۴٬۹۳۳
ویرایش
شیخ محمود شلتوت (آیت شجاعت) (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'کمیته ای' به 'کمیته‌ای') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
'''شیخ محمود شلتوت (آیت شجاعت)''' عنوان مقاله‌‌ای برای معرفی اندیشه‌های وحدت‌گرایانهء شخصیت‌ها و پیشگامان تقریب است. این عنوان در بخش پیشگامان تقریب [[فصلنامه اندیشه تقریب]]، [[فصلنامه اندیشه تقریب شماره 5|شماره پنجم]]، فصل زمستان، سال 1384 منتشر شده‌است.</div> | '''شیخ محمود شلتوت (آیت شجاعت)''' عنوان مقاله‌‌ای برای معرفی اندیشه‌های وحدت‌گرایانهء شخصیت‌ها و پیشگامان تقریب است. این عنوان در بخش پیشگامان تقریب [[فصلنامه اندیشه تقریب]]، [[فصلنامه اندیشه تقریب شماره 5|شماره پنجم]]، فصل زمستان، سال 1384 منتشر شده‌است.</div> | ||
=زادگاه= | =زادگاه= | ||
شیخ محمود شلتوت در روز پنجم شوال سال 1310 قمری در روستای «منشاة بنی منصور» از توابع بخش «ایتای البارود» یکی از بخش‌های استان بحیره [[مصر]]<ref>ايالت بحيره، از ايالات مهم كشور مصر با 10130 كيلومتر مربع وسعت و با جمعيت 4 ميليون نفر در قسمت غربى دلتاى نيل واقع شده، و مركز اين ايالت شهر «دامانهور» است.از مهم‌ترين شهرهاى اين ايالت، دلنجات، رشيد، كفرالدوار است.فعاليت اصلى مردم اين ايالت، كشاورزى است؛ به طورى كه زمين‌هاى كشاورزى در اين ايالت 19/14 درصد كل اراضى كشور مصر را شامل مى شود. برآورد استراتژيک مصر، ج 1، ص 101).</ref> در خانواده‌ای عالم‌پرور و ادیب دیده به جهان گشود. پدرش شیخ محمّد او را محمود نام نهاد. وی نهایت سعی را در راه تربیت و تعلیم فرزندش به کار گرفت. <br> | شیخ محمود شلتوت در روز پنجم شوال سال 1310 قمری در روستای «منشاة بنی منصور» از توابع بخش «ایتای البارود» یکی از بخش‌های استان بحیره [[مصر]]<ref>ايالت بحيره، از ايالات مهم كشور مصر با 10130 كيلومتر مربع وسعت و با جمعيت 4 ميليون نفر در قسمت غربى دلتاى نيل واقع شده، و مركز اين ايالت شهر «دامانهور» است. از مهم‌ترين شهرهاى اين ايالت، دلنجات، رشيد، كفرالدوار است. فعاليت اصلى مردم اين ايالت، كشاورزى است؛ به طورى كه زمين‌هاى كشاورزى در اين ايالت 19/14 درصد كل اراضى كشور مصر را شامل مى شود. برآورد استراتژيک مصر، ج 1، ص 101).</ref> در خانواده‌ای عالم‌پرور و ادیب دیده به جهان گشود. پدرش شیخ محمّد او را محمود نام نهاد. وی نهایت سعی را در راه تربیت و تعلیم فرزندش به کار گرفت. <br> | ||
=آغاز تحصیلات= | =آغاز تحصیلات= | ||
هنوز هفت بهار از سن محمود نگذشته بود که پدرش دار فانی را وداع کرد و عمویش شیخ عبدالقوی شلتوت سرپرستی او را بر عهده گرفت. از همان ابتدا آثار نبوغ و استعداد وافر در کارهایش آشکار بود؛ بدین سبب عمویش او را برای کسب علم و معارف اسلامی به مکتب‌خانه روستا فرستاد.<br> | هنوز هفت بهار از سن محمود نگذشته بود که پدرش دار فانی را وداع کرد و عمویش شیخ عبدالقوی شلتوت سرپرستی او را بر عهده گرفت. از همان ابتدا آثار نبوغ و استعداد وافر در کارهایش آشکار بود؛ بدین سبب عمویش او را برای کسب علم و معارف اسلامی به مکتب‌خانه روستا فرستاد.<br> | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
هنگامی که عبده به سودان سفر کرد، او را با خود آن جا برد و وی آن جا به شغل قضا مشغول شد.<br> | هنگامی که عبده به سودان سفر کرد، او را با خود آن جا برد و وی آن جا به شغل قضا مشغول شد.<br> | ||
شیخ محمود شلتوت استاد خود را این گونه می‌ستاید: هر آنچه شیخ مراغی از علم و عقل و اندیشه داشت بدین سبب بود که شاگرد شیخ محمد عبده بود. احمدی، 1383 ش، ص 54).<br> | شیخ محمود شلتوت استاد خود را این گونه می‌ستاید: هر آنچه شیخ مراغی از علم و عقل و اندیشه داشت بدین سبب بود که شاگرد شیخ محمد عبده بود. احمدی، 1383 ش، ص 54).<br> | ||
دبیر کل مجمع دارالتقریب، محمدتقی قمی درباره او می‌گوید: «او ]= امام مراغی رحمة الله علیه [مردی باوقار و با شخصیت و دارای فکری منظم و هماهنگ و بینشی وسیع بود... . او مردی فعال بود و در ایجاد ارتباط میان اشخاص و اتفاق بر نقاط اساسی سهم بسزایی داشت. او محیط را برای بعضی از بزرگان و علمای دین که در صدر آنها شیخ مصطفی عبدالرزاق<ref>استاد شيخ مصطفى عبدالرزاق يكى از رؤساى دانشگاه الازهر، در سال 1264 شمسى ديده به جهان گشود. پدرش حسن پاشا عبدالرزاق همچون اجدادش به شغل قضا مشغول بود. وى پس از گذراندن مقدمات، در سال 1287 شمسى از دانشگاه الازهر فارغ التحصيل شد. او از جمله شاگردان زبده محمد عبده بود و كتابى پيرامون زندگى استادش به نام «الاستاذ الامام محمد عبده» نگاشت. احمدى، 1383، ص 50).</ref> و شیخ عبدالمجید سلیم قرار داشتند، آماده ساخت. بی‌آزار شیرازی، 1379 ش، ص 65).<br> | دبیر کل مجمع دارالتقریب، محمدتقی قمی درباره او می‌گوید: «او]= امام مراغی رحمة الله علیه [مردی باوقار و با شخصیت و دارای فکری منظم و هماهنگ و بینشی وسیع بود... . او مردی فعال بود و در ایجاد ارتباط میان اشخاص و اتفاق بر نقاط اساسی سهم بسزایی داشت. او محیط را برای بعضی از بزرگان و علمای دین که در صدر آنها شیخ مصطفی عبدالرزاق<ref>استاد شيخ مصطفى عبدالرزاق يكى از رؤساى دانشگاه الازهر، در سال 1264 شمسى ديده به جهان گشود. پدرش حسن پاشا عبدالرزاق همچون اجدادش به شغل قضا مشغول بود. وى پس از گذراندن مقدمات، در سال 1287 شمسى از دانشگاه الازهر فارغ التحصيل شد. او از جمله شاگردان زبده محمد عبده بود و كتابى پيرامون زندگى استادش به نام «الاستاذ الامام محمد عبده» نگاشت. احمدى، 1383، ص 50).</ref> و شیخ عبدالمجید سلیم قرار داشتند، آماده ساخت. بی‌آزار شیرازی، 1379 ش، ص 65).<br> | ||
