۸۶٬۲۵۵
ویرایش
خطیب بغدادی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ى' به 'ی'
جز (تمیزکاری) |
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
=بغدادی کیست= | =بغدادی کیست= | ||
احمدبن علی بن ثابت، محدّث و مورخ مشهور قرن پنجم و مؤلف تاریخ بغداد*. او در جمادی الآخره ۳۹۲ <ref>خطیب | احمدبن علی بن ثابت، محدّث و مورخ مشهور قرن پنجم و مؤلف تاریخ بغداد*. او در جمادی الآخره ۳۹۲ <ref>خطیب بغدادی، ج ۱۳، ص ۱۳۵</ref> در قریه هَنیقِیا در اطراف نَهُرالمَلِک <ref>صفدی، ج ۷، ص ۱۹۱</ref> به دنیا آمد. ظاهراً هنیقیا قریه‌ای در نزدیکی درزیجان بوده <ref>رجوع کنید به خطیب بغدادی، ج ۱، مقدمه بشار عواد معروف، ص ۱۸ـ۱۹</ref> که پدر خطیب، ابوالحسن علی بن ثابت بیست سال امامت جماعت و قرائت خطبه را در آن برعهده داشته است <ref>رجوع کنید به همان، ج ۱۳، ص ۲۷۹ـ ۲۸۰</ref> | ||
پدرِ خطیب از زمره حافظان [[قرآن]] بود که آن را بر ابوحفص کتّانی قرائت کرده بود <ref>همانجا</ref>. او در ۴۱۲ وفات کرد و در مقبره باب حرب به خاک سپرده شد <ref>همان، ج ۱۳، ص۲۸۰</ref>. خطیب بغدادی <ref>همانجا</ref> بنابر خبری که از پدر خود نقل کرده، تباری عربی داشته و از عشیره‌ای بوده است که در حصّاصه از نواحی فُرات سکونت داشته‌اند. | پدرِ خطیب از زمره حافظان [[قرآن]] بود که آن را بر ابوحفص کتّانی قرائت کرده بود <ref>همانجا</ref>. او در ۴۱۲ وفات کرد و در مقبره باب حرب به خاک سپرده شد <ref>همان، ج ۱۳، ص۲۸۰</ref>. خطیب بغدادی <ref>همانجا</ref> بنابر خبری که از پدر خود نقل کرده، تباری عربی داشته و از عشیره‌ای بوده است که در حصّاصه از نواحی فُرات سکونت داشته‌اند. | ||
درباره اطلاق لقب خطیب بر وی، از این حیث که نسبت پدرش به او رسیده یا خود او این شغل را داشته است، باید خاطر نشان کرد که به نوشته [[یاقوت | درباره اطلاق لقب خطیب بر وی، از این حیث که نسبت پدرش به او رسیده یا خود او این شغل را داشته است، باید خاطر نشان کرد که به نوشته [[یاقوت حموی|یاقوت حموی]] <ref>ج ۱، ص ۳۹۰</ref> از قول عبدالعزیزبن محمد نخشبی (متوفی ۴۵۶) خطیب بغدادی در برخی روستاهای بغداد به ایراد خطبه می‌پرداخت. <ref>نیز رجوع کنید به خطیب بغدادی، ج ۱، همان مقدمه، ص ۲۲</ref> | ||
=اساتید و مشایخ= | =اساتید و مشایخ= | ||
وی خواندن و نوشتن را در نزد هلال بن عبداللّه بن محمد فراگرفت <ref>رجوع کنید به خطیب | وی خواندن و نوشتن را در نزد هلال بن عبداللّه بن محمد فراگرفت <ref>رجوع کنید به خطیب بغدادی، ج ۱۶، ص ۱۱۷</ref>، اما معلوم نیست که خواندن و نوشتن را در درزیجان فراگرفت یا در [[بغداد]]. چون پدرش در این ایام در بغداد به سر می‌برد و در همانجا وفات کرد و خطیب هم در ۴۰۳ برای اولین بار در بغداد سماع [[حدیث]] کرده <ref>رجوع کنید به ادامه مقاله</ref>، به نظر می‌رسد خواندن و نوشتن را در بغداد فراگرفته باشد <ref>همان، ج ۱، مقدمه بشار عواد معروف، ص ۱۹ـ۲۰</ref> | ||
