۴٬۹۳۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
جز (تمیزکاری) |
||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
'''شام''' لفظی است تاریخی جغرافیایی که به منطقه نسبتاً گستردهای از خاورمیانه اطلاق میشود که در جنوب رشتهکوههای توروس، شمال صحرای عرب، غرب میانرودان (بینالنهرین) و در جوار کرانهٔ شرقی دریای مدیترانه قرار دارد. | '''شام''' لفظی است تاریخی جغرافیایی که به منطقه نسبتاً گستردهای از خاورمیانه اطلاق میشود که در جنوب رشتهکوههای توروس، شمال صحرای عرب، غرب میانرودان (بینالنهرین) و در جوار کرانهٔ شرقی دریای مدیترانه قرار دارد. | ||
این منطقه دربرگیرنده سرزمینهایی است که کشورهای کنونی [[سوریه]]، [[اردن،]] [[لبنان]]، [[فلسطین]] و [[اسرائیل]] برآن بنا شده هستند. گاهی بخشهایی از غرب [[عراق]]<ref>ر.ک:مقاله عراق</ref> را نیز جزو سرزمین شام به شمار میآورند. | این منطقه دربرگیرنده سرزمینهایی است که کشورهای کنونی [[سوریه]]، [[اردن،]] [[لبنان]]، [[فلسطین]] و [[اسرائیل]] برآن بنا شده هستند. گاهی بخشهایی از غرب [[عراق]]<ref>ر. ک:مقاله عراق</ref> را نیز جزو سرزمین شام به شمار میآورند. | ||
شام خود بخشی از خاور نزدیک بهشمار میآید و اصطلاحی که در زبانهای اروپایی برای شام استفاده میشود Levant است که واژهای فرانسوی و به معنای طلوعکننده است. در زبانهای خاورمیانه برای اشاره به Levant عبارت شرق طالع نیز به کار رفته است. | شام خود بخشی از خاور نزدیک بهشمار میآید و اصطلاحی که در زبانهای اروپایی برای شام استفاده میشود Levant است که واژهای فرانسوی و به معنای طلوعکننده است. در زبانهای خاورمیانه برای اشاره به Levant عبارت شرق طالع نیز به کار رفته است. | ||
خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
=چه کسانی در شام مدفون هستند= | =چه کسانی در شام مدفون هستند= | ||
==حضرت زینب سلام الله علیها== | == حضرت زینب سلام الله علیها == | ||
آستانه حضرت زینب دختر امام علی(ع) در شهرک «السیدة زینب» در جنوب دمشق از مهمترین زیارتگاههای [[شیعیان]] در حوزه دمشق و کشور سوریه به شمار می آید و مورد توجه شیعیان از سراسر جهان قرار دارد. | آستانه حضرت زینب دختر امام علی(ع) در شهرک «السیدة زینب» در جنوب دمشق از مهمترین زیارتگاههای [[شیعیان]] در حوزه دمشق و کشور سوریه به شمار می آید و مورد توجه شیعیان از سراسر جهان قرار دارد. | ||
حضرت زینب(س) بنا بر قول معروف در 15 رجب سال 62 هجری قمری در سن 56 سالگی در شام از دنیا رفت. بانوی قهرمانی که پس از شهادت امام حسین، ارائه نهضت عاشورا را به دوش کشید و پرچمدار این قیام بود. بدن مطهر آن بانوی بزرگوار در جنوب دمشق دفن گردید. | حضرت زینب(س) بنا بر قول معروف در 15 رجب سال 62 هجری قمری در سن 56 سالگی در شام از دنیا رفت. بانوی قهرمانی که پس از شهادت امام حسین، ارائه نهضت عاشورا را به دوش کشید و پرچمدار این قیام بود. بدن مطهر آن بانوی بزرگوار در جنوب دمشق دفن گردید. | ||
اقوال دیگری نیزدرباره | اقوال دیگری نیزدرباره چگونگی رحلت و مکان دفن حضرت زینب(س) وجود دارد که در ادامه بصورت مختصر به آن اشاره می کنیم. | ||
