]] [[الجزایر]] – به عنوان گروهی بسیار بانفوذ در بین مرد که کاملاً حامی [[جمهوری اسلامی ایران]] است شناخته می‌شود – بارها بر اینکه به دنبال تحقق مدلی چون حکومت جمهوری اسلامی در [[الجزایر]] است تأکید کرده است. <ref>جمعی از نویسندگان، انقلاب اسلامی، پیشین</ref> | ||
«[[جبهه نجات اسلامی]]» در سال 1991، اجازه شرکت در انتخابات پارلمان را پیدا کرد که با پیروزی قاطع، نزدیک 70 درصد کرسی‌های مجلس را به دست آورد. در پی این پیروزی [[عباس مدنی]] ، رهبر این حزب، تصریح کرد که می‌خواهیم حکومتی اسلامی شبیه به حکومت [[خمینی]] در [[ایران]] را تشکیل دهیم. بعد از این اظهارات که بیشتر شبیه یک عملیات انتحاری بود، بلافاصله ارتش [[الجزایر]] با جماعت همه جانبه [[امریکا ]] و [[اروپا ]] کودتا کرد و عباس مدنی و دیگر اعضای این حزب را زندانی کردند. <ref>Ami Ayalon, Middle East Contemporary Survey, Volume 16 of MECS Series, The Moshe Dayan Center, 1995, p 194</ref> | «[[جبهه نجات اسلامی]]» در سال 1991، اجازه شرکت در انتخابات پارلمان را پیدا کرد که با پیروزی قاطع، نزدیک 70 درصد کرسی‌های مجلس را به دست آورد. در پی این پیروزی [[عباس مدنی]]، رهبر این حزب، تصریح کرد که می‌خواهیم حکومتی اسلامی شبیه به حکومت [[خمینی]] در [[ایران]] را تشکیل دهیم. بعد از این اظهارات که بیشتر شبیه یک عملیات انتحاری بود، بلافاصله ارتش [[الجزایر]] با جماعت همه جانبه [[امریکا]] و [[اروپا]] کودتا کرد و عباس مدنی و دیگر اعضای این حزب را زندانی کردند. <ref>Ami Ayalon, Middle East Contemporary Survey, Volume 16 of MECS Series, The Moshe Dayan Center, 1995, p 194</ref> | ||
در همین راستا، برخی از دیگر [[جریانهای اسلامی الجزایر]]، پا را از این فراتر گذاشته و خواهان برپایی یک نظام اسلامی برپایه امت واحد مسلمان از [[خلیج فارس]] تا اقیانوس اطلس شده‌اند. (مانند رابط الدعوه الاسلامیه در [[الجزایر]]).<ref>حمید احمدی، انقلاب اسلامی ایران و جنبش‌های اسلامی در خاورمیانه عربی، مجموعه مقالات پیرامون جهان سوم، سفیر، تهران، 1369، صص 157 – 117</ref> | در همین راستا، برخی از دیگر [[جریانهای اسلامی الجزایر]]، پا را از این فراتر گذاشته و خواهان برپایی یک نظام اسلامی برپایه امت واحد مسلمان از [[خلیج فارس]] تا اقیانوس اطلس شده‌اند. (مانند رابط الدعوه الاسلامیه در [[الجزایر]]).<ref>حمید احمدی، انقلاب اسلامی ایران و جنبش‌های اسلامی در خاورمیانه عربی، مجموعه مقالات پیرامون جهان سوم، سفیر، تهران، 1369، صص 157 – 117</ref> | ||
| خط ۱۶۷: | خط ۱۶۶: | ||
پس از استقلال [[الجزایر]] در پنجم ژوئیه 1962، در میان گروه‌های انقلابی پیرامون شکل و ماهیت دولت پس از استقلال اختلافاتی پدید آمد که بهترین فرزندان امت را بر علیه یکدیگر تحریک کرد (مخالفانی که دارای خط‌مشی کمونیستی بودند یا در زندانها به سر می‌بردند و یا در تبعید).<ref>مجله البیان، پیشین.</ref> | پس از استقلال [[الجزایر]] در پنجم ژوئیه 1962، در میان گروه‌های انقلابی پیرامون شکل و ماهیت دولت پس از استقلال اختلافاتی پدید آمد که بهترین فرزندان امت را بر علیه یکدیگر تحریک کرد (مخالفانی که دارای خط‌مشی کمونیستی بودند یا در زندانها به سر می‌بردند و یا در تبعید).<ref>مجله البیان، پیشین.</ref> | ||
با خروج [[فرانسه ]] از [[الجزایر]] و دستیابی به استقلال، ملی‌گراهایی که در رأس نهضت استقلال طلبانه قرار داشتند به قدرت رسیدند. ابتدا فرحت عباس به عنوان رییس جمهور برگزیده شد و احمدبن بلّا هم نخست‌وزیر شد. وی اعضای کابینه خود را از میان افسران سابق نهضت مقاومت برگزید. از همین نقطه بود که پروژه اسلام‌زدایی و حذف اسلام‌گرایان از عرصه قدرت سیاسی [[الجزایر]] پس از انقلابی خونینی کلید خورد. پس از اندکی بن‌بلّا به مقام ریاست جمهوری رسید. | با خروج [[فرانسه]] از [[الجزایر]] و دستیابی به استقلال، ملی‌گراهایی که در رأس نهضت استقلال طلبانه قرار داشتند به قدرت رسیدند. ابتدا فرحت عباس به عنوان رییس جمهور برگزیده شد و احمدبن بلّا هم نخست‌وزیر شد. وی اعضای کابینه خود را از میان افسران سابق نهضت مقاومت برگزید. از همین نقطه بود که پروژه اسلام‌زدایی و حذف اسلام‌گرایان از عرصه قدرت سیاسی [[الجزایر]] پس از انقلابی خونینی کلید خورد. پس از اندکی بن‌بلّا به مقام ریاست جمهوری رسید. | ||
اینان درصدد بودند تا جامعه نوین [[الجزایر ]] را براساس اصول و مبانی سوسیالیسم بنا کنند. [[بن بلا]] از [[سوسیالیسم]] مارکسیستی طرفداری می‌کرد؛ اما جامعه آرمانی سرهنگ [[هواری بومدین]] که در این زمان نخست‌وزیر بود، براساس برداشتی دوگانه از سوسیالیسم و اسلام بود. این اختلاف عقیده باعث شد که [[بومدین ]] در سال 1965 با یک کودتای ناگهانی بن بلّا را از قدرت برکنار و خود در مسند قدرت قرار گیرد. | اینان درصدد بودند تا جامعه نوین [[الجزایر]] را براساس اصول و مبانی سوسیالیسم بنا کنند. [[بن بلا]] از [[سوسیالیسم]] مارکسیستی طرفداری می‌کرد؛ اما جامعه آرمانی سرهنگ [[هواری بومدین]] که در این زمان نخست‌وزیر بود، براساس برداشتی دوگانه از سوسیالیسم و اسلام بود. این اختلاف عقیده باعث شد که [[بومدین]] در سال 1965 با یک کودتای ناگهانی بن بلّا را از قدرت برکنار و خود در مسند قدرت قرار گیرد. | ||
[[بومدین]] تا زمانی که بر سر کار بود با قدرت و اقتدار کامل، یکه‌تاز میدان سیاست و حاکمیت آن کشور بود. <ref>اوضاع معاصر کشورهای اسلامی، جاسم مرغی، ص 43 – 44</ref> | [[بومدین]] تا زمانی که بر سر کار بود با قدرت و اقتدار کامل، یکه‌تاز میدان سیاست و حاکمیت آن کشور بود. <ref>اوضاع معاصر کشورهای اسلامی، جاسم مرغی، ص 43 – 44</ref> | ||
واقعیت آن است که جنبش اسلامی در [[الجزایر]] بعد از پیروزی، از مسیر اصلی خود منحرف شد و [[جبهه آزادیبخش ملی]] – که به عنوان حزب پیروز در جنگ با فرانسوی‌ها قدرت را به دست گرفت – در مدت چهاردهه حکومت، آرمان‌های اسلامی خود را فراموش کرد و [[الجزایر]] را به سوی برقراری یک حکومت مستبد غیردینی سوق داد. | واقعیت آن است که جنبش اسلامی در [[الجزایر]] بعد از پیروزی، از مسیر اصلی خود منحرف شد و [[جبهه آزادیبخش ملی]] – که به عنوان حزب پیروز در جنگ با فرانسوی‌ها قدرت را به دست گرفت – در مدت چهاردهه حکومت، آرمان‌های اسلامی خود را فراموش کرد و [[الجزایر]] را به سوی برقراری یک حکومت مستبد غیردینی سوق داد. | ||
