۸۷٬۱۹۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' آن گاه ' به ' آنگاه ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۱۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
یکی از مباحث مهم اعتقادی [[شیعه]]، «رجعت» است. رجعت از جمله باورهای [[شیعیان]] است که به معنای بازگشت به سوی دنیا پس از [[مرگ]] و پیش از [[آخرت]] است. رجعت کمی بعد از [[ظهور]] [[امام زمان]] | یکی از مباحث مهم اعتقادی [[شیعه]]، «رجعت» است. رجعت از جمله باورهای [[شیعه|شیعیان]] است که به معنای بازگشت به سوی دنیا پس از [[مرگ]] و پیش از [[آخرت]] است. رجعت کمی بعد از [[ظهور]] [[حجت بن حسن (مهدی)|امام زمان]] اتفاق خواهد افتاد. این بازگشت مختص [[مؤمنان]] خالص و [[مشرکان]] محض است. | ||
این مفهوم، در طول تاریخ فراز و نشیبهای فراوانی را به خود دیده است. | این مفهوم، در طول تاریخ فراز و نشیبهای فراوانی را به خود دیده است. | ||
متاسفانه این اعتقاد، هماره از طرف مخالفان، کمتر مورد نقد منصفانه قرار گرفته و مورد طعن، استهزاء و گاهی هتاکی و بی حرمتی واقع شده است. | متاسفانه این اعتقاد، هماره از طرف مخالفان، کمتر مورد نقد منصفانه قرار گرفته و مورد طعن، استهزاء و گاهی هتاکی و بی حرمتی واقع شده است. | ||
خط ۸: | خط ۸: | ||
بامراجعه به اغلب کتابهای لغت در خواهیم یافت که بین معانی مختلفی که برای رجعت بیان شده، یک اشتراک وجود دارد و آن بازگشت به محلی است که شروع از آن جا بوده است؛ <ref>ر. ک: ابن فارس، معجم مقاییس اللغة؛ راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن؛ ابن منظور، لسان العرب؛ فیومی، المصباح المنیر؛ جزائری، فروغ اللغات ... .</ref> همان گونه که در ترجمه فارسی این کلمه، به جای رجعت «بازگشت» گفته میشود که کلمه «باز»، به معنای تکرار است. | بامراجعه به اغلب کتابهای لغت در خواهیم یافت که بین معانی مختلفی که برای رجعت بیان شده، یک اشتراک وجود دارد و آن بازگشت به محلی است که شروع از آن جا بوده است؛ <ref>ر. ک: ابن فارس، معجم مقاییس اللغة؛ راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن؛ ابن منظور، لسان العرب؛ فیومی، المصباح المنیر؛ جزائری، فروغ اللغات ... .</ref> همان گونه که در ترجمه فارسی این کلمه، به جای رجعت «بازگشت» گفته میشود که کلمه «باز»، به معنای تکرار است. | ||
در یک | در یک جمعبندی بین تعریفهای فراوان رجعت، میتوان گفت که رجعت در اصطلاح، عبارت است از: بازگشت گروهی از مؤمنان محض به دنیا، و کافران محض پس از مردن و قبل از قیامت، در حکومت [[حجت بن حسن (مهدی)|حضرت مهدی]] (عج) و روشن است که [[انبیا]] و [[ائمه]] علیهمالسلام به عنوان اشرف مؤمنان محض در بین رجعت کنندگان خواهند بود.<ref>ر. ک: شیخ مفید، اوائل المقالات فی المذاهب والمختارات، ج 4، ص 77؛ سیدمرتضی، جوابات المسائل التبانیات، ج 1، ص 125؛ الحراالعاملی، الایقاظ من الرجعة، ص 29.</ref> | ||
دانشمند معاصر شیعی، علامه مظفر دراینباره میگوید: | دانشمند معاصر شیعی، علامه مظفر دراینباره میگوید: | ||
