۴٬۹۳۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هی' به 'ه') |
جز (تمیزکاری) |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''سوریه ''' به دلیل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻧﻘﻄـﻪ اﺗﺼـﺎل ﺳﻪ ﻗﺎره آﺳـﯿﺎ، اروﭘـﺎ و آﻓﺮﯾﻘـﺎ، ﺑـﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﻈـﺮ ژﺋﻮﭘﻠﯿﺘﯿـﮏ و ژﺋﻮاﺳـﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ را ﺑـﻪ خود اختصاص داده اﺳﺖ و از موقعیت ژئوپولیتیکی خاصی برخوردار می باشد. همچنین حضور این کشور در محور مقاومت و نقطه ی اتصال و ارتباط ایران با حزب االله لبنان بر اهمیت این کشور افزوده است. هدف از آشنایی با کشور سوریه که یکی از کشورهای مهم اسلامی محسوب می شود، اولا: آشنایی نسبتا جامع بااین کشور و ثانیا: ایجاد منبع و مرجعیت در زمینه مذکور جهت شناخت کیفیت تعامل با مهمترین جریانات دینی - مذهبی آنجا می باشد. از دیگر اهداف این پروژه ایجاد شناختی عمیق تر نسبت به عمده جریانات موجود در این کشور به صورت تخصصی برای مراکزی است که جهت فعالیتهایشان به چنین دانش میان مذهبی ای نیاز دارند. در مقاله پیش رو اطلاعاتی در زمینه های زیر از کشور سوریه ارائه گردیده است: تاریخچه، جمعیت، فرهنگ وزبان، اقتصاد، دین و... | '''سوریه ''' به دلیل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻧﻘﻄـﻪ اﺗﺼـﺎل ﺳﻪ ﻗﺎره آﺳـﯿﺎ، اروﭘـﺎ و آﻓﺮﯾﻘـﺎ، ﺑـﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﻈـﺮ ژﺋﻮﭘﻠﯿﺘﯿـﮏ و ژﺋﻮاﺳـﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ را ﺑـﻪ خود اختصاص داده اﺳﺖ و از موقعیت ژئوپولیتیکی خاصی برخوردار می باشد. همچنین حضور این کشور در محور مقاومت و نقطه ی اتصال و ارتباط ایران با حزب االله لبنان بر اهمیت این کشور افزوده است. هدف از آشنایی با کشور سوریه که یکی از کشورهای مهم اسلامی محسوب می شود، اولا: آشنایی نسبتا جامع بااین کشور و ثانیا: ایجاد منبع و مرجعیت در زمینه مذکور جهت شناخت کیفیت تعامل با مهمترین جریانات دینی - مذهبی آنجا می باشد. از دیگر اهداف این پروژه ایجاد شناختی عمیق تر نسبت به عمده جریانات موجود در این کشور به صورت تخصصی برای مراکزی است که جهت فعالیتهایشان به چنین دانش میان مذهبی ای نیاز دارند. در مقاله پیش رو اطلاعاتی در زمینه های زیر از کشور سوریه ارائه گردیده است: تاریخچه، جمعیت، فرهنگ وزبان، اقتصاد، دین و... | ||
=سوریه= | =سوریه= | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
=جغرافیا= | =جغرافیا= | ||
سوریه با ۱۸۵۱۸۰ کیلومتر مربع وسعت، هشتاد و هفتمین کشور جهان است. آب و هوای آن در کنارهها و نواحی جنوب غربی معتدل و مرطوب (مدیترانهای) و در سایر نقاط گرم و خشک است. بلندترین نقطه آن از دریا، جبل شیخ با ۲۸۱۴ متر ارتفاع است. | سوریه با ۱۸۵۱۸۰ کیلومتر مربع وسعت، هشتاد و هفتمین کشور جهان است. آب و هوای آن در کنارهها و نواحی جنوب غربی معتدل و مرطوب (مدیترانهای) و در سایر نقاط گرم و خشک است. بلندترین نقطه آن از دریا، جبل شیخ با ۲۸۱۴ متر ارتفاع است. | ||