براساس برخی نوشتهها حضرت زینب(س) بعد از حادثه کربلا به [[مدینه]] آمدند و پس از ورود به مدینه پیوسته عزادار و گریان بودند تا این که پس از یک سال و نیم در همان مدینه (قبرستان بقیع) از دنیا رفتند و در همان جا دفن شدند. وبنا بر این قول اکنون از قبر آن بانوی محترمه، اثری در دست نیست. | براساس برخی نوشتهها حضرت زینب(س) بعد از حادثه کربلا به [[مدینه]] آمدند و پس از ورود به مدینه پیوسته عزادار و گریان بودند تا این که پس از یک سال و نیم در همان مدینه (قبرستان بقیع) از دنیا رفتند و در همان جا دفن شدند. وبنا بر این قول اکنون از قبر آن بانوی محترمه، اثری در دست نیست. | ||
براساس احتمالات دیگر آن حضرت پس از ورود به مدینه، در مجالس و محافل سخن میگفت و مظالم و جنایات یزیدیان را بازگو میکرد. فرماندار مدینه ماجرا را به یزید نوشت و او دستور داد زینب را مخیر سازند تا هر شهری که میخواهد (غیر از مکه و مدینه) برود. حضرت زینب به شام رفت و در آن جا اقامت کرد و پس از چندی در همان جا از دنیا رفت.(قول معروف) | براساس احتمالات دیگر آن حضرت پس از ورود به مدینه، در مجالس و محافل سخن میگفت و مظالم و جنایات یزیدیان را بازگو میکرد. فرماندار مدینه ماجرا را به یزید نوشت و او دستور داد زینب را مخیر سازند تا هر شهری که میخواهد (غیر از مکه و مدینه) برود. حضرت زینب به شام رفت و در آن جا اقامت کرد و پس از چندی در همان جا از دنیا رفت. (قول معروف) | ||
در روایت دیگر آمده است، حضرت زینب(س) به علت افشاگری علیه دستگاه بنی امیه، مجبور به ترک مدینه شد. از این رو مصر را انتخاب کرد و پس از مدتی اقامت همان جا از دنیا رفت. سیده زینب در شهر قاهره هم اکنون زیارتگاه مجلل و با شکوهی است، البته گفته شده است این قبر متعلق به زینب بنت یحیی بن حسن الانور ابن زید ابن حسن ابن علی بن ابیطالب است که به دلیل تشابه اسمی با حضرت زینب(س) عقیله بنی هاشم، اشتباه گرفته شده است. | در روایت دیگر آمده است، حضرت زینب(س) به علت افشاگری علیه دستگاه بنی امیه، مجبور به ترک مدینه شد. از این رو مصر را انتخاب کرد و پس از مدتی اقامت همان جا از دنیا رفت. سیده زینب در شهر قاهره هم اکنون زیارتگاه مجلل و با شکوهی است، البته گفته شده است این قبر متعلق به زینب بنت یحیی بن حسن الانور ابن زید ابن حسن ابن علی بن ابیطالب است که به دلیل تشابه اسمی با حضرت زینب(س) عقیله بنی هاشم، اشتباه گرفته شده است. | ||
==حضرت رقیه سلام الله علیها== | == حضرت رقیه سلام الله علیها == | ||
یکی دیگر از زیارتگاه های مهم شیعیان در قلب دمشق قرار دارد و همچون بارگاه حضرت زینب(س) از توجه و اهمیت بالایی برخوردار است. آستانه حضرت رقیه دختر امام حسین(ع) در دمشق. | یکی دیگر از زیارتگاه های مهم شیعیان در قلب دمشق قرار دارد و همچون بارگاه حضرت زینب(س) از توجه و اهمیت بالایی برخوردار است. آستانه حضرت رقیه دختر امام حسین(ع) در دمشق. | ||
معروف است دختری از دختران حضرت سیدالشهدا در کودکی در کربلا حضور داشت. ایشان روز پنجم ماه صفر سال 61 هجری قمری مظلومانه به شهادت رسید. | معروف است دختری از دختران حضرت سیدالشهدا در کودکی در کربلا حضور داشت. ایشان روز پنجم ماه صفر سال 61 هجری قمری مظلومانه به شهادت رسید. | ||
ولادت آن حضرت در مدینه بود و در سن سه سالگی یا بیشتر در محرم 61 هجری با پدر بزرگوارش به کربلا آمد. قبل از روز عاشورا بارها مورد تفقد و دلجویی حضرت اباعبدالله(ع) | ولادت آن حضرت در مدینه بود و در سن سه سالگی یا بیشتر در محرم 61 هجری با پدر بزرگوارش به کربلا آمد. قبل از روز عاشورا بارها مورد تفقد و دلجویی حضرت اباعبدالله(ع) قرار گرفت تا آنجا که آن حضرت به خواهرشان حضرت زینب(س) در مورد وی سفارش کردند. | ||
