فدائیان اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

انتشار کتاب‌های [[کسروی]] خصوصا کتاب شیعه‌گری وی که اعتقادات [[شیعه]] را به چالش کشیده بود، موجی از نگرانی در میان [[حوزه‌های علمیه]] و مردم متدین به وجود آورد. نواب صفوی که مشغول تحصیل در حوزه علمیه [[نجف]] بود، کتاب‌های کسروی را مطالعه می‌کند و غیرت دینی وی به جوش آمده، با مشورت بعضی از علمای نجف عازم ایران می‌شود. بر اساس برخی منابع، ۱۳ دینار از مخارج سفر او را [[سید اسدالله مدنی]]، دو دینار را آیت‌الله خوئی و پنجاه تومان را هم یکی از علمای نجف پرداخت کردند<ref>همان،ص۲۵</ref>.

قتل کسروی موجب خرسندی و حمایت عموم مردم و علما شد. هم‌زمان با قتل کسروی [[آیت‌الله حسین قمی]] ضمن تلگراف فوری آزادی متهمان را درخواست کرد. او در تلگراف خود نوشته بود: «آقای رئیس الوزرا طول توقیف متهمین به قتل کسروی موجب بسی نگرانی، انتظار استخلاص فوری آنها را داریم.» <ref>همان،ص۱۲۷</ref> سید حسین قمی در پاسخ به سوال فرستاده دولت ایران درباره دستور قتل کسروی گفت: «عمل آنها مانند [[نماز]] از ضروریات بوده و احتیاجی به فتوا نداشته، زیرا کسی که به پیغمبر و ائمه جسارت و هتاکی کند، قتلش واجب و خونش هدر است.»همان،ص۱۳۱ در این مقطع زمانی، حاج آقا حسین قمی پس از وفات [[سید ابوالحسن اصفهانی]] و تا زمان درگذشت خود، مرجعیت تامه را به مدت سه ماه به عهده داشت<ref>جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی – سیاسی ایران، ۱۳۸۳ش، ص۴۱</ref>.

اواخر سال ۱۳۲۶ش، اوج تجاوز صهیونیسمها در سرزمین [[فلسطین]] بود و دولت اسرائیل پس از چندی اعلام موجودیت کرد. [[آیت‌الله کاشانی]] برای حمایت از مردم فلسطین تظاهراتی برپا کرد. نواب یکی از سخنرانان بود که با سخنان خود موجب شد تا پس از اندک زمانی پنج هزار نفر از جوانان برای اعزام به فلسطین ثبت‌نام کنند، که البته با ممانعت دولت این کار عملی نشد.در اواخر پاییز ۱۳۳۲ نیز کنفرانسی در [[اردن]] برگزار شد که بسیاری از شخصیت‌های سیاسی و مذهبی [[جهان اسلام]] در آن شرکت کردند. نواب نیز در این کنفرانس سخنرانی کرد. وی معتقد بود باید مسئله فلسطین را اسلامی‌کرد نه عربی<ref>حسینیان، نقش فدائیان اسلام در تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۴ش، ص۲۴</ref>.