از رودهای مهم آن میتوان به فرات، خابور، عاصی، عفرین، قوینو دجله اشاره داشت که رود فرات، با ۶۹۶/۲ کیلومتر طولانیترین آنها و حدود نیمی از آن در ترکیه و عراق جاری است . | از رودهای مهم آن میتوان به فرات، خابور، عاصی، عفرین، قوینو دجله اشاره داشت که رود فرات، با ۶۹۶/۲ کیلومتر طولانیترین آنها و حدود نیمی از آن در ترکیه و عراق جاری است. | ||
بندرهای مهم سوریه عبارتاند از: لاذقیه، طرطوس و بانیاس که در کنار دریای مدیترانه واقع شدهاند. | بندرهای مهم سوریه عبارتاند از: لاذقیه، طرطوس و بانیاس که در کنار دریای مدیترانه واقع شدهاند. | ||
موقعیت سوریه در غرب آسیا و ساحل شرقی مدیترانه در طول تاریخ جایگاهی استراتژیک به این کشور بخشیدهاست. | موقعیت سوریه در غرب آسیا و ساحل شرقی مدیترانه در طول تاریخ جایگاهی استراتژیک به این کشور بخشیدهاست. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
قبل از تسلط مسلمانان بر این کشور، اقوام مختلفی از جمله: اقوام سامی، اموری، آرامی، مصری، آشوری، بابلی، یونانی، رومی و ایرانی که هر از چند گاهی این کشور را سکونت گاه خویش نموده یا آن را در معرض تاخت و تاز قرار دادهاند و نشانههایی از تمدن خاص خویش را برای روزگاران پس از خود به یادگار گذاشتهاند. | قبل از تسلط مسلمانان بر این کشور، اقوام مختلفی از جمله: اقوام سامی، اموری، آرامی، مصری، آشوری، بابلی، یونانی، رومی و ایرانی که هر از چند گاهی این کشور را سکونت گاه خویش نموده یا آن را در معرض تاخت و تاز قرار دادهاند و نشانههایی از تمدن خاص خویش را برای روزگاران پس از خود به یادگار گذاشتهاند. | ||
در هزاره سوم پیش از میلاد قوم سامی آموری در این سرزمین ساکن و حکومتی در آن تشکیل دادند که تا سال قبل از میلاد دوام آورد. در اواخر قرن یازدهم قبل از میلاد، قوم دیگری به نام آرامی در این کشور مستقر شدند. پس از تجزیه دولت روم شرقی و غربی، این کشور جزو قلمرو و شاهنشاهی روم شرقی (بیزانس) گردید.<ref>[https://article.tebyan.net/419968/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87 برگرفته از سایت: article.tebyan.net]</ref> | در هزاره سوم پیش از میلاد قوم سامی آموری در این سرزمین ساکن و حکومتی در آن تشکیل دادند که تا سال قبل از میلاد دوام آورد. در اواخر قرن یازدهم قبل از میلاد، قوم دیگری به نام آرامی در این کشور مستقر شدند. پس از تجزیه دولت روم شرقی و غربی، این کشور جزو قلمرو و شاهنشاهی روم شرقی (بیزانس) گردید.<ref>[https://article.tebyan.net/419968/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87 برگرفته از سایت: article.tebyan.net]</ref> | ||
'''دوره اسلامی''' | '''دوره اسلامی''' | ||
خط ۶۶: | خط ۶۵: | ||