هنگامی که [[هواری بومدین]] به مقام ریاست جمهوری رسید (1965 – 1978) دولتی مرکب از نخبگان نظامی، حزبی و تکنوکرات‌ها تشکیل داد. | هنگامی که [[هواری بومدین]] به مقام ریاست جمهوری رسید (1965 – 1978) دولتی مرکب از نخبگان نظامی، حزبی و تکنوکرات‌ها تشکیل داد. | ||
ایدئولوژی بومدین ترکیبی از سوسیالیسم، [[ناسیونالیسم ]] و اسلام بود. «[[بومدین]]» می‌خواست برای [[الجزایر]] هویتی جدید بسازد تا براساس آن، هم [[فرانسه]] دوستان، هم عرب دوستان و هم اسلام‌گرایان را خشنود سازد و آن ایجاد الجزایری با اصول عربی و اسلامی و محتوای غیرمذهبی بود. <ref>هرایر دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، مترجم: حمید احمدی، چاپ سوم، انتشارات کیهان، تهران، 1377، ص 369</ref> | ایدئولوژی بومدین ترکیبی از سوسیالیسم، [[ناسیونالیسم]] و اسلام بود. «[[بومدین]]» می‌خواست برای [[الجزایر]] هویتی جدید بسازد تا براساس آن، هم [[فرانسه]] دوستان، هم عرب دوستان و هم اسلام‌گرایان را خشنود سازد و آن ایجاد الجزایری با اصول عربی و اسلامی و محتوای غیرمذهبی بود. <ref>هرایر دکمجیان، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، مترجم: حمید احمدی، چاپ سوم، انتشارات کیهان، تهران، 1377، ص 369</ref> | ||
زمامداران جدید [[الجزایر]] که تحت تأثیر افکار غربی و غیردینی بودند، برای برآورده شدن خواسته‌هایشان از یک‌سو از نام اسلام سوء استفاده کردند و از سوی دیگر از فعالیت اصول‌گرایان، گروه‌های اسلامی سیاسی و حتی گروه‌های مذهبی مانند «القیام» و «اهل الدعوه» که فقط فعالیتهای فرهنگی و تبلیغاتی داشته کاری به سیاست نداشتند جلوگیری کردند. | زمامداران جدید [[الجزایر]] که تحت تأثیر افکار غربی و غیردینی بودند، برای برآورده شدن خواسته‌هایشان از یک‌سو از نام اسلام سوء استفاده کردند و از سوی دیگر از فعالیت اصول‌گرایان، گروه‌های اسلامی سیاسی و حتی گروه‌های مذهبی مانند «القیام» و «اهل الدعوه» که فقط فعالیتهای فرهنگی و تبلیغاتی داشته کاری به سیاست نداشتند جلوگیری کردند. | ||
این وضعیت برای ملت [[الجزایر]] قابل تحمل نبود و مخالفت با سیاستهای دولت روز به روز افزایش یافت. وضعیت سیاسی و اجتماعی [[الجزایر]] در دهه 80 که همزمان با ریاست جمهوری «[[شاذلی بن جدید]]» بود وارد مرحله تازه‌ای شد و اسلام‌گرایان با تشکیل «[[جبهه نجات اسلامی ]] [[الجزایر]]» در سال 1989، مبارزات خود را برای تشکیل حکومت اسلامی در [[الجزایر]] آغاز نمودند.<ref>عبدالوهاب فراتی، پیشین</ref> | این وضعیت برای ملت [[الجزایر]] قابل تحمل نبود و مخالفت با سیاستهای دولت روز به روز افزایش یافت. وضعیت سیاسی و اجتماعی [[الجزایر]] در دهه 80 که همزمان با ریاست جمهوری «[[شاذلی بن جدید]]» بود وارد مرحله تازه‌ای شد و اسلام‌گرایان با تشکیل «[[جبهه نجات اسلامی]] [[الجزایر]]» در سال 1989، مبارزات خود را برای تشکیل حکومت اسلامی در [[الجزایر]] آغاز نمودند.<ref>عبدالوهاب فراتی، پیشین</ref> | ||
=مهمترین احزاب و جریانهای سیاسی اسلامگرا= | =مهمترین احزاب و جریانهای سیاسی اسلامگرا= | ||
==یکم. پیش از انقلاب== | == یکم. پیش از انقلاب == | ||
در این دوره می‌توان [[جمعیت علمای مسلمان [[الجزایر]]|جمعیت علمای مسلمین]] را مهمترین این حرکات دانست. این جنبش در سال 1936 توسط شیخ « [[عبدالحمید بن بادیس]] » در [[الجزیره ]] پایتخت [[الجزایر]] تأسیس شد. «[[بن بادیس]]» در مقابل فرانسوی‌ها که اشغال صدمین سالگرد [[الجزایر]] را در سال 1930 جشن و [[زبان عربی]] را ملغی کرده بود، شعار «[[الجزایر]] وطن من. اسلام دین من و عربی زبان من» را مطرح کرد. | در این دوره می‌توان [[جمعیت علمای مسلمان [[الجزایر]]|جمعیت علمای مسلمین]] را مهمترین این حرکات دانست. این جنبش در سال 1936 توسط شیخ «[[عبدالحمید بن بادیس]]» در [[الجزیره]] پایتخت [[الجزایر]] تأسیس شد. «[[بن بادیس]]» در مقابل فرانسوی‌ها که اشغال صدمین سالگرد [[الجزایر]] را در سال 1930 جشن و [[زبان عربی]] را ملغی کرده بود، شعار «[[الجزایر]] وطن من. اسلام دین من و عربی زبان من» را مطرح کرد. | ||
وی روش «[[محمد عبده]]» در [[مصر]] را در محقق ساختن نهضت اسلامی از طریق اصلاحات دینی دنبال نمود و ابتدا اقدام به تأسیس صدها مدرسه آزاد کرد که در آن [[زبان عربی]] ، علوم دینی و علوم جدید از قسطنطنیه در شرق تا تلمسان در غرب تدریس می‌شد. [[بن بادیس]] چند روزنامه نیز تأسیس کرد و باشگاه‌های متعددی ساخت. سرانجام استعمارگران فرانسوی او را به اتهام تبلیغات کمونیستی تبعید کردند. | وی روش «[[محمد عبده]]» در [[مصر]] را در محقق ساختن نهضت اسلامی از طریق اصلاحات دینی دنبال نمود و ابتدا اقدام به تأسیس صدها مدرسه آزاد کرد که در آن [[زبان عربی]]، علوم دینی و علوم جدید از قسطنطنیه در شرق تا تلمسان در غرب تدریس می‌شد. [[بن بادیس]] چند روزنامه نیز تأسیس کرد و باشگاه‌های متعددی ساخت. سرانجام استعمارگران فرانسوی او را به اتهام تبلیغات کمونیستی تبعید کردند. | ||
این تشکل گرچه در ابتدا با رنگ و بوی دینی پا به عرصه فعالیتهای اجتماعی گذارد اما به تدریج به حوزه‌های سیاسی وارد شد به گونه‌ای برخی از اعضای این گروه با تبعیت از آراء و تفکرات «[[ابن تیمیه]]» و شاگردان [[شیخ محمد عبده]] همانند [[محمد رشید رضا]] و گروه «انصار اصلاحات در جهان اسلام» به رهبری [[شکیب ارسلان]]، دست به فعالیتهای مسلحانه در [[الجزایر]] زدند. | این تشکل گرچه در ابتدا با رنگ و بوی دینی پا به عرصه فعالیتهای اجتماعی گذارد اما به تدریج به حوزه‌های سیاسی وارد شد به گونه‌ای برخی از اعضای این گروه با تبعیت از آراء و تفکرات «[[ابن تیمیه]]» و شاگردان [[شیخ محمد عبده]] همانند [[محمد رشید رضا]] و گروه «انصار اصلاحات در جهان اسلام» به رهبری [[شکیب ارسلان]]، دست به فعالیتهای مسلحانه در [[الجزایر]] زدند. | ||
