۴٬۹۳۳
ویرایش
فرانسوا دروش و قرآنهای عصر اموی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
فرانسوا دروش و قرآنهای عصر اموی (کتاب) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۴۲
، ۵ دسامبر ۲۰۲۲تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ی' به 'ه') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
</div> | </div> | ||
'''فرانسوا دروش و قرآنهای عصر اموی''' <ref>مشخصات کتاب از این قرار است: فرانسیس (کذا) دروش، سبک عباسی: قرآن‌نویسی تا قرن چهارم هجری قمری، ترجمه‌ٔ پیام بهتاش، ویراستار: ناصر پورپیرار، تهران، نشر کارنگ، ۱۳۷۹، ۱۸۴ص. مشخصات کتاب‌شناختی اصل انگلیسی چنین است: | '''فرانسوا دروش و قرآنهای عصر اموی''' <ref>مشخصات کتاب از این قرار است: فرانسیس (کذا) دروش، سبک عباسی: قرآن‌نویسی تا قرن چهارم هجری قمری، ترجمه‌ٔ پیام بهتاش، ویراستار: ناصر پورپیرار، تهران، نشر کارنگ، ۱۳۷۹، ۱۸۴ص. مشخصات کتاب‌شناختی اصل انگلیسی چنین است: | ||
F. Déroche, The Abbasid tradition, Qurʾāns of the ۸th to the ۱۰th centuries [The Nasser D. Khalili collection of Islamic art, I], London, ۱۹۹۲.</ref> از آخرین کتاب های مهم انتشار یافته در حوزه‌ٔ مخطوطات قرآنی است که نوشته‌ٔ فرانسوا دِروش، لایدن است. اکنون | F. Déroche, The Abbasid tradition, Qurʾāns of the ۸th to the ۱۰th centuries [The Nasser D. Khalili collection of Islamic art, I], London, ۱۹۹۲.</ref> از آخرین کتاب های مهم انتشار یافته در حوزه‌ٔ مخطوطات قرآنی است که نوشته‌ٔ فرانسوا دِروش، لایدن است. اکنون این کتاب به فارسی ترجمه شده و در حال انتشار است. | ||
= یادداشت مترجمان = | = یادداشت مترجمان = | ||
''کتاب قرآنهای عصر اموی'' | ''کتاب قرآنهای عصر اموی'' آخرین اثر فرانسوا دروش در حوزه‌ٔ مخطوطات قرآنی است که ترجمه آن اکنون به خوانندگان فارسی زبان تقدیم می‌گردد. این اثر به بررسی جوانب مختلفِ تاریخ‌گذاری، مصحف‌شناسی، نگارش، رسم‌الخط، تنوع کاتبان، علائم وقف و ابتدا، بسمله، قرائات مختلف، تذهیب، سرسوره‌ها و سایر ویژگی‌های کهن‌ترین مصاحف موجود از قرآن در جهان امروز می‌پردازد. وی نام مصاحف اموی را از آن رو برمی‌گزیند که عموم این مصاحف تا پایان عصر حکومت یا دهه‌های پس از امویان، اما متأثر از فضا و نظام مصحف نگاری این دوران کتابت شده‌اند.<br> | ||
