یزید: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class="wikiInfo">[[پرونده:یزید.jpg |جایگزین=یزید|بندانگشتی|یزید]]

{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |

!یَزید بن معاویة بن ابی‌سفیان

|-

|کنیه

|۱۱ شوال سال ۲۶ هجری

|شام الماطرون

|-

|درگذشت

|۱۵ ربیع‌الاول سال ۶۴ هجری

|دمشق قبرستان باب الصغیر

|-

|نسب

|از موالی قبیله قبیله دوس

|-

|-

|}

'''یزید بن معاویه''' دومین [[خلیفه]] اموى است که پس از پدرش [[معاویه بن ابی سفیان]] (م. ۶۰ق.) نزدیک چهار سال حکومت کرد (۶۰ ــ ۶۴ق.) و در شام (دمشق) در گذشت. او نخستین کسی بود که بر خلاف سنت خلفای پیشین به انتصاب پدرش و به صورت موروثی مدعی خلافت شد. حکومت او به مرکزیت [[شام]] سه سال و هشت ماه به طول انجامید. بیعت گرفتن اجباری او از خویشاوندان نزدیک و برخی صحابه پیامبر(ص) که با مقاومت برخی از آنان رو به رو شد، وقایع دلخراشی را در تاریخ اسلام رقم زد.  

واقعه [[عاشورا]] که به شهادت امام حسین (ع) و یارانش منجر شد به دستور او پدید آمد. او جوانی عیاش، خوشگذاران و خونریز بود. کشتار مردم مدینه در [[واقعه حره]] و حمله به کعبه نیز از وقایع دوران خلافت اوست.  

=زندگی‌نامه یزید=

یزید درسال ۲۶ هجری قمری به دنیا آمد. <ref>طقوش، دولت امویان، ۱۳۸۹ش، ص۶</ref> پدر او معاویه فرزند ابوسفیان و مادرش <big>میسون</big> دختر بجدل کلبی است. میسون پس از ازدواج با [[معاویه]] نتوانست زندگی در دمشق را تحمل کند و پس از جدایی از معاویه به صحرا بازگشت. بنا بر احتمال منابع او در این هنگام یزید را باردار بوده یا یزید شیرخوار وی بوده است. <ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج‏۵، ص۲۷۱؛ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج‏۷، ص۳۳۹</ref> یزید کودکی خود را در قبیله میسون و در کنار مادرش گذراند. مردمان آن قبیله از قبایل حُوّارین(در منطقه حمص شام) با پیشینه [[مسیحیت]] در زمان پیش از [[اسلام]] و اهل فصاحت و شعر عربی بودند و یزید نیز تحت تأثیر آنان سخن‌پرداز و شاعر شد.<ref>طقوش، دولت امویان، ۱۳۸۹ش، ص۶۱</ref>

معاویه به همراه پدرش ابوسفیان مادرش [[هند جگرخوار]] و عده‌ای دیگر پس از فتح [[مکه]] اسلام آوردند و [[پیامبر]](ص) آنان را طُلَقاء (اسیران آزادشده) خطاب نمود و از مجازات عفو کرد.<ref>طبری، تاریخ الأمم والملوک، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۶۱؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۴۱۲</ref> [[حضرت زینب]] پس از شهادت [[امام حسین]](ع) در خطبه‌ای یزید را فرزند طلقاء خطاب کرد. <ref>سید ابن طاوس، اللهوف، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۲</ref> در زیارت عاشورا نیز با عبارت و<big>ابنُ آکلةِ الاَکباد</big> (فرزند زن جگرخوار) از یزید یاد شده است. <ref> میرخانی، شرح زیارت عاشورا، ۱۳۷۴ش، ص۴۴۶</ref>

یزید چندین فرزند از جمله خالد، معاویه، ابوسفیان و عبدالله و همسرانی به نام‌های فاخته، ام‌کلثوم و ام‌مسکین داشته است.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۵۲ش، ج۷، ص۳۱۲۳</ref> او پس از سه سال و هشت ماه حکومت در ۱۴ ربیع‌الاول سال ۶۴ق در ۳۸ سالگی درگذشت. <ref>بلاذری، انساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۳۵۴</ref>