شیخ «[[عبدالحمید بن بادیس]]» رهبر جمعیت علمای [[مسلمان]] [[الجزایر]] با تکیه بر دین مقدس اسلام به احیای مجدد [[الجزایر]] بر اساس تعالیم وحی و کسب استقلال این کشور اقدام کرد. لذا رمز ناسازگاری جمعیت علمای مسلمان با احزاب سیاسی [[فرانسه]] یا ملی‌گرایان صرف روشن می‌شود. <ref>حسن سیدسلیمان، پیشین</ref> | شیخ «[[عبدالحمید بن بادیس]]» رهبر جمعیت علمای [[مسلمان]] [[الجزایر]] با تکیه بر دین مقدس اسلام به احیای مجدد [[الجزایر]] بر اساس تعالیم وحی و کسب استقلال این کشور اقدام کرد. لذا رمز ناسازگاری جمعیت علمای مسلمان با احزاب سیاسی [[فرانسه]] یا ملی‌گرایان صرف روشن می‌شود. <ref>حسن سیدسلیمان، پیشین</ref> | ||
پس از [[بن بادیس]]، ریاست [[جمعیت علمای مسلمان [[الجزایر]]|جمعیت علمای مسلمین]] را شاگرد و دوست او، شیخ [[محمد بشیر ابراهیمی|بشیر ابراهیمی]] ، بر عهده گرفت. «[[جمعیت علمای مسلمان [[الجزایر]]|جمعیت علمای مسلمین]]» در سال 1948 گروهی از داوطلبان الجزایری برای جهاد به [[فلسطین ]] گسیل داشت. | پس از [[بن بادیس]]، ریاست [[جمعیت علمای مسلمان [[الجزایر]]|جمعیت علمای مسلمین]] را شاگرد و دوست او، شیخ [[محمد بشیر ابراهیمی|بشیر ابراهیمی]]، بر عهده گرفت. «[[جمعیت علمای مسلمان [[الجزایر]]|جمعیت علمای مسلمین]]» در سال 1948 گروهی از داوطلبان الجزایری برای جهاد به [[فلسطین]] گسیل داشت. | ||
زمانی که جبهه آزادیبخش ملی [[الجزایر]] انقلاب علیه [[فرانسه]] را اعلام کرد تعداد زیادی از مؤسسان جبهه یا هوادارانش از میان شاگردان [[بن بادیس]] بودند که به صفوف احزاب الجزایری پیوسته بودند. «جمعیت علمای مسلمین» در تعبیر از هویت ملی، عربی و اسلامی [[الجزایر]] نقش بارزی را در این کشور ایفا کرده بود. | زمانی که جبهه آزادیبخش ملی [[الجزایر]] انقلاب علیه [[فرانسه]] را اعلام کرد تعداد زیادی از مؤسسان جبهه یا هوادارانش از میان شاگردان [[بن بادیس]] بودند که به صفوف احزاب الجزایری پیوسته بودند. «جمعیت علمای مسلمین» در تعبیر از هویت ملی، عربی و اسلامی [[الجزایر]] نقش بارزی را در این کشور ایفا کرده بود. | ||
پس از استقلال [[الجزایر]] در ژوئیه 1962 و بازگشت شیخ [[بشیر ابراهیمی]] از [[قاهره]] ، جنبش اسلامی [[الجزایر]] به طور علنی به فعالیت پرداخت. ابراهیمی فعالیت خود را با ایراد اولین خطبه نماز جمعه در مسجد «کتشاوه» شروع کرد. | پس از استقلال [[الجزایر]] در ژوئیه 1962 و بازگشت شیخ [[بشیر ابراهیمی]] از [[قاهره]]، جنبش اسلامی [[الجزایر]] به طور علنی به فعالیت پرداخت. ابراهیمی فعالیت خود را با ایراد اولین خطبه نماز جمعه در مسجد «کتشاوه» شروع کرد. | ||
به علت سیطره جبهه آزادیبخش ملی بر مؤسسات دینی، بین احمدبن بلا رئیس‌جمهور و [[بشیر ابراهیمی]] رهبر اسلام‌گرایان الجزایری، اختلاف افتاد. پس از استقلال‌قضیه سوسیالیسم مطرح شد که شیخ ابراهیمی [[سوسیالیسم ]] را ارتداد می‌دانست و به شدت به گرایش سوسیالیستی دولت حمله می‌کرد. بشیر ابراهیمی طی بیانیه‌ای بر ضد نظام [[بن بلا]]، نسبت به وقوع جنگ داخلی به علت درگیری‌های موجود بین رهبران سیاسی و مشخصاً [[بن‌بلا]] و [[بومدین]] هشدار داد و خاطر نشان کرد که این درگیری‌ها دولت نوپا را تهدید می‌کند. | به علت سیطره جبهه آزادیبخش ملی بر مؤسسات دینی، بین احمدبن بلا رئیس‌جمهور و [[بشیر ابراهیمی]] رهبر اسلام‌گرایان الجزایری، اختلاف افتاد. پس از استقلال‌قضیه سوسیالیسم مطرح شد که شیخ ابراهیمی [[سوسیالیسم]] را ارتداد می‌دانست و به شدت به گرایش سوسیالیستی دولت حمله می‌کرد. بشیر ابراهیمی طی بیانیه‌ای بر ضد نظام [[بن بلا]]، نسبت به وقوع جنگ داخلی به علت درگیری‌های موجود بین رهبران سیاسی و مشخصاً [[بن‌بلا]] و [[بومدین]] هشدار داد و خاطر نشان کرد که این درگیری‌ها دولت نوپا را تهدید می‌کند. | ||
این موضعگیری باعث شد که رئیس‌جمهور «[[بن بلا]]» خشمگین شده و شیخ را به دور ماندن از پایگاه خود مجبور سازد. «[[بن بلا]]» با صدور فرمانی، شیخ «بشیر ابراهیمی» را در یکی از عمارت‌های بزرگ و موجود آن زمان با اقامت اجباری زیرنظر قرار داد. با تثبیت نظام تک حزبی در [[الجزایر]] در سال 1962 «[[جمعیت علمای مسلمین]]» نیز همچون احزاب دیگر از ادامه فعالیت سیاسی باز داشته شد. | این موضعگیری باعث شد که رئیس‌جمهور «[[بن بلا]]» خشمگین شده و شیخ را به دور ماندن از پایگاه خود مجبور سازد. «[[بن بلا]]» با صدور فرمانی، شیخ «بشیر ابراهیمی» را در یکی از عمارت‌های بزرگ و موجود آن زمان با اقامت اجباری زیرنظر قرار داد. با تثبیت نظام تک حزبی در [[الجزایر]] در سال 1962 «[[جمعیت علمای مسلمین]]» نیز همچون احزاب دیگر از ادامه فعالیت سیاسی باز داشته شد. | ||
==دوم. پس از انقلاب== | == دوم. پس از انقلاب == | ||
پس از انقلاب [[الجزایر]] و با حاکم شدن نظام تک حزبی تا دهه 80 میلادی و اجرای سیاستهای [[شاذلی‌بن جدید]] هیچ حزب سیاسی اجازه فعالیت رسمی نداشت. با باز شدن فضای سیاسی در اواخر دهه 80 میلادی تاکنون بیش از 70 حزب وارد عرصه سیاسی [[الجزایر]] شده‌اند. | پس از انقلاب [[الجزایر]] و با حاکم شدن نظام تک حزبی تا دهه 80 میلادی و اجرای سیاستهای [[شاذلی‌بن جدید]] هیچ حزب سیاسی اجازه فعالیت رسمی نداشت. با باز شدن فضای سیاسی در اواخر دهه 80 میلادی تاکنون بیش از 70 حزب وارد عرصه سیاسی [[الجزایر]] شده‌اند. | ||
این احزاب برخی منحل شده و بسیاری نیز حزبهای منطقه‌ای با دایره عمل محدود می‌باشند برای همین در اینجا چهار حزب اصلی مورد واکاوی قرار خواهند گرفت. در اینجا اشاره به این موضوع ضروری است که بیشتر حزبهای مؤثر کنونی [[الجزایر]] در واقع منشعب شده یا تأثیر پذیرفته از حزب ممنوع الفعالیت شده «جبهه نجات اسلامی» می‌باشند. | این احزاب برخی منحل شده و بسیاری نیز حزبهای منطقه‌ای با دایره عمل محدود می‌باشند برای همین در اینجا چهار حزب اصلی مورد واکاوی قرار خواهند گرفت. در اینجا اشاره به این موضوع ضروری است که بیشتر حزبهای مؤثر کنونی [[الجزایر]] در واقع منشعب شده یا تأثیر پذیرفته از حزب ممنوع الفعالیت شده «جبهه نجات اسلامی» می‌باشند. | ||