کادرهای اصلی و رهبریت فدائیان، طلبه بودند و حرکت فدائیان ماهیت طلبگی-انقلابی داشت<ref>جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران، ۱۳۸۹ش، ص۲۱۷-۲۱۹</ref>. فدائیان در عین وابستگی به مرجعیت، به نوعی در عمل مستقل می‌اندیشیدند و طبعاً بر این باور بودند که اگر مرجعیت به لحاظ محدودیت‌های خود نمی‌تواند کار انقلابی بکند، دلیلی ندارد که طلاب هم ساکت باشند<ref>همان،ص۲۳۶</ref>. فدائیان تا پیش از همه‌گیرشدن مرجعیت [[آیت‌الله بروجردی]] مورد حمایت برخی مراجع قم از جمله [[آیت‌الله محمدتقی خوانساری]] و [[سید محمد باقر صدر|آیت‌الله صدر]] بودندهمان،ص۲۳۷-۲۳۹. آیت‌الله بروجردی در ابتدا به حمایت از فدائیان پرداخت و حتی از طریق سیدحسین بُدَلا که جزو شورای استفتای ایشان بود، به فدائیان کمک مالی می‌کرد،همان،ص۲۴۰ اما از ۱۳۲۹ به بعد به فدائیان بدبین شد و فدائیان نیز با ایشان از در اختلاف درآمدند<ref>همان،ص۲۳۷ تا ۲۴۰</ref>. پس از سخنان آیت‌الله بروجردی علیه فدائیان در ابتدای درس خارج خود در خرداد ۱۳۲۹، در ۱۴ خرداد همان سال گروهی از طلاب طرفدار آیت‌الله بروجردی، با طلاب طرفدار فدائیان در [[مدرسه فیضیه]] درگیرشدند، و در نتیجه سید عبدالحسین واحدی، سیدهاشم حسینی، شیخ فضل‌الله محلاتی، و تعدادی دیگر از طلاب طرفدار فدائیان، مجروح شدند<ref>همان، ص۲۴۰</ref>. این ماجرا باعث شد نفوذ فدائیان در قم کاسته شده، و تعدادی از طلاب طرفدار فدائیان از قم به [[تهران]] بروند<ref>همان جا</ref>.

طهماسبی از اعضای فدائیان به دلیل اعتقادات شخصی با کاشانی تماس گرفت و حکم قتل رزم آرا، را سوال کرد.کاشانی، رزم آرا را مفسد و قتل وی را لازم دانست <ref>همان جا</ref>. طهماسبی با کسب مجوز شرعی در روز شانزده اسفند رزم آرا را به قتل رساند. [[مجلس شورای ملی]] یک هفته بعد در اسفند ۱۳۲۹ طرح ملی شدن صنعت نفت را تصویب کرد و مجلس سنا نیز یک هفته بعد آن مورد تایید قرار دادند<ref>همان،ص40</ref>. پس از قتل رزم آرا، حسین علاء نخست‌وزیر شد و در ۲۹ اسفند حکومت نظامی اعلام کرد؛ هدف از آن دستگیری فدائیان بود. بسیاری از فدائیان دستگیر شدند؛ اما نواب با نقل مکان موفق شد از دست ماموران فرار کند.

حکومت علاء در اردیبهشت ۱۳۳۰ سقوط کرد و دکتر مصدق جانشین علاء شد. فدائیان که دولت مصدق را حاصل زحمات خود می‌دانستند انتظار داشتند یاران آنها را از زندان آزاد کند و طبق پیمان به اجرای احکام اسلامی بپردازد، نه تنها چنین پنداری غلط بود بلکه پیگیری‌های شهربانی نشان داد که دولت جدید نیز با جدیت به دنبال دستگیری نواب است. دولت مصدق پس از مدتی نواب را دستگیر کرد که اوج اختلافات این دو گروه بود. البته اختلافات و شکاف در این گروه‌ها قابل پیش بینی بود، زیرا اهداف هر گروه متفاوت بود. فدائیان اسلام برای اجرای احکام اسلامی و برقراری حکومت اسلامی می‌جنگیدند. کاشانی برای بیرون راندن انگلیس و جبهه ملی برای برقراری حکومت لیبرال مبارزه می‌کردند<ref>همان،ص۵۶</ref> و هیچکدام حاضر نبودند در اهداف خود کوچکترین انعطافی داشته باشند. تلاش‌ها برای آزادی زندانیان به جایی نرسید، فدائیان به این نتیجه رسیدند که دکتر فاطمی ریشه فساد جبهه ملی است، وی نزدیک‌ترین فرد و مشاور اصلی دکتر مصدق بود.

 

[[رده: جریان ها]]