۲۲٬۰۲۶
ویرایش
سلفی‌گرایی در فرانسه (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
←موج اسلام‌هراسی در فرانسه
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
فرانسوی‌ها، مردانی مسلمان با شلوارهای کوتاه، '''عرق‌چین''' و ریش بدون شارب و زنانی از سر تا به قدم پوشیده با '''نقاب''' و '''برقع''' در جامعهٔ خود را مصادیقی از گرایش‌های '''سلفی‌گرایانه اسلامی''' تلقی‌می‌کنند؛ پدیده‌ای کم‌شمار، ولی توجه‌برانگیز که در ذهن و خاطر هر رهگذری اثرمی‌گذارد؛ اثری که بسته به موقعیت، باور و دانسته‌های مخاطب، متفاوت است. در کنار حضور محسوس و مشهود پدیده '''اسلام سلفی در فرانسه'''، حضور آن در شبکه‌ها و فضای مجازی و رسانه‌های خُرد مانند: سایت‌ها، وبلاگ‌ها، حساب‌های توئیتری و به‌ویژه پست‌های ویدئویی یوتیوب، نیز محسوس است که باید ریشه‌های آن را در خصلت دعوتی و تبلیغی '''جریان سلفی''' جستجوکرد؛ ازسوی‌دیگر، جامعه و رسانه‌های فرانسوی نیز در بررسی مسائل مربوط به هویت فرانسوی و فرایند جذب و حل هویت‌های مهاجر، توجهی خاص را بر گروه‌های سلفی متمرکز ساخته، توجه رسانه‌ای بیشتری به گروه‌هایی هویت‌خواه مانند: سلفیان اختصاص می‌دهند و آنها را نماینده‌ٔ اسلام موجود و درحال رشد در فرانسه و خطری برای آینده کشور و انسجام آن و هویت فرانسوی قلمداد می‌کنند. | فرانسوی‌ها، مردانی مسلمان با شلوارهای کوتاه، '''عرق‌چین''' و ریش بدون شارب و زنانی از سر تا به قدم پوشیده با '''نقاب''' و '''برقع''' در جامعهٔ خود را مصادیقی از گرایش‌های '''سلفی‌گرایانه اسلامی''' تلقی‌می‌کنند؛ پدیده‌ای کم‌شمار، ولی توجه‌برانگیز که در ذهن و خاطر هر رهگذری اثرمی‌گذارد؛ اثری که بسته به موقعیت، باور و دانسته‌های مخاطب، متفاوت است. در کنار حضور محسوس و مشهود پدیده '''اسلام سلفی در فرانسه'''، حضور آن در شبکه‌ها و فضای مجازی و رسانه‌های خُرد مانند: سایت‌ها، وبلاگ‌ها، حساب‌های توئیتری و به‌ویژه پست‌های ویدئویی یوتیوب، نیز محسوس است که باید ریشه‌های آن را در خصلت دعوتی و تبلیغی '''جریان سلفی''' جستجوکرد؛ ازسوی‌دیگر، جامعه و رسانه‌های فرانسوی نیز در بررسی مسائل مربوط به هویت فرانسوی و فرایند جذب و حل هویت‌های مهاجر، توجهی خاص را بر گروه‌های سلفی متمرکز ساخته، توجه رسانه‌ای بیشتری به گروه‌هایی هویت‌خواه مانند: سلفیان اختصاص می‌دهند و آنها را نماینده‌ٔ اسلام موجود و درحال رشد در فرانسه و خطری برای آینده کشور و انسجام آن و هویت فرانسوی قلمداد می‌کنند. | ||
