۸۷٬۹۳۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== منبع ==' به '== منابع ==') |
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
== مفهوم کلي سوره == | == مفهوم کلي سوره == | ||
# آيات | # آيات آفاقی و انفسی [[خدا]]؛ | ||
# هشدار در مورد [[معاد]]؛ | # هشدار در مورد [[معاد]]؛ | ||
# سرگذشت عبرت آموز مردان | # سرگذشت عبرت آموز مردان الهی؛ | ||
# صفات برجسته | # صفات برجسته ی مؤمنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 21.</ref>. | ||
== اسامی سوره == | == اسامی سوره == | ||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
== علت نامگذاری == | == علت نامگذاری == | ||
«سوره مؤمنون»؛ سبب | «سوره مؤمنون»؛ سبب نامگذاری آن يازده آيۀ ابتدای اين سوره است که اوصاف و آثار و نشانههای مؤمنان را بيان کرده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 23.</ref>. | ||
«سوره قد أفلح»؛ نامگذاری سوره به اسم اولين عبارت میباشد. | «سوره قد أفلح»؛ نامگذاری سوره به اسم اولين عبارت میباشد. | ||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
اهداف کلی سوره مؤمنون عبارتند از: | اهداف کلی سوره مؤمنون عبارتند از: | ||
* جلب توجه به مبدأ | * جلب توجه به مبدأ هستی؛ | ||
* جلب توجه به [[معاد]]؛ | * جلب توجه به [[معاد]]؛ | ||
* بيان صفات مؤمنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 24.</ref>. | * بيان صفات مؤمنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 24.</ref>. | ||
== محتوا و موضوعات == | == محتوا و موضوعات == | ||
سوره مؤمنون چنان که از نامش پيدا است بخش | سوره مؤمنون چنان که از نامش پيدا است بخش مهمی از آن سخن از اوصاف برگزيده مؤمنان است. سپس بحثهايی در زمينه اعتقاد و عمل بيان می کند که تکميل کننده آن صفات می باشد. روی هم رفته مجموع مطالب اين سوره را می توان به چند بخش تقسيم کرد: | ||
بخش اول که از آيه قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ آغاز میشود تا چندين آيه بعد بيانگر | بخش اول که از آيه قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ آغاز میشود تا چندين آيه بعد بيانگر صفاتی است که مايۀ فلاح و رستگاری مؤمنان است و خواهيم ديد اين اوصاف آن قدر حساب شده و جامع است که جنبههای مختلف زندگی فردی و اجتماعی را تحت پوشش خود قرار می دهد. | ||
و از آنجا که خمير مايه همه آنها [[ايمان]] و [[توحيد]] است در بخش دوم به | و از آنجا که خمير مايه همه آنها [[ايمان]] و [[توحيد]] است در بخش دوم به نشانههای مختلف خداشناسی، و آيات آفاقی و انفسی پروردگار در پهنه عالم هستی، اشاره کرده، و نمونههايی از نظام شگرف عالم آفرينش را در آسمان و زمين و آفرينش انسان و حيوانات و گياهان بر می شمارد. | ||
و | و برای تکميل جنبههای عملی در بخش سوم به شرح سر گذشت عبرت انگيز جمعی از پيامبران بزرگ همچون [[نوح |نوح علیه السلام]]، [[هود علیه السلام]]، [[حضرت موسی|موسی علیه السلام]]، [[حضرت عیسی|عيسی علیه السلام]] پرداخته فرازهايی از زندگی آنها را بيان میکند. | ||
در بخش چهارم | در بخش چهارم روی سخن را به مستکبران کرده، و با دلائل منطقی و گاه با تعبيرات تند و کوبنده به آنها هشدار می دهد، تا دلهای آماده به خود آيد و راه بازگشت به سوی خدا را پيدا کند. | ||
در بخش پنجم | در بخش پنجم بحثهای فشرده ای درباره معاد بيان کرده است. | ||
و در بخش ششم از حاکميت [[خداوند]] بر عالم | و در بخش ششم از حاکميت [[خداوند]] بر عالم هستی و نفوذ فرمانش در همه جهان سخن می گويد. | ||
سرانجام در بخش هفتم باز هم سخن از [[قيامت]]، حساب، جزا و پاداش نيکوکاران و کيفر بدکاران به ميان | سرانجام در بخش هفتم باز هم سخن از [[قيامت]]، حساب، جزا و پاداش نيکوکاران و کيفر بدکاران به ميان می آورد، و با بيان هدف آفرينش انسان سوره را پايان می دهد. و به اين ترتيب محتوای اين سوره مجموعه ای است از درسهای اعتقادی و عملی، و مسائل بيدارکننده و بيان خط سير مؤمنان از آغاز تا پايان<ref>تفسير نمونه، ج14، ص 191- 190.</ref>. | ||