===1. جبهه نجات اسلامی=== | ===1. جبهه نجات اسلامی === | ||
«جبهه نجات اسلامی» جنبشی اسلامی با رویکرد سلفی (بازگشت به اسلام) است. به اعتقاد رهبران این جبهه، اسلام تنها راه اصلاح جامعه و نجات [[الجزایر]] از بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و استعمار فکری و فرهنگی و عامل بقای اصالت ملت مسلمان [[الجزایر]] پس از 132 سال اشغال و استعمار است. | «جبهه نجات اسلامی» جنبشی اسلامی با رویکرد سلفی (بازگشت به اسلام) است. به اعتقاد رهبران این جبهه، اسلام تنها راه اصلاح جامعه و نجات [[الجزایر]] از بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و استعمار فکری و فرهنگی و عامل بقای اصالت ملت مسلمان [[الجزایر]] پس از 132 سال اشغال و استعمار است. | ||
رهبران [[جبهه نجات اسلامی ]]با تکیه بر مبنای اسلامی به مبارزه با پدیده غرب زدگی و فرانسه‌گرایی و انجام اصلاحات دینی، سیاسی و اجتماعی پرداختند. <ref>حسن سیدسلیمان، پیشین</ref> | رهبران [[جبهه نجات اسلامی]]با تکیه بر مبنای اسلامی به مبارزه با پدیده غرب زدگی و فرانسه‌گرایی و انجام اصلاحات دینی، سیاسی و اجتماعی پرداختند. <ref>حسن سیدسلیمان، پیشین</ref> | ||
پیش از تأسیس [[جبهه نجات اسلامی]] [[الجزایر]] در سال 1989، برخی فعالیتهای تبلیغی توسط گروه‌های اسلامگرا در [[الجزایر]] صورت می‌گرفت که زمینه‌ساز ظهور [[جبهه نجات اسلامی ]]در [[الجزایر]] شد. روند فعالیت این گروه‌ها که منجر به تشکیل [[جبهه نجات اسلامی]] شد به شرح زیر است: | پیش از تأسیس [[جبهه نجات اسلامی]] [[الجزایر]] در سال 1989، برخی فعالیتهای تبلیغی توسط گروه‌های اسلامگرا در [[الجزایر]] صورت می‌گرفت که زمینه‌ساز ظهور [[جبهه نجات اسلامی]]در [[الجزایر]] شد. روند فعالیت این گروه‌ها که منجر به تشکیل [[جبهه نجات اسلامی]] شد به شرح زیر است: | ||
در اواخر دهه هفتاد قرن نوزدهم جماعت «جوانان اسلام» در دانشگاه‌های [[الجزایر]] آغاز به فعالیت کردند. تا سال 1988 گروه‌های اسلامگرای دانشگاهی در [[الجزایر]] عبارتند بودند از: «جماعت اخوان بین‌المللی» به رهبری شیخ «محفوظ نحناح»، «جماعت اخوان داخلی» به رهبری «شیخ عبدالله جاب‌الله» و «جماعت دانشجویان یا جماعت دانشگاه مرکزی یا پیروان مالک‌بن نبی» به رهبری دکتر «محمد بوجلخه» و پس از وی شیخ «محمد سعید». | در اواخر دهه هفتاد قرن نوزدهم جماعت «جوانان اسلام» در دانشگاه‌های [[الجزایر]] آغاز به فعالیت کردند. تا سال 1988 گروه‌های اسلامگرای دانشگاهی در [[الجزایر]] عبارتند بودند از: «جماعت اخوان بین‌المللی» به رهبری شیخ «محفوظ نحناح»، «جماعت اخوان داخلی» به رهبری «شیخ عبدالله جاب‌الله» و «جماعت دانشجویان یا جماعت دانشگاه مرکزی یا پیروان مالک‌بن نبی» به رهبری دکتر «محمد بوجلخه» و پس از وی شیخ «محمد سعید». | ||
| خط ۲۱۳: | خط ۲۱۲: | ||
در اینجا لازم است از «انجمن الدعوة» (جماعة التبلیغ و الدعوة» توسط مالک‌بن بنی و با همراهی علمایی چون شیخ عبداللطیف سلطانی، بشیر ابراهیمی، احمد مصباح، احمد سحنون و عمرالعرباوی تأسیس شد. هواری بومدین رئیس‌جمهور اسبق [[الجزایر]] با دید تسامح به جماعت التبلیغ و الدعوة نگریسته و برای اولین‌بار اجازه ساخت مسجد دانشگاه [[الجزایر]] را زیر نظر گروه مالک بن نبی داد)شرحی به میان آید. | در اینجا لازم است از «انجمن الدعوة» (جماعة التبلیغ و الدعوة» توسط مالک‌بن بنی و با همراهی علمایی چون شیخ عبداللطیف سلطانی، بشیر ابراهیمی، احمد مصباح، احمد سحنون و عمرالعرباوی تأسیس شد. هواری بومدین رئیس‌جمهور اسبق [[الجزایر]] با دید تسامح به جماعت التبلیغ و الدعوة نگریسته و برای اولین‌بار اجازه ساخت مسجد دانشگاه [[الجزایر]] را زیر نظر گروه مالک بن نبی داد)شرحی به میان آید. | ||
این انجمن به عنوان زمینه‌ساز شکل‌گیری [[جبهه نجات اسلامی ]]در سال 1989 به ریاست شیخ «احمد سحنون» تأسیس شد. دیگر اعضای این انجمن عبارت بودند از: «محفوظ نحناح»، «عباس مدنی»، «عبدالله جاب‌الله»، «علی بلحاج» و «محمد سعید» که شیخ «احمد سحنون» به لحاظ سنی از بقیه بزرگتر بود. این انجمن که در چارچوب جریانهای اسلامگرا فعالیت خود را در راستای اصلاح وضعیت عقیدتی جامعه، دعوت به اخلاق اسلامی، بهبود اوضاع اقتصادی از هم پاشیده و جهاد علمی آغاز کرد.<ref>مجله البیان، پیشین</ref> | این انجمن به عنوان زمینه‌ساز شکل‌گیری [[جبهه نجات اسلامی]]در سال 1989 به ریاست شیخ «احمد سحنون» تأسیس شد. دیگر اعضای این انجمن عبارت بودند از: «محفوظ نحناح»، «عباس مدنی»، «عبدالله جاب‌الله»، «علی بلحاج» و «محمد سعید» که شیخ «احمد سحنون» به لحاظ سنی از بقیه بزرگتر بود. این انجمن که در چارچوب جریانهای اسلامگرا فعالیت خود را در راستای اصلاح وضعیت عقیدتی جامعه، دعوت به اخلاق اسلامی، بهبود اوضاع اقتصادی از هم پاشیده و جهاد علمی آغاز کرد.<ref>مجله البیان، پیشین</ref> | ||
در نتیجه برگزاری مناظرات و نشست‌های فکری متعدد در انجمن الدعوه گروه‌های جدیدی سربرآوردند که از مهمترین آنها می‌توان به «جبهه‌اسلامی یکپارچه» توسط یک روحانی جوان به نام علی بلحاج اشاره کرد. عباس مدنی معتقد بود نام این مجموعه باید به [[جبهه نجات اسلامی]] تغییر یابد، چرا که لفظ جبهه دلالت بر رویارویی و بسط آراء و افکار متعدد داشته و این جبهه به دلیل خط و مشی (اسلامی) تنها راه اصلاحات و تغییر است. شیخ محمد سعید گرچه در ابتدا با تشکیل جبهه مخالفت کرد اما پس از برگزاری انتخابات محلی به آن پیوست. شیخ محفوظ نحناح نیز در آغاز با ایده تشکیل جبهه (حزب) مخالف بود؛ اما پس از چندی خود نیز همچون [[عبدالله جاب‌الله]] (مؤسس جنبش «نهضت اسلامی») اقدام به تأسیس جنبش جامعه اسلامی‌کرد. | در نتیجه برگزاری مناظرات و نشست‌های فکری متعدد در انجمن الدعوه گروه‌های جدیدی سربرآوردند که از مهمترین آنها می‌توان به «جبهه‌اسلامی یکپارچه» توسط یک روحانی جوان به نام علی بلحاج اشاره کرد. عباس مدنی معتقد بود نام این مجموعه باید به [[جبهه نجات اسلامی]] تغییر یابد، چرا که لفظ جبهه دلالت بر رویارویی و بسط آراء و افکار متعدد داشته و این جبهه به دلیل خط و مشی (اسلامی) تنها راه اصلاحات و تغییر است. شیخ محمد سعید گرچه در ابتدا با تشکیل جبهه مخالفت کرد اما پس از برگزاری انتخابات محلی به آن پیوست. شیخ محفوظ نحناح نیز در آغاز با ایده تشکیل جبهه (حزب) مخالف بود؛ اما پس از چندی خود نیز همچون [[عبدالله جاب‌الله]] (مؤسس جنبش «نهضت اسلامی») اقدام به تأسیس جنبش جامعه اسلامی‌کرد. | ||