مراغی آثاری در حوزه قرآن و معارف اسلامی از خود به یادگار گذاشت که برخی از آنها عبارتند از الاولیاء و المحجورین، بحثی در ترجمه قرآن، بحث‌های لغوی و دروسی شامل تفسیر سوره‌های لقمان، الحجرات، الحدید و والعصر و.... احمدی، 1383 ش، ص 54).<br> | مراغی آثاری در حوزه قرآن و معارف اسلامی از خود به یادگار گذاشت که برخی از آنها عبارتند از الاولیاء و المحجورین، بحثی در ترجمه قرآن، بحث‌های لغوی و دروسی شامل تفسیر سوره‌های لقمان، الحجرات، الحدید و والعصر و.... احمدی، 1383 ش، ص 54).<br> | ||
وی در رمضان 1364 دار فانی را وداع گفت. پس از تشییع جنازه ای باشکوه، پیکر او را در مقبره سیده نفیسه دفن کردند. مجاهد، 1994 م، ج 1، ص 400).<br> | وی در رمضان 1364 دار فانی را وداع گفت. پس از تشییع جنازه ای باشکوه، پیکر او را در مقبره سیده نفیسه دفن کردند. مجاهد، 1994 م، ج 1، ص 400).<br> | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
'''هذا بیان للناس''' | '''هذا بیان للناس''' | ||
در این دوره، جریان‌های تبلیغاتی شوم و تجاوزاتی آشکار رخ می‌دهد که قربانیانش علمای اسلام در ایرانند؛ آن رادمردانی که به راه خدا می‌خوانند و از دینش پاسداری می‌نمایند و جرمی جز این ندارند که تعلیمات الاهی را باز می‌گویند. علمای اسلام و روحانیون ایرانی بارها مورد تجاوز رژیم قرار گرفته‌اند و بارها زندانی شده‌اند و از انجام وظیفه امر به معروف ـ که هر غیر عاجزی بدان مکلّف است ـ و از وظیفه نهی از منکر ـ که بر هر غیر عاجزی واجب است ـ بازداشته شده‌اند حال آن که خیر و فواید انجام این دو وظیفه عاید امّت اسلام می‌شود و نتایج فرخنده‌اش نصیب ملّت می‌گردد؛ زیرا حیات هر ملتی وابسته به اخلاق او است و شالوده اخلاق را دین خدا ـ در مجموعه احکام و آداب و نظامات و تعلیماتش ـ تشکیل می‌دهد، و پرچمداران جنبش تکامل اخلاقی و رهبران معنویت و عناصر مؤثر در این کار، همان علمای اخلاقی هر ملتند که با تبلیغ و رهبری و ارشادشان زمینه و شرایط و عوامل تکامل معنوی او را فراهم می‌گردانند. <br> | در این دوره، جریان‌های تبلیغاتی شوم و تجاوزاتی آشکار رخ می‌دهد که قربانیانش علمای اسلام در ایرانند؛ آن رادمردانی که به راه خدا می‌خوانند و از دینش پاسداری می‌نمایند و جرمی جز این ندارند که تعلیمات الاهی را باز می‌گویند. علمای اسلام و روحانیون ایرانی بارها مورد تجاوز رژیم قرار گرفته‌اند و بارها زندانی شده‌اند و از انجام وظیفه امر به معروف ـ که هر غیر عاجزی بدان مکلّف است ـ و از وظیفه نهی از منکر ـ که بر هر غیر عاجزی واجب است ـ بازداشته شده‌اند حال آن که خیر و فواید انجام این دو وظیفه عاید امّت اسلام می‌شود و نتایج فرخنده‌اش نصیب ملّت می‌گردد؛ زیرا حیات هر ملتی وابسته به اخلاق او است و شالوده اخلاق را دین خدا ـ در مجموعه احکام و آداب و نظامات و تعلیماتش ـ تشکیل می‌دهد، و پرچمداران جنبش تکامل اخلاقی و رهبران معنویت و عناصر مؤثر در این کار، همان علمای اخلاقی هر ملتند که با تبلیغ و رهبری و ارشادشان زمینه و شرایط و عوامل تکامل معنوی او را فراهم می‌گردانند. <br> | ||
هان، به شما مسلمانان هشدار می‌دهم، به مسلمانان همه کشورها و به ملت مسلمان ایران که این تجاوز و دست درازی بیشرمانه را به سادگی نگاه نکنید و به تمام نیرو برای نجات علمای ایران از چنگال دژخیمان دیکتاتور ایران مبارزه کنید، (وَ لا تَرْکنُوا إِلَی الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکمُ النّارُ وَ ما لَکمْ مِنْ دُونِ اللّهِ مِنْ أَوْلِیاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ )، و به ستمکاران تکیه نکنید که [آتش دوزخ] گریبانتان را خواهد گرفت و در برابر خدا هیچ یاوری نخواهید داشت و هیچ کس به کمکتان نخواهد آمد. <br> | هان، به شما مسلمانان هشدار می‌دهم، به مسلمانان همه کشورها و به ملت مسلمان ایران که این تجاوز و دست درازی بیشرمانه را به سادگی نگاه نکنید و به تمام نیرو برای نجات علمای ایران از چنگال دژخیمان دیکتاتور ایران مبارزه کنید، (وَ لا تَرْکنُوا إِلَی الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکمُ النّارُ وَ ما لَکمْ مِنْ دُونِ اللّهِ مِنْ أَوْلِیاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ)، و به ستمکاران تکیه نکنید که [آتش دوزخ] گریبانتان را خواهد گرفت و در برابر خدا هیچ یاوری نخواهید داشت و هیچ کس به کمکتان نخواهد آمد. <br> | ||
18 / محرم / 1383 <br> | 18 / محرم / 1383 <br> | ||
محمود شلتوت، شیخ الازهر. روحانی (زیارتی)، ج 1، ص 532)<br> | محمود شلتوت، شیخ الازهر. روحانی (زیارتی)، ج 1، ص 532)<br> | ||
| خط ۱۳۱: | خط ۱۳۱: | ||
=عوامل وحدت= | =عوامل وحدت= | ||
==1. ترک تعصّب== | ==1. ترک تعصّب == | ||
خبرنگار از شیخ محمود شلتوت پرسید: عواملی که وحدت را استوار می‌سازد، کدامند؟ <br> | خبرنگار از شیخ محمود شلتوت پرسید: عواملی که وحدت را استوار می‌سازد، کدامند؟ <br> | ||
وی در پاسخ فرمود: <br> | وی در پاسخ فرمود: <br> | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