=ویژگی‌های شخصی و اخلاقی یزید=

در بسیاری از منابع تاریخ اسلام یزید به لحاظ اخلاقی شخصی فاسد و هوس‌باز معرفی شده است. بلاذری (م. ۲۷۹ق) او را نخستین حکمران ارشد خلافت اسلامی می‌داند که گناهانی مانند شراب‌خواری را آشکارا مرتکب شد. <ref>بلاذری، ج ۵، ص:۲۹۷</ref> مسعودی (م. ۳۴۶ق) از ابومخنف، نقل کرده که در ایام یزید، شراب‌خواری و فسق به دست کارگزاران او در مکه و مدینه به صورت علنی رواج یافت. <ref>مسعودی، ج ۳، ص۶۸</ref> شهرت یزید در لهو و لعب و عدم پایبندی‌اش به موازین و اخلاقیات اسلامی، گویا شهره خاص و عام بوده است و حتی برخی صحابه مشهور پیامبر(ص) و نیز امام حسین(ع) به صراحت او را فاسق و اهل گناه و هرزگی خوانده‌اند.  

بدین رو وقتی معاویه پس از شهادت [[امام حسن]](ع) اصرار داشت تا برای خلافت یزید از بزرگان بیعت گیرد، با مشکلاتی رو به رو شد و کسانی مانند امام حسین(ع)، عبدالله بن زبیر و عبدالله بن عمر تن به بیعت ندادند. از عبدالله بن عمر نقل است که دراین‌باره گفته است: بیعت کنیم با کسی که با میمون‌ها و سگ‌ها بازی می‌کند و شراب می‌ نوشد و آشکارا فسق می‌کند؟! عذر ما نزد خدا چیست؟!‌ <ref>یعقوبی، ج ۲، ص:۱۶۰</ref>

بنابر منابع تاریخی، در سال ۵۲ق یزید با سپاهیان [[مسلمان]] که برخی بزرگان صحابه نیز در میان آنان بودند، به سوی [[روم]] رفت. او با همسرش ام‌کلثوم میان راه ایستاد و سرگرم عیاشی و می‌گساری شد. اما سپاهیان که از پیش رفته بودند، به وبا و آبله مبتلا گشتند و خسارت و تلفات سنگینی دیدند. هنگامی که یزید مطلع شد، شعری با این مضمون بر زبان آورد که او را باکی نیست اگر مسلمانان از تب و آبله و وبا هلاک شوند. خبر به معاویه رسید و او به خشم آمد و دستور داد تا یزید به اردوگاه ملحق شود. <ref>یعقوبی،، ج ۲، ص:۱۶۰؛ بلاذری، ج۵، ص۸۶</ref>

=یزید پیش از خلافت=

یزید در سال ۲۵ هجرى‌ در ماطِرون (مکانی در نزدیکی دمشق) به دنیا آمد.<ref>الأعلام، ۱۹۸۹م، ج‏۸، ص۱۸۹</ref> مادر او زنی از قبیله چادرنشین کلب بود که میسون نام داشت. معاویه او را به زنی گرفت و به قصر خود در [[شام]] آورد اما او زندگی بدوی خود را بیشتر دوست می‌داشت واشعاری در مذمت قصر معاویه سرود که به گوش معاویه رسید و به همین خاطر معاویه او را طلاق داد و در حالی که به یزید حامله بود یا به او شیر می‌داد او را به نزد قبیله اش فرستاد. <ref>الأعلام، ۱۹۸۹م، ج‏۷، ص۳۳۹</ref> گفته شده معاویه شخصی را برای خواستگاری دختر بهدل بن حسان کلبی فرستاده بود اما او به اشتباه به نزد بحدل بن انیف کلبی رفت و او دخترش میسون را به ازدواج معاویه در آورد.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۴۹</ref>

یزید در بادیه رشد یافت، و به همین خاطر زبان فصیحی داشت. او جوانى می‌گُسار، سگباز و اهل بوزینه بازى و عیاشى بود. <ref>سفینة البحار، ج ۱، ص ۵۲۸</ref> افراط او در شرب خمر موجب شد که پدرش معاویه نیز او را توبیخ کند. <ref> کتبی، فوات الوفیات، ۲۰۰۰م، ج۲، ص۶۴۵</ref>

=به خلافت رسیدن یزید=

معاویه پیش از مرگ تلاش نمود تا برای یزید از مردم بیعت بگیرد. برخی شهادت امام حسن (ع) توسط معاویه را با همین تصمیم مرتبط دانسته‌اند. <ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵</ref> چرا که در مفاد صلح‌نامه آمده بود یزید حق ندارد برای خود جانشینی تعیین کند.