به بیان دیگر، نیاز و وابستگی متقابلی میان دو طیف هویت‌خواه اسلامی و فرانسوی (به‌نمایندگی راست افراطی) برای دیده‌شدن در مناسبات سیاسی و اجتماعی پدیدآمده است که رسانه‌ها گاهی، به‌دنبال موضوعی کوچک مانند: '''«مسئله [[حجاب]]، چندهمسری، نماز جماعت در خیابان یا ساخت مناره و [[مسجد]]»''' به آن دامن می‌زنند و بر موج [[اسلام‌هراسی]]، سوار می‌شوند و در آتش آن می‌دمند. نیازی دوگانه و دوسویه به دیدن و دیده‌شدن، به ابراز وجود و احساس خطر که در یک نکته به هم می‌رسند: ضرورت بازنگری در وضعیت [[اسلام]] در [[فرانسه]] و درانداختن طرحی نو برای '''اسلامی فرانسوی''' و البته با دو جهت‌گیری متفاوت: یکی درپی به‌رسمیت‌شناختن تمام و کمال حضور اسلام در فرانسه و دفاع از شهروندان [[مسلمان]] آن و رفع تبعیض از آنها، و دیگری به‌دنبال مهار قانونی آن در چهارچوب قانون لائیسیته به شکلی مدنی و با پاسداشت تقدم و برتری ارزش‌های [[لائیک]] جمهوری در حوزه عمومی.<br>درهرحال، وجود و فعالیت جریان‌های اسلام‌گرای سلفی در فرانسه، واقعیتی اجتماعی است که با توجه به ضرورت‌های امروز جهان اسلام و تصویری نامناسب که از جهت‌گیری‌ها و رفتارهای افراط‌گرایانه برخی از این جریان‌ها در افکار عمومی جهانی منعکس می‌شود، ضرورت دارد که مطالعات و بررسی‌هایی دقیق درخصوص ریشه‌ها و زمینه‌های شکل‌گیری آنها به‌عمل آید تا بتوان گرایش‌ها و رفتارهای پیروان و طرفداران این جریان‌ها را تجزیه و تحلیل‌کرد. | به بیان دیگر، نیاز و وابستگی متقابلی میان دو طیف هویت‌خواه اسلامی و فرانسوی (به‌نمایندگی راست افراطی) برای دیده‌شدن در مناسبات سیاسی و اجتماعی پدیدآمده است که رسانه‌ها گاهی، به‌دنبال موضوعی کوچک مانند: '''«مسئله [[حجاب]]، چندهمسری، نماز جماعت در خیابان یا ساخت مناره و [[مسجد]]»''' به آن دامن می‌زنند و بر موج [[اسلام‌هراسی]]، سوار می‌شوند و در آتش آن می‌دمند. نیازی دوگانه و دوسویه به دیدن و دیده‌شدن، به ابراز وجود و احساس خطر که در یک نکته به هم می‌رسند: ضرورت بازنگری در وضعیت [[اسلام]] در [[فرانسه]] و درانداختن طرحی نو برای '''اسلامی فرانسوی''' و البته با دو جهت‌گیری متفاوت: یکی درپی به‌رسمیت‌شناختن تمام و کمال حضور اسلام در فرانسه و دفاع از شهروندان [[مسلمان]] آن و رفع تبعیض از آنها، و دیگری به‌دنبال مهار قانونی آن در چهارچوب قانون لائیسیته به شکلی مدنی و با پاسداشت تقدم و برتری ارزش‌های [[لائیک]] جمهوری در حوزه عمومی.<br>درهرحال، وجود و فعالیت جریان‌های اسلام‌گرای سلفی در فرانسه، واقعیتی اجتماعی است که با توجه به ضرورت‌های امروز جهان اسلام و تصویری نامناسب که از جهت‌گیری‌ها و رفتارهای افراط‌گرایانه برخی از این جریان‌ها در افکار عمومی جهانی منعکس می‌شود، ضرورت دارد که مطالعات و بررسی‌هایی دقیق درخصوص ریشه‌ها و زمینه‌های شکل‌گیری آنها به‌عمل آید تا بتوان گرایش‌ها و رفتارهای پیروان و طرفداران این جریان‌ها را تجزیه و تحلیل‌کرد. | ||