«عقیده شیعه در رجعت، بر اساس پیروی از اهل بیت | «عقیده شیعه در رجعت، بر اساس پیروی از اهل بیت علیهمالسلام چنین است: خداوند عدهای از کسانی را که در گذشته از دنیا رفتهاند، به همان اندام و صورتی که داشتهاند، زنده کرده و به دنیا برمیگرداند. به برخی از آنان عزت میدهد وپارهای را ذلیل و خوار خواهد کرد و حقوق حق پرستان را از باطل پرستان میگیرد و داد ستم دیدگان را از ستم گران میستاند و این جریان یکی از رویدادهایی است که پس از قیام مهدی آل محمد به وجود میآید. کسانی که پس از مردن به این جهان باز میگردند یا از ایمان بالا برخوردارند یا افرادی در نهایت درجه فساد و آنگاه دوباره میمیرند». <ref>محمدرضا مظفر، عقاید الامامیه، ترجمه علیرضا مسجدجامعی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ص 294.</ref> | ||
== چیستی رجعت == | == چیستی رجعت == | ||
ازمجموع آیات، روایات و سخنان دانشمندان بزرگ شیعه میتوان به دست آورد که رجعت عالمی است با ویژگیهای خاص که نه همچون عالم دنیاست و نه چون عالم آخرت و در عین حال، عالم برزخ نیز نیست. | ازمجموع آیات، روایات و سخنان دانشمندان بزرگ شیعه میتوان به دست آورد که رجعت عالمی است با ویژگیهای خاص که نه همچون عالم دنیاست و نه چون عالم آخرت و در عین حال، عالم برزخ نیز نیست. | ||
[[علامه طباطبایی]] مینویسد: | [[سید محمد حسین طباطبایی|علامه طباطبایی]] مینویسد: | ||
«رجعت از مراتب روز قیامت است؛ | «رجعت از مراتب روز قیامت است؛ اگرچه در کشف و ظهور پایینتر از قیامت است و دلیل پایینتر بودن آن از قیامت، عبارت است از امکان راه یافتن فساد و شر درآن (فیالجمله)؛ به خلاف قیامت (که هیچ گونه فساد و شری درآن راه نخواهد یافت) و به همین دلیل، روز ظهور حضرت مهدی (عج) نیز گاه ملحق به قیامت شده است؛ به خاطر ظهور و غلبه تامه حق؛ اگرچه روز ظهور حضرت نیز پایینتر از روز رجعت است» <ref>تفسیر المیزان، ج 2، ص 109.</ref> | ||
== جایگاه رجعت == | == جایگاه رجعت == | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
همان طور که اشاره شد، آن چه مشترک بین همه [[مسلمانان]] است، این است که آیات فراوانی از [[قرآن]]، وقوع زنده شدن برخی از مردگان در دنیا را خبر داده است که به سه مورد اشاره میشود: | همان طور که اشاره شد، آن چه مشترک بین همه [[مسلمانان]] است، این است که آیات فراوانی از [[قرآن]]، وقوع زنده شدن برخی از مردگان در دنیا را خبر داده است که به سه مورد اشاره میشود: | ||
'''زنده شدن هفتاد نفر از همراهان | '''زنده شدن هفتاد نفر از همراهان حضرت موسی علیهالسلام:''' | ||
خداوند متعال در بخشی از داستان [[حضرت موسی]] علیهالسلام چنین میفرماید: «و چون گفتید ای [[موسی]]! تا خدا را آشکارا نبینیم، هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد، پس در حالی که مینگریستید، صاعقه شما را فرو گرفت. سپس شمارا پس از مرگتان بر انگیختیم؛ باشد که شکر گزاری کنید.». <ref>بقره (2): 55 و 56.</ref> | |||
تردیدی نیست که در این حادثه، مرگی اتفاق افتاده و پس از آن زنده شدنی بوده است. | تردیدی نیست که در این حادثه، مرگی اتفاق افتاده و پس از آن زنده شدنی بوده است. | ||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