شلتوت بین اختلاف‌های علمی که در مجامع علمی صورت می‌گیرد و تعصب خشکی که میان برخی عوام در جریان است، فرق می‌گذارد و در این باره می‌گوید: «اختلاف رأی، ضرورتی اجتماعی و امری طبیعی است که اجتناب ناپذیر است؛ امّا با اختلافی که منجر به تعصّبات مذهبی و جمود فکری شود، تفاوت دارد. تعصّب، رشته پیوند مسلمانان را قطع می‌کند و دشمنی و کینه را در دل‌ها می‌باوراند؛ ولی اختلاف به سبب حقیقت پژوهی، با احترام به آرا و اندیشه‌های مخالفان ستودنی و قابل پذیرش است. جمهوری اسلامی، 19 / 10 / 79، ویژه نامه، ص 10)».<br> | شلتوت بین اختلاف‌های علمی که در مجامع علمی صورت می‌گیرد و تعصب خشکی که میان برخی عوام در جریان است، فرق می‌گذارد و در این باره می‌گوید: «اختلاف رأی، ضرورتی اجتماعی و امری طبیعی است که اجتناب ناپذیر است؛ امّا با اختلافی که منجر به تعصّبات مذهبی و جمود فکری شود، تفاوت دارد. تعصّب، رشته پیوند مسلمانان را قطع می‌کند و دشمنی و کینه را در دل‌ها می‌باوراند؛ ولی اختلاف به سبب حقیقت پژوهی، با احترام به آرا و اندیشه‌های مخالفان ستودنی و قابل پذیرش است. جمهوری اسلامی، 19 / 10 / 79، ویژه نامه، ص 10)».<br> | ||
در جایی دیگر در این باره می‌گوید: «هرگز نباید کسی تصور کند که به حقیقت مطلق و تردید ناپذیری دست یافته و بر دیگران حتماً لازم است که از او پیروی کنند؛ بلکه خود باید بگوید آنچه یافته ام تنها یک عقیده و محصول کوشش و تحقیقات من است. در این باره به کسی اجازه نمی‌دهم که بی اساس پیروم گردد؛ بلکه باید بکاود تا مدرک گفتارم را دریابد؛ آن گاه اگر دلیل استوار آمد، مایه تأیید من است. مردم و دین، ص 14).<br> | در جایی دیگر در این باره می‌گوید: «هرگز نباید کسی تصور کند که به حقیقت مطلق و تردید ناپذیری دست یافته و بر دیگران حتماً لازم است که از او پیروی کنند؛ بلکه خود باید بگوید آنچه یافته ام تنها یک عقیده و محصول کوشش و تحقیقات من است. در این باره به کسی اجازه نمی‌دهم که بی اساس پیروم گردد؛ بلکه باید بکاود تا مدرک گفتارم را دریابد؛ آن گاه اگر دلیل استوار آمد، مایه تأیید من است. مردم و دین، ص 14).<br> | ||
==2. نقش عالمان دین== | ==2. نقش عالمان دین == | ||
عالمان و بزرگان هر دینی مهم‌ترین نقش را در پیشبرد اهداف آن دین ایفا می‌کنند. اگر عالمان اسلام نیز تمام تلاش خود را مصروف مسأله وحدت و آگاه کردن مردم از خطرهای تفرقه و سؤ استفاده دشمن از تفرقه میان مسلمانان کنند، وحدت اسلامی به وقوع خواهد پیوست و جهان اسلام یک‌پارچه در مقابل کفر جهانی خواهد ایستاد. <br> | عالمان و بزرگان هر دینی مهم‌ترین نقش را در پیشبرد اهداف آن دین ایفا می‌کنند. اگر عالمان اسلام نیز تمام تلاش خود را مصروف مسأله وحدت و آگاه کردن مردم از خطرهای تفرقه و سؤ استفاده دشمن از تفرقه میان مسلمانان کنند، وحدت اسلامی به وقوع خواهد پیوست و جهان اسلام یک‌پارچه در مقابل کفر جهانی خواهد ایستاد. <br> | ||
شیخ محمود شلتوت با اشاره به نقش ممتاز عالمان درباره وحدت اسلامی، همه آنها را به وحدت فرا می‌خواند و می‌گوید: «اینک من بار دیگر به نام خدا و به نام کتاب خدا و به نام وحدت اسلامی و به نام چنگ زدن به ریسمان محکم الاهی، علمای شیعه و سنّی را به تقریب و همبستگی دعوت می‌کنم.<br> | شیخ محمود شلتوت با اشاره به نقش ممتاز عالمان درباره وحدت اسلامی، همه آنها را به وحدت فرا می‌خواند و می‌گوید: «اینک من بار دیگر به نام خدا و به نام کتاب خدا و به نام وحدت اسلامی و به نام چنگ زدن به ریسمان محکم الاهی، علمای شیعه و سنّی را به تقریب و همبستگی دعوت می‌کنم.<br> | ||
| خط ۱۴۹: | خط ۱۴۹: | ||
این جماعت بعد تعطیل، و در ایران، جمعیتی با همان هدف به نام مجمع تقریب مذاهب اسلامی تأسیس شد. این جمعیت تا کنون منشأ خدمات فراوان در زمینه تقریب و همبستگی مذاهب اسلامی بوده است.<br> | این جماعت بعد تعطیل، و در ایران، جمعیتی با همان هدف به نام مجمع تقریب مذاهب اسلامی تأسیس شد. این جمعیت تا کنون منشأ خدمات فراوان در زمینه تقریب و همبستگی مذاهب اسلامی بوده است.<br> | ||
علامه شلتوت این تشکیلات را می‌ستاید و درباره آن می‌گوید: «این نهضت «تشکیل دارالتقریب» که بر اساس اندیشه جمع آوری مذاهب مختلف اسلامی صورت گرفت. طولی نکشید که از حقایق استوار و علمی در جهان و تاریخ فکر اسلامی به شمار آمد. همچنین بر آن روح اصلاح‌طلبی، محبت و برادری میان مسلمانان سایه افکند. بی‌تردید این خود به منظور تحقق بخشیدن به کلام خداوند بود آن جا که فرمود: فقط افراد با ایمانند که با هم طرح برادری می‌ریزند. حال میان برادران خود صلح برقرار کنید و از خدا بترسید؛ باشد که مورد رحمت او واقع شوید. مردم و دین، ص 9).<br> | علامه شلتوت این تشکیلات را می‌ستاید و درباره آن می‌گوید: «این نهضت «تشکیل دارالتقریب» که بر اساس اندیشه جمع آوری مذاهب مختلف اسلامی صورت گرفت. طولی نکشید که از حقایق استوار و علمی در جهان و تاریخ فکر اسلامی به شمار آمد. همچنین بر آن روح اصلاح‌طلبی، محبت و برادری میان مسلمانان سایه افکند. بی‌تردید این خود به منظور تحقق بخشیدن به کلام خداوند بود آن جا که فرمود: فقط افراد با ایمانند که با هم طرح برادری می‌ریزند. حال میان برادران خود صلح برقرار کنید و از خدا بترسید؛ باشد که مورد رحمت او واقع شوید. مردم و دین، ص 9).<br> | ||
شلتوت جوّ دارالتقریب را جوّ دوستی و برادری می‌داند و در این باره می‌گوید: «در آن جا ]=دارالتقریب[ مصری، کنار ایرانی، لبنانی، عراقی و پاکستانی می‌نشیند و در آن جا شافعی، حنبلی با شیعی یا زیدی گرد یک میز آمده، طنین صداهایشان به هم می‌پیچد. در آن جا دانش، اخلاق، تصوّف، فقه و سایر مباحث مطرح است و علاوه، روح برادری، مهر، دوستی، حق یابی و... بر سراسر آن جا حکفرما است. مردم و دین، ص 16)».<br> | شلتوت جوّ دارالتقریب را جوّ دوستی و برادری می‌داند و در این باره می‌گوید: «در آن جا]=دارالتقریب[مصری، کنار ایرانی، لبنانی، عراقی و پاکستانی می‌نشیند و در آن جا شافعی، حنبلی با شیعی یا زیدی گرد یک میز آمده، طنین صداهایشان به هم می‌پیچد. در آن جا دانش، اخلاق، تصوّف، فقه و سایر مباحث مطرح است و علاوه، روح برادری، مهر، دوستی، حق یابی و... بر سراسر آن جا حکفرما است. مردم و دین، ص 16)».<br> | ||