| خط ۲۲۶: | خط ۲۲۵: | ||
<ref>مؤسسه مطالعات و تحقیقات یافا، انقلاب اسلامی الجزایر، پیشین</ref> | <ref>مؤسسه مطالعات و تحقیقات یافا، انقلاب اسلامی الجزایر، پیشین</ref> | ||
===2. جنبش جامعه صلح=== | ===2. جنبش جامعه صلح === | ||
همفکران شیخ محفوظ نحناح پس از تلاش‌هیا مستمر در آشتی میان احزاب اسلامی، در تاریخ 6 دسامبر 1990 اقدام به تأسیس یک حزب سیاسی جدید به نام جنبش جامعه صلح (حماس) کردند. | همفکران شیخ محفوظ نحناح پس از تلاش‌هیا مستمر در آشتی میان احزاب اسلامی، در تاریخ 6 دسامبر 1990 اقدام به تأسیس یک حزب سیاسی جدید به نام جنبش جامعه صلح (حماس) کردند. | ||
| خط ۲۳۳: | خط ۲۳۲: | ||
در این راستا همچنین اقدام به ایجاد اتحاد میان دیگر گروه‌ها و احزاب سیاسی در [[الجزایر]] کرد تا جائیکه به «جنبش اقدام» شهرت یافت. این جنبش با هرگونه خشونت طلبی مخالفت می‌کرد و در مقابل تمسک به گفتگو، میانه‌روی و میانجی‌گری را بهترین وسیله برای نجات ملت مسلمان [[الجزایر]] و برقراری «آشتی ملی» می‌دانست. | در این راستا همچنین اقدام به ایجاد اتحاد میان دیگر گروه‌ها و احزاب سیاسی در [[الجزایر]] کرد تا جائیکه به «جنبش اقدام» شهرت یافت. این جنبش با هرگونه خشونت طلبی مخالفت می‌کرد و در مقابل تمسک به گفتگو، میانه‌روی و میانجی‌گری را بهترین وسیله برای نجات ملت مسلمان [[الجزایر]] و برقراری «آشتی ملی» می‌دانست. | ||
از این نظر، جنبش جامعه صلح، جنبش سیاسی، مردمی، اصلاح‌طلب و فراگیر است که با شعار علم، عدالت و عمل پا به عرصه سیاسی [[الجزایر]] گذاشت.<ref>برگرفته از درگاه اینترنتی رسمی حزب جنبش جامعه صلح: http://www.hmsalgeria.net/portal/</ref> | از این نظر، جنبش جامعه صلح، جنبش سیاسی، مردمی، اصلاح‌طلب و فراگیر است که با شعار علم، عدالت و عمل پا به عرصه سیاسی [[الجزایر]] گذاشت.<ref>برگرفته از درگاه اینترنتی رسمی حزب جنبش جامعه صلح: http://www.hmsalgeria.net/portal/</ref> | ||
اصول اساسی این جنبش عبارتند از: اسلام، زبان عربی، گرایش به امت اسلامی، نظام جمهوری، آزادی‌های فردی و اجتماعی، گردش مسالمت‌جویانه قدرت در تئوری و عمل. <ref>مجله «الاصلاح»، شماره 169 به تاریخ 2 رجب 1412 ه.ق</ref> | اصول اساسی این جنبش عبارتند از: اسلام، زبان عربی، گرایش به امت اسلامی، نظام جمهوری، آزادی‌های فردی و اجتماعی، گردش مسالمت‌جویانه قدرت در تئوری و عمل. <ref>مجله «الاصلاح»، شماره 169 به تاریخ 2 رجب 1412 ه. ق</ref> | ||
راهبرد کلان این حزب براساس اساسنامه و مرامنامه آن این گونه تعیین شده است: الف. اسلام با تمامی منابع و اهداف آن، به مثابه نیرویی جمعی، وحدت‌بخش، حفاظت کننده و عامل نزدیکی میان گروه‌های مختلف امت اسلامی با رویکردها و توجهات مختلف. اسلام همچنین منشأ الهام و اصلاحات، عنصر تعامل ملت، آشتی ملی از طریق تلاش جمعی و همکاری در امور خیر و تقوی است. ب. میراث جنبش ملی و تاریخ رشادت‌های جوانان آن، میراث [[جمعیت علمای مسلمان]] [[الجزایر]]، تمدن تاریخی [[الجزایر]]، احیاء روحیه ملی‌گرایی و مبارزه‌طلبی ملت پس از استعمار (1830 – 1962 م)، ارزش‌های تمدنی جهان عرب و تحقق ثبات و امنیت اجتماعی و رفاه اجتماعی آن که باعث تحقق مبارزه مسالمت‌آمیز و گفتگوی دموکراتیک می‌گردد. | راهبرد کلان این حزب براساس اساسنامه و مرامنامه آن این گونه تعیین شده است: الف. اسلام با تمامی منابع و اهداف آن، به مثابه نیرویی جمعی، وحدت‌بخش، حفاظت کننده و عامل نزدیکی میان گروه‌های مختلف امت اسلامی با رویکردها و توجهات مختلف. اسلام همچنین منشأ الهام و اصلاحات، عنصر تعامل ملت، آشتی ملی از طریق تلاش جمعی و همکاری در امور خیر و تقوی است. ب. میراث جنبش ملی و تاریخ رشادت‌های جوانان آن، میراث [[جمعیت علمای مسلمان]] [[الجزایر]]، تمدن تاریخی [[الجزایر]]، احیاء روحیه ملی‌گرایی و مبارزه‌طلبی ملت پس از استعمار (1830 – 1962 م)، ارزش‌های تمدنی جهان عرب و تحقق ثبات و امنیت اجتماعی و رفاه اجتماعی آن که باعث تحقق مبارزه مسالمت‌آمیز و گفتگوی دموکراتیک می‌گردد. | ||
| خط ۲۴۸: | خط ۲۴۷: | ||
شیخ «محفوظ نحناح» به اتهام تغییر نام حزب (از جنبش جامعه اسلامی به جنبش جامعه صلح) و عدم استفاده از اصول ملی در راستای اهداف سیاسی، به واسطه آیین‌نامه اجرایی دولت از شرکت در انتخابات‌های 97 – 1999 محروم شد. جنبش جامعه صلح در مارس 1998 دومین گردهمایی خود را با شعار «صلح و توسعه» در قصر «الامم» شهر [[الجزیره]] برگزار کرد. | شیخ «محفوظ نحناح» به اتهام تغییر نام حزب (از جنبش جامعه اسلامی به جنبش جامعه صلح) و عدم استفاده از اصول ملی در راستای اهداف سیاسی، به واسطه آیین‌نامه اجرایی دولت از شرکت در انتخابات‌های 97 – 1999 محروم شد. جنبش جامعه صلح در مارس 1998 دومین گردهمایی خود را با شعار «صلح و توسعه» در قصر «الامم» شهر [[الجزیره]] برگزار کرد. | ||
در این گردهمایی کلیه روش‌های مشارکت سیاسی و کیفیت میانجی‌گری برای خروج کشور از بحران‌های موجود مورد بحث و بررسی قرار گرفت. انتخابات ریاست جمهوری سال 1999 با حضور 7 کاندیدا برگزار شد، اما این در حالی بود که شیخ «محفوظ نحناح» با توجه به منافع عمومی و نه حزبی، علی‌رغم محرومیت از انتخابات، به تشکیل ائتلافی با احزاب هم رأی خود پرداخت. | در این گردهمایی کلیه روش‌های مشارکت سیاسی و کیفیت میانجی‌گری برای خروج کشور از بحران‌های موجود مورد بحث و بررسی قرار گرفت. انتخابات ریاست جمهوری سال 1999 با حضور 7 کاندیدا برگزار شد، اما این در حالی بود که شیخ «محفوظ نحناح» با توجه به منافع عمومی و نه حزبی، علی‌رغم محرومیت از انتخابات، به تشکیل ائتلافی با احزاب هم رأی خود پرداخت. <ref>Jean-Noel Ferrié, “La parlementarisation de l’islam politique: la dynamique des modérés”, CERI, novembre-décembre 2006, http://www.ceri-sciencespo.com/cerifr/archive/2006.php</ref> این احزاب عبارت بودند از: [[جبهه آزادیبخش ملی]]، تجمع ملی دموکراتیک، جنبش النهضه، جنبش جامعه صلح. | ||
