۸۷٬۶۵۹
ویرایش
جز (تمیزکاری) |
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
'''طهارت''' اصطلاحی فقهی و عنوانی عمومی است برای حالتی که با برخی [[افعال شرعی]] مثل [[وضو]]، [[غسل]] و [[تیمم]] پدید میآید و نیز چیزهایی که باعث از بین رفتن نجاسات میشوند و در [[فقه]] [[شیعه]] به آنها [[مُطَهِّرات]] یا پاککنندهها میگویند. | '''طهارت''' اصطلاحی فقهی و عنوانی عمومی است برای حالتی که با برخی [[افعال شرعی]] مثل [[وضو]]، [[غسل]] و [[تیمم]] پدید میآید و نیز چیزهایی که باعث از بین رفتن نجاسات میشوند و در [[فقه]] [[شیعه]] به آنها [[مُطَهِّرات]] یا پاککنندهها میگویند. | ||
طهارت زدودن و پاک کردن درون و برون از آلودگیها و خبائث است. طهارت | طهارت زدودن و پاک کردن درون و برون از آلودگیها و خبائث است. طهارت ظاهری مقدمه طهارت روح و دستیابی به تقوا می گردد. طهارت از [[نجاست]] جزو شرایط صحیح بودن برخی از عبادات مثل [[نماز]] است. | ||
=اهمیّت طهارت= | =اهمیّت طهارت= | ||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
=طهارت در قرآن= | =طهارت در قرآن= | ||
[[مسجد]]<ref>ر. ک:مقاله مسجد</ref> در [[اسلام]] ارزنده ترین و مناسبترین | [[مسجد]]<ref>ر. ک:مقاله مسجد</ref> در [[اسلام]] ارزنده ترین و مناسبترین جای عبادت است. [[قرآن مجید]] مسجد روندگان را انسانهای خوش طینتی دانسته که برای تطهیر و تزکیه خویش وارد مسجد می شوند و مورد عنایت الهی هستند: «فیهِ رِجالٌ یحِبُّونَ أَنْ یتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یحِبُّ الْمُطَّهِّرینَ» <ref>سوره توبه، آیه ۱۰۸</ref>؛ در آن (مسجد) مردانی هستند که دوست دارند پاکیزه و طاهر باشند و خدا پاکیزگان را دوست دارد». | ||
همچنین قرآن پس از | همچنین قرآن پس از دستورهای لازم برای انجام غسل، وضو و تیمم میفرماید: «ما یریدُ اللهُ لِیجْعَلَ عَلَیکمْ مِنْ حَرَجٍ وَلکنْ یریدُ لِیطَهِّرَکمْ» <ref> سوره مائده، آیه ۶</ref>؛ خداوند نمی خواهد دشواری برای شما ایجاد کند، بلکه می خواهد شما را پاکیزه سازد. | ||
=طهارت در روایات= | =طهارت در روایات= | ||
[[رسول خدا (ص)]] درباره اهمیت طهارت و | [[رسول خدا (ص)]] درباره اهمیت طهارت و پاکیزگی چنین فرموده است: بُنِیَ الدّینُ عَلَی النَّظافَةِ وَ قالَ: مِفْتاحُ الصَّلاةِ الطَّهُورُ <ref>محجة البیضا، ج ۱، ص ۲۸۱، بیروت</ref>؛ دین بر نظافت و پاکی بنا شده و کلید قبولی نماز طهارت است. | ||
در | در جای دیگر فرمود: الطَّهُورُ شَطْرُ الْایمانِ <ref>میزان الحکمة، ج ۵، ص ۵۵۸</ref>؛ طهارت نیمی از ایمان است. | ||
در شریعت مقدس اسلام، طهارت شرط صحت | در شریعت مقدس اسلام، طهارت شرط صحت بعضی از [[عبادات]] است که بدون آن عمل باطل است و در برخی، شرط کمال است که نبود آن از ارزش عمل می کاهد. از این رو، [[امام حسن (ع)]] به عنوان یک رهنمود کلی فرمود: إِنَّ مَنْ طَلَبَ الْعِبادَةَ تَزَکی لَها <ref>بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۱۱۲</ref>؛ هر کس خواهان عبادت است، خود را برای آن پاکیزه می کند. | ||
از نظر روایات [[معصومین (ع)]] | از نظر روایات [[معصومین (ع)]] پاکیزگی لباس و بدن و طهارت که عبارت از وضو، غسل و تیمم است، رابطه مستقیم با تزکیه درونی دارد به طور مثال؛ [[امام کاظم (ع)]] میفرماید: مَنْ تَوَضَّأَ لِلْمَغْرِبِ کانَ وُضُوءُهُ ذلِک کفَّارَةً لِما مَضی مِنْ ذُنُوبِه فی نَهارِهِ ما خَلَا الْکبائِرَ... <ref>ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ص ۳۲، چاپ صدوق</ref>؛ کسی که برای نماز مغرب وضو می گیرد، این وضو کفاره گناهانی است که در آن روز مرتکب شده به جز گناهان کبیره. | ||
