۴٬۹۳۳
ویرایش
قیام ۱۵ خرداد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
امام خمینی در پاسخ به تلگراف علمای همدان، در تاریخ ۱۶ [[اردیبهشت]] ۱۳۴۲، در‌این‌باره فرمودند: | امام خمینی در پاسخ به تلگراف علمای همدان، در تاریخ ۱۶ [[اردیبهشت]] ۱۳۴۲، در‌این‌باره فرمودند: | ||
". . . خطر اسرائیل و عمال ننگین آن [[اسلام]] و [[ایران]] را تهدید به زوال میکند. من برای چند روز زندگی با عار و ننگ ارزشی قائل نیستم و از علماء اعلام و سایر طبقات مسلمین انتظار دارم که با تشریک مساعی قرآن و اسلام را از خطری که در پیش است نجات دهند. . .<ref>خمینی، امام (روح الله) . صحیفه نور، مجموعه رهنمودهای امام خمینی، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، ۱۳۶۱، جلد اول، ص. ص. ۵۱ - ۵۰.</ref> " | ". . . خطر اسرائیل و عمال ننگین آن [[اسلام]] و [[ایران]] را تهدید به زوال میکند. من برای چند روز زندگی با عار و ننگ ارزشی قائل نیستم و از علماء اعلام و سایر طبقات مسلمین انتظار دارم که با تشریک مساعی قرآن و اسلام را از خطری که در پیش است نجات دهند. . .<ref>خمینی، امام (روح الله). صحیفه نور، مجموعه رهنمودهای امام خمینی، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، ۱۳۶۱، جلد اول، ص. ص. ۵۱ - ۵۰.</ref> " | ||
بنابراین، نیروهای مذهبی که از امام خمینی پیروی میکردند، با انگیزه اولیه مخالفت با دستگیری امام خمینی و انگیزه‌های اصلی دفاع از دین اسلام و ارزشها و احکام آن، در قیام پانزده خرداد شرکت کردند و اهداف رهبری نهضت که در طول دو سال مبارزه (۱۳۴۲ - ۱۳۴۱) بیان شده بود را پیگیری کردند. اهداف اصلی امام خمینی (ره) حاکمیت قوانین اسلام و اجرای شریعت اسلامی و قطع زنجیرهای وابستگی کشور از کشورهای استعمارگر و استکباری آمریکا و اسرائیل و. . . بود. خلع ایادی داخلی آنها و براندازی اصل نظام شاهنشاهی و جایگزینی حکومت اسلامی برای جامه عمل پوشاندن به اهداف نهضت ضروری بود که امام خمینی تلاش برای تحقق آنها را پیشه راه خود ساخته بود. | بنابراین، نیروهای مذهبی که از امام خمینی پیروی میکردند، با انگیزه اولیه مخالفت با دستگیری امام خمینی و انگیزه‌های اصلی دفاع از دین اسلام و ارزشها و احکام آن، در قیام پانزده خرداد شرکت کردند و اهداف رهبری نهضت که در طول دو سال مبارزه (۱۳۴۲ - ۱۳۴۱) بیان شده بود را پیگیری کردند. اهداف اصلی امام خمینی (ره) حاکمیت قوانین اسلام و اجرای شریعت اسلامی و قطع زنجیرهای وابستگی کشور از کشورهای استعمارگر و استکباری آمریکا و اسرائیل و. . . بود. خلع ایادی داخلی آنها و براندازی اصل نظام شاهنشاهی و جایگزینی حکومت اسلامی برای جامه عمل پوشاندن به اهداف نهضت ضروری بود که امام خمینی تلاش برای تحقق آنها را پیشه راه خود ساخته بود. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
=ویژگی‌های دیگر نهضت= | =ویژگی‌های دیگر نهضت= | ||
#قرار گرفتن مرجعیت شیعه در سطح رهبری نیروهای مذهبی؛ هنگامی که امام خمینی (ره) به عنوان یک مرجع تقلید، رهبری یک جنبش سیاسی - اجتماعی و فکری - فرهنگی را بر عهده گرفت، دیگر مراجع را نیز با خود همراه کرد. | # قرار گرفتن مرجعیت شیعه در سطح رهبری نیروهای مذهبی؛ هنگامی که امام خمینی (ره) به عنوان یک مرجع تقلید، رهبری یک جنبش سیاسی - اجتماعی و فکری - فرهنگی را بر عهده گرفت، دیگر مراجع را نیز با خود همراه کرد. | ||
#فراگیری و پوشش دادن به حرکت‌های سیاسی موجود؛ حضور امام خمینی نیروهای مذهبی را گردهم آورد و از تفرقه آنها جلوگیری کرد. | # فراگیری و پوشش دادن به حرکت‌های سیاسی موجود؛ حضور امام خمینی نیروهای مذهبی را گردهم آورد و از تفرقه آنها جلوگیری کرد. | ||
#رویارویی با اصل نظام شاهنشاهی؛ در حالی که جنبش‌های پیشین دارای این ویژگی نبودند. | # رویارویی با اصل نظام شاهنشاهی؛ در حالی که جنبش‌های پیشین دارای این ویژگی نبودند. | ||
#ضد امپریالیسم و ضد صهیونیسم بودن مبارزه؛ امام خمینی (ره) از ابتدای نهضت، قدرت‌های استعماری شرق و غرب و صهیونیسم جهانی و اسرائیل را به مبارزه طلبید. | # ضد امپریالیسم و ضد صهیونیسم بودن مبارزه؛ امام خمینی (ره) از ابتدای نهضت، قدرت‌های استعماری شرق و غرب و صهیونیسم جهانی و اسرائیل را به مبارزه طلبید. | ||
#ممانعت از اجرای سیاست [[دموکراسی]] کنترل شده کندی که در دیگر کشورهای وابسته جهان سوم در حال اجرا بود. | # ممانعت از اجرای سیاست [[دموکراسی]] کنترل شده کندی که در دیگر کشورهای وابسته جهان سوم در حال اجرا بود. | ||