در انتخابات 1999 م شیخ «نحناح» - به دلیل هراس از به قدرت رسیدن سکولارها و بازگشت هرج و مرج و خشونت به الجزایر – به حمایت از [[عبدالعزیز بوتفلیقه]] پرداخت. در انتخابات پارلمانی و محلی سال 2002، جنبش جامعه صلح علی‌رغم فشارهایی که از جانب دیگر احزاب بر آن وارد می‌شد، موفق به جای دادن 38 نفر از اعضای خود در پارلمان الجزایر، 38 نفر در شورای شهرداری‌ها و در حدود 1200 نفر در شورای محلی شد. در 19 ژوئن 2003 مؤسس جنبش جامعه صلح مبادرت به اتخاذ مواضعی کرد که برگرفته حوادث خونین [[فلسطین ]]و [[عراق]] ، پس از 11 سپتامبر 2001 بود. در هشتم اوت همان سال سومین گردهمایی جنبش برگزار و «شیخ ابوجره سلطانی» به عنوان جانشین شیخ «نحناح» برگزیده شد. | در انتخابات 1999 م شیخ «نحناح» - به دلیل هراس از به قدرت رسیدن سکولارها و بازگشت هرج و مرج و خشونت به الجزایر – به حمایت از [[عبدالعزیز بوتفلیقه]] پرداخت. در انتخابات پارلمانی و محلی سال 2002، جنبش جامعه صلح علی‌رغم فشارهایی که از جانب دیگر احزاب بر آن وارد می‌شد، موفق به جای دادن 38 نفر از اعضای خود در پارلمان الجزایر، 38 نفر در شورای شهرداری‌ها و در حدود 1200 نفر در شورای محلی شد. در 19 ژوئن 2003 مؤسس جنبش جامعه صلح مبادرت به اتخاذ مواضعی کرد که برگرفته حوادث خونین [[فلسطین]]و [[عراق]]، پس از 11 سپتامبر 2001 بود. در هشتم اوت همان سال سومین گردهمایی جنبش برگزار و «شیخ ابوجره سلطانی» به عنوان جانشین شیخ «نحناح» برگزیده شد. | ||
سومین انتخابات ریاست جمهوری دمکراتیک الجزایر در هشتم آوریل 2004 برگزار شد. در این انتخابات مجلس شورای ملی ائتلاف حزبی خود را به ائتلاف برای انتخابات ریاست جمهوری تبدیل کرد که شامل «جبهه آزادیبخش ملی»، «جنبش جامعه صلح» و «تجمع ملی دموکراسی» بود. <ref>Amel Boubekeur, “Les partis islamistes algériens et la démocrativ: vers une professionnalisation politique?”, L’Année du Maghreb, IV | 2008, 219-238</ref> | سومین انتخابات ریاست جمهوری دمکراتیک الجزایر در هشتم آوریل 2004 برگزار شد. در این انتخابات مجلس شورای ملی ائتلاف حزبی خود را به ائتلاف برای انتخابات ریاست جمهوری تبدیل کرد که شامل «جبهه آزادیبخش ملی»، «جنبش جامعه صلح» و «تجمع ملی دموکراسی» بود. <ref>Amel Boubekeur, “Les partis islamistes algériens et la démocrativ: vers une professionnalisation politique?”, L’Année du Maghreb, IV | 2008, 219-238</ref> | ||
| خط ۲۷۵: | خط ۲۷۴: | ||
«[[جنبش النهضه]]» با مبارزات مسالمت‌آمیز و رسمی و قانونی خود به دنبال این است که الجزایر به طور عملی و واقعی یک جمهوری دموکراتیک، اجتماعی و پایبند به اصول اسلامی و مجری ماده 2 قانون اساسی باشد ماده‌ای که می‌گوید اسلام دین حکومت است و شریعت منبع قانونگذاری در این کشور است. حزب «النهضه» در حالی که در انتخابات پارلمانی سال 1997، 34 کرسی را در کسب کرد در ادامه و به دلایل مختلف از جمله جدایی «عبدالله جاب‌الله» از این حزب در انتخابات می‌شکست سختی خورد و تنها یک کرسی به دست آورد. البته اکنون این حزب با دو حزب دیگر الجزایری یعنی «جنبش جامعه صلح»، «جنبش اصلاح ملی» ائتلاف کرده و تلاش می‌کند در ساختار سیاسی کنونی تغییرات اساسی ایجاد کند. | «[[جنبش النهضه]]» با مبارزات مسالمت‌آمیز و رسمی و قانونی خود به دنبال این است که الجزایر به طور عملی و واقعی یک جمهوری دموکراتیک، اجتماعی و پایبند به اصول اسلامی و مجری ماده 2 قانون اساسی باشد ماده‌ای که می‌گوید اسلام دین حکومت است و شریعت منبع قانونگذاری در این کشور است. حزب «النهضه» در حالی که در انتخابات پارلمانی سال 1997، 34 کرسی را در کسب کرد در ادامه و به دلایل مختلف از جمله جدایی «عبدالله جاب‌الله» از این حزب در انتخابات می‌شکست سختی خورد و تنها یک کرسی به دست آورد. البته اکنون این حزب با دو حزب دیگر الجزایری یعنی «جنبش جامعه صلح»، «جنبش اصلاح ملی» ائتلاف کرده و تلاش می‌کند در ساختار سیاسی کنونی تغییرات اساسی ایجاد کند. | ||
[[عبدالله جاب‌الله]] رهبر وقت حزب «النهضه» که قصد داشت در انتخابات ریاست جمهوری این کشور شرکت کند، با مخالفت اکثریت اعضای حزب روبرو شد. علت مخالفت آنان حمایت سیاسی از [[بوتفلیقه ]] و همچنین اختلاف دیدگاه اعضای حزب در مورد نحوه اداره حزب و مواضع حزب در قبال مسائل داخلی الجزایر بود. جاب‌الله پس از کناره‌گیری از حزب به همراه طرفدارانش، حزب جدید «جنبش اصلاح ملی» را بنیان‌گذاری کرد. | [[عبدالله جاب‌الله]] رهبر وقت حزب «النهضه» که قصد داشت در انتخابات ریاست جمهوری این کشور شرکت کند، با مخالفت اکثریت اعضای حزب روبرو شد. علت مخالفت آنان حمایت سیاسی از [[بوتفلیقه]] و همچنین اختلاف دیدگاه اعضای حزب در مورد نحوه اداره حزب و مواضع حزب در قبال مسائل داخلی الجزایر بود. جاب‌الله پس از کناره‌گیری از حزب به همراه طرفدارانش، حزب جدید «جنبش اصلاح ملی» را بنیان‌گذاری کرد. | ||
دبیرکل کنونی حزب «النهضه»، «فاتح ربیعی»، تلاش دارد تا از موج جدید اعتراضات در کشورش بهره برده و بار دیگر جایگاه حزب مطبوعش را بازیابی کند به همین دلیل پس از برگزاری انتخابات 2011 و پس از آنکه «ائتلاف سبز» - که النهضه یکی از اضلاع آن بود – نتوانست آراء قابل ملاحظه‌ای بدست آورد مواضع تندی اتخاذ کرده و خواهان انحلال مجلس شد. «جنبش النهضه» الجزایر به واسطه قرابت فکریش با «اخوان‌المسلمین» مصر امیدوار است بتواند در صورت وقوع انقلاب جدیدی در الجزایر به دنبال موج جدید بیداری ملت‌های مسلمان در منطقه نقش محوری را ایفا کند. | دبیرکل کنونی حزب «النهضه»، «فاتح ربیعی»، تلاش دارد تا از موج جدید اعتراضات در کشورش بهره برده و بار دیگر جایگاه حزب مطبوعش را بازیابی کند به همین دلیل پس از برگزاری انتخابات 2011 و پس از آنکه «ائتلاف سبز» - که النهضه یکی از اضلاع آن بود – نتوانست آراء قابل ملاحظه‌ای بدست آورد مواضع تندی اتخاذ کرده و خواهان انحلال مجلس شد. «جنبش النهضه» الجزایر به واسطه قرابت فکریش با «اخوان‌المسلمین» مصر امیدوار است بتواند در صورت وقوع انقلاب جدیدی در الجزایر به دنبال موج جدید بیداری ملت‌های مسلمان در منطقه نقش محوری را ایفا کند. | ||