مهم‌ترین این مصاحف [[قرآن]] که در نوشتار وی مورد بررسی و مقایسه قرار می‌گیرند عبارتند از: مصحفِ پاریس ـ سن‌پِتِرزبورگ، مصحف صنعاء 1، مصحف اموی [[دمشق]] ، مصحف اموی فُسطاط، مصحف اموی [[صنعاء]] ، مصحف کتابخانه‌ٔ [[بریتانیا]] (Or. 2165)، مخطوطات کتابخانه‌ٔ ملی [[فرانسه]] ، کتابخانه‌ٔ ملی روسیه در سن‌پترزبورگ، دیگر برگ‌نوشته‌های کهن باقی‌مانده در دارالمخطوطات مسجد جامع صنعاء، و چندین مصحف و قطعه‌ٔ قرآنی از استانبول، فسطاط و قیروان. وی می‌کوشد تاریخ‌گذاری روشنی از تمام تغییرات و تحولات صورت گرفته بر روی این متون ارائه دهد و در این راه ترکیبی از فنون مختلف از جمله خط‌شناسی (پالیوگرافی)، تاریخ هنر، نسخه‌شناسی، کتیبه‌شناسی، و سیر تحول رسم‌الخط قرآنی را به‌کار می‌گیرد. گفتنی است وی همچنان ـ و البته با اندکی تفاوت نسبت به رویکرد عموم تجدیدنظرطلبان ـ به روش متداول آزمایش کربن 14 برای تشخیص طول عمر قطعات کهن در باستان‌شناسی چندان روی خوش نشان نمی‌دهد و می‌کوشد برخی تاریخ‌گذاری‌های انجام گرفته بر این پایه از سوی بهنام صادقی، کریستیان رُبَن و دیگران در مورد پوست‌نوشته‌های کهن قرآنی صنعاء را کم‌اهمیت جلوه دهد.<br> | مهم‌ترین این مصاحف [[قرآن]] که در نوشتار وی مورد بررسی و مقایسه قرار می‌گیرند عبارتند از: مصحفِ پاریس ـ سن‌پِتِرزبورگ، مصحف صنعاء 1، مصحف اموی [[دمشق]]، مصحف اموی فُسطاط، مصحف اموی [[صنعاء]]، مصحف کتابخانه‌ٔ [[بریتانیا]] (Or. 2165)، مخطوطات کتابخانه‌ٔ ملی [[فرانسه]]، کتابخانه‌ٔ ملی روسیه در سن‌پترزبورگ، دیگر برگ‌نوشته‌های کهن باقی‌مانده در دارالمخطوطات مسجد جامع صنعاء، و چندین مصحف و قطعه‌ٔ قرآنی از استانبول، فسطاط و قیروان. وی می‌کوشد تاریخ‌گذاری روشنی از تمام تغییرات و تحولات صورت گرفته بر روی این متون ارائه دهد و در این راه ترکیبی از فنون مختلف از جمله خط‌شناسی (پالیوگرافی)، تاریخ هنر، نسخه‌شناسی، کتیبه‌شناسی، و سیر تحول رسم‌الخط قرآنی را به‌کار می‌گیرد. گفتنی است وی همچنان ـ و البته با اندکی تفاوت نسبت به رویکرد عموم تجدیدنظرطلبان ـ به روش متداول آزمایش کربن 14 برای تشخیص طول عمر قطعات کهن در باستان‌شناسی چندان روی خوش نشان نمی‌دهد و می‌کوشد برخی تاریخ‌گذاری‌های انجام گرفته بر این پایه از سوی بهنام صادقی، کریستیان رُبَن و دیگران در مورد پوست‌نوشته‌های کهن قرآنی صنعاء را کم‌اهمیت جلوه دهد.<br> | ||
= معرفی نویسنده = | = معرفی نویسنده = | ||
فرانسوا دروش (متولد 24 اکتبر 1952 در مِتز، شمال شرقی فرانسه) اسلام‌پژوه، مورخ و نسخه‌شناسِ متون عربی و محقق در حوزه‌ٔ مخطوطات کهن قرآنی، در 1973 از دانشسرای عالی پاریس (École normale supérieure) فارغ‌التحصیل شد. در 1976 کارشناسی ارشد خود در رشته‌ٔ ادبیات کلاسیک را دریافت کرد. در 1978 دیپلم مطالعات عالی در زمینه‌ٔ مصرشناسی، و دکترای تاریخ خود را در سال 1987 از دانشگاه سوربن دریافت کرد. وی سال‌ها پژوهشگر بخش مخطوطات عربی و مصاحف قرآنی کتابخانه‌ٔ ملی فرانسه، و از سال 1990، مدیر بخش تاریخ و فیلولوژی و مدرس تاریخ و کتیبه‌شناسی عربی در École pratique des hautes études، بوده است.