اگر چه زنده کردن یک مرده با تمام مردگان، برای خداوند تفاوتی نمیکند، ولی این گونه نبوده که افرادی محدودی زنده شوند. خداوند در آیهای خبر از زنده شدن هزاران مرده داده است؛ آن جا که میفرماید: «آیا از (حال) کسانی که از بیم مرگ از خانههای خود خارج شدند و هزاران تن بودند، خبر نیافتی؟ سپس خداوند به آنان گفت: تن به مرگ بسپارید؛ آنگاه آنان را زنده ساخت. آری، خداوند نسبت به مردم، صاحب بخشش است؛ ولی بیشتر مردم سپاسگزاری نمیکنند». <ref>همان، آیه 243.</ref> | اگر چه زنده کردن یک مرده با تمام مردگان، برای خداوند تفاوتی نمیکند، ولی این گونه نبوده که افرادی محدودی زنده شوند. خداوند در آیهای خبر از زنده شدن هزاران مرده داده است؛ آن جا که میفرماید: «آیا از (حال) کسانی که از بیم مرگ از خانههای خود خارج شدند و هزاران تن بودند، خبر نیافتی؟ سپس خداوند به آنان گفت: تن به مرگ بسپارید؛ آنگاه آنان را زنده ساخت. آری، خداوند نسبت به مردم، صاحب بخشش است؛ ولی بیشتر مردم سپاسگزاری نمیکنند». <ref>همان، آیه 243.</ref> | ||
رسول گرامی صلی الله علیه و اله میفرماید: هر آن چه در امتهای گذشته رخ داده است در امت من نیز رخ خواهد داد. قاضی نور الله شوشتری، الصوارم المهرقه، انتشارات چاپخانه نهضت، 1367، ص 67. از این سخن نتیجه گرفتهاند که از آن جایی که رجعت یکی از مهمترین حوادث امتهای گذشته است و تاکنون نیز تحقق نیافته، قطعاً در زمان آینده صورت خواهد گرفت. | |||
== ب) آیات تأویل شده به رجعت درآخر الزمان == | == ب) آیات تأویل شده به رجعت درآخر الزمان == | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
وی سپس در تأیید این که نظر قرآن حشری غیر از قیامت است، مینویسد: «و باز مؤید گفتار ما که منظور حشر در قیامت نیست، این است که این آیه و دو آیه بعدش، بعد از داستان بیرون شدن دابة از زمین واقع شدهاند که خود یکی از علائمی است که قبل از قیامت واقع میشود؛ قیامتی که در چند آیه بعد درباره آن میفرماید: «و نفخ فی الصور» و تاچند آیه بعد، اوصاف وقایع آن روز را بیان میکند و معنا ندارد که قبل از شروع به بیان اصل قیامت و وقایع آن، یکی از وقایع آن را جلوتر ذکرکند؛ چون ترتیب وقوعی اقتضا میکند که اگر حشر فوج از هر امتی هم جزو وقایع قیامت باشد، آن را بعد از مسئله نفخ صور ذکر فرماید؛ ولی این طور ذکر نکرد؛ بلکه قبل از نفخ صور، مسئله حشر فوج از هر امتی را آورده، پس معلوم میشود این حشر، جزو وقایع قیامت نیست. <ref>تفسیر المیزان، ج 15، ص 570.</ref> | وی سپس در تأیید این که نظر قرآن حشری غیر از قیامت است، مینویسد: «و باز مؤید گفتار ما که منظور حشر در قیامت نیست، این است که این آیه و دو آیه بعدش، بعد از داستان بیرون شدن دابة از زمین واقع شدهاند که خود یکی از علائمی است که قبل از قیامت واقع میشود؛ قیامتی که در چند آیه بعد درباره آن میفرماید: «و نفخ فی الصور» و تاچند آیه بعد، اوصاف وقایع آن روز را بیان میکند و معنا ندارد که قبل از شروع به بیان اصل قیامت و وقایع آن، یکی از وقایع آن را جلوتر ذکرکند؛ چون ترتیب وقوعی اقتضا میکند که اگر حشر فوج از هر امتی هم جزو وقایع قیامت باشد، آن را بعد از مسئله نفخ صور ذکر فرماید؛ ولی این طور ذکر نکرد؛ بلکه قبل از نفخ صور، مسئله حشر فوج از هر امتی را آورده، پس معلوم میشود این حشر، جزو وقایع قیامت نیست. <ref>تفسیر المیزان، ج 15، ص 570.</ref> | ||