== پرسش‌های این پژوهش == | |||
پرسش‌هایی که این پژوهش، درصدد یافتن پاسخ‌هایی برای آنهاست، عبارت‌اند از اینکه: «آیا سلفی‌گری به‌عنوان جریانی دینی در فرانسه، به‌طور فعال حضور دارد؟ شمار سلفیان در [[فرانسه]] چقدر برآوردمی‌شود؟ دراصل، سلفی‌گری به چه معناست؟ و در فرانسه چه نمودهای مشخصی دارد؟ مراکز عمده سلفی در [[فرانسه]] کجا هستند؟ شیوه‌های تبلیغی آنها چیست؟ فعالیت‌های دینی، اجتماعی و سیاسی آنان کدام است؟ وجهه دینی و اجتماعی این جریان نزد مسلمانان فرانسوی و دیگر شهروندان چگونه است؟ آیا سازمان‌دهی خاصی دارند؟ روابط این جریان و رجال سلفی با جریان کلی سلفی در خارج از [[فرانسه]] (جریان سلفی در [[مصر]] و [[عربستان سعودی]] و به‌طور مشخص، [[وهابیت]]) چیست؟ | |||
برای پاسخ به این پرسش‌ها، نخست به‌اختصار به تاریخچه حضور اسلام در فرانسه، موج‌های مهاجرت مسلمانان به فرانسه در سال‌های پس از جنگ جهانی اول و دوم، و نقش فرهنگ بومی- مغربی در شکل‌گیری هویت مسلمانان مهاجر اشاره‌خواهدشد و روند شکل‌گیری هویت اسلامی و برآمدن پدیده اسلام سلفی از درون آن و در سایه رویدادهای سال‌های نبرد ضداستعماری و رهایی‌بخش و بحران‌های منطقه‌ای در زمان جنگ سرد و پس از آن بررسی‌خواهدشد؛ سپس به‌اختصار به مفهوم و مبانی و تاریخ سلفی‌گری معاصر، مختصات اسلام سلفی در فرانسه، نمایندگان آن و گروه‌ها یا شخصیت‌های برجسته آن خواهیم‌پرداخت و اصناف سلفی‌گری در فرانسه معرفی‌خواهندشد؛ در پایان نیز، به‌طور اجمالی، به حضور سلفیان در فضای مجازی فرانسوی نگاهی‌خواهیم‌انداخت تا از این طریق، تصویری شفاف از فعالیت‌های آنان به‌دست‌داده‌شود.<br> | برای پاسخ به این پرسش‌ها، نخست به‌اختصار به تاریخچه حضور اسلام در فرانسه، موج‌های مهاجرت مسلمانان به فرانسه در سال‌های پس از جنگ جهانی اول و دوم، و نقش فرهنگ بومی- مغربی در شکل‌گیری هویت مسلمانان مهاجر اشاره‌خواهدشد و روند شکل‌گیری هویت اسلامی و برآمدن پدیده اسلام سلفی از درون آن و در سایه رویدادهای سال‌های نبرد ضداستعماری و رهایی‌بخش و بحران‌های منطقه‌ای در زمان جنگ سرد و پس از آن بررسی‌خواهدشد؛ سپس به‌اختصار به مفهوم و مبانی و تاریخ سلفی‌گری معاصر، مختصات اسلام سلفی در فرانسه، نمایندگان آن و گروه‌ها یا شخصیت‌های برجسته آن خواهیم‌پرداخت و اصناف سلفی‌گری در فرانسه معرفی‌خواهندشد؛ در پایان نیز، به‌طور اجمالی، به حضور سلفیان در فضای مجازی فرانسوی نگاهی‌خواهیم‌انداخت تا از این طریق، تصویری شفاف از فعالیت‌های آنان به‌دست‌داده‌شود.<br> | ||