<br> | فرانسوا دروش (متولد 24 اکتبر 1952 در مِتز، شمال شرقی فرانسه) اسلام‌پژوه، مورخ و نسخه‌شناسِ متون عربی و محقق در حوزه‌ٔ مخطوطات کهن قرآنی، در 1973 از دانشسرای عالی پاریس (École normale supérieure) فارغ‌التحصیل شد. در 1976 کارشناسی ارشد خود در رشته‌ٔ ادبیات کلاسیک را دریافت کرد. در 1978 دیپلم مطالعات عالی در زمینه‌ٔ مصرشناسی، و دکترای تاریخ خود را در سال 1987 از دانشگاه سوربن دریافت کرد. وی سال‌ها پژوهشگر بخش مخطوطات عربی و مصاحف قرآنی کتابخانه‌ٔ ملی فرانسه، و از سال 1990، مدیر بخش تاریخ و فیلولوژی و مدرس تاریخ و کتیبه‌شناسی عربی در École pratique des hautes études، بوده است.<br> | ||
دروش پس از سال‌ها عضویت در شماری از مهم‌ترین مراکز علمی و پژوهشی در اروپا و خاورمیانه، موفق شد در سال 2014 میلادی برای نخستین بار کرسی مطالعات تاریخ قرآن را در کلژ دوفرانس (Collège de France) تاسیس کند که خود تاکنون عهده‌دار این سمت بوده است. از وی مقالات و کتاب‌های فراوانی در حوزه‌ٔ مخطوطات عربی، به‌ویژه نسخه‌های کهن قرآنی انتشار یافته است (برای فهرستی از قریب 70 مقاله و کتاب قرآنی . کتابشناسی مطالعات قرآنی در زبان‌های اروپایی، ص 168ـ171، شماره‌های 2262ـ2295). چهار اثر مهم وی پیش از این عبارتند از: | دروش پس از سال‌ها عضویت در شماری از مهم‌ترین مراکز علمی و پژوهشی در اروپا و خاورمیانه، موفق شد در سال 2014 میلادی برای نخستین بار کرسی مطالعات تاریخ قرآن را در کلژ دوفرانس (Collège de France) تاسیس کند که خود تاکنون عهده‌دار این سمت بوده است. از وی مقالات و کتاب‌های فراوانی در حوزه‌ٔ مخطوطات عربی، به‌ویژه نسخه‌های کهن قرآنی انتشار یافته است (برای فهرستی از قریب 70 مقاله و کتاب قرآنی. کتابشناسی مطالعات قرآنی در زبان‌های اروپایی، ص 168ـ171، شماره‌های 2262ـ2295). چهار اثر مهم وی پیش از این عبارتند از: | ||
# سبک عباسی: قرآن‌نویسی تا قرن چهارم هجری قمری (لندن، 1992) که به فارسی نیز ترجمه منتشر شده است. | # سبک عباسی: قرآن‌نویسی تا قرن چهارم هجری قمری (لندن، 1992) که به فارسی نیز ترجمه منتشر شده است. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
مؤلف کتاب مایل بود در نسخه فارسی کتاب، آخرین دیدگاه‌ها و تجدیدنظرهای وی اعمال شود و خواننده فارسی در جریان آنها قرار گیرد. بخشی از این تغییرات و اصلاحات در مقدمه کتاب صورت پذیرفته است که متن جدید آن را از مؤلف دریافت کردیم. با تمام این احوال، ما مترجمان فارسی کتاب، برای حفظ امانت، تصمیم گرفتیم در ترجمه مقدمه، تنها به متن اصلی کتاب وفادار بمانیم و در انتهای آن، بخشی از مقدمه را مجدداً با تغییرات و اصلاحات مؤلف از نو ترجمه کرده و بگنجانیم.<br> | مؤلف کتاب مایل بود در نسخه فارسی کتاب، آخرین دیدگاه‌ها و تجدیدنظرهای وی اعمال شود و خواننده فارسی در جریان آنها قرار گیرد. بخشی از این تغییرات و اصلاحات در مقدمه کتاب صورت پذیرفته است که متن جدید آن را از مؤلف دریافت کردیم. با تمام این احوال، ما مترجمان فارسی کتاب، برای حفظ امانت، تصمیم گرفتیم در ترجمه مقدمه، تنها به متن اصلی کتاب وفادار بمانیم و در انتهای آن، بخشی از مقدمه را مجدداً با تغییرات و اصلاحات مؤلف از نو ترجمه کرده و بگنجانیم.<br> | ||