معاویه اندکی پس از شهادت [[امام حسن]](ع) از اهل شام برای یزید بیعت گرفت <ref>دینوری، الإمامةوالسیاسة، ۱۴۱۰ق، ج‏۱، ص۱۹۷</ref> سپس به عاملش مروان بن حکم دستور داد که برای او از مردم [[مدینه]] بیعت بگیرد اما مروان بن حکم حاضر به این کار نشد و معاویه به همین خاطر سعید بن عاص را به جای او گمارد و از او نیز همین را خواست. لیکن او علی‌رغم تلاشی که نمود، توفیقی در این زمینه نداشت و معاویه ناچار شد خودش شخصا به [[حجاز]] سفر کند و از بزرگان مدینه همچون امام حسین(ع)، عبداللّه بن عباس، عبداللّه بن جعفر، عبداللّه بن عمر، عبداللّه بن زبیر و عبدالرحمن بن ابوبکر برای یزید بیعت بگیرد.

اما آنها حاضر به اینکار نشده همه در برابر این تصمیم او موضع گرفتند.<ref>دینوری، الإمامةوالسیاسة، ۱۴۱۰ق، ج‏۱، ص۲۰۴ تا ۲۱۳</ref> مطابق با نقل برخی منابع ‌امام حسین (ع) در جلسه‌ای که معاویه برای بیعت با حضور این افراد ترتیب داده بود در پاسخ معاویه که از یزید ستایش کرد، برخاسته، زشتی‌ها و مفاسد یزید را برشمرد و به معاویه به خاطر بیعت گرفتن از این و آن براى پسرش یزید، اعتراض کرد. <ref>الغدیر، ج۱، ص۲۴۸</ref>

با مرگ معاویه در سال 60 هجری یزید به حکومت رسید یزید پس از رسیدن به حکومت به ولید بن عتبه (امیر وقت مدینه) نامه نوشته بدو فرمان داد تا از آن چند نفری که پدرش او را از آنان برحذر داشته بود، یعنی امام حسین(ع) و عبدالله بن زبیر و عبدالله بن عمر <ref>ابن مسکویه، تجارب الأمم، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۳۷</ref> بیعت بگیرد. و به او تأکید کرد که نباید اجازه‌ی هیچ‌گونه درنگی به آن‌ها بدهد و در صورت سرباز زدن آن‌ها از بیعت، آنان را به قتل برساند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ص 241 و انساب الاشراف، ج 5، ص 299-310</ref>

 

 

 

هنگامی که مسلم وارد کوفه شد مردم دسته دسته به بیعت با او شتافتند <ref>الإرشاد، شیخ مفید، ج۲، ص۴۱</ref> و او این مطلب را به امام حسین (ع) گزارش داد. اما اخبار کوفه به یزید رسید و او نعمان بن بشیر حاکم کوفه را عزل و به جای او [[عبیدالله بن زیاد]] را نصب کرد و به او فرمان داد که مسلم بن عقیل را دستگیر یا تبعید یا به قتل برساند. به دنبال آن عبیدالله با حیله و تزویر یاران مسلم را از دور او پراکنده نموده و مسلم بن عقیل و پناه دهنده او‌ها[[هانی بن عروة|نی بن عروة]] را در کوفه به طرز دلخراشی به شهادت رساند.

 

 

 

* لیت أشیاخی ببدرٍ شَهِدوا * جزعَ الخزرجِ من وَقْع الأسَلْ

* لأهلّوا و استهلّوا فرحاً * ثُمّ قالوا یایزیدُ لاتُشَلْ

* لعِبَتْ‌هاشمُ بالملکِ فلا * خبرٌ جاءَ ولاوحی نَزَلْ <ref>مقرم، مقتل الحسین (ع)، ۱۳۸۷ش، ص۳۵۸</ref>

* بنی‌هاشم با حکومت بازی کردند وگرنه خبری نیامده بود و وحیی نازل نشده بود.