حضرت رقیه(س) بعد از شهادت امام حسین(ع)، اهل بیت(ع) و اصحاب ایشان در صحرای کربلا، همراه با عمه بزرگوارشان واسرا به [[کوفه]]<ref>ر.ک:مقاله کوفه</ref> و شام برده شد و در مسیر چهل منزل راه شهر شام، رنجهای فراوانی دید. | حضرت رقیه(س) بعد از شهادت امام حسین(ع)، اهل بیت(ع) و اصحاب ایشان در صحرای کربلا، همراه با عمه بزرگوارشان واسرا به [[کوفه]]<ref>ر. ک:مقاله کوفه</ref> و شام برده شد و در مسیر چهل منزل راه شهر شام، رنجهای فراوانی دید. | ||
در شام بعد از دیدن سر نورانی پدر با پیشانی شکسته در خرابه، آنقدر ناله زد و گریست تا به ملکوت اعلا پیوست و بدن شریف آن حضرت را شبانه در دمشق دفن کردند. | در شام بعد از دیدن سر نورانی پدر با پیشانی شکسته در خرابه، آنقدر ناله زد و گریست تا به ملکوت اعلا پیوست و بدن شریف آن حضرت را شبانه در دمشق دفن کردند. | ||
از کهنترین منابعی که نام آن حضرت با لفظ (رقیه) یاد شده است، قصیده سیف بن عمیره نخعی کوفی از اصحاب امام جعفر صادق(ع) و امام موسی کاظم (ع) است. | از کهنترین منابعی که نام آن حضرت با لفظ (رقیه) یاد شده است، قصیده سیف بن عمیره نخعی کوفی از اصحاب امام جعفر صادق(ع) و امام موسی کاظم (ع) است. | ||
شواهد و مدارک درباره وجود شریف آن حضرت و استقرار قبر آن حضرت در مکان فعلی حرم مطهر ایشان همراه با معجزات و کراماتی از آن مظلومه بسیار است. | شواهد و مدارک درباره وجود شریف آن حضرت و استقرار قبر آن حضرت در مکان فعلی حرم مطهر ایشان همراه با معجزات و کراماتی از آن مظلومه بسیار است. | ||
==حضرت سکینه سلام الله علیها== | == حضرت سکینه سلام الله علیها == | ||
در سالهای اخیر زیارتگاه دیگری یعنی آستانه سکینه دختر امام علی(ع) در شهر دارَیّا در جنوب دمشق، توسعه یافته و به یک زیارتگاه مهم تبدیل شده است؛ ولی تا پیش از سه دهه گذشته از شهرت چندانی برخوردار | در سالهای اخیر زیارتگاه دیگری یعنی آستانه سکینه دختر امام علی(ع) در شهر دارَیّا در جنوب دمشق، توسعه یافته و به یک زیارتگاه مهم تبدیل شده است؛ ولی تا پیش از سه دهه گذشته از شهرت چندانی برخوردار نبود، لازم به ذکر است که اقوال در مورد محل دفن آن حضرت مختلف است و در این گزارش به صورت اختصار به آن میپردازیم. | ||
سکینه بنت الحسین بن علی بن ابیطالب(ع) از دختران امام حسین(ع) که از بانویی به نام رباب دختر امروالغیس متولد شد. | سکینه بنت الحسین بن علی بن ابیطالب(ع) از دختران امام حسین(ع) که از بانویی به نام رباب دختر امروالغیس متولد شد. | ||
نام او آمنه و به نقلی امینه و به نقل دیگر امیمه بود که مادرش به سبب سکون و آرامش و وقاری که داشت او را سکینه لقب داده بود. سکینه به همراه مادرش رباب در واقعه کربلا حضور داشت و پس از عاشورا، همراه اهل بیت امام حسین(ع) | نام او آمنه و به نقلی امینه و به نقل دیگر امیمه بود که مادرش به سبب سکون و آرامش و وقاری که داشت او را سکینه لقب داده بود. سکینه به همراه مادرش رباب در واقعه کربلا حضور داشت و پس از عاشورا، همراه اهل بیت امام حسین(ع) و دیگر بانوان به اسارت درآمد و با کاروان اسرا به کوفه و شام برده شد. | ||
همانگونه که گفته شد در چگونگی و محل وفات سکینه اختلاف عقیده است. بنابر نقل بسیاری از منابع و مآخذ وفات ایشان در روز پنجم ربیع الاول سال117 هجری قمری در زمان امارت خالد بن عبدالله بن حارث | همانگونه که گفته شد در چگونگی و محل وفات سکینه اختلاف عقیده است. بنابر نقل بسیاری از منابع و مآخذ وفات ایشان در روز پنجم ربیع الاول سال117 هجری قمری در زمان امارت خالد بن عبدالله بن حارث و به نقلی خالد بن عبدالملک در مدینه اتفاق افتاده است. بنا بر نقل منابع اهل سنت، خالد بن عبدالله بر او نماز خواند و او را در قبرستان بقیع به خاک سپردند. | ||