== فضائل، خواص و ثواب قرائت == | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
[[ | [[ابیبنكعب|ابیبنکعب]] از پيامبر روايت کرده است که «هر که سوره مؤمنون را بخواند، فرشتگان در [[روز قيامت]] او را به [[روح]] و ريحان و آنچه موجب چشم روشنی است، بشارت میدهند». | ||
[[امام صادق علیه السلام]] فرمود «هر که سوره مؤمنون را بخواند و در هر [[جمعه]] تکرار کند، [[خداوند]] کار او را به سعادت ختم میکند و در [[بهشت]] برين با [[انبياء]] و [[پیامبران|مرسلين]] است<ref>ترجمه تفسير مجمعالبيان، ج 17، ص 28.</ref>». | [[امام صادق علیه السلام]] فرمود «هر که سوره مؤمنون را بخواند و در هر [[جمعه]] تکرار کند، [[خداوند]] کار او را به سعادت ختم میکند و در [[بهشت]] برين با [[انبياء]] و [[پیامبران|مرسلين]] است<ref>ترجمه تفسير مجمعالبيان، ج 17، ص 28.</ref>». | ||
خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
سوره مؤمنون در [[مکه]] بر [[حضرت محمد (ص)|پيامبرصلی الله علیه]] نازل شده است<ref>مجمع البيان فی تفسير القرآن، ج 7، ص 156.</ref>. | سوره مؤمنون در [[مکه]] بر [[حضرت محمد (ص)|پيامبرصلی الله علیه]] نازل شده است<ref>مجمع البيان فی تفسير القرآن، ج 7، ص 156.</ref>. | ||
سوره مؤمنون بعد از [[سوره انبياء]] در مکه [[نازل]] گرديده است، بنابراين به نظر | سوره مؤمنون بعد از [[سوره انبياء]] در مکه [[نازل]] گرديده است، بنابراين به نظر می آيد حدود سالهای هشت [[بعثت]] نازل شده باشد<ref>تفسير أحسنالحديث، ج 7، ص 93.</ref>. | ||
ظاهرا [فضا و] شأن | ظاهرا [فضا و] شأن نزولی برای سوره مؤمنون نقل نشده است بلکه ضرورت موقع ايجاب می کرده که در تداوم [[وحی]] آسمانی، اين مطالب ارزنده يادآوری و بيان شود تا مؤمنان بدانند، [[ايمان]] تنها با زبان کافی نيست بلکه لازمه اش عمل است و نيز آنها و [[كافران|کافران]] بدانند که [[كفر|کفر]] و [[شرک]] و اعمال ناشايست در دنيا و آخرت پيامد ناگواری دارد<ref>تفسير أحسنالحديث، ج 7، ص 94.</ref>. | ||
== ويژگی == | == ويژگی == | ||
مؤمنون جزو [[سور مئين]] (صد آيه ایها) است [[ابن قتيبه]] میگويد سور مئين سورههايی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمدهاند علت نامگذاری اين سورهها به [[مئين]] نزديک بودن تعداد آيههای اين سورهها به عدد صد میباشد<ref>زاد المسير | مؤمنون جزو [[سور مئين]] (صد آيه ایها) است [[ابن قتيبه]] میگويد سور مئين سورههايی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمدهاند علت نامگذاری اين سورهها به [[مئين]] نزديک بودن تعداد آيههای اين سورهها به عدد صد میباشد<ref>زاد المسير فی علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده اين سورهها عبارتند از «[[بنی إسرائيل]]، [[كهف|کهف]]، [[مريم]]، [[طه]]، [[أنبياء]]، [[حج]] و مؤمنون»<ref>]دراسة حول القرآن الکريم، ص ۳۷.</ref>. برخی ديگر نيز سور مئين را سورههای «[[توبه]]، [[نحل]]، [[هود]]، [[يوسف]]، [[کهف]]، [[بنی اسرائيل]]، [[انبياء]]، [[طه]]، [[مؤمنون]]، [[شعراء]] و [[صافات]]» ذکر کردهاند<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. | ||
روايتی است که از [[حضرت محمد (ص)|رسول خداصلی الله علیه]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سورههای مئين را به جای [[انجيل]] و سورههای مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سورههای مفصّل فزونی بخشيد<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34</ref>. | |||
اهداف و اوصاف ناب و عوامل رستگاری مؤمنان در سوره مؤمنون به زيبايی ترسيم شده است. | اهداف و اوصاف ناب و عوامل رستگاری مؤمنان در سوره مؤمنون به زيبايی ترسيم شده است. |