 

سال‌های پس از روی کار آمدن یزید، با نارضایتی روزافزون مردمان حجاز از حکومت مرکزی همراه بود که به برخی سیاست‌های یزید از جمله بی‌توجهی او به مکه و مدینه بازمی‌گشت. این وضعیت، آهسته آهسته به صورت بحران خود را نمایان ساخت. سرانجام، عثمان بن محمد بن ابی ­سفیان، حاکم جوان مدینه، هیئتی از بزرگان و سرشناسان مدینه را پس از [[مناسک حج]] عازم شام کرد تا شاید با انعام و دلجویی­ از آنان توسط یزید، اوضاع به هم ریخته­ مدینه سر و سامان یابد. بسیاری از بزرگان و اشراف [[مدینه]] از جمله عبدالله بن حنظله غسیل الملائکه و پسرانش و نیز عبدالله بن عمرو و منذر بن زبیر در این هیئت بودند.<ref>مسکویه، ج۲، ص۸۵ </ref> هیئت اعزامی مدینه در بدو ورود به دمشق، هدایای بسیاری از یزید دریافت کرد. <ref>ابن خیاط، ص۱۴۷-۱۴۸</ref>

 

 

 

 

 

در زمان حکومت یزید، به سبب درگیری‌ها و قیام­‌های داخلی که علیه یزید صورت گرفت، روند فتوحات مسلمانان از حرکت بازایستاد. او با [[مسیحیان]] [[اروپا]] رویه مسالمت­ آمیزی اختیار کرد و حتی از برخی نقاط که در زمان معاویه با صرف هزینه‌ها و تلفات بسیار فتح شده بود، عقب نشست و با دریافت رشوه سپاه خود را از [[قبرس]] فرا خواند. <ref>بلاذری، فتوح البلدان، ص۱۵۴</ref> هم­چنین به یزید بن جنادة بن ابی ­امیه دستور داد تا قلعه مسلمانان در جزیره «ارواد‌ <ref>بلاذری، فتوح البلدان، ص۲۲۳</ref> را خراب کند و به شام برگردد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ص۲۲۳؛ ابن اثیر، ج۳، ص۴۹۷</ref>

 

یزید هم­چنین نیروهایش را از رودس‌ فرا خواند. <ref>طبری، ج۵، ص۲۸۸</ref> با این حال در سال ۶۱، مالک بن عبدالله خثعمی را به جنگ رومیان فرستاد که این جنگ به عنوان جنگ سوریا‌ معروف است. <ref>.یعقوبی، ص۲۵۳</ref> یزید در شرق و در نواحی خوارزم، سلم بن زیاد (والی خراسان) تا نواحی [[سمرقند]]، پیش رفت. او سغد و [[بخارا]] را فتح کرد <ref>نرشخی، ص۵۶</ref> و در سال۶۲ هجری <ref>ابن خیاط، ص۱۴۶</ref> با اهل خوارزم به چهارصد هزار دینار صلح کرد. سلم بن زیاد هنگامی که در سغد بود سپاهی را نیز به خجند‌ فرستاده بود؛ اما آنان شکست خوردند. سپس سلم به مرو رفت و با سغدیان جنگید تا این­که خبر یافت که یزید به هلاکت رسیده است. در [[افریقا]] نیز عقبة بن نافع در سوس ادنی‌ به فتوحاتی دست یافت. <ref>بلاذری، فتوح البلدان، ص۲۲۶</ref>

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«زمان پرداختن به این امور گذشته و سپری شده است. آنها گروهى بودند که درگذشتند، هر کار نیک و بدی کردند براى خود کردند و شما هم هر چه کردید براى خود خواهید کرد و مسئول کار آنها نخواهید بود. بیعت یزید بن معاویه، بیعتی شرعی است که در زمان پدرش معاویه از مردم گرفته شد و مردم هم بیعت کرده و به این بیعت گردن نهادند. امّا هنگامی‌ که معاویه از دنیا رفت حسن و حسین بن علی [ع] و ابن زبیر از بیعت با او خودداری کردند.