شیخ محمدتقی قمی که خود از بنیان‌گذاران دارالتقریب است، درباره نقش کم‌نظیر شیخ محمود شلتوت می‌نویسد: «استاد بزرگ، شیخ محمود شلتوت در آن روز که در تکوین و پیدایش جمعیت تقریب با ما مشارکت کرد، یکی از علمای بزرگ و استاد دانشگاه الازهر بود. او همواره با همکاران و همفکران خود به سوی تقریب گام برمی داشت. در یکی از جلسات، پیشنهاد نمود که تسنن و تشیع را در جمع شریک بدانیم و به جای تعبیر به فرقه یا طایفه همه آنها را مذاهب اسلامی بنامیم. آن گاه که معاون دانشگاه الازهر گردید، همچنان به همکاری خود در دارالتقریب ادامه داد.... بی‌آزار شیرازی، 1377 ش، ص69)».<br> | شیخ محمدتقی قمی که خود از بنیان‌گذاران دارالتقریب است، درباره نقش کم‌نظیر شیخ محمود شلتوت می‌نویسد: «استاد بزرگ، شیخ محمود شلتوت در آن روز که در تکوین و پیدایش جمعیت تقریب با ما مشارکت کرد، یکی از علمای بزرگ و استاد دانشگاه الازهر بود. او همواره با همکاران و همفکران خود به سوی تقریب گام برمی داشت. در یکی از جلسات، پیشنهاد نمود که تسنن و تشیع را در جمع شریک بدانیم و به جای تعبیر به فرقه یا طایفه همه آنها را مذاهب اسلامی بنامیم. آن گاه که معاون دانشگاه الازهر گردید، همچنان به همکاری خود در دارالتقریب ادامه داد.... بی‌آزار شیرازی، 1377 ش، ص69)».<br> | ||
محمّدتقی قمی در جای دیگری درباره سابقه همکاری شلتوت و دارالتقریب می‌گوید: «شیخ محمود شلتوت 17 سال عضو دارالتقریب بود. او در پنج سال آخر عمر، رئیس الازهر شد و همواره چه پیش از آن و چه پس از شیوخیت الازهر تلاش خستگی ناپذیر برای تقریب شیعه و سنّی داشت. جمهوری اسلامی، 19 / 10 / 79، ویژه نامه، ص 9)».<br> | محمّدتقی قمی در جای دیگری درباره سابقه همکاری شلتوت و دارالتقریب می‌گوید: «شیخ محمود شلتوت 17 سال عضو دارالتقریب بود. او در پنج سال آخر عمر، رئیس الازهر شد و همواره چه پیش از آن و چه پس از شیوخیت الازهر تلاش خستگی ناپذیر برای تقریب شیعه و سنّی داشت. جمهوری اسلامی، 19 / 10 / 79، ویژه نامه، ص 9)».<br> | ||
| خط ۱۵۷: | خط ۱۵۷: | ||
هنگام ریاست دانشگاه الازهر فرصتی فراهم شد تا فتوایی مبنی بر جواز پیروی از مذاهب ریشه دار و اصیل اسلامی که شیعه دوازده امامی هم جزء آنها است، صادر کنم. و این همان فتوایی است که در دارالتقریب به امضای ما رسید و با اطلاع ما توزیع شد. همان فتوایی که آوازه بلند آن در کشورهای اسلامی طنین افکند، و دیدگان افراد پاک و باایمان که هدفی جز حق و تقریب و مصلحت امت نداشتند، روشن گشت. از طرفی پرسش‌ها و جدال‌ها درباره آن شروع شد، و من که به درستی فتوا ایمان داشتم، با عزمی راسخ، هرگاه برای کسانی که درباره آن توضیح می‌خواستند، نامه می‌فرستادم، و آن را تأیید می‌کردم، و به اشکالات معترضین هم جواب می‌گفتم، و نیز مقالاتی که منتشر می‌شد در سخنرانی‌ها تأیید می‌کردم تا این که به یاری خدا این فتوا در میان مسلمانان در شمار اصول مسلم و به صورت یک حقیقت پا برجا درآمد؛ ولی افراد متعصب و کوته فکر که همچنان در انحطاط فکری و اختلافات طایفه‌ای و نزاع سیاسی به سر می‌برند، درباره آن به القای شبهه و تصورات بیهوده پرداختند. <br> | هنگام ریاست دانشگاه الازهر فرصتی فراهم شد تا فتوایی مبنی بر جواز پیروی از مذاهب ریشه دار و اصیل اسلامی که شیعه دوازده امامی هم جزء آنها است، صادر کنم. و این همان فتوایی است که در دارالتقریب به امضای ما رسید و با اطلاع ما توزیع شد. همان فتوایی که آوازه بلند آن در کشورهای اسلامی طنین افکند، و دیدگان افراد پاک و باایمان که هدفی جز حق و تقریب و مصلحت امت نداشتند، روشن گشت. از طرفی پرسش‌ها و جدال‌ها درباره آن شروع شد، و من که به درستی فتوا ایمان داشتم، با عزمی راسخ، هرگاه برای کسانی که درباره آن توضیح می‌خواستند، نامه می‌فرستادم، و آن را تأیید می‌کردم، و به اشکالات معترضین هم جواب می‌گفتم، و نیز مقالاتی که منتشر می‌شد در سخنرانی‌ها تأیید می‌کردم تا این که به یاری خدا این فتوا در میان مسلمانان در شمار اصول مسلم و به صورت یک حقیقت پا برجا درآمد؛ ولی افراد متعصب و کوته فکر که همچنان در انحطاط فکری و اختلافات طایفه‌ای و نزاع سیاسی به سر می‌برند، درباره آن به القای شبهه و تصورات بیهوده پرداختند. <br> | ||