این قسمت برای نخستین بار تنها به زبان فارسی انتشار می‌یابد. در این بخش، عبارات تازه را با علامت خط کشیده مشخص کرده‌ایم. همچنین پس از ارائه مقاله‌ای از سوی ما طی کنفرانسی در تابستان 1394 در پاریس درباب نسخه ش 18 از قرآنهای آستان قدس رضوی، فرانسوا دروش ضمن اظهار شگفتی از قدمت و ویژگی‌های متنی این اثر، در اصلاحیه بعدی خود، خواهان ارجاعی به این قرآن در پانویسی در مقدمه‌ٔ کتاب حاضر شده، چه نوع خط آن را همانند نسخه برلین SB We II 1913، نسخه لایدن Or. 14 545 و نسخه توبینگنMa VI | این قسمت برای نخستین بار تنها به زبان فارسی انتشار می‌یابد. در این بخش، عبارات تازه را با علامت خط کشیده مشخص کرده‌ایم. همچنین پس از ارائه مقاله‌ای از سوی ما طی کنفرانسی در تابستان 1394 در پاریس درباب نسخه ش 18 از قرآنهای آستان قدس رضوی، فرانسوا دروش ضمن اظهار شگفتی از قدمت و ویژگی‌های متنی این اثر، در اصلاحیه بعدی خود، خواهان ارجاعی به این قرآن در پانویسی در مقدمه‌ٔ کتاب حاضر شده، چه نوع خط آن را همانند نسخه برلین SB We II 1913، نسخه لایدن Or. 14 545 و نسخه توبینگنMa VI 165، از دسته BIa تشخیص داده است. این ارجاع و نیز تصویر ش 46 از این قرآن مهم، از این رو در پایان کتاب افزوده شده است.<br> | ||
مترجمان در برگردان کتاب هم نهایت دقت خود را در معادل یابی و برگردان دقیق اصل کتاب به‌کار گرفته‌اند و هم کوشیده‌اند تا حد امکان با ساده سازی برخی جملات پیچیده و بلند مؤلف، خواننده فارسی و اهل فن را در رسیدن مقصود وی یاری کنند. برخی توضیحات تکمیلی درباب واژگان تخصصی و برخی اعلام و اماکن خاص را در پانویس صفحات از همین رو افزوده و آنها را با علامت از پانویس‌های اصلی کتاب متمایز ساخته‌ایم.<br> | مترجمان در برگردان کتاب هم نهایت دقت خود را در معادل یابی و برگردان دقیق اصل کتاب به‌کار گرفته‌اند و هم کوشیده‌اند تا حد امکان با ساده سازی برخی جملات پیچیده و بلند مؤلف، خواننده فارسی و اهل فن را در رسیدن مقصود وی یاری کنند. برخی توضیحات تکمیلی درباب واژگان تخصصی و برخی اعلام و اماکن خاص را در پانویس صفحات از همین رو افزوده و آنها را با علامت از پانویس‌های اصلی کتاب متمایز ساخته‌ایم.<br> | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: اسلام]] | [[رده:اسلام]] | ||
[[رده:فرانسه]] | [[رده:فرانسه]] | ||
[[رده: کتاب‌ها]] | [[رده:کتاب‌ها]] | ||
[[رده: مخطوطات قرآنی]] | [[رده:مخطوطات قرآنی]] | ||