حسین [ع] و [[ابن زبیر]] در تصمیم‌شان مبنی بر بیعت نکردن به خطا رفتند. چون بیعت با یزید بیعتی شرعی بود و این بیعت در زمان زندگی پدرش معاویه و در مقابل چشم مردم گرفته شده بود. ولی خداوند در آنچه مقدر می‌فرماید حکیم و علیم است، شما را به خدا قسم! من دوست ندارم این مطالب را از من نقل کنید. این‌ها مسائلی است که گذشته است. تاریخ هم درباره این مطالب به شکل‌های مختلف حکایت نموده است. ولی به هر شکل این‌ قضایا گذشته و تمام شده … یزید و حسین[ع] بیش از هزار و اندی سال است که از دنیا رفته‌اند …

ولی به عقیده من بیعت یزید بن معاویه بیعتی شرعی بوده! و حسین [ع] را نصیحت کرد‌ند که از مدینه به طرف [[عراق]] نرود، او را نصیحت کردند که بیعت کند ولی او نپذیرفت. ابن عباس و ابن عمر و فرزدق و بسیاری از صحابه او را از رفتن به عراق بر حذر داشته و به او گقتند که: رفتن به عراق به مصلحت او نیست. ولی حسین [ع] این نصیحت‌ها را نپذیرفت… و خدا هم هر ‌آن‌چه مقدر فرموده بود انجام شد و…

ولی با این وجود ما برای حسین [ع]از خداوند درخواست رضایت کرده و برای او عفو و بخشش را خواستاریم. و مقدرات الهی حکمت‌هایی دارد که ما از آن آگاه نیستیم …

حسین[ع] هر اشتباهی کرده برای خود کرده… عقیده اهل‌سنت و جماعت این است که واجب است تا به فرامین کسی که مورد بیعت قرار گرفته و مردم حول محور او جمع شده‌اند گوش فرا داده شده و از او پیروی گردد!!! و قیام و سرکشی علیه او نیز حرام است و از همین‌رو خروج و قیام حسین [ع] علیه یزید حرام بود!!!… ما می‌گوییم: حسین [ع]در قیامش علیه یزید اشتباه کرد و برای او بهتر بود که این کار را نمی‌کرد. و باقی ماندن در مدینه و بر آن‌چه مردم بر آن اجتماع کرده بودند بهتر و سزاوار‌تر بود. و هر چه به او گفته شد که عراق طرفدار و همراه تو نیست گوش نداد و توجهی ننمود.<ref>http://database-aryana-encyclopaedia.blogspot.com/2013/07/blog-post_14.html</ref>

یزید بن معاویه از نظر وهابیت از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است تا حدی که وزارت معارف دولت [[عربستان سعودی]] کتابی را به عنوان <big>حقائق عن أمیر المؤمنین یزید بن معاویه</big> به چاپ رسانده و آن را یکی از متون درسی در مدارس رسمی این کشور قرار داده است.<ref> تیجانی، سید محمد، الشیعه هم أهل السنه، اول، ۱۴۲۷ق. ، مرکز الأبحاث العقایدیه، قم، ایران. تحقیق وتعلیق: مرکز الأبحاث العقائدیه پاورقى ص ۹۴؛ و أسعد وحید القاسم، حقیقه الشیعه الإثنی عشریه، اول، ۱۴۱۲ق. / ۱۹۹۲ م. ، دار الزهراء للطباعه والنشر، قم، ایران، ص۸۲٫</ref>

=اذعان علمای اهل سنت به کفر یزید=

1-[[تفتازانی]] می‌گوید:

«... حق این است که رضایت یزید بن معاویه به قتل حسین بن علی(ع) و اشاره او به این قتل و اهانت یزید به اهل بیت نبی اکرم صلی الله علیه و آله از چیزهای است که به تواتر رسیده است. پس ما برای یزید و ایمان وی ارزشی قائل نمی ‌باشیم. سپس می‌گوید: «لعنت خدا بر یزید و انصار و اعوان او باد». <ref>شرح العقائد النَسَفِیَّه، ص181</ref>

