سجده بر زمین و استفاده از مهر (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

سجده بر زمین و استفاده از مهر (مقاله) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۹

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ، ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۲

جز

جایگزینی متن - 'ى' به 'ی'

Hadifazl

Writers، confirmed، مدیران

۸۷٬۷۸۵

ویرایش

@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 پیروان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به استناد روایاتی که از رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) و ائمّه اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و عمل صحابه نقل شده، بر این عقیده اصرار دارند، لذا در مسجدالحرام و مسجد پیغمبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) ترجیح می‌‌دهندروی فرش‏ها سجده نکنند بلکه روی سنگ‏ها سجده کنند و گاه حصیری همراه خود می‌‏آورند و روی حصیر سجده می‌‏کنند. <br>
-در مساجد ایران و عراق و کشورهای شیعه‏‌نشین که تمام مساجد مفروش است، قطعه خاکی را به نام «مهر نماز» درست کرده و آن را روی فرش گذارده و بر آن سجده می‌‏کنند تا پیشانی که اشرف اعضای انسان است، در پیشگاه خداوند به خاک ساییده شود و نهایت تواضع در پیشگاه خدا به عمل آید. گاه این قطعه خاک را از تربت شهیدان انتخاب می‌‏کنند که یادآور جانفشانی‏‌های آنها در راه خدا باشد و حضور قلب بیشتری در نماز حاصل کنند، و تربت شهیدان کربلا را بر دیگران ترجیح می‌‏دهند، ولی نه همیشه مقیّد به تربت هستند و نه خاک، بلکه همان‏طور که گفته شد بر سنگ‏‌های کف مساجد- مانند مسجد‌الحرام و مسجد النبی (صلی‌الله علیه و آله)- به راحتی سجده می‌‏کنند. (دقّت کنید)<ref>مکارم شیرازى، ناصر، شیعه پاسخ مى گوید، 1جلد، مدرسة الإمام علی بن أبی‌طالب ‌علیه‌السلام - قم - ایران، چاپ: 8.</ref>
+در مساجد ایران و عراق و کشورهای شیعه‏‌نشین که تمام مساجد مفروش است، قطعه خاکی را به نام «مهر نماز» درست کرده و آن را روی فرش گذارده و بر آن سجده می‌‏کنند تا پیشانی که اشرف اعضای انسان است، در پیشگاه خداوند به خاک ساییده شود و نهایت تواضع در پیشگاه خدا به عمل آید. گاه این قطعه خاک را از تربت شهیدان انتخاب می‌‏کنند که یادآور جانفشانی‏‌های آنها در راه خدا باشد و حضور قلب بیشتری در نماز حاصل کنند، و تربت شهیدان کربلا را بر دیگران ترجیح می‌‏دهند، ولی نه همیشه مقیّد به تربت هستند و نه خاک، بلکه همان‏طور که گفته شد بر سنگ‏‌های کف مساجد- مانند مسجد‌الحرام و مسجد النبی (صلی‌الله علیه و آله)- به راحتی سجده می‌‏کنند. (دقّت کنید)<ref>مکارم شیرازی، ناصر، شیعه پاسخ می گوید، 1جلد، مدرسة الإمام علی بن أبی‌طالب ‌علیه‌السلام - قم - ایران، چاپ: 8.</ref>
 == احادیث و سیره پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه و آله) ==
 ==== الف) حدیث معروف نبوی در مورد سجده بر زمین‏====
 این حدیث را شیعه و اهل سنّت از پیغمبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) نقل کرده‌‏اند که‏ فرمود:
-«جُعِلَتْ لِیَ الأرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُوراً؛ زمین برای من محلّ سجده و طهارت (تیمّم) قرار داده شده است». <ref>صحیح بخارى، جلد 1، صفحه 91 و سنن بیهقى، جلد 2، صفحه 433(در کتب بسیار دیگرى نیز این حدیث نقل شده است).</ref>
+«جُعِلَتْ لِیَ الأرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُوراً؛ زمین برای من محلّ سجده و طهارت (تیمّم) قرار داده شده است». <ref>صحیح بخاری، جلد 1، صفحه 91 و سنن بیهقی، جلد 2، صفحه 433(در کتب بسیار دیگری نیز این حدیث نقل شده است).</ref>