#آشکار شدن قدرت [[مذهب]] به وسیله بسیج گسترده مردمی و مقاومت در مقابل برنامه‌های نامشروع شاه<ref> ر. ک . پارسانیا، حمید. حدیث پیمانه، پژوهشی در انقلاب اسلامی، چاپ دوم، (قم): معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی، ۱۳۷۶، ص. ص. ۳۰۵ - ۳۰۳.</ref>. | # آشکار شدن قدرت [[مذهب]] به وسیله بسیج گسترده مردمی و مقاومت در مقابل برنامه‌های نامشروع شاه<ref> ر. ک. پارسانیا، حمید. حدیث پیمانه، پژوهشی در انقلاب اسلامی، چاپ دوم، (قم): معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی، ۱۳۷۶، ص. ص. ۳۰۵ - ۳۰۳.</ref>. | ||
=فرایند قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲= | =فرایند قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲= | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
با توجه به این خصوصیات، نتایج و پیامدهای قیام را میتوان به اختصار اینگونه برشمرد: | با توجه به این خصوصیات، نتایج و پیامدهای قیام را میتوان به اختصار اینگونه برشمرد: | ||
#افزایش رشد سیاسی روحانیت و حوزه‌های علمیه و ورود آنها به عرصه سیاست کشور، | # افزایش رشد سیاسی روحانیت و حوزه‌های علمیه و ورود آنها به عرصه سیاست کشور، | ||
#الگو قرار گرفتن مذهب برای مبارزه و رویکرد بیشتر نیروهای مبارز به مذهب، | # الگو قرار گرفتن مذهب برای مبارزه و رویکرد بیشتر نیروهای مبارز به مذهب، | ||
#رشد و آگاهی توده‌های مردم و تکامل مبارزات آنان، | # رشد و آگاهی توده‌های مردم و تکامل مبارزات آنان، | ||
#افشای چهره منافقانه و ریاکارانه شاه و روشن شدن ماهیت رژیم وی برای مردم، | # افشای چهره منافقانه و ریاکارانه شاه و روشن شدن ماهیت رژیم وی برای مردم، | ||
#بی اعتبار شدن شرق و غرب، به دلیل موضع‌گیری‌های منفی آمریکا و [[شوروی]] در مقابل قیام مذکور، | # بی اعتبار شدن شرق و غرب، به دلیل موضع‌گیری‌های منفی آمریکا و [[شوروی]] در مقابل قیام مذکور، | ||
#تثبیت مرجعیت و رهبری امام خمینی با تایید مراجع و علما و حمایت و پشتیبانی مردم، | # تثبیت مرجعیت و رهبری امام خمینی با تایید مراجع و علما و حمایت و پشتیبانی مردم، | ||
#روشن شدن ماهیت گروههای سیاسی وابسته و لیبرال و محو شدن جاذبه گروههای سیاسی غیر مذهبی، | # روشن شدن ماهیت گروههای سیاسی وابسته و لیبرال و محو شدن جاذبه گروههای سیاسی غیر مذهبی، | ||
#توسل به شیوه مبارزه قهرآمیز توسط برخی گروههای مبارز، | # توسل به شیوه مبارزه قهرآمیز توسط برخی گروههای مبارز، | ||
#احساس ضرورت ایجاد تشکل برای ادامه مبارزه با رژیم. | # احساس ضرورت ایجاد تشکل برای ادامه مبارزه با رژیم. | ||
به طور کلی قیام مردم ایران در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، باعث افزایش آگاهی سیاسی مردم و حضور بیشتر آنها در صحنه شد و با تثبیت رهبری امام خمینی (ره)، گروههای سیاسی غیر مذهبی به حاشیه رانده شدند، امام خمینی (ره) با دمیدن روح خودباوری و نفی از خودبیگانگی، زمینه‌های بازگشت به اسلام اصیل را در میان قشر جوان و روشنفکر دانشگاهی فراهم ساخت و باعث رویکرد نیروهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور به سوی مذهب شد. بنابراین، قیام پانزده خرداد به رهبری امام خمینی (ره) در واقع، آماده سازی شرایط و زمینه‌های لازم برای وقوع و شکل‌گیری انقلاب اسلامی را در دامن خود پرورش داد<ref>عباس خلجی حضور، شماره ۳۵.</ref>. | به طور کلی قیام مردم ایران در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، باعث افزایش آگاهی سیاسی مردم و حضور بیشتر آنها در صحنه شد و با تثبیت رهبری امام خمینی (ره)، گروههای سیاسی غیر مذهبی به حاشیه رانده شدند، امام خمینی (ره) با دمیدن روح خودباوری و نفی از خودبیگانگی، زمینه‌های بازگشت به اسلام اصیل را در میان قشر جوان و روشنفکر دانشگاهی فراهم ساخت و باعث رویکرد نیروهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور به سوی مذهب شد. بنابراین، قیام پانزده خرداد به رهبری امام خمینی (ره) در واقع، آماده سازی شرایط و زمینه‌های لازم برای وقوع و شکل‌گیری انقلاب اسلامی را در دامن خود پرورش داد<ref>عباس خلجی حضور، شماره ۳۵.</ref>. | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: تاریخ]] | [[رده:تاریخ]] | ||
[[رده: واقعه‌های تاریخی]] | [[رده:واقعه‌های تاریخی]] | ||
[[رده: قیام‌ها]] | [[رده:قیام‌ها]] | ||
[[رده: ایران]] | [[رده:ایران]] | ||