در سدههای پنجم و ششم هجری که با جنگهای صلیبی همراه بود، حکام بسیار مقتدر و دینداری در این کشور بر تخت سلطنت نشسته و پرچم نبرد اسلامی علیه صلیبیها و رومیان را برافراشتند. کسانی چون نورالدین محمود زنگی شهید، سلطان صلاحالدین ایوبی کرد سوریه، ملک عادل ایوبی، ملک ظاهر بیبرس البندقداری، سیف الدوله حمدانی و… که نه تنها امور جنگی و نظامی را در راس اقدامات خود قرار داده و به ایجاد پایگاههای نظامی، ساخت قلعهها، حفر خندقها و… پرداختند که امروزه وجود صدها اثر تاریخی از آن دوران بیانگر این مدعاست. در سدههای بعدی، ممالیک و سرانجام ترکان عثمانی پس از استیلا بر این سرزمین، سیاست پیشگامان خود را تداوم بخشیده و ضمن حفاظت و بازسازی آن آثار اسلامی، به احداث بناهای دیگری نیز پرداختند.<ref>[https://article.tebyan.net/419968/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87 برگرفته از سایت: article.tebyan.net]</ref> | در سدههای پنجم و ششم هجری که با جنگهای صلیبی همراه بود، حکام بسیار مقتدر و دینداری در این کشور بر تخت سلطنت نشسته و پرچم نبرد اسلامی علیه صلیبیها و رومیان را برافراشتند. کسانی چون نورالدین محمود زنگی شهید، سلطان صلاحالدین ایوبی کرد سوریه، ملک عادل ایوبی، ملک ظاهر بیبرس البندقداری، سیف الدوله حمدانی و… که نه تنها امور جنگی و نظامی را در راس اقدامات خود قرار داده و به ایجاد پایگاههای نظامی، ساخت قلعهها، حفر خندقها و… پرداختند که امروزه وجود صدها اثر تاریخی از آن دوران بیانگر این مدعاست. در سدههای بعدی، ممالیک و سرانجام ترکان عثمانی پس از استیلا بر این سرزمین، سیاست پیشگامان خود را تداوم بخشیده و ضمن حفاظت و بازسازی آن آثار اسلامی، به احداث بناهای دیگری نیز پرداختند.<ref>[https://article.tebyan.net/419968/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87 برگرفته از سایت: article.tebyan.net]</ref> | ||
'''تاریخ معاصر''' | '''تاریخ معاصر''' | ||
خط ۸۹: | خط ۸۷: | ||
<ref>[https://avapress.com/fa/article/36805/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87 برگرفته از سایت: avapress.com]</ref> | <ref>[https://avapress.com/fa/article/36805/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87 برگرفته از سایت: avapress.com]</ref> | ||
در کشور سوریه بالاترین مقام رسمی | در کشور سوریه بالاترین مقام رسمی رئیسجمهور است که توسط مجلس خلق و بنا به پیشنهاد دبیرکل حزب بعث کاندیدا میشود و در یک رفراندوم توسط مردم انتخاب میشود. | ||
این رفراندم به درخواست رئیس مجلس خلق برگزار و رئیسجمهور برای یک دوره هفت ساله انتخاب میشود. رئیسجمهور سوریه باید مسلمان و از شهروندان عرب سوریه باشد. | این رفراندم به درخواست رئیس مجلس خلق برگزار و رئیسجمهور برای یک دوره هفت ساله انتخاب میشود. رئیسجمهور سوریه باید مسلمان و از شهروندان عرب سوریه باشد. | ||
بنابر قانون اساسی سوریه، نخستوزیر سومین مقام رسمی کشور پس از رئیسجمهور و معاون اول او است. نخست وزیر بر فعالیتهای وزرا نظارت دارد. هیات دولت موظف است هر سال به مجلس گزارش عملکرد ارائه دهد. | بنابر قانون اساسی سوریه، نخستوزیر سومین مقام رسمی کشور پس از رئیسجمهور و معاون اول او است. نخست وزیر بر فعالیتهای وزرا نظارت دارد. هیات دولت موظف است هر سال به مجلس گزارش عملکرد ارائه دهد. | ||
خط ۱۰۶: | خط ۱۰۴: | ||
=اقتصاد= | =اقتصاد= | ||