 بعضی گمان کرده‌‏اند معنای حدیث آن است که سراسر روی زمین محلّ عبادت پروردگار است و انجام عبادات، مخصوص محلّ معیّنی نیست، آن گونه که یهود و نصاری گمان می‌‏کرده‌‏اند که عبادت حتماً باید در کلیسا و معابد خاص انجام گردد، ولی این تفسیر با کمی دقّت با معنای واقعی حدیث سازگار نیست، زیرا پیامبر فرمود: «زمین هم طهور است و هم مسجد» و می‌‏دانیم آنچه طهور است و با آن می‌‏توان تیمّم کرد، خاک و سنگ زمین است، بنابراین سجده‏‌گاه نیز باید همان خاک و سنگ باشد. <br>
@@ خط ۳۳: / خط ۳۳: @@
 در حدیثی از أبو هریره می‌‏خوانیم که می‌‏گوید: «سجد رسول الله فی یوم مطیر حتّی أنّی لانظر إلی أثر ذلک فی جبهته و ارنبته؛ رسول خدا را در یک روز بارانی دیدم که بر زمین سجده می‌‏کرد و اثر آن بر پیشانی و بینی او نمایان بود». <ref>مجمع الزوائد، جلد 2، صفحه 126.</ref>اگر سجده بر فرش و پارچه جایز بود، لزومی نداشت آن حضرت در روز بارانی بر زمین سجده کند. <br>
-عایشه نیز می‌‏گوید: «ما رأیت رسول الله متقیاً وجهه بشی‏ء؛ من هرگز ندیدم پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) (به هنگام سجده) پیشانی خود را به چیزی بپوشاند». <ref>مصنف ابن ابى شیبه، جلد 1، صفحه 397.</ref>
+عایشه نیز می‌‏گوید: «ما رأیت رسول الله متقیاً وجهه بشی‏ء؛ من هرگز ندیدم پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) (به هنگام سجده) پیشانی خود را به چیزی بپوشاند». <ref>مصنف ابن ابی شیبه، جلد 1، صفحه 397.</ref>
-ابن حجر در شرح این حدیث می‌‏گوید: این حدیث اشاره به این است که اصل در سجده این است که پیشانی به زمین برسد ولی در موقع عدم توانایی واجب نیست. <ref>فتح البارى، جلد 1، صفحه 404.</ref><br>
+ابن حجر در شرح این حدیث می‌‏گوید: این حدیث اشاره به این است که اصل در سجده این است که پیشانی به زمین برسد ولی در موقع عدم توانایی واجب نیست. <ref>فتح الباری، جلد 1، صفحه 404.</ref><br>
 در روایت دیگری از میمونه (همسر دیگر رسول خدا) آمده است: «و رسول‌الله یصلی علی الخُمرة فیسجد؛ پیامبر بر قطعه حصیری نماز می‌‏خواند و سجده می‌‏کرد». <ref>مسند احمد، جلد 6، صفحه 331.</ref><br>
@@ خط ۴۳: / خط ۴۳: @@
 ====1- جابر بن عبدالله انصاری ====
-می‏گوید: «کنت اصلّی مع النبی (صلی‌الله علیه و آله) الظهر فآخذ قبضة من الحصی فاجعلها فی کفّی ثم احولها إلی الکف الأخری حتّی تبرد ثمّ اضعها لجبینی حتّی اسجد علیها من شدّة الحرّ؛ من با پیغمبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) نماز ظهر می‌‏خواندم، مقداری از سنگریزه‌‏ها را در یک کف دست می‌‏گرفتم و آن را از این دست به آن دست می‌‏کردم تا خنک شود و بر آن سجده کنم، این کار به خاطر شدّت گرما بود». <ref>مسند احمد، جلد 3، صفحه 327؛ سنن بیهقى، جلد 1، صفحه 439.</ref> این حدیث به خوبی نشان می‌‏دهد که اصحاب پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) مقیّد بودند بر زمین سجده کنند، حتّی برای موقع گرما چاره می‌‏اندیشیدند. اگر سجده بر زمین لازم نبود این کار پرزحمت لزومی نداشت.
+می‏گوید: «کنت اصلّی مع النبی (صلی‌الله علیه و آله) الظهر فآخذ قبضة من الحصی فاجعلها فی کفّی ثم احولها إلی الکف الأخری حتّی تبرد ثمّ اضعها لجبینی حتّی اسجد علیها من شدّة الحرّ؛ من با پیغمبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) نماز ظهر می‌‏خواندم، مقداری از سنگریزه‌‏ها را در یک کف دست می‌‏گرفتم و آن را از این دست به آن دست می‌‏کردم تا خنک شود و بر آن سجده کنم، این کار به خاطر شدّت گرما بود». <ref>مسند احمد، جلد 3، صفحه 327؛ سنن بیهقی، جلد 1، صفحه 439.</ref> این حدیث به خوبی نشان می‌‏دهد که اصحاب پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) مقیّد بودند بر زمین سجده کنند، حتّی برای موقع گرما چاره می‌‏اندیشیدند. اگر سجده بر زمین لازم نبود این کار پرزحمت لزومی نداشت.