آرزو داشتم می‌توانستم از کسان بسیاری سخن بگویم که برای این دعوت اسلامی از خودگذشتگی نشان دادند. کسانی که با آنها مباحثات علمی و تبادلات نظری و فکری داشتیم و با آنها مکاتبه می‌کردیم. در پیشاپیش آنان مرجع بزرگ، مرحوم، حاج آقا حسین بروجردی ـ احسن اللّه فی الجنة مثواه ـ و دو شخصیت بزرگ دیگر، شیخ محمدحسین آل کاشف‌الغطاء و سید عبدالحسین شرف الدین موسوی رحمهمااللّه قرار داشتند. در آغاز محیط عمومی پر از سرزنش‌ها و تهمت‌های آمیخته به افترا و سوء ظن فرقه‌ها نسبت به یک دیگر گردید و تشکیل جماعت تقریب از مذاهب مختلف اسلامی (مذاهب چهارگانه تسنن و دو مذهب شیعه امامی و زیدی) پیروزی آشکاری بود که کینه توزان را برانگیخت، و دعوت تقریب از جانب افراد متعصب و متحجر مورد هجوم و حمله قرار گرفت. سنی‌ها خیال می‌کردند که دارالتقریب می‌خواهد آنها را شیعه کند و شیعی‌ها تصور می‌کردند که ما تصمیم داریم آنها را سنی نماییم. این‌ها و سایرین که در حقیقت هدف و رسالت تقریب را درنیافته بودند و یا نمی‌خواستند دریابند، گفتند: تقریب می‌خواهد مذاهب را الغا کند و یا آنها را درهم ادغام نماید. ما خدای را سپاسگزاریم که اندیشه تقریب نقطه تحولی در تاریخ فکر اصلاحی اسلامی گشته، و تأثیر عمیق و وسیعی از خود به یادگار گذاشته است. مسلمانان باید افتخار کنند که عملاً و فکراً در ایجاد وحدت کلمه و تقریب مذاهب خود به یک دیگر، از دیگران سبقت جسته، و در سایه اخلاص و تفکر صحیح اداره کنندگان و دیگر مسلمانان معاصر، در این راه پیروز شدند.<br> | آرزو داشتم می‌توانستم از کسان بسیاری سخن بگویم که برای این دعوت اسلامی از خودگذشتگی نشان دادند. کسانی که با آنها مباحثات علمی و تبادلات نظری و فکری داشتیم و با آنها مکاتبه می‌کردیم. در پیشاپیش آنان مرجع بزرگ، مرحوم، حاج آقا حسین بروجردی ـ احسن اللّه فی الجنة مثواه ـ و دو شخصیت بزرگ دیگر، شیخ محمدحسین آل کاشف‌الغطاء و سید عبدالحسین شرف الدین موسوی رحمهمااللّه قرار داشتند. در آغاز محیط عمومی پر از سرزنش‌ها و تهمت‌های آمیخته به افترا و سوء ظن فرقه‌ها نسبت به یک دیگر گردید و تشکیل جماعت تقریب از مذاهب مختلف اسلامی (مذاهب چهارگانه تسنن و دو مذهب شیعه امامی و زیدی) پیروزی آشکاری بود که کینه توزان را برانگیخت، و دعوت تقریب از جانب افراد متعصب و متحجر مورد هجوم و حمله قرار گرفت. سنی‌ها خیال می‌کردند که دارالتقریب می‌خواهد آنها را شیعه کند و شیعی‌ها تصور می‌کردند که ما تصمیم داریم آنها را سنی نماییم. این‌ها و سایرین که در حقیقت هدف و رسالت تقریب را درنیافته بودند و یا نمی‌خواستند دریابند، گفتند: تقریب می‌خواهد مذاهب را الغا کند و یا آنها را درهم ادغام نماید. ما خدای را سپاسگزاریم که اندیشه تقریب نقطه تحولی در تاریخ فکر اصلاحی اسلامی گشته، و تأثیر عمیق و وسیعی از خود به یادگار گذاشته است. مسلمانان باید افتخار کنند که عملاً و فکراً در ایجاد وحدت کلمه و تقریب مذاهب خود به یک دیگر، از دیگران سبقت جسته، و در سایه اخلاص و تفکر صحیح اداره کنندگان و دیگر مسلمانان معاصر، در این راه پیروز شدند.<br> | ||
از خدای بزرگ ادامه موفقیت این دعوت را مسألت می‌داریم؛ باشد که مجد و شکوه اسلام و مسلمین باز گردد، و فرموده خداوند عزّ و جلّ درباره آنان تحقق یابد که می‌فرماید: «کنْتُمْ خَیرَ أُمَّة أُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ؛ شما بهترین امتی بودید که به سود انسان‌ها پدیدار شده‌اند؛ ]چه این که[ امر به معروف و نهی از منکر می‌کنید و به خدا ایمان دارید».<br> | از خدای بزرگ ادامه موفقیت این دعوت را مسألت می‌داریم؛ باشد که مجد و شکوه اسلام و مسلمین باز گردد، و فرموده خداوند عزّ و جلّ درباره آنان تحقق یابد که می‌فرماید: «کنْتُمْ خَیرَ أُمَّة أُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ؛ شما بهترین امتی بودید که به سود انسان‌ها پدیدار شده‌اند؛]چه این که[امر به معروف و نهی از منکر می‌کنید و به خدا ایمان دارید».<br> | ||
«قُلْ هذِهِ سَبِیلِی أَدْعُوا إِلَی اللّهِ عَلی بَصِیرَة أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِی؛ بگو این راه من است. من و پیروانم، با بصیرت کامل، همه مردم را به سوی خدا دعوت می‌کنیم». | «قُلْ هذِهِ سَبِیلِی أَدْعُوا إِلَی اللّهِ عَلی بَصِیرَة أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِی؛ بگو این راه من است. من و پیروانم، با بصیرت کامل، همه مردم را به سوی خدا دعوت می‌کنیم». | ||
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکمْ لِما یحْییکمْ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامی که شما را به سوی چیزی می‌خواند که شما را حیات می‌بخشد!»<br> | «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکمْ لِما یحْییکمْ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامی که شما را به سوی چیزی می‌خواند که شما را حیات می‌بخشد!»<br> | ||
| خط ۱۶۳: | خط ۱۶۳: | ||
=ارتباط با عالمان شیعه= | =ارتباط با عالمان شیعه= | ||
==1. ارتباط با آیت‌الله بروجردی== | ==1. ارتباط با آیت‌الله بروجردی == | ||
یکی از اقدام‌هایی که شلتوت در راه وحدت مسلمانان انجام داد، ارتباط مستمر با عالمان دیگر مذاهب به ویژه عالمان شیعه است. او به عالمان شیعه به خصوص حضرت آیت‌الله بروجردی ارادت داشت و بارها او را مورد تکریم و احترام قرار داد؛ برای نمونه، هنگامی که با خبر شد محمدتقی قمی قصد دارد به ایران سفر کند، نامه ای برای آیت‌الله بروجردی نگاشت و همراه آقای قمی فرستاد. وی در بخشی از این نامه که حاوی ابراز ارادت به آیت‌الله بروجردی است، بشارت می‌دهد که گام‌های آیت‌الله بروجردی در راه پیوند مذاهب اسلامی، بسیار موثر و راهگشا است. بی‌آزار شیرازی، 1377 ش، ص 316؛ مکتب اسلام، خرداد، 1340، ص 60).<br> | یکی از اقدام‌هایی که شلتوت در راه وحدت مسلمانان انجام داد، ارتباط مستمر با عالمان دیگر مذاهب به ویژه عالمان شیعه است. او به عالمان شیعه به خصوص حضرت آیت‌الله بروجردی ارادت داشت و بارها او را مورد تکریم و احترام قرار داد؛ برای نمونه، هنگامی که با خبر شد محمدتقی قمی قصد دارد به ایران سفر کند، نامه ای برای آیت‌الله بروجردی نگاشت و همراه آقای قمی فرستاد. وی در بخشی از این نامه که حاوی ابراز ارادت به آیت‌الله بروجردی است، بشارت می‌دهد که گام‌های آیت‌الله بروجردی در راه پیوند مذاهب اسلامی، بسیار موثر و راهگشا است. بی‌آزار شیرازی، 1377 ش، ص 316؛ مکتب اسلام، خرداد، 1340، ص 60).<br> | ||