برخی نیز گفتهاند وقتی سکینه با اصبغ بن عبدالعزیز بن مروان ازدواج کرد، از مدینه به طرف مصر حرکت کرده و در دمشق درگذشت، از این رو در قبرستان باب الصغیر دمشق، قبری منسوب به سکینه است. | برخی نیز گفتهاند وقتی سکینه با اصبغ بن عبدالعزیز بن مروان ازدواج کرد، از مدینه به طرف مصر حرکت کرده و در دمشق درگذشت، از این رو در قبرستان باب الصغیر دمشق، قبری منسوب به سکینه است. | ||
و بعضی نیز گفتهاند پس از ازدواج با وی به مصر رفته و در آنجا مدفون شده است. اکنون نیز بقعهای در شهر قاهره به سکینه بنت الحسین منسوب است. | و بعضی نیز گفتهاند پس از ازدواج با وی به مصر رفته و در آنجا مدفون شده است. اکنون نیز بقعهای در شهر قاهره به سکینه بنت الحسین منسوب است. | ||
==قبرستان باب الصغیر دمشق== | == قبرستان باب الصغیر دمشق == | ||
قبرستان باب الصغیرکه قدمت آن به نخستین سالهای ورود اسلام به سرزمین شام برمیگردد یکی از قبرستانهای بسیار مهم و تاریخی دمشق و محل دفن بعضی فرزندان ائمه شیعه و صحابی پیامبر است. به همین جهت یکی از اماکن مهم زیارتی شیعیان به حساب میآید. این قبرستان در نزدیکی بابالصغیر که یکی از دروازههای اصلی شهر قدیمی دمشق است قرار داشته و خاستگاه نامگذاریاش نیز همین است. | قبرستان باب الصغیرکه قدمت آن به نخستین سالهای ورود اسلام به سرزمین شام برمیگردد یکی از قبرستانهای بسیار مهم و تاریخی دمشق و محل دفن بعضی فرزندان ائمه شیعه و صحابی پیامبر است. به همین جهت یکی از اماکن مهم زیارتی شیعیان به حساب میآید. این قبرستان در نزدیکی بابالصغیر که یکی از دروازههای اصلی شهر قدیمی دمشق است قرار داشته و خاستگاه نامگذاریاش نیز همین است. | ||
خط ۱۳۲: | خط ۱۳۲: | ||
ام کلثوم بنت علی علیهالسلام: ام کلثوم کبری بنت علی بن ابیطالب چهارمین فرزند امام علی(ع) و فاطمه زهرا(س) پس از امام حسن(ع)، امام حسین(ع) وحضرت زینب(س). برخی وی را از بانوان حاضر در واقعه کربلا میشمرند که سخنان و خطبه های او در برخی منابع آمده است. | ام کلثوم بنت علی علیهالسلام: ام کلثوم کبری بنت علی بن ابیطالب چهارمین فرزند امام علی(ع) و فاطمه زهرا(س) پس از امام حسن(ع)، امام حسین(ع) وحضرت زینب(س). برخی وی را از بانوان حاضر در واقعه کربلا میشمرند که سخنان و خطبه های او در برخی منابع آمده است. | ||
اما در باب مدفن آن حضرت اختلاف است: | اما در باب مدفن آن حضرت اختلاف است: | ||
برخی میگویند: روایت است که ام کلثوم خواهر امام حسین(ع) | برخی میگویند: روایت است که ام کلثوم خواهر امام حسین(ع) در شام (سوریه) متوفی شد. | ||
ابن بطوطه در سفرنامهاش مینویسد: | ابن بطوطه در سفرنامهاش مینویسد: | ||
در نزدیکی شهر شام و یک فرسخ مانده به آن، مزار ام کلثوم دختر علی بن ابیطالب (ع) از فاطمه است. | در نزدیکی شهر شام و یک فرسخ مانده به آن، مزار ام کلثوم دختر علی بن ابیطالب (ع) از فاطمه است. | ||
آرامگاه منسوب به فاطمه صغری دختر امام حسین علیهالسلام: | آرامگاه منسوب به فاطمه صغری دختر امام حسین علیهالسلام: | ||
