۸۶٬۴۲۴
ویرایش
سوره یونس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
=یونس= | =یونس= | ||
یونس‌بن‌متی پیامبر [[قوم بنی اسرائیل]] در شهر | یونس‌بن‌متی پیامبر [[قوم بنی اسرائیل]] در شهر نینوا، نام مبارکش چهار بار در [[قرآن مجید]] ذکر شده است و نیز با لفظ ذاالنون و صاحب‌الحوت از او یاد شده است<ref>قاموس قرآن، ج 1، ص 131.</ref>. | ||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
* | * خداشناسی از طریق هستی شناسی؛ | ||
* | * معادشناسی و پیامبرشناسی؛ | ||
* | * پندآموزی از تاریخ ملت‌ها<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 21.</ref>. | ||
=علت نام‌گذاری= | =علت نام‌گذاری= | ||
«سوره یونس»؛ نام‌گذاری یونس به سبب داستان | «سوره یونس»؛ نام‌گذاری یونس به سبب داستان یونس پیامبر است که در آیۀ نودوهشت این سوره آمده است<ref>همان، ص 23.</ref>. | ||
=تعداد آیات و کلمات و حروف= | =تعداد آیات و کلمات و حروف= | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
سوره یونس صدونه آیه دارد<ref>التفسیر الكبیر: تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى)، ج 3، ص: 371.</ref>. | سوره یونس صدونه آیه دارد<ref>التفسیر الكبیر: تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى)، ج 3، ص: 371.</ref>. | ||
سوره یونس | سوره یونس هزاروهشتصدوسی‌ودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است) | ||
سوره یونس هفت‌هزاروپانصدوشصت‌وهفت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف | سوره یونس هفت‌هزاروپانصدوشصت‌وهفت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است) | ||
=اهداف و آموزه‌ها= | =اهداف و آموزه‌ها= | ||
اهداف سوره یونس؛ بیان چند محور | اهداف سوره یونس؛ بیان چند محور اساسی دربارۀ مسائل عقیدتی در موضوعات ذیل می‌باشد: | ||
* [[توحید]] و بیان شواهد وجود [[خدا]] و مظاهر قدرت او در | * [[توحید]] و بیان شواهد وجود [[خدا]] و مظاهر قدرت او در هستی؛ | ||
* [[معاد]]؛ | * [[معاد]]؛ | ||
* [[نبوت]]؛ | * [[نبوت]]؛ | ||
* | * پندآموزی و عبرت گیری از تاریخ ملت‌ها و پیامبران گذشته<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 24.</ref>. | ||
=محتوا و موضوعات= | =محتوا و موضوعات= | ||
سوره یونس | سوره یونس که از سوره‌های مکی است و به گفته بعضی از مفسران بعد از [[سوره اسراء]] و قبل از [[سوره هود]] نازل شده است همانند بسیاری از سوره‌های مکی روی چند مساله اصولی و زیر بنائی تکیه می‌کند، که از همه مهمتر مساله مبدء و [[معاد]] است. | ||
منتها نخست از مساله [[وحى]] و مقام پیامبر سخن | منتها نخست از مساله [[وحى|وحی]] و مقام پیامبر سخن می‌گوید، سپس به نشانه‌هایی از عظمت آفرینش که نشانه عظمت خدا است میپردازد، بعد، مردم را به ناپایداری زندگی مادی دنیا و لزوم توجه به سرای آخرت و آمادگی برای آن از طریق [[ایمان]] و عمل صالح متوجه می‌سازد. و به تناسب همین مسائل قسمت‌های مختلفی از زندگی پیامبران بزرگ از جمله [[نوح]] و [[موسى|موسی]] و یونس را بازگو می‌کند و به همین مناسبت نام سوره یونس بر آن گذارده شده است. | ||
و باز | و باز برای تایید مباحث فوق، سخن از لجاجت و سرسختی [[بت‌پرستان]] به میان می‌آورد و حضور و شهود خدا را در همه جا برای آنها ترسیم می‌کند و مخصوصا برای اثبات این مساله از اعماق فطرت آنان که به هنگام مشکلات آشکار میشود و به یاد خدای واحد یکتا می‌افتند، کمک می‌گیرد. | ||
و بالآخره | و بالآخره برای تکمیل بحث‌های مذکور در هر مورد مناسبی از بشارت و انذار، بشارت به نعمت‌های بی‌پایان الهی برای صالحان و انذار و بیم دادن طاغیان و گردن‌کشان، استفاده می‌کند<ref>تفسیر نمونه، ج 8، ص 212.</ref>. | ||
=فضائل، خواص و ثواب قرائت= | =فضائل، خواص و ثواب قرائت= | ||