[[امام صادق (ع)]]<ref>ر. ک:مقاله امام صادق (ع)(</ref> نیز | [[امام صادق (ع)]]<ref>ر. ک:مقاله امام صادق (ع)(</ref> نیز میفرماید: غُسْلُ یوْمِ الْجُمُعَةِ طَهُورٌ وَ کفَّارَةٌ لِما بَینَهُما مِنَ الذُّنُوبِ مِنَ الْجُمُعَةِ الَی الْجُمُعَةِ <ref>وسائل الشیعه، ج۲، ص۹۴۵.</ref>؛ غسل جمعه، پاک کننده و کفاره گناهان است از جمعهای تا جمعه دیگر. | ||
بنابراین؛ طهارت | بنابراین؛ طهارت ظاهری، مقدمه طهارت روح و دستیابی به تقوا می گردد که آن نیز مایه بالا رفتن اعمال و پذیرش آن در درگاه الهی است. حضرت امیر سلام الله علیه دراینباره میفرماید: ...فَانَّ تَقْوَی اللَّهِ دَواءُ داءِ قُلُوبِکمْ... وَ طَهُورُ دَنَس انْفُسِکمْ... <ref> نهج البلاغه، خطبه ۱۸۹، ص ۶۳۵</ref>؛ تقوای الهی، دوای بیماری دل و پاک کننده پلیدی جان شماست. | ||
[[امام رضا (ع)]] درباره علت طهارت و وضو گرفتن فرمود: «...امر به وضو بدان سبب است که بنده، هنگام ایستادن در برابر | [[امام رضا (ع)]] درباره علت طهارت و وضو گرفتن فرمود: «...امر به وضو بدان سبب است که بنده، هنگام ایستادن در برابر خدای بزرگ و مناجات با او پاکیزه باشد... از پلیدی و نجاست پاک باشد، همچنین در وضو، نابودی کسالت و دوری از خواب آلودگی است و دل برای ایستادن در پیشگاه خدا تزکیه می گردد». <ref> عیون اخبارالرضا علیه السلام، مترجم، محمدباقر ساعدی، ج۲، ص۴۲۷، اسلامیه</ref> | ||
[[رسول اکرم (ص)]] واژه «غسل» و «طهارت» را در مورد طهارت و | [[رسول اکرم (ص)]] واژه «غسل» و «طهارت» را در مورد طهارت و پاکیزگی درونی استعمال کرده، در دعا میفرماید: اللَّهُمَّ اغْسِلْنی فیهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ طَهِّرْنی فیهِ مِنَ الْعُیوبِ <ref>مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، دعای بیست و سوم ماه رمضان</ref>؛ خدایا در این روز، مرا از گناهانم بشوی و از عیبها پاکم کن. | ||
=طهارت در فقه= | =طهارت در فقه= | ||
از لحاظ فقهی طهارت، شرط صحت نماز و | از لحاظ فقهی طهارت، شرط صحت نماز و برخی دیگر از عبادات است و بر دو قسم می باشد: | ||
۱- طهارت از خبث و منظور از آن، | ۱- طهارت از خبث و منظور از آن، پاکی لباس و بدن عبادت کننده از [[انواع نجاسات]] است و نجاسات ده چیز است؛ بول، غائط، منی، مردار، خون، سگ و خوک، کافر، شراب و فقاع. | ||
اسباب پاک شدن از نجاسات، مطهِّرات نام دارند و عبارتند از: آب، زمین، آفتاب، استحاله، انتقال، انقلاب، اسلام، تبعیت، برطرف شدن عین نجاست، [[استبراء]] حیوان نجاست خوار، غائب شدن [[مسلمان]] و خارج شدن خون متعارف از حیوان ذبح شده. صحت نماز و [[طواف]]، مشروط به این قسم از طهارت نیز | اسباب پاک شدن از نجاسات، مطهِّرات نام دارند و عبارتند از: آب، زمین، آفتاب، استحاله، انتقال، انقلاب، اسلام، تبعیت، برطرف شدن عین نجاست، [[استبراء]] حیوان نجاست خوار، غائب شدن [[مسلمان]] و خارج شدن خون متعارف از حیوان ذبح شده. صحت نماز و [[طواف]]، مشروط به این قسم از طهارت نیز می باشد، هر چند در حصول آن قصد قربت لازم نیست. | ||