فاطمة بنت الحسین (س) فرزند امام سوم شیعیان حسین بن علی و مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبیدالله بوده است. او دختر حسین بود که پس از واقعه | فاطمة بنت الحسین (س) فرزند امام سوم شیعیان حسین بن علی و مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبیدالله بوده است. او دختر حسین بود که پس از واقعه که خانواده حسین را به اسارت گرفتند او نیز توسط لشکریزید به اسارت گرفته شد و آنها را به مرکز خلافت یزید که شهر شام بود بردند. البته به نظر میرسد این قبر متعلق به فاطمه از نواده حسین علیهالسلام باشد چرا که در پائین کتیبه کوفی که بر دیواره سنگ قبر او قرار دارد جمله ای با این عنوان «مهدی هذا القبر فاطمه بنت احمد بن الحسین الشهید علیهالسلام» و تاریخ 439 هجری دیده میشود. لیکن در نظر عامه و خادمین این محل، قبر، از آن فاطمه دختر حسین است در حالی که نوشته روی آن حاکی از چیز دیگری است. | ||
==آرامگاه عبدالله بن جعفر صادق== | == آرامگاه عبدالله بن جعفر صادق == | ||
قبر عبدالله فرزند امام جعفر صادق(ع)، کمی بالاتر از قبر فاطمه صغری و در سمت چپ آن قرار دارد که دارای گنبدی کوچک به رنگ سبز بوده و داخل آن تابوتی چوبین با محفظهای فلزی دیده میشود؛ اینجا قبر فرزند امام ششم شیعیان است. | قبر عبدالله فرزند امام جعفر صادق(ع)، کمی بالاتر از قبر فاطمه صغری و در سمت چپ آن قرار دارد که دارای گنبدی کوچک به رنگ سبز بوده و داخل آن تابوتی چوبین با محفظهای فلزی دیده میشود؛ اینجا قبر فرزند امام ششم شیعیان است. | ||
==قبر عبدالله بن سجاد== | == قبر عبدالله بن سجاد == | ||
قبر عبدالله بن زینالعابدین - معروف به عبدالله بن باهر- در کنار دیواره شرقی بابالصغیر قرار دارد واطراف مقبره و مرقد او که در سال 13 30قمری بازسازی شده دیواری کشیدهاند که آن را از گورستان مستقل و مجزا ساخته است. | قبر عبدالله بن زینالعابدین - معروف به عبدالله بن باهر- در کنار دیواره شرقی بابالصغیر قرار دارد واطراف مقبره و مرقد او که در سال 13 30قمری بازسازی شده دیواری کشیدهاند که آن را از گورستان مستقل و مجزا ساخته است. | ||
خط ۱۵۰: | خط ۱۵۰: | ||
اما قول صحیح، آن چنان که علامه ی مجلسی (ره) بر آن تصریح فرموده، آن است که امام سجاد(ع) رأس مطهّر سیدالشهدا و سایر شهدا را در روز اربعین همان سال، (بیستم ماه صفر سال ۶۱ ه ق) از شام وارد کربلا کرده و به بدنهای مطهّر آنها ملحق گردانیده است. | اما قول صحیح، آن چنان که علامه ی مجلسی (ره) بر آن تصریح فرموده، آن است که امام سجاد(ع) رأس مطهّر سیدالشهدا و سایر شهدا را در روز اربعین همان سال، (بیستم ماه صفر سال ۶۱ ه ق) از شام وارد کربلا کرده و به بدنهای مطهّر آنها ملحق گردانیده است. | ||
==مقابر صحابه پیامبر گرامی اسلام== | == مقابر صحابه پیامبر گرامی اسلام == | ||
افرادی از صحابه و یاران حضرت محمد صلوات الله علیه درشام به خاک سپرده شدهاند که پرداختن به چگونگی رحلت و مدفن آنها شاید ساعت ها به طول بیانجامد، از قبیل بلال حبشی، عبدالله بن ام مکتوم، اوس بن اوس و.... | افرادی از صحابه و یاران حضرت محمد صلوات الله علیه درشام به خاک سپرده شدهاند که پرداختن به چگونگی رحلت و مدفن آنها شاید ساعت ها به طول بیانجامد، از قبیل بلال حبشی، عبدالله بن ام مکتوم، اوس بن اوس و.... | ||
خط ۱۷۷: | خط ۱۷۷: | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||
[[رده:مراکز فرهنگی جهان اسلام]] | [[رده:مراکز فرهنگی جهان اسلام]] | ||
[[رده: مراکز فرهنگی مسلمانان]] | [[رده:مراکز فرهنگی مسلمانان]] |