===3. | ===3. حزب جنبش اصلاح ملی === | ||
عبدالله جاب‌الله، پس از جدایی از حزب النهضه در سال 1999 به همراه دیگر همفکرانش «جنبش اصلاح ملی» را تأسیس کردند. در واقع جاب‌الله که قصد داشت در انتخابات ریاست جمهوری این کشور شرکت کند با مخالفت اکثریت اعضای حزب روبه‌رو شد، او پس از کناره‌گیری از حزب به همراه طرفدارانش، حزب جدید «جنبش اصلاح ملی» را در آستانه انتخابات ریاست جمهوری الجزایر در سال 1991 بنیان نهاد. گرچه «جاب‌الله» با حمایت از سوی اعضای حزب جدید برای نامزدی ریاست جمهوری، نتوانست رأی لازم را کسب کند، اما اولین تجربه این حزب در انتخابات پارلمانی [[الجزایر]] موفقیت‌آمیز بود. آنها توانستند در انتخابات می 2002، چهل و سه کرسی به دست آورند. | عبدالله جاب‌الله، پس از جدایی از حزب النهضه در سال 1999 به همراه دیگر همفکرانش «جنبش اصلاح ملی» را تأسیس کردند. در واقع جاب‌الله که قصد داشت در انتخابات ریاست جمهوری این کشور شرکت کند با مخالفت اکثریت اعضای حزب روبه‌رو شد، او پس از کناره‌گیری از حزب به همراه طرفدارانش، حزب جدید «جنبش اصلاح ملی» را در آستانه انتخابات ریاست جمهوری الجزایر در سال 1991 بنیان نهاد. گرچه «جاب‌الله» با حمایت از سوی اعضای حزب جدید برای نامزدی ریاست جمهوری، نتوانست رأی لازم را کسب کند، اما اولین تجربه این حزب در انتخابات پارلمانی [[الجزایر]] موفقیت‌آمیز بود. آنها توانستند در انتخابات می 2002، چهل و سه کرسی به دست آورند. | ||
| خط ۲۸۷: | خط ۲۸۶: | ||
=نگاهی به وضعیت کنونی و آینده تحولات اسلامگرایی در الجزایر= | =نگاهی به وضعیت کنونی و آینده تحولات اسلامگرایی در الجزایر= | ||
مجاورت و هم مرزی الجزایر با تونس و لیبی – به عنوان دو کانون مهم انقلاب‌های عربی – بیش از هر عامل دیگری بر تحولات اخیر این کشور اثرگذار بوده است. علاوه بر این اعلان آغاز جریان اصلاحات در [[مراکش ]] یعنی همسایه غربی و رقیب منطقه‌ای [[الجزایر]] در شمال [[غرب آفریقا]]، در رویکردهای اخیر رهبران الجزیره بی‌تأثیر نبوده است. <ref>[[الجزایر]] در آزمون سخت اصلاحات، باشگاه اندیشه به آدرس اینترنتی: | مجاورت و هم مرزی الجزایر با تونس و لیبی – به عنوان دو کانون مهم انقلاب‌های عربی – بیش از هر عامل دیگری بر تحولات اخیر این کشور اثرگذار بوده است. علاوه بر این اعلان آغاز جریان اصلاحات در [[مراکش]] یعنی همسایه غربی و رقیب منطقه‌ای [[الجزایر]] در شمال [[غرب آفریقا]]، در رویکردهای اخیر رهبران الجزیره بی‌تأثیر نبوده است. <ref>[[الجزایر]] در آزمون سخت اصلاحات، باشگاه اندیشه به آدرس اینترنتی: | ||
http://www.bashgah.net/fa/content/print_version/84404 (Sun Apr 14 20: 28: 17 2013)</ref> همزمان با آغاز اعتراضات مردمی در [[تونس]] ، دامنه انقلاب این کشور تا حدی به [[[[الجزایر]] ]] نیز کشیده شد. هر چند در خلال اعتراضات مردمی از محدوده پایتخت فراتر نرفت و در نهایت جمعیتی بیش از 10 هزار نفر را به عرصه مخالفت عمومی نکشانید. <ref>اعتراضات ضد دولتی مردم در [[الجزایر]] بالا گرفت، پایگاه تحلیلی – خبری اسلام تایمز به آدرس اینترنتی: | http://www.bashgah.net/fa/content/print_version/84404 (Sun Apr 14 20: 28: 17 2013)</ref> همزمان با آغاز اعتراضات مردمی در [[تونس]]، دامنه انقلاب این کشور تا حدی به [[[[الجزایر]]]] نیز کشیده شد. هر چند در خلال اعتراضات مردمی از محدوده پایتخت فراتر نرفت و در نهایت جمعیتی بیش از 10 هزار نفر را به عرصه مخالفت عمومی نکشانید. <ref>اعتراضات ضد دولتی مردم در [[الجزایر]] بالا گرفت، پایگاه تحلیلی – خبری اسلام تایمز به آدرس اینترنتی: | ||
http://www.islamtimes.org/vdci3paz3t 1apq2. cbct. html</ref> | http://www.islamtimes.org/vdci3paz3t 1apq2. cbct. html</ref> | ||
در شرایطی که وقوع انقلاب‌های عربی در [[خاورمیانه]] و [[شمال آفریقا]] در برخی کشورهای این منطقه تحولات بنیادین به دنبال داشته و یا دستکم اثربخشی مشهود و ملموسی در سیر رویدادهای بسیاری از کشورها داشته، به نظر می‌رسد الجزایر | در شرایطی که وقوع انقلاب‌های عربی در [[خاورمیانه]] و [[شمال آفریقا]] در برخی کشورهای این منطقه تحولات بنیادین به دنبال داشته و یا دستکم اثربخشی مشهود و ملموسی در سیر رویدادهای بسیاری از کشورها داشته، به نظر می‌رسد الجزایر تاکنون از نتایج انقلاب‌های عربی برکنار مانده است. بررسی بسیاری از تحلیل‌های موجود در این زمینه نشان می‌دهد که شش عامل اساسی بر شرایط این کشور اثرگذار بوده و از فراهم شدن گسترش اعتراضات مردم جلوگیری می‌کند. <ref>باشگاه اندیشه همان</ref> | ||
1-با شروع جنبش اعتراضی ملت‌های عرب منطقه، رهبران الجزایر سعی کردند تا از رویه‌ای مشابه رهبران ریاض برای مقابله با اعتراضات بهره‌جویی کنند. مقامات الجزایر با مشاهده نخستین جرقه‌های اعتراضات عمومی در مقطع کنونی سعی کردند با وعده اعطای امتیازات گسترده اقتصادی و رفاهی مانند افزایش صددرصدی حقوق کارگران و کارمندان دولت، ارایه وام‌های متعدد و زمین و امکانات کشاورزی برای جمعیت دهقانی این کشور، سطح رضایت عمومی را افزایش داده و برای چاره‌جویی در برابر مخالفت‌های مردمی زمان لازم را به دست آورند. | 1-با شروع جنبش اعتراضی ملت‌های عرب منطقه، رهبران الجزایر سعی کردند تا از رویه‌ای مشابه رهبران ریاض برای مقابله با اعتراضات بهره‌جویی کنند. مقامات الجزایر با مشاهده نخستین جرقه‌های اعتراضات عمومی در مقطع کنونی سعی کردند با وعده اعطای امتیازات گسترده اقتصادی و رفاهی مانند افزایش صددرصدی حقوق کارگران و کارمندان دولت، ارایه وام‌های متعدد و زمین و امکانات کشاورزی برای جمعیت دهقانی این کشور، سطح رضایت عمومی را افزایش داده و برای چاره‌جویی در برابر مخالفت‌های مردمی زمان لازم را به دست آورند. | ||