خطیب بغدادی سپس به تشویق پدرش به سماع حدیث و تعلم [[فقه]] پرداخت <ref> | خطیب بغدادی سپس به تشویق پدرش به سماع حدیث و تعلم [[فقه]] پرداخت <ref>ذهبی، ۱۴۰۱ـ۱۴۰۹، ج ۱۸، ص ۲۷۱</ref> نخستین سماع وی چنانکه گفته شد در یازده سالگی و در نزد ابن رِزقویه بود. سپس به فراگیری فقه مشغول و در [[مسجد]] عبداللّه بن مبارک به درس ابوحامد اسفراینی (متوفی ۴۰۶) حاضر شد <ref>خطیب بغدادی، ج ۶، ص۲۰</ref>، اما به سبب صِغَرِ سن از محضر درس او استفاده چندانی نبرد. | ||
اولین کسی که به گفته خطیب <ref>ج ۶، ص ۲۵</ref> از درس فقه او بهره برد و از آن یادداشت برداشت، ابوالحسن احمد بن محمد معروف به ابن المَحامِلی، شاگرد اسفراینی بود. در عین حال نخستین استاد حقیقی خطیب بغدادی در فقه، قاضی ابوالطیب طاهربن عبداللّه طبری بود که شیخ شافعیان بغداد محسوب می‌شد. <ref>رجوع کنید به همان، ج۱۰، ص ۴۹۲</ref> | اولین کسی که به گفته خطیب <ref>ج ۶، ص ۲۵</ref> از درس فقه او بهره برد و از آن یادداشت برداشت، ابوالحسن احمد بن محمد معروف به ابن المَحامِلی، شاگرد اسفراینی بود. در عین حال نخستین استاد حقیقی خطیب بغدادی در فقه، قاضی ابوالطیب طاهربن عبداللّه طبری بود که شیخ شافعیان بغداد محسوب می‌شد. <ref>رجوع کنید به همان، ج۱۰، ص ۴۹۲</ref> | ||
خطیب نزد بیشتر مشایخ بغداد سماع حدیث کرد، از جمله از سال ۴۰۶ تا ۴۱۲ به مدت شش سال نزد ابن رزقویه حدیث آموخت <ref>رجوع کنید به همان، ج ۲، ص ۲۱۲ـ۲۱۳</ref> و به صورت اجازه یا سماع، تألیفات پرشمار و مشهور ۲۴ تن از مؤلفان را ــکه بیشتر در زمینه حدیث و رجال بودــ از وی شنید. <ref> | خطیب نزد بیشتر مشایخ بغداد سماع حدیث کرد، از جمله از سال ۴۰۶ تا ۴۱۲ به مدت شش سال نزد ابن رزقویه حدیث آموخت <ref>رجوع کنید به همان، ج ۲، ص ۲۱۲ـ۲۱۳</ref> و به صورت اجازه یا سماع، تألیفات پرشمار و مشهور ۲۴ تن از مؤلفان را ــکه بیشتر در زمینه حدیث و رجال بودــ از وی شنید. <ref>عمری، ص۳۰</ref> | ||
خطیب سپس به ابوبکر احمدبن محمدبن غالب خوارزمی، معروف به بَرْقانی، محدّث و مؤلف مشهور، پیوست و سال‌ها در مصاحبت او احادیث بسیار سماع کرد <ref>رجوع کنید به خطیب | خطیب سپس به ابوبکر احمدبن محمدبن غالب خوارزمی، معروف به بَرْقانی، محدّث و مؤلف مشهور، پیوست و سال‌ها در مصاحبت او احادیث بسیار سماع کرد <ref>رجوع کنید به خطیب بغدادی، ج ۶، ص ۲۷</ref>، برقانی هم متقابلا احادیث فراوانی از خطیب شنید <ref>رجوع کنید به همان، ج ۶، ص ۲۸</ref> او درباره روش علمی آینده خود از برقانی مشورت و راهنمایی میگرفت <ref>همان، ج ۱، مقدمه بشار عواد معروف، ص ۲۲</ref> | ||