==2. نماز جماعت به امامت کاشف‌الغطاء== | ==2. نماز جماعت به امامت کاشف‌الغطاء == | ||
شیخ محمود شلتوت در سفری که به قدس شریف، برای شرکت در کنفرانس اسلامی فلسطین داشت، به همراه دیگر عالمان، نماز جماعت را به امامت آیت‌الله کاشف‌الغطاء خواند. وی این صحنه زیبا را که سنّی و شیعه در صفی واحد ایستاده‌اند، این گونه وصف می‌کند: «چه زیبا است سیمای مسلمانان که نمایندگان آنان در کنفرانس اسلامی فلسطین در مسجدالاقصی جمع شدند و با یکی از بزرگان مجتهدین شیعه امامی، استاد با فضیلت، شیخ محمدحسین آل کاشف‌الغطاء نماز جماعت خواندند بی آن که فرقی باشد میان کسی که خود را سنّی می‌نامد و یا کسی که خود را شیعه می‌خواند و همگی صفوف واحدی را پشت سر یک امام تشکیل دادند که پروردگار واحدی را می‌خوانند و به سوی یک قبله روی دارند. بی آزار شیرازی، 1379 ش، ص 41).<br> | شیخ محمود شلتوت در سفری که به قدس شریف، برای شرکت در کنفرانس اسلامی فلسطین داشت، به همراه دیگر عالمان، نماز جماعت را به امامت آیت‌الله کاشف‌الغطاء خواند. وی این صحنه زیبا را که سنّی و شیعه در صفی واحد ایستاده‌اند، این گونه وصف می‌کند: «چه زیبا است سیمای مسلمانان که نمایندگان آنان در کنفرانس اسلامی فلسطین در مسجدالاقصی جمع شدند و با یکی از بزرگان مجتهدین شیعه امامی، استاد با فضیلت، شیخ محمدحسین آل کاشف‌الغطاء نماز جماعت خواندند بی آن که فرقی باشد میان کسی که خود را سنّی می‌نامد و یا کسی که خود را شیعه می‌خواند و همگی صفوف واحدی را پشت سر یک امام تشکیل دادند که پروردگار واحدی را می‌خوانند و به سوی یک قبله روی دارند. بی آزار شیرازی، 1379 ش، ص 41).<br> | ||
| خط ۱۷۲: | خط ۱۷۲: | ||
مهم‌ترین اقدام شیخ محمود شلتوت در طول حیات زندگی اش، صدور فتوا مبنی بر جواز تعبّد و پیروی از فقه مذاهب معتبری مثل شیعه امامیه است. شلتوت با این اقدام، گام بسیار مهمّی در راه تقریب مذاهب سنّی و شیعی برداشت.<br> | مهم‌ترین اقدام شیخ محمود شلتوت در طول حیات زندگی اش، صدور فتوا مبنی بر جواز تعبّد و پیروی از فقه مذاهب معتبری مثل شیعه امامیه است. شلتوت با این اقدام، گام بسیار مهمّی در راه تقریب مذاهب سنّی و شیعی برداشت.<br> | ||
==پیشینه فتوا== | == پیشینه فتوا == | ||
هنگامی که شیخ عبدالمجید سلیم، ریاست دانشگاه الازهر را برعهده داشت، تصمیم گرفت تا فتوایی مبنی بر جواز پیروی از مذهب اهل بیت(علیهم‌السلام) صادر کند. او می‌خواست این کار را انجام دهد؛ ولی از طرف عناصر استکبار و استعمار، کتابی توهین‌آمیز درباره مقدسات اهل سنّت منتشر و بین اعضای دارالتقریب پخش شد. | هنگامی که شیخ عبدالمجید سلیم، ریاست دانشگاه الازهر را برعهده داشت، تصمیم گرفت تا فتوایی مبنی بر جواز پیروی از مذهب اهل بیت(علیهم‌السلام) صادر کند. او می‌خواست این کار را انجام دهد؛ ولی از طرف عناصر استکبار و استعمار، کتابی توهین‌آمیز درباره مقدسات اهل سنّت منتشر و بین اعضای دارالتقریب پخش شد. | ||
این کتاب که به یکی از عالمان شیعه نسبت داده شده بود، بدون تاریخ و بدون ذکر محل و نام چاپخانه در اختیار اعضا قرار گرفت و موجی از ناراحتی و بدبینی درباره مذهب شیعه را در پی داشت. <br> | این کتاب که به یکی از عالمان شیعه نسبت داده شده بود، بدون تاریخ و بدون ذکر محل و نام چاپخانه در اختیار اعضا قرار گرفت و موجی از ناراحتی و بدبینی درباره مذهب شیعه را در پی داشت. <br> | ||
| خط ۱۷۹: | خط ۱۷۹: | ||
فتوای شیخ محمود شلتوت دارای سه عنصر اصلی است:<br> | فتوای شیخ محمود شلتوت دارای سه عنصر اصلی است:<br> | ||
#هیچ مسلمانی ملزم نیست حتماً تابع یکی از مذاهب چهارگانه فقهی اهل سنّت باشد؛ بلکه هر مسلمانی در انتخاب هر یک از مذاهب فقهی آزاد است؛ | # هیچ مسلمانی ملزم نیست حتماً تابع یکی از مذاهب چهارگانه فقهی اهل سنّت باشد؛ بلکه هر مسلمانی در انتخاب هر یک از مذاهب فقهی آزاد است؛ | ||
#انتقال از یک مذهب فقهی به مذهب فقهی دیگر جایز است؛ | # انتقال از یک مذهب فقهی به مذهب فقهی دیگر جایز است؛ | ||
#هر مسلمانی اگر چه سنّی باشد می‌تواند طبق فقه شیعه امامیه عمل کند. نجف آبادی، 1364 ش، ص 175). | # هر مسلمانی اگر چه سنّی باشد می‌تواند طبق فقه شیعه امامیه عمل کند. نجف آبادی، 1364 ش، ص 175). | ||
==متن فتوا== | == متن فتوا == | ||
سرانجام در روز بابرکت 17 ربیع الاول 1378قمری همزمان با میلاد سعید امام صادق(علیه‌السلام)رئیس فقه جعفری و سالروز میلاد حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و با حضور نمایندگان مذهب شیعه | سرانجام در روز بابرکت 17 ربیع الاول 1378قمری همزمان با میلاد سعید امام صادق(علیه‌السلام)رئیس فقه جعفری و سالروز میلاد حضرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و با حضور نمایندگان مذهب شیعه امامی، زیدی،شافعی، حنبلی، مالکی و حنفی، شیخ محمود شلتوت فتوایی مبنی بر جواز پیروی از مکتب تشیع را صادر کرد.<br> | ||
متن فتوا به این صورت است: <br> | متن فتوا به این صورت است: <br> | ||