[[ابى‌بن‌كعب]] از [[رسول خدا]] روایت | [[ابى‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از [[رسول خدا]] روایت کرده که فرمود: هر کس سوره یونس را بخواند ده حسنه خدا به او عطا می‌کند به شماره هر کس که یونس پیغمبر را تصدیق کرده و یا تکذیب نموده و به شماره هر کس که همراه [[فرعون]] غرق شده است. | ||
و از [[امام صادق]] روایت شده | و از [[امام صادق]] روایت شده که فرمود: هر که سوره یونس را در هر دو ماه یا سه ماه (یک بار) بخواند ترس آنکه وی از جاهلان باشد برای او نیست و در روز قیامت از مقربان خواهد بود<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 11، ص 250</ref>. | ||
=محل نزول= | =محل نزول= | ||
بیشتر مفسران گفته‌اند | بیشتر مفسران گفته‌اند که سوره یونس در [[مكه|مکه]] نازل شده ولی [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گویند: سه آیه آن یعنی از آیه «فَإِنْ کُنْتَ فِی شَکٍّ ...» تا سه آیه، در [[مدینه]] و ما بقی در مکه نازل گردید. و ابن مبارک گوید: جز آیه «وَ مِنْهُمْ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ ...» که در شأن [[یهود]] نازل شد ما بقی آن مکی است<ref>همان.</ref>. | ||
=زمان و فضای نزول= | =زمان و فضای نزول= | ||
سوره یونس بعد از سوره اسراء و قبل از سوره هود، یا [[سوره معارج]]<ref>ر. ك اهداف و مقاصد سوره ها، ص 199.</ref> فرود آمده است؛ بنابراین سوره یونس حدود | سوره یونس بعد از سوره اسراء و قبل از سوره هود، یا [[سوره معارج]]<ref>ر. ك اهداف و مقاصد سوره ها، ص 199.</ref> فرود آمده است؛ بنابراین سوره یونس حدود یک سال قبل از هجرت نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 23.</ref>. | ||
سوره یونس در مکه نازل شده است زیرا که محتوای اصلی این سوره ناظر به [[اصول دین]] یعنی توحید، نبوت و معاد است، مشکل اساسی مردم مکه هم همین اصول دین | سوره یونس در مکه نازل شده است زیرا که محتوای اصلی این سوره ناظر به [[اصول دین]] یعنی توحید، نبوت و معاد است، مشکل اساسی مردم مکه هم همین اصول دین بود و [[فروع دین]] در سور مدنی تدوین میشود چنانکه مسئله [[جهاد]] و حکومت و امثال اینها در مدینه ترسیم شده است. چون این سوره مشتمل بر مسائل اعتقادی و اصول دین است و فروع دین را دربرندارد به مشکلات مردم مکه در مسائل اعتقادی میپردازد. | ||
=ویژگی= | =ویژگی= | ||
در ترتیب | در ترتیب فعلی قرآن، سوره یونس اولین سوره‌ای است که به نام یکی از پیامبران خدا نام گذاری شده و از سوره‌هایی است که با [[حروف مقطعه]] شروع میشود<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 24.</ref>. | ||
سوره یونس از [[سور رائیات]] است( | سوره یونس از [[سور رائیات]] است(سوره‌های یونس و هود و یوسف و إبراهیم و حجر را رائیات یا راآت می‌نامند.) | ||
ابن مردویه از انس روایت کرده است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:«خداوند از رائیات تا طواسین را به جای انجیل به من عطا کرده است<ref>فتح القدیر، ج 2، ص 479.</ref>.» (رائیات سوره‌هایی هستند که با «الر» و طواسین سوره‌هایی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده‌اند) | |||
همچنین بنا بر قول برخی از مفسران این سوره یکی از هفت سوره طولانی قرآن ([[سبع طوال]]) می‌باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره‌های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می‌گویند ولی برخی دیگر هفتمی را یونس می‌دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول [[سعید بن جبیر]] می‌باشد)<ref>المحرر الوجیز فى تفسیر الكتاب العزیز، ج 3، ص 373، مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | |||
روایت از رسول خدا نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||