 ====2- برخی اصحاب به شهادت انس بن مالک ====
-انس بن مالک می‌‏گوید: «کنّا مع رسول الله (صلی‌الله علیه و آله) فی شدّة الحرّ فیأخذ أحدنا الحصباء فی یده فإذا برد وضعه و سجد علیه؛ ما در شدّت گرما در خدمت رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) بودیم بعضی از ما سنگریزه را در دستش می‌‏گرفت تا خنک شود سپس آن را بر زمین می‌‏نهاد و بر آن سجده می‌‏کرد». <ref>السنن الکبرى بیهقى، جلد 2، صفحه 106.</ref> این تعبیر نیز نشان می‌‏دهد که این کار در بین اصحاب رایج بوده است.
+انس بن مالک می‌‏گوید: «کنّا مع رسول الله (صلی‌الله علیه و آله) فی شدّة الحرّ فیأخذ أحدنا الحصباء فی یده فإذا برد وضعه و سجد علیه؛ ما در شدّت گرما در خدمت رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) بودیم بعضی از ما سنگریزه را در دستش می‌‏گرفت تا خنک شود سپس آن را بر زمین می‌‏نهاد و بر آن سجده می‌‏کرد». <ref>السنن الکبری بیهقی، جلد 2، صفحه 106.</ref> این تعبیر نیز نشان می‌‏دهد که این کار در بین اصحاب رایج بوده است.
 ====3- ابن مسعود ====
 أبو عبیده نقل می‌‌کند «أنّ ابن مسعود لا یسجد- أو قال لا یصلّی- إلّا علی الأرض؛ عبدالله بن مسعود نماز نمی‌‏خواند یا گفت: سجده نمی‌‌‏کرد، مگر بر زمین». <ref>مصنف ابن أبی شیبه، جلد 1، صفحه 397.</ref>اگر منظور از زمین، فرش باشد احتیاج به گفتن ندارد، بنابراین زمین به همان معنای خاک، سنگ، شن و مانند اینهاست.
 ====4- در حالات مسروق بن اجدع ====
-از یاران ابن مسعود آمده است: «کان لا یرخص فی السجود علی غیر الأرض حتّی فی السفینة و کان یحمل فی السفینة شیئاً یسجد علیه؛ او اجازه نمی‌‌‏داد بر غیر زمین سجده کنند، حتّی هنگامی که به کشتی سوار می‌‏شد، چیزی با خود به کشتی می‌‏برد و بر آن سجده می‌‏کرد». <ref>طبقات الکبرى، ابن سعد، جلد 6، صفحه 53.</ref>
+از یاران ابن مسعود آمده است: «کان لا یرخص فی السجود علی غیر الأرض حتّی فی السفینة و کان یحمل فی السفینة شیئاً یسجد علیه؛ او اجازه نمی‌‌‏داد بر غیر زمین سجده کنند، حتّی هنگامی که به کشتی سوار می‌‏شد، چیزی با خود به کشتی می‌‏برد و بر آن سجده می‌‏کرد». <ref>طبقات الکبری، ابن سعد، جلد 6، صفحه 53.</ref>
 ====5- علی بن عبدالله بن عبّاس ====
-علی بن عبدالله بن عبّاس به «رزین» نوشت: «ابعث إلیّ بلوح من أحجار المروة علیه اسجد؛ قطعه صافی از سنگ‏های «مروه» برای من بفرست تا بر آن سجده کنم». <ref>اخبار مکّه ازرقى، جلد 2، صفحه 151.</ref>
+علی بن عبدالله بن عبّاس به «رزین» نوشت: «ابعث إلیّ بلوح من أحجار المروة علیه اسجد؛ قطعه صافی از سنگ‏های «مروه» برای من بفرست تا بر آن سجده کنم». <ref>اخبار مکّه ازرقی، جلد 2، صفحه 151.</ref>
 ====6- عمر بن عبدالعزیز ====
-در نقل دیگری در کتاب فتح الباری (شرح صحیح بخاری) آمده است: «کان عمر بن عبدالعزیز لا یکتفی بالخمرة بل یضع علیها التراب و یسجد علیه؛ عمر بن عبدالعزیز قناعت به سجده بر حصیر نمی‌‌‏کرد بلکه مقداری خاک بر آن می‌‏گذارد و بر آن سجده می‌‏کرد». <ref>فتح البارى، جلد 1، صفحه 410.</ref>
+در نقل دیگری در کتاب فتح الباری (شرح صحیح بخاری) آمده است: «کان عمر بن عبدالعزیز لا یکتفی بالخمرة بل یضع علیها التراب و یسجد علیه؛ عمر بن عبدالعزیز قناعت به سجده بر حصیر نمی‌‌‏کرد بلکه مقداری خاک بر آن می‌‏گذارد و بر آن سجده می‌‏کرد». <ref>فتح الباری، جلد 1، صفحه 410.</ref>
 از مجموع این اخبار می‌‏فهمیم که سیره اصحاب و تابعین، در قرون نخستین این بوده است که بر زمین یعنی خاک و سنگ و شن و مانند آن سجده می‌‌کردند.
 === روایتی از امامان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) ===