«مکتب جعفری، معروف به مذهب امامی اثنا عشری، مکتبی است که شرعاً پیروی از آن مانند پیروی از مکتب‌های اهل سنت جایز می‌باشد؛ بنابراین، سزاوار است که مسلمانان این حقیقت را دریابند و از تعصب ناحق و ناروایی که نسبت به مکتب معینی دارند، دوری گزینند؛ زیرا دین خدا و شریعت او تابع مکتبی نبوده و در احتکار و انحصار مکتب معینی نخواهد بود؛ بلکه همه صاحبان مذهبان مجتهد بوده و اجتهادشان مورد قبول درگاه باریتعالی است و کسانی که اهل نظر و اجتهاد نیستند می‌توانند از هر مکتبی که مورد نظرشان است تقلید نموده و از احکام فقه آن پیروی نمایند، و در این مورد فرقی میان عبادات و معاملات نیست. بی‌آزار شیرازی، 1377 ش، ص345)».<br> | «مکتب جعفری، معروف به مذهب امامی اثنا عشری، مکتبی است که شرعاً پیروی از آن مانند پیروی از مکتب‌های اهل سنت جایز می‌باشد؛ بنابراین، سزاوار است که مسلمانان این حقیقت را دریابند و از تعصب ناحق و ناروایی که نسبت به مکتب معینی دارند، دوری گزینند؛ زیرا دین خدا و شریعت او تابع مکتبی نبوده و در احتکار و انحصار مکتب معینی نخواهد بود؛ بلکه همه صاحبان مذهبان مجتهد بوده و اجتهادشان مورد قبول درگاه باریتعالی است و کسانی که اهل نظر و اجتهاد نیستند می‌توانند از هر مکتبی که مورد نظرشان است تقلید نموده و از احکام فقه آن پیروی نمایند، و در این مورد فرقی میان عبادات و معاملات نیست. بی‌آزار شیرازی، 1377 ش، ص345)».<br> | ||
| خط ۱۹۰: | خط ۱۹۰: | ||
صدور این فتوا توجّه همگان را در جهان اسلام به خود جلب کرد. اکثر متفکران که این واقعه را انقلابی مهم در روابط بین شیعه و سنّی می‌دیدند، از این فتوا حمایت کردند؛ ولی برخی از کوته فکران و تفرقه پراکنان او را به سبب این اقدام به باد انتقاد و بر او خرده گرفتند که چرا مذهب شیعه را به رسمیت شناخته است. <br> | صدور این فتوا توجّه همگان را در جهان اسلام به خود جلب کرد. اکثر متفکران که این واقعه را انقلابی مهم در روابط بین شیعه و سنّی می‌دیدند، از این فتوا حمایت کردند؛ ولی برخی از کوته فکران و تفرقه پراکنان او را به سبب این اقدام به باد انتقاد و بر او خرده گرفتند که چرا مذهب شیعه را به رسمیت شناخته است. <br> | ||
==انگیزه‌های صدور فتوا== | == انگیزه‌های صدور فتوا == | ||
یکی از علل مهمّ صدور این فتوا، مطالعه کتاب‌های فقهی عالمان شیعه و تدبّر و تحقیق در ادلّه آنها از طرف شیخ محمود شلتوت بود. دیدگاه شلتوت بر آن بود که برخی احکام فقه شیعه از لحاظ ادله بر فقه اهل سنت برتری دارد؛ از این رو در برخی از احکام به ویژه قوانین مربوط به خانواده از قبیل ازدواج، طلاق، ارث و مانند این‌ها مطابق با فقه شیعه فتوا داده است. اکنون صورت فتوای تاریخی او که به خط خود او است، در آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.<br> | یکی از علل مهمّ صدور این فتوا، مطالعه کتاب‌های فقهی عالمان شیعه و تدبّر و تحقیق در ادلّه آنها از طرف شیخ محمود شلتوت بود. دیدگاه شلتوت بر آن بود که برخی احکام فقه شیعه از لحاظ ادله بر فقه اهل سنت برتری دارد؛ از این رو در برخی از احکام به ویژه قوانین مربوط به خانواده از قبیل ازدواج، طلاق، ارث و مانند این‌ها مطابق با فقه شیعه فتوا داده است. اکنون صورت فتوای تاریخی او که به خط خود او است، در آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.<br> | ||
شیخ شلتوت در همین جهت اقدام‌های موثری برای تحقق اتحاد و پیوند اعتقادی میان شیعه و سنی انجام داد. یکی از آن اقدام‌ها تاسیس فقه مقارن در دانشگاه الازهر و تنظیم آیین نامه ای برای آن بود. در کلاس درس فقه مقارن، موضوعاتی از قبیل حکم سه طلاقه، طلاق معلق، مسأله رضاع، ارث، طهارت و مانند این‌ها تدریس می‌شد.<br> | شیخ شلتوت در همین جهت اقدام‌های موثری برای تحقق اتحاد و پیوند اعتقادی میان شیعه و سنی انجام داد. یکی از آن اقدام‌ها تاسیس فقه مقارن در دانشگاه الازهر و تنظیم آیین نامه ای برای آن بود. در کلاس درس فقه مقارن، موضوعاتی از قبیل حکم سه طلاقه، طلاق معلق، مسأله رضاع، ارث، طهارت و مانند این‌ها تدریس می‌شد.<br> | ||
| خط ۲۰۸: | خط ۲۰۸: | ||
مؤلف در این کتاب به تصحییح و توضیح برخی مفاهیم دینی، بیان موضعگیری‌های اسلام درباره پاره ای از مشکلات اخلاق جامعه می‌پردازد.<br> | مؤلف در این کتاب به تصحییح و توضیح برخی مفاهیم دینی، بیان موضعگیری‌های اسلام درباره پاره ای از مشکلات اخلاق جامعه می‌پردازد.<br> | ||
بخش‌هایی از این کتاب با عناوین «مردم و دین»، «اخلاق»، «در کشتزار اجتماع»، «اسلام و یادبودها» به وسیله سید خلیل خلیلیان به فارسی ترجمه و به وسیله انتشارات شرکت سهامی انتشار در تهران در سال 1344 شمسی چاپ شده است.<br> | بخش‌هایی از این کتاب با عناوین «مردم و دین»، «اخلاق»، «در کشتزار اجتماع»، «اسلام و یادبودها» به وسیله سید خلیل خلیلیان به فارسی ترجمه و به وسیله انتشارات شرکت سهامی انتشار در تهران در سال 1344 شمسی چاپ شده است.<br> | ||
4. الفتاوی، چاپ | 4. الفتاوی، چاپ هجدهم، دارالشروق، قاهره، 1421ق این کتاب، مجموعه ای از سؤالات فقهی است که در طول حیات شیخ محمود شلتوت از او پرسیده شده و او به آنها پاسخ داده است. <br> | ||
این اثر یکی از مهم‌ترین آثار شیخ محمود در عالم اسلام شمرده می‌شود که بسیار مورد توجه برادران اهل سنّت در کشورهای مختلف اسلامی است.<br> | این اثر یکی از مهم‌ترین آثار شیخ محمود در عالم اسلام شمرده می‌شود که بسیار مورد توجه برادران اهل سنّت در کشورهای مختلف اسلامی است.<br> | ||
5. من هدی القرآن، دارالکتاب العربی لطباعة و النشر، قاهره، 360 صفحه.<br> | 5. من هدی القرآن، دارالکتاب العربی لطباعة و النشر، قاهره، 360 صفحه.<br> | ||
| خط ۲۱۹: | خط ۲۱۹: | ||
وی در این کتاب، قرآن را از این زوایه می‌نگرد و در این باره بحث می‌کند.<br> | وی در این کتاب، قرآن را از این زوایه می‌نگرد و در این باره بحث می‌کند.<br> | ||