2-خاطره درگیری‌های خونین دهه نود میلادی همچنان بر پس زمینه ذهنی بیشتر مردم الجزایر نقش بسته است. قیام عربی از نوعی که در سال 1988 میلادی (1367 ه.ش) در این کشور رخ داد و دربرگیرنده شورش عقلیه یک نظام تک حزبی بود، اگرچه بطور موقت با ایجاد یک فضای سیاسی آزاد و پویا منجر شد، اما ظرف مدت چهارسال این کشور را به ورطه یک جنگ داخلی کشید. | 2-خاطره درگیری‌های خونین دهه نود میلادی همچنان بر پس زمینه ذهنی بیشتر مردم الجزایر نقش بسته است. قیام عربی از نوعی که در سال 1988 میلادی (1367 ه. ش) در این کشور رخ داد و دربرگیرنده شورش عقلیه یک نظام تک حزبی بود، اگرچه بطور موقت با ایجاد یک فضای سیاسی آزاد و پویا منجر شد، اما ظرف مدت چهارسال این کشور را به ورطه یک جنگ داخلی کشید. | ||
در طول دهه نود میلادی، کشتارها و ترورهای بی‌شمار نزدیک به 170 هزار نفر را به کام مرگ فرستاد و منجر به آواره شدن حدود یک میلیون نفر شد. ناآرامی و وحشت عمومی در جامعه سه دهه پس از پایان نبرد خونین مردم این کشور برای رهایی از استعمار [[فرانسه ]] که حدود یک میلیون نفر قربانی برجای گذاشت، مردم این کشور را از رویدادهای این چنینی و تکرار آنچه در [[لیبی]] می‌گذرد گریزان ساخته است. | در طول دهه نود میلادی، کشتارها و ترورهای بی‌شمار نزدیک به 170 هزار نفر را به کام مرگ فرستاد و منجر به آواره شدن حدود یک میلیون نفر شد. ناآرامی و وحشت عمومی در جامعه سه دهه پس از پایان نبرد خونین مردم این کشور برای رهایی از استعمار [[فرانسه]] که حدود یک میلیون نفر قربانی برجای گذاشت، مردم این کشور را از رویدادهای این چنینی و تکرار آنچه در [[لیبی]] می‌گذرد گریزان ساخته است. | ||
3-در جریان اعتراضات اخیر مردمی و حضور برخی از مخالفان در خیابان‌های [[الجزیره]] حضور قوی و شدید نیروهای امنیتی مشهود به نظر می‌رسید تا جایی که بسیاری از ناظران از حضور دهها نیروی امنیتی و انتظامی در برابر هر یک از تظاهرکنندگان خبر داده‌اند. دولت الجزایر پس از تجربه یک دهه خونریزی و ناامنی در این کشور با استفاده از ثروت‌های ملی ناشی از استخراج و فروش نفت در سالهای اخیر، هزینه‌های قابل توجهی را صرف افزایش توان نیروهای امنیتی و انتظامی کشور کرده و این موضوع به صورت مستقیم بر میزان گستردگی و نتیجه‌بخشی حضور مخالفان در خیابان‌های این کشور تأثیرگذار بوده است. | 3-در جریان اعتراضات اخیر مردمی و حضور برخی از مخالفان در خیابان‌های [[الجزیره]] حضور قوی و شدید نیروهای امنیتی مشهود به نظر می‌رسید تا جایی که بسیاری از ناظران از حضور دهها نیروی امنیتی و انتظامی در برابر هر یک از تظاهرکنندگان خبر داده‌اند. دولت الجزایر پس از تجربه یک دهه خونریزی و ناامنی در این کشور با استفاده از ثروت‌های ملی ناشی از استخراج و فروش نفت در سالهای اخیر، هزینه‌های قابل توجهی را صرف افزایش توان نیروهای امنیتی و انتظامی کشور کرده و این موضوع به صورت مستقیم بر میزان گستردگی و نتیجه‌بخشی حضور مخالفان در خیابان‌های این کشور تأثیرگذار بوده است. | ||
| خط ۳۰۹: | خط ۳۰۸: | ||
با توجه به مواردی که در بالا اشاره شد و ناظر بر تحولات آینده، باید به این موضوع توجه داشته باشیم که [[جبهه نجات اسلامی]] به عنوان تشکلی سیاسی که در انتخابات پارلمانی 1992 توانست با اکثریت قاطع آرا حزب حاکم "[[جبهه آزادیبخش ملی الجزایر]]" را شکست دهد و با شبه کودتای نظامی از قدرت کنار زده شد به زعم دولت [[الجزایر]] همچنان به عنوان یک تشکل چالش‌زا و تهدیدی در برابر حکومت و امنیت ملی به شمار می‌رود. | با توجه به مواردی که در بالا اشاره شد و ناظر بر تحولات آینده، باید به این موضوع توجه داشته باشیم که [[جبهه نجات اسلامی]] به عنوان تشکلی سیاسی که در انتخابات پارلمانی 1992 توانست با اکثریت قاطع آرا حزب حاکم "[[جبهه آزادیبخش ملی الجزایر]]" را شکست دهد و با شبه کودتای نظامی از قدرت کنار زده شد به زعم دولت [[الجزایر]] همچنان به عنوان یک تشکل چالش‌زا و تهدیدی در برابر حکومت و امنیت ملی به شمار می‌رود. | ||
برخی تحلیل‌گران معتقدند که رویکردهای اخیر دولت با هدف جذب برخی گروه‌های اسلامگرای میانه‌رو به حکومت و دور نگه داشتن این گروه‌ها از مواضع رهبران [[جبهه نجات اسلامی ]]صورت می‌گیرد. اگرچه بسیاری از رهبران [[جبهه نجات اسلامی]] زندانی بوده و یا به خارج از کشور تبعید شده‌اند و این گروه سیاسی امکان اثربخشی و تحول آفرینی خود را تا حد زیادی از دست داده است، اما به نظر می‌رسد هنوز به عنوان مهمترین تهدید در برابر حکومت [[الجزایر]] مطرح است. این مسأله موجب می‌شود تا ناظران سیاسی، جریان اصلاحات سیاسی و اجتماعی بدون حضور چهره‌های وابسته به این گروه‌را از پیش شکست خورده و بی‌نتیجه تلقی کنند.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1248858/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1 جنبش‌ها و جریانهای اسلامگرا در الجزایر]؛ سید مالک حسینی، به نقل از: سایت راسخون</ref> | برخی تحلیل‌گران معتقدند که رویکردهای اخیر دولت با هدف جذب برخی گروه‌های اسلامگرای میانه‌رو به حکومت و دور نگه داشتن این گروه‌ها از مواضع رهبران [[جبهه نجات اسلامی]]صورت می‌گیرد. اگرچه بسیاری از رهبران [[جبهه نجات اسلامی]] زندانی بوده و یا به خارج از کشور تبعید شده‌اند و این گروه سیاسی امکان اثربخشی و تحول آفرینی خود را تا حد زیادی از دست داده است، اما به نظر می‌رسد هنوز به عنوان مهمترین تهدید در برابر حکومت [[الجزایر]] مطرح است. این مسأله موجب می‌شود تا ناظران سیاسی، جریان اصلاحات سیاسی و اجتماعی بدون حضور چهره‌های وابسته به این گروه‌را از پیش شکست خورده و بی‌نتیجه تلقی کنند.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1248858/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1 جنبش‌ها و جریانهای اسلامگرا در الجزایر]؛ سید مالک حسینی، به نقل از: سایت راسخون</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۳۱۷: | خط ۳۱۶: | ||
</div> | </div> | ||
[[رده: جریان های اسلامی ]] | [[رده:جریان های اسلامی]] | ||
[[رده: جنبش های اسلام گرا]] | [[رده:جنبش های اسلام گرا]] | ||
[[رده: الجزایر]] | [[رده:الجزایر]] | ||
] | ] | ||