طبیعت متنوع سوریه، با دارا بودن کوهها، درهها، بیابانها، رودخانه و دسترسی به آبهای آزاد تأثیر شگرفی بر صنایع و کشاورزی این کشور گذاردهاست. اقتصاد سوریه بر سهپایه صنایع، کشاورزی و تجارت بنا شدهاست و لازم است که صنعت نفت و گاز و همچنین صنعت گردشگری را نیز از یاد نبریم. اقتصاد سوریه در دهه نود با بحرانهای فراوانی مواجه شد که میتوانست آینده این کشور را تحتالشعاع قرار دهد و در یک نگاه اجمالی میتوان آنها را سه بند اصلی خلاصه کرد. نفت ذخیرهای فنا شدنیاست و با توجه به نوسانات فراوان قیمت آن و روند کاهش ذخائر زیرزمینی، نمیتوان به آن به عنوان منبع درآمد اصلی کشور نگریست.میانگین رشد جمعیت سوریه سالانه ۳٫۳٪ بوده که فراتر از میانگین جهانیاست. این روند باعث افزایش نیروی جویای کار شده و کشور را به سرمایهگذاریهای هنگفت برای آموزش، بهداشت و سیستم تأمین اجتماعی ناچار میسازد.گشایش تجاری که ناشی قرار گرفتن سوریه در منطقه آزاد تجاری کشورهای عربی و یا ناشی از همکاری با اتحادیه اروپا و یا پیوستن به سازمان تجارت جهانی، تأثیرات فراوانی بر صنایع سوریه خواهد گذاشت، زیرا بسیاری از کارخانجات و مراکز صنعتی سوریه به دلیل فعالیت تحت حمایت دولت، یارای ایستادگی در مقابل این گشایش زا نخواهند داشت. | طبیعت متنوع سوریه، با دارا بودن کوهها، درهها، بیابانها، رودخانه و دسترسی به آبهای آزاد تأثیر شگرفی بر صنایع و کشاورزی این کشور گذاردهاست. اقتصاد سوریه بر سهپایه صنایع، کشاورزی و تجارت بنا شدهاست و لازم است که صنعت نفت و گاز و همچنین صنعت گردشگری را نیز از یاد نبریم. اقتصاد سوریه در دهه نود با بحرانهای فراوانی مواجه شد که میتوانست آینده این کشور را تحتالشعاع قرار دهد و در یک نگاه اجمالی میتوان آنها را سه بند اصلی خلاصه کرد. نفت ذخیرهای فنا شدنیاست و با توجه به نوسانات فراوان قیمت آن و روند کاهش ذخائر زیرزمینی، نمیتوان به آن به عنوان منبع درآمد اصلی کشور نگریست. میانگین رشد جمعیت سوریه سالانه ۳٫۳٪ بوده که فراتر از میانگین جهانیاست. این روند باعث افزایش نیروی جویای کار شده و کشور را به سرمایهگذاریهای هنگفت برای آموزش، بهداشت و سیستم تأمین اجتماعی ناچار میسازد. گشایش تجاری که ناشی قرار گرفتن سوریه در منطقه آزاد تجاری کشورهای عربی و یا ناشی از همکاری با اتحادیه اروپا و یا پیوستن به سازمان تجارت جهانی، تأثیرات فراوانی بر صنایع سوریه خواهد گذاشت، زیرا بسیاری از کارخانجات و مراکز صنعتی سوریه به دلیل فعالیت تحت حمایت دولت، یارای ایستادگی در مقابل این گشایش زا نخواهند داشت. | ||
<ref>[https://fa.alkawthartv.com/news/81040 برگرفته از سایت: fa.alkawthartv.com]</ref> | <ref>[https://fa.alkawthartv.com/news/81040 برگرفته از سایت: fa.alkawthartv.com]</ref> | ||
==گردشگری== | == گردشگری == | ||
کشور سوریه یکی از دیدنی ترین و دوست داشتنی ترین کشورهای غرب آسیا می باشد که در نزدیکی سواحل دریای مدیترانه قرار گرفته است و با کشورهایی از جمله ترکیه، عراق، لبنان و اردن مرز مشترک دارد. پایتخت این کشور شهر دمشق بوده و بزرگترین شهر آن نیز حلب است. | کشور سوریه یکی از دیدنی ترین و دوست داشتنی ترین کشورهای غرب آسیا می باشد که در نزدیکی سواحل دریای مدیترانه قرار گرفته است و با کشورهایی از جمله ترکیه، عراق، لبنان و اردن مرز مشترک دارد. پایتخت این کشور شهر دمشق بوده و بزرگترین شهر آن نیز حلب است. | ||