2-[[ابن خلدون]] نیز قتل امام حسین (ع) را جزء اعمال زشت یزید بن معاویه می‌شمارد.<ref>المقدمة. ابن خلدون، ص 255 و 254، عند ذكر ولایة العهد</ref>

3-[[ابن مصلح حنبلی]] که یکی از بزرگان اهل تسنن است نیز یزید بن معاویه را عامل اصلی قتل امام حسین (ع)، سنگ‌باران [[كعبه|کعبه]] و قتل عام مردم مدینه می‌داند...» <ref>الفروع، ج3، ص548 باب قتال اهل البغی، انتشارات المنار، سال 1345 ه</ref>

4-[[ابن حزم]] نیز بر قتل امام حسین (ع) به دست یزید بن معاویه تأکید می‌کند و چنین می‌گوید: «...قیام یزید بن معاویه لفرض دنیا فقط فلا تأویل له و هو بغی مجرد» <ref>المُحَلّی، ج11، ص98</ref>

5-[[جاحظ]] از علمای اهل سنت که قتل امام حسین (ع) را به دستور یزید بن معاویه می‌شمارد و بر کافر بودن یزید بن معاویه و جواز لعن بر او فتوی می‌دهد، جاحظ می‌باشد. وی دراین‌باره چنین می‌گوید:

«...از منکراتی که یزید انجام داد قتل حسین بن علی و اسارت دختران رسول خدا (ص) و آله و اهانت به سرِ امام حسین (ع) بود و بعد از آن سنگ باران خانة خدا در مکه و اهانت به اهل مدینه و...»

وی سپس می‌گوید: «...یزید بن معاویه از اهل اسلام خارج است» و «فالفاسق ملعون و من نهی عن شتمه الملعون» فاسق، ملعون است و کسی که از شماتت کردن فاسق، نهی کند، او هم ملعون است. <ref>رسائل الجاحظ، ص298، رساله 11، در تاریخ بنی امیه</ref>

6-[[شیخ محمد عبده]]، قیام امام حسین (ع) را علیه یزید بن معاویه، نمونه قیام عدل بر ظلم می‌داند و یزید بن معاویه را مردی می‌شمارد که با مکر و نیرنگ بر مسلمانان حکومت می‌کرد و چندین مرتبه او را لعن می‌کند.

یزید بن معاویه بعد از شهادت امام حسین (ع) نیز بارها خوشحالی خود را از قتل امام (ع) اظهار می‌کرد. <ref>تفسیر المنار، ج1، ص367 در تفسیر سوره مباركه مائده، آیه 37‌، و جلد 12، ص183 و 185</ref>

7-[[سیوطی موّرخ]] و مفسر جهان اسلام در کتاب خویش چنین می‌نویسد:

«..وقتی حسین بن علی کشته شد، یزید خوشحال شد و حال ابن زیاد پیش او خوب شد ولی بعداً پشیمان شد...». <ref>تاریخ الخلفاء، سیوطی، ج1، ص139 -احوال یزید بن معاویه</ref>

8-[[خوارزمی]] نیز نقل می‌کند: بعد از شهادت امام حسین (ع)، یزید بن معاویه نسبت به این عمل خوشحال بود و به نعمان بن بشیر گفت: «الحمدالله الذی قتل الحسین». <ref>مقتل خوارزمی، خوارزمی، ج2، ص59</ref>

9-در این باره [[ابن مفلح الحنبلی]] چنین بیان می‌کند:

«ابن عقیل و ابن‌جوزی خروج بر امام غیر عادل را به خاطر خروج حسین بن علی بر یزید بن معاویه برای اقامه حق، جایز دانسته‌اند؛ ... اگر ما اصل خلافت یزید را قبول کنیم، از او اموری ظاهر خواهد شد که موجب فسخ این بیعت می‌شود از اهانت به مردم مدینه، سنگ‌ باران مکه، کشتن حسین بن علی(ع) و اهل بیت آن حضرت، اسارت اهل بیت، زدن چوب به دندان‌های آن حضرت و حمل کردن سر آن حضرت بر نیزه...» <ref>الفروع، ج3، ص548</ref>