#یسألونک (و هی اجابات عن أسئلة فی شتی الموضوعات)؛ | # یسألونک (و هی اجابات عن أسئلة فی شتی الموضوعات)؛ | ||
#منهج القرآن فی بناء المجتمع؛ | # منهج القرآن فی بناء المجتمع؛ | ||
#المسؤولیة المدنیة و الجنائیة فی الشریعة الاسلامیه؛ | # المسؤولیة المدنیة و الجنائیة فی الشریعة الاسلامیه؛ | ||
#القران و القال؛ | # القران و القال؛ | ||
#القرآن و المرأة؛ | # القرآن و المرأة؛ | ||
#تنظیم العلاقات الدولیة الاسلام؛ | # تنظیم العلاقات الدولیة الاسلام؛ | ||
#الاسلام و الوجود الدولی للمسلمین؛ | # الاسلام و الوجود الدولی للمسلمین؛ | ||
#تنظیم النسل؛ | # تنظیم النسل؛ | ||
#رسالة الازهر؛ | # رسالة الازهر؛ | ||
#فقه القرآن و السنّه؛ | # فقه القرآن و السنّه؛ | ||
#القتال فی الاسلام. | # القتال فی الاسلام. | ||
بر خی از کتاب‌های شلتوت به زبان فارسی نیز ترجمه شده است؛ مانند:<br> | بر خی از کتاب‌های شلتوت به زبان فارسی نیز ترجمه شده است؛ مانند:<br> | ||
| خط ۲۴۱: | خط ۲۴۱: | ||
=منابع و مآخذ= | =منابع و مآخذ= | ||
*آیت‌الله مکارم شیرازی، ماهنامه مکتب اسلام، | * آیت‌الله مکارم شیرازی، ماهنامه مکتب اسلام، | ||
*احمدی، مهدی، محمد عبده: رایت اصلاح (طلایه داران تقریب 4)، جمعیت تقریب مذاهب اسلامی، 1383. | * احمدی، مهدی، محمد عبده: رایت اصلاح (طلایه داران تقریب 4)، جمعیت تقریب مذاهب اسلامی، 1383. | ||
*ازغندی، علیرضا، روابط خارجی ایران 1357 - 1320، نشر توس، 1376 ش. | * ازغندی، علیرضا، روابط خارجی ایران 1357 - 1320، نشر توس، 1376 ش. | ||
*الاسلام عقیدة و شریعه، دارالقلم، قاهره. | * الاسلام عقیدة و شریعه، دارالقلم، قاهره. | ||
*المنجد فی الاعلام، لبنان، چاپ 27، 1982 م. | * المنجد فی الاعلام، لبنان، چاپ 27، 1982 م. | ||
*برآورد استراتژیک مصر، انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ایران، تهران، 1381 ش. | * برآورد استراتژیک مصر، انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ایران، تهران، 1381 ش. | ||
*بی‌آزار شیرازی، کریم، شیخ محمود شلتوت طلایه دار تقریب، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1379 ش. | * بی‌آزار شیرازی، کریم، شیخ محمود شلتوت طلایه دار تقریب، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1379 ش. | ||
*خرمشاهی، بهاء الدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، انتشارات دوستان، اوّل، 1377 ق. | * خرمشاهی، بهاء الدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، انتشارات دوستان، اوّل، 1377 ق. | ||
*خفاجی، محمد عبدالمنعم، الازهر فی ألف عام، بیروت، مکتبة الکلیات الحدیثه. | * خفاجی، محمد عبدالمنعم، الازهر فی ألف عام، بیروت، مکتبة الکلیات الحدیثه. | ||
*روحانی (زیارتی)، سید حمید، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران. | * روحانی (زیارتی)، سید حمید، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران. | ||
*شتلوت، محمود، در کشتزار اجتماع، سید خلیل خلیلیان، شرکت سهامی انتشار، 1344 ش، تهران. | * شتلوت، محمود، در کشتزار اجتماع، سید خلیل خلیلیان، شرکت سهامی انتشار، 1344 ش، تهران. | ||
*شریعتمداری، حسین، روزنامه کیهان، 1372 ش. | * شریعتمداری، حسین، روزنامه کیهان، 1372 ش. | ||
*شلتوت، محمود، اخلاق، سید خلیل خلیلیان، شرکت سهامی انتشار، 1344 ش، تهران. | * شلتوت، محمود، اخلاق، سید خلیل خلیلیان، شرکت سهامی انتشار، 1344 ش، تهران. | ||
* | * ــــــــــــــــــ، اسلام و یادبوها، سید خلیل خلیلیان، شرکت سهامی انتشار، تهران. | ||
* | * ــــــــــــــــــ، مردم و دین، سید خلیل خلیلیان، انتشارات الهام، تهران. | ||
*صالحی نجف آبادی، مجموعه مقالات، نشر دانش اسلامی، 1364 ش. | * صالحی نجف آبادی، مجموعه مقالات، نشر دانش اسلامی، 1364 ش. | ||
*غروی، سید محمّد، مع علماء النجف الاشرف، دارالثقلین، بیروت، اوّل، 1420 ق. | * غروی، سید محمّد، مع علماء النجف الاشرف، دارالثقلین، بیروت، اوّل، 1420 ق. | ||
*ماهنامه اخبار تقریب، مجمع تقریب مذاهب اسلامی. | * ماهنامه اخبار تقریب، مجمع تقریب مذاهب اسلامی. | ||
*مجاهد، زکی محمّد، الاعلام الشرقیه، دارالغرب الاسلامی، بیروت، دوم، 1994 م. | * مجاهد، زکی محمّد، الاعلام الشرقیه، دارالغرب الاسلامی، بیروت، دوم، 1994 م. | ||
*مهاجری، مسیح، روزنامه جمهوری اسلامی، 1379 ش. | * مهاجری، مسیح، روزنامه جمهوری اسلامی، 1379 ش. | ||
*نبوی، مرتضی، روزنامه رسالت، 1374 ش. | * نبوی، مرتضی، روزنامه رسالت، 1374 ش. | ||
*نهج البلاغة، ترجمه محمد دشتی، | * نهج البلاغة، ترجمه محمد دشتی، | ||
*همبستگی مذاهب اسلامی، ترجمه و نگارش کریم بی‌آزار شیرازی، تهران، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، 1377 ش. | * همبستگی مذاهب اسلامی، ترجمه و نگارش کریم بی‌آزار شیرازی، تهران، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، 1377 ش. | ||
=پانویس= | =پانویس= | ||
| خط ۲۶۹: | خط ۲۶۹: | ||
مطالب مندرج در مقاله برگرفته از فصلنامه اندیشه تقریب، سال دوم، شماره 5، زمستان 1384 می‌باشد. | مطالب مندرج در مقاله برگرفته از فصلنامه اندیشه تقریب، سال دوم، شماره 5، زمستان 1384 می‌باشد. | ||
[[رده:مجله‌ها]] | |||
[[رده: مجله‌ها]] | [[رده:منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] | ||
[[رده: منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] | |||