جمعیت این کشور در حدود 18 میلیون نفر بوده و شما میتوانید انواع مذهب های مختلف را در این کشور پیدا کنید که در کنار یکدیگر زندگی کرده و سعی بر آن دارند تا بر وضعیت نابسامان و آشفته حاکم در کشور خود پیروز شوند. با توجه به وضعیت آشفته و جنگ های داخلی در سالهای اخیر، از میزان و حجم گردشگران ورودی کاهش یافته است ولی با این حال این کشور با داشتن جاذبههای گردشگری بی نظیر خود باز هم توانسته است توجه بسیاری از گردشگران را به سوی خود جلب کند. | جمعیت این کشور در حدود 18 میلیون نفر بوده و شما میتوانید انواع مذهب های مختلف را در این کشور پیدا کنید که در کنار یکدیگر زندگی کرده و سعی بر آن دارند تا بر وضعیت نابسامان و آشفته حاکم در کشور خود پیروز شوند. با توجه به وضعیت آشفته و جنگ های داخلی در سالهای اخیر، از میزان و حجم گردشگران ورودی کاهش یافته است ولی با این حال این کشور با داشتن جاذبههای گردشگری بی نظیر خود باز هم توانسته است توجه بسیاری از گردشگران را به سوی خود جلب کند. | ||
خط ۱۲۸: | خط ۱۲۶: | ||
=تعطیلات رسمی کشور سوریه= | =تعطیلات رسمی کشور سوریه= | ||
January-1= | January-1= New Year's Day | ||
February-22= | February-22= Unity Day | ||
March-8= | March-8= Revolution Day | ||
March-21= | March-21= Mother's Day | ||
March-22= | March-22= Arab League Day | ||
April-17= | April-17= Independence Day | ||
May-1= | May-1= Labor Day | ||
May-6= | May-6= Martyr's Day | ||
September-1= | September-1= United Arab Republic's Day | ||
October-6= | October-6= October Revolution War | ||
November-16= | November-16= Correction Day | ||
December-25= | December-25= Christmas Day | ||
=مردم شناسی= | =مردم شناسی= | ||
خط ۱۷۰: | خط ۱۶۸: | ||
آنچه سوریه را از نظر جمعیتشناسی دینی متمایز میکند تمرکز گروههای دینی در مناطق مختلف جغرافیاییاست به عنوان مثال مسیحیان این کشور در دمشق، حلب و شهرکهایی در لاذقیه، حمص و درعا وهمچنین در حسکه در شمال شرق آن کشور ساکن میباشند در حالی که بیش از ۹۰٪ علویها در استان لاذقیه زندگی میکنند که بیش از ۸۰٪ از ساکنان مناطق روستایی آن استان را علوی مذهبها تشکیل میدهند سهم دروزیها از ساکنین منطقه جبل العرب در استان سویداء بیش از ۹۰٪ است و آنان اکثریت مطلق را در ۱۲۰ روستای این استان در اختیار دارند. شیعیان جعفری در منطقهای بین حمص و حلب متمرکز شدهاند و ۱۵٪ ساکنان استان حماه را تشکیل میدهند. اسماعیلیها نیز در منطقه السلمیه در استان حماه سکنی گزیدهاند، البته بیش از ۱۰۰۰۰ اسماعیلی نیز در استان لاذقیه زندگی میکنند. سایر شیعیان سوریه نیز در شهر حلب ساکنند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4026821/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%8A-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%DA%86%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A%D9%87-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%D9%8A%D8%B1 