خطیب در ۴۱۲ در بصره بود <ref>رجوع کنید به ج ۲، ص ۳۱۷</ref> و در این سفر از شماری از مشایخ آنجا اخذ حدیث کرد، از جمله ابوالحسن علی بن قاسم بن حسن شاهد و ابومحمد حسن بن علی سابوری. <ref>رجوع کنید به | خطیب در ۴۱۲ در بصره بود <ref>رجوع کنید به ج ۲، ص ۳۱۷</ref> و در این سفر از شماری از مشایخ آنجا اخذ حدیث کرد، از جمله ابوالحسن علی بن قاسم بن حسن شاهد و ابومحمد حسن بن علی سابوری. <ref>رجوع کنید به ذهبی، ۱۴۰۱ـ۱۴۰۹، ج ۱۸، ص ۲۷۲</ref> در ۴۱۵، به منظور اخذ احادیث بیشتر به فکر سفر به مراکز علمی افتاد. ولی در اینکه به کدام شهر برود دچار تردید گشت و پس از مشورت با برقانی راهی نیشابور شد <ref>رجوع کنید به همان، ج ۱۸، ص ۲۷۵</ref> و در رمضان ۴۱۵ به آنجا رسید. <ref>رجوع کنید به خطیب بغدادی، ج ۱، همان مقدمه، ص ۲۴</ref> | ||
خطیب در مسیر خود تا نیشابور، در برخی شهرها همچون نهروان <ref>رجوع کنید به همان، ج ۱۳، ص ۵۸۱</ref> و دینور <ref>رجوع کنید به همان، ج ۹، ص ۴۳۲</ref> سماع حدیث کرد و به ری نیز وارد شد. <ref>رجوع کنید به همان، ج ۱۲، ص ۴۱۶</ref> در این سفر ابن القُنّی همراه وی بود. <ref> | خطیب در مسیر خود تا نیشابور، در برخی شهرها همچون نهروان <ref>رجوع کنید به همان، ج ۱۳، ص ۵۸۱</ref> و دینور <ref>رجوع کنید به همان، ج ۹، ص ۴۳۲</ref> سماع حدیث کرد و به ری نیز وارد شد. <ref>رجوع کنید به همان، ج ۱۲، ص ۴۱۶</ref> در این سفر ابن القُنّی همراه وی بود. <ref>سمعانی، ج ۴، ص ۵۵۵</ref> | ||
=آثار= | =آثار= | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
* اقتضاءُ العلمِ العملَ <ref>بیروت ۱۴۰۴/ ۱۹۸۴</ref> در باب ضرورت قرین بودن علم و عمل، | * اقتضاءُ العلمِ العملَ <ref>بیروت ۱۴۰۴/ ۱۹۸۴</ref> در باب ضرورت قرین بودن علم و عمل، | ||
* شرف اصحاب الحدیث <ref>آنکارا ۱۹۷۱</ref> | * شرف اصحاب الحدیث <ref>آنکارا ۱۹۷۱</ref> | ||
* نصیحه اهل الحدیث <ref>در ضمن مجموعه رسائل | * نصیحه اهل الحدیث <ref>در ضمن مجموعه رسائل فی علومالحدیث، مدینه ۱۳۸۹/۱۹۶۹</ref> | ||
* الرحله فی طلب الحدیث <ref>بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵</ref> | * الرحله فی طلب الحدیث <ref>بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵</ref> | ||
* تقیید العلم <ref>دمشق ۱۹۴۹</ref> | * تقیید العلم <ref>دمشق ۱۹۴۹</ref> | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
* البُخلاء <ref>بغداد ۱۳۸۴/۱۹۶۴</ref> | * البُخلاء <ref>بغداد ۱۳۸۴/۱۹۶۴</ref> | ||
* التطفیل و | * التطفیل و | ||
* حکایات الطفیلیین (نجف ۱۳۸۶) <ref> | * حکایات الطفیلیین (نجف ۱۳۸۶) <ref>برای اطلاع بیشتر از آثار چاپی و منتشر نشده و محل نگهداری آنها رجوع کنید به عمری، ص ۵۶ـ۸۴</ref> | ||
=منبع= | =منبع= | ||