=مرگ یزید=

در اوج جنگ بین شامیان و مکیان، زمانی که شهر مکه هنوز در محاصره بود، خبر مرگ یزید در ربیع‌الاول سال ۶۴ هجری رسید. <ref> تاریخ خلیفة بن خیاط، خلیفة‌بن خیاط، ابن‌عمر، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴1۵ قمری. ، ج1، ص۳۲۰؛ الامامة و السیاسة، ابن‌قتیبه دینوری، ابومحمد عبدالله‌بن مسلم، چاپ طه محمد الزینی، بیروت: دارالمعرفه. ، ج2، ص20؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 13۸2 – 138۷ قمری / 1۹۶2 – 1967 میلادی. ، ج5، ص499؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری. ، ج4، ص125؛ البدایة و النهایة، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: 1932 میلادی. ، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: 1932 میلادی. ، ج8، ص236؛ قس تاریخ الیعقوبی، احمدبن اسحاق (ابن‌واضح)، بیروت: دارصادر، 1379 قمری / 1960 میلادی. ، ج2، ص252، ماه صفر؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1861-1877 میلادی. ، ج3، ص281؛ 17 صفر؛ المحبّر، ابن حبیب، محمد، به کوشش ایلزه لیشتن اشتتر، حیدر آباد دکن: 1361 قمری/ 1942 میلادی. ، ص21، 19 صفر</ref> او یازده روز پس از آتش‌زدن کعبه مُرد. <ref>الامامة و السیاسة، ابن‌قتیبه دینوری، ابومحمد عبدالله‌بن مسلم، چاپ طه محمد الزینی، بیروت: دارالمعرفه. ، ج۲، ص2۰</ref> این خبر باعث تضعیف سپاهیان شام شد. <ref>تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – 138۷ قمری / 1۹۶2 – 1967 میلادی. ، ج۵، ص۴99؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1861-1877 میلادی. ، ج3، ص281</ref> حصین‌بن نمیر با لشکر خود سوی شام بازگشت. <ref> الاخبار الطوال، ص۲۶۸؛ تاریخ الیعقوبی، احمدبن اسحاق (ابن‌واضح)، بیروت: دارصادر، ۱۳۷۹ قمری / 196۰ میلادی. ، ج2، ص2۵2؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی. ، ج5، ص۴99، 501-502؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1861-1877 میلادی. ، ج3، ص281</ref> مردم حجاز(مکه و مدینه)نیز با ابن‌زبیر به خلافت بیعت کردند. <ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹9۶ – ۲۰00 میلادی. ، ج6، ص۵؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1۸61-18۷7 میلادی. ، ج۳، ص267</ref>

یزید در حوارین از سرزمین‌های حمص شام مُرد. هنگام مرگ ۳۶ و یا 3۸ سال سن داشت <ref>المحبّر، ابن حبیب، محمد، به کوشش ایلزه لیشتن اشتتر، حیدر آباد دکن: ۱۳۶1 قمری/ 1۹۴۲ میلادی. ، ص21</ref> و مدت حکومتش سه سال و هشت ماه بود. <ref>المحبّر، ابن حبیب، محمد، به کوشش ایلزه لیشتن اشتتر، حیدر آباد دکن: ۱۳۶1 قمری/ 1۹۴۲ میلادی. ، ص21؛ البدء و التاریخ، مقدسی، مطهربن طاهر، پاریس: چاپ کلمان هوار، 1۸99 – 1919 میلادی، چاپ افست تهران: 1962 میلادی. ، ج6، ص16</ref> او را در همانجا به خاک سپردند. شاعری در مورد او گفت: ای گوری که در حوارین هستی، بدترینِ همه مردمان را در خویش نهفته داری. <ref> البدء و التاریخ، مقدسی، مطهربن طاهر، پاریس: چاپ کلمان هوار، ۱۸۹9 – 1919 میلادی، چاپ افست تهران: 19۶۲ میلادی. ، ج6، ص16</ref> بدین‌گونه سراسر حکومت یزید در واقع تسویه حساب کاملی با غالب مظاهر اسلامی- از خاندان محمد (ص) گرفته تا شهرهای مکه و مدینه- بود.