۲- طهارت از حدث -که با انجام وضو، غسل یا تیمم بدست | ۲- طهارت از حدث -که با انجام وضو، غسل یا تیمم بدست میآید، همچون نماز، طواف و... - شرط صحت برخی عبادات است؛ و در انجام آن قصد قربت معتبر است. این طهارت حالتی روحانی و معنوی است که به سبب وضو، [[غسل]] و [[تیمم]] حاصل می شود. <ref>کلیات فقه اسلامی، علیرضا علی نوری، ص۸۸</ref> | ||
=تفاوت مطهرات در فقه شیعه با فقه اهل سنت= | =تفاوت مطهرات در فقه شیعه با فقه اهل سنت= | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
1. آب مطلق | 1. آب مطلق | ||
پاک و پاک کننده است به اتفاق امامیه و اهل سنت. <ref>الفقه | پاک و پاک کننده است به اتفاق امامیه و اهل سنت. <ref>الفقه علی المذاهب الخمسة، ج 1، ص 28</ref> | ||
2. مایع غیر آب(آب مضاف) | 2. مایع غیر آب(آب مضاف) | ||
مانند گلاب، سرکه و ... فقط «حنفیه» میگویند: «پاک کننده است». <ref>الفقه | مانند گلاب، سرکه و ... فقط «حنفیه» میگویند: «پاک کننده است». <ref>الفقه علی المذاهب الخمسة، ج 1، ص 28</ref> | ||
3. زمین | 3. زمین | ||
خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
مالکیه، حنابله و امامیه: دباغی کردن از پاک کنندهها نیست. البته حنبلیها میگویند: پوست نجس دباغی شده را میشود در غیر مایعات استفاده کرد. | مالکیه، حنابله و امامیه: دباغی کردن از پاک کنندهها نیست. البته حنبلیها میگویند: پوست نجس دباغی شده را میشود در غیر مایعات استفاده کرد. | ||
حنفیه و شافعیه: دباغی کردن، موجب پاک شدن پوست مردار میشود، جز پوست سگ و خوک. البته حنفیه فقط پوست خوک را استثنا کردند و قایل به پاک شدن پوست سگ به سبب دباغی هستند.<ref>الفقه | حنفیه و شافعیه: دباغی کردن، موجب پاک شدن پوست مردار میشود، جز پوست سگ و خوک. البته حنفیه فقط پوست خوک را استثنا کردند و قایل به پاک شدن پوست سگ به سبب دباغی هستند.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسة، ج 1، ص 29</ref> | ||
8. ندف (زدن پنبه و باز کردن آن با آلات پنبه زنی) <ref> ابن منظور محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 9، ص 325، دار صادر، بیروت،1414 ق</ref> | 8. ندف (زدن پنبه و باز کردن آن با آلات پنبه زنی) <ref> ابن منظور محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 9، ص 325، دار صادر، بیروت،1414 ق</ref> | ||
فقط حنفیه میگویند: پنبه نجس با زدن به وسیله آلات پنبه زنی، پاک میشود. <ref>الفقه | فقط حنفیه میگویند: پنبه نجس با زدن به وسیله آلات پنبه زنی، پاک میشود. <ref>الفقه علی المذاهب الخمسة</ref> | ||
9. تصرف کردن در یک چیز | 9. تصرف کردن در یک چیز | ||
خط ۱۱۸: | خط ۱۱۸: | ||
حنفیه: وقتی روغن یا گوشت نجس به واسطه آتش به جوش بیاید پاک میشود. | حنفیه: وقتی روغن یا گوشت نجس به واسطه آتش به جوش بیاید پاک میشود. | ||
امامیه: وقتی آب انگور به جوش بیاید نجس میشود، اما وقتی دو سوم آن با جوشیدن از بین برود باقی مانده آن و هر چیزی که با آن ملاقات کرده بود پاک میشود. <ref>الفقه | امامیه: وقتی آب انگور به جوش بیاید نجس میشود، اما وقتی دو سوم آن با جوشیدن از بین برود باقی مانده آن و هر چیزی که با آن ملاقات کرده بود پاک میشود. <ref>الفقه علی المذاهب الخمسة</ref> <ref>احکام مطهرات و نجاسات در فقه شیعه با فقه اهل سنت، چه تفاوتهایی ... | ||
https://www.islamquest.net › archive | https://www.islamquest.net › archive | ||
</ref> | </ref> |