در توضیح پیرامون همین [[آیه]]، روایات فراوانی از [[اهل بیت]] | در توضیح پیرامون همین [[آیه]]، روایات فراوانی از [[اهل بیت]] علیهمالسلام نقل شده که ایشان این آیه را دلیل محکمی بر و قوع رجعت در دوران حکومت مهدی (عج) دانستهاند. <ref>ر. ک: علی بن ابراهیم قمی، تفسیر قمی، ج 2، ص 36.</ref> | ||
== رجعت در روایات == | == رجعت در روایات == | ||
روایات رجعت را نیز میتوان همانند آیات به دو دسته کلی تقسیم کرد؛ دسته نخست روایاتی است که به تحقق رجعت در امتهای گذشته اشاره کرده است که عمدتاً در ذیل آیات مربوط به رجعت ذکر شدهاند و دسته دوم روایاتی است که به وقوع رجعت در آخر الزمان و در آستانه برپایی قیامت اشاره میکند که در این دسته، علاوه بر روایاتی که ذیل آیات ذکر شده، روایات مستقلی نیز به چشم میخورد که به یک مورد اشاره میگردد. | روایات رجعت را نیز میتوان همانند آیات به دو دسته کلی تقسیم کرد؛ دسته نخست روایاتی است که به تحقق رجعت در امتهای گذشته اشاره کرده است که عمدتاً در ذیل آیات مربوط به رجعت ذکر شدهاند و دسته دوم روایاتی است که به وقوع رجعت در آخر الزمان و در آستانه برپایی قیامت اشاره میکند که در این دسته، علاوه بر روایاتی که ذیل آیات ذکر شده، روایات مستقلی نیز به چشم میخورد که به یک مورد اشاره میگردد. | ||
[[امام باقر]] علیهالسلام میفرماید: | [[محمد بن علی (باقر العلوم)|امام باقر]] علیهالسلام میفرماید: | ||
«ایام الله عزو جل ثلاثة یوم یقوم القائم و یوم الکرة و یوم القیامة؛ <ref>شیخ صدوق، الخصایص، مکتبة الصدوق، ص 108.</ref> روزهای خدا سه تاست؛ روزی که قائم (عج) قیام میکند و روز رجعت و روز قیامت. | «ایام الله عزو جل ثلاثة یوم یقوم القائم و یوم الکرة و یوم القیامة؛ <ref>شیخ صدوق، الخصایص، مکتبة الصدوق، ص 108.</ref> روزهای خدا سه تاست؛ روزی که قائم (عج) قیام میکند و روز رجعت و روز قیامت. | ||
علاوه بر این روایات، دعاها و | علاوه بر این روایات، دعاها و زیارتنامههای متعددی در دست است که به نحوی مسئله رجعت را مورد اشاره قرار داده است. | ||
== اجماع علمای شیعه == | == اجماع علمای شیعه == | ||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
امین الاسلام طبرسی در کتاب ارزش مند مجمع البیان در ذیل آیه 83 سوره نمل مینویسد: | امین الاسلام طبرسی در کتاب ارزش مند مجمع البیان در ذیل آیه 83 سوره نمل مینویسد: | ||
«... و برای این که رجعت (تنها) به ظواهر اخبار منقوله اثبات نشده تا تأویل در آن راه پیدا کند؛ زیرا تکیه در اثبات رجعت بر اجماع شیعیان امامیه است؛ | «... و برای این که رجعت (تنها) به ظواهر اخبار منقوله اثبات نشده تا تأویل در آن راه پیدا کند؛ زیرا تکیه در اثبات رجعت بر اجماع شیعیان امامیه است؛ اگرچه اخبار وروایات این باب نیز آن را تأیید و معاضدت میکند ...». <ref>مجمع البیان، ج 7 - 8 ص 367.</ref> | ||