برگرفته از سایت: yjc.ir]</ref> | آنچه سوریه را از نظر جمعیتشناسی دینی متمایز میکند تمرکز گروههای دینی در مناطق مختلف جغرافیاییاست به عنوان مثال مسیحیان این کشور در دمشق، حلب و شهرکهایی در لاذقیه، حمص و درعا وهمچنین در حسکه در شمال شرق آن کشور ساکن میباشند در حالی که بیش از ۹۰٪ علویها در استان لاذقیه زندگی میکنند که بیش از ۸۰٪ از ساکنان مناطق روستایی آن استان را علوی مذهبها تشکیل میدهند سهم دروزیها از ساکنین منطقه جبل العرب در استان سویداء بیش از ۹۰٪ است و آنان اکثریت مطلق را در ۱۲۰ روستای این استان در اختیار دارند. شیعیان جعفری در منطقهای بین حمص و حلب متمرکز شدهاند و ۱۵٪ ساکنان استان حماه را تشکیل میدهند. اسماعیلیها نیز در منطقه السلمیه در استان حماه سکنی گزیدهاند، البته بیش از ۱۰۰۰۰ اسماعیلی نیز در استان لاذقیه زندگی میکنند. سایر شیعیان سوریه نیز در شهر حلب ساکنند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4026821/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%8A-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%DA%86%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A%D9%87-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%D9%8A%D8%B1 برگرفته از سایت: yjc.ir]</ref> | ||
==مذاهب اسلامی== | == مذاهب اسلامی == | ||
اهل سنت: | اهل سنت: | ||
خط ۲۰۱: | خط ۱۹۹: | ||
=جریان های شاخص= | =جریان های شاخص= | ||
==جریان های شاخص دینی== | == جریان های شاخص دینی == | ||
===احزاب سلفى سوریه=== | === احزاب سلفى سوریه === | ||
==جریان های شاخص غیر دینی== | == جریان های شاخص غیر دینی == | ||
احزاب عمده سیاسی عبارتند از:<ref>[http://beta.jasjoo.com/?lang=fa&act=app,_tourism&appdata=countries&item=103 برگرفته از سایت: beta.jasjoo.com]</ref> | احزاب عمده سیاسی عبارتند از:<ref>[http://beta.jasjoo.com/?lang=fa&act=app,_tourism&appdata=countries&item=103 برگرفته از سایت: beta.jasjoo.com]</ref> | ||
خط ۲۱۵: | خط ۲۱۳: | ||
• حزب کمونیست | • حزب کمونیست | ||
'''[[فمینیسم در تونس|فمینیسم]]''' | '''[[فمینیسم در تونس|فمینیسم]]''' | ||
خط ۲۲۱: | خط ۲۱۸: | ||
=چهرههای شاخص= | =چهرههای شاخص= | ||
==چهرههای شاخص دینی== | == چهرههای شاخص دینی == | ||
معروفترین عالمان شیعی سوریه عبارتند از سید عبدالله نظام، زهیر قوصان، ادهم الخطیب و نبیل حلباوی(عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت) | معروفترین عالمان شیعی سوریه عبارتند از سید عبدالله نظام، زهیر قوصان، ادهم الخطیب و نبیل حلباوی(عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت) | ||
==چهرههای شاخص غیر دینی== | == چهرههای شاخص غیر دینی == | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: کشورها]] | [[رده:کشورها]] | ||
[[رده: کشورهای اسلامی]] | [[رده:کشورهای اسلامی]] | ||
[[رده: کشورهای اسلامی واقع در آسیا]] | [[رده:کشورهای اسلامی واقع در آسیا]] |