== رجعت کنندگان == | == رجعت کنندگان == | ||
از مجموع روایات به دست میآید که مؤمنین محض و کافرین محض رجعت میکنند والبته روایات فراوانی به صورت ویژه، خبر از رجعت افراد خاصی داده است که به صورت اختصار میتوان به برخی اشاره کرد: | از مجموع روایات به دست میآید که مؤمنین محض و کافرین محض رجعت میکنند والبته روایات فراوانی به صورت ویژه، خبر از رجعت افراد خاصی داده است که به صورت اختصار میتوان به برخی اشاره کرد: | ||
- از | - از امام حسین علیهالسلام به عنوان اولین رجعت کننده یادشده است. <ref>ر. ک: محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر العیاشی، چاپخانه علمیه، ج 2، ص 282؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج 8، ص 206.</ref> | ||
- برای [[علی]] علیهالسلام رجعتهای متعددی ذکر شده است. <ref> علامه مجلسی، بحار الانوار، ج 53، ص 46 و 47؛ الکافی، ج 1، ص 197.</ref> | - برای [[علی بن ابی طالب|علی]] علیهالسلام رجعتهای متعددی ذکر شده است. <ref> علامه مجلسی، بحار الانوار، ج 53، ص 46 و 47؛ الکافی، ج 1، ص 197.</ref> | ||
- [[ائمه معصومین]] | - [[ائمه معصومین]] علیهمالسلام به صورت خصوصی به برخی از یاران خود بشارت رجعت دادهاند. <ref>ر. ک: محمد بن جریر طبرسی، دلائل الامامه، ص 284؛ محمد بن الحسن بن علی الطوسی. اختیار معرفة الرجال، ص 217؛ مصباح الشریعه، ص 63.</ref> | ||
- برخی روایات میگوید که انبیای گذشته، رجعت خواهند کرد. <ref> تفسیر قمی، ج 1، ص 106؛ تفسیرعیاشی، ج 1، ص 181.</ref> | - برخی روایات میگوید که انبیای گذشته، رجعت خواهند کرد. <ref> تفسیر قمی، ج 1، ص 106؛ تفسیرعیاشی، ج 1، ص 181.</ref> | ||
- [[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و اله به همراه ائمه معصوم | - [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و اله به همراه ائمه معصوم علیهمالسلام رجعت میکنند. <ref>بحار الانوار، ج 53، ص 15.</ref> | ||
- در روایاتی رجعت برخی از [[منافقان]] و کفار نیز ذکر شده است. <ref> همان، ص 39.</ref> | - در روایاتی رجعت برخی از [[منافقان]] و کفار نیز ذکر شده است. <ref> همان، ص 39.</ref> | ||
خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
آیا کسانی که در زمان رجعت زنده میشوند، مکلف به تکالیف شرعی هستند؟ | آیا کسانی که در زمان رجعت زنده میشوند، مکلف به تکالیف شرعی هستند؟ | ||
در این موضوع روایات به دو دسته تقسیم میشود؛ بخشی میگوید تنها هدف از رجعت، مشاهده دولت | در این موضوع روایات به دو دسته تقسیم میشود؛ بخشی میگوید تنها هدف از رجعت، مشاهده دولت مهدی (عج) و لذت بردن ازدیدن حکومت جهانی عدل است؛ ولی در روایات فراوانی نیز گفته شده که ایشان جهت یاری حضرت مهدی (عج) و حاکمیت پس از ایشان، رجعت میکنند و بدیهی است که در این صورت تکلیفی برای آنها وجود خواهد داشت و در مقابل انجام آن تکالیف دارای پاداش خواهند بود. | ||
== حکمت رجعت == | == حکمت رجعت == | ||
خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | ||
[[رده: | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات دینی]] |