۸۷٬۶۵۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' بحثها' به ' بحثها') |
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
# آیات | # آیات آفاقی وانفسی پروردگار؛ | ||
# [[رستاخیز]]، دلایل و هشدارها؛ | # [[رستاخیز]]، دلایل و هشدارها؛ | ||
# قرآن معجزه | # قرآن معجزه ای جاویدان؛ | ||
# مراحل آفرینش جهان؛ | # مراحل آفرینش جهان؛ | ||
# گذشت | # گذشت برخی پیامبران<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 197.</ref>. | ||
== اسامی سوره == | == اسامی سوره == | ||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
== علت نامگذاری == | == علت نامگذاری == | ||
«سوره فصلت»؛ سبب | «سوره فصلت»؛ سبب نامگذاری این سوره به فصّلت آیۀ سوم این سوره است كه تعبیر «فُصّلت» (تبیین و فصل فصل شدن) در آن آمده | ||
است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>. | است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>. | ||
خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
== اهداف و آموزهها == | == اهداف و آموزهها == | ||
هدف | هدف های اساسی سوره فصلت عبارتاند از: | ||
# | # یادآوری [[توحید]] و [[ایمان]] به خدا؛ | ||
# | # یادآوری رستاخیز و دلایل آن؛ | ||
# مسألۀ | # مسألۀ وحی و رسالت<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 200.</ref>. | ||
# | # | ||
== محتوا و موضوعات == | == محتوا و موضوعات == | ||
محتوای سوره فصلت را می توان در چند بخش خلاصه كرد: | |||
توجه به قرآن و | توجه به قرآن و بحثهای فراوانی که پیرامون آن در آیات مختلف این سوره آمده است، و از جمله بقاء حاكمیت قرآن و تسلط منطقی آن در تمام ادوار و اعصار كه در آیه چهلویکم و چهلودوم این سوره به آن اشاره شده است، و صریحا می گوید: «این كتابی است شكستناپذیر كه باطل هرگز بر آن غلبه نخواهد كرد» و در عین حال دلیلی است بر عدم تحریف قرآن در طول تاریخ، و همچنین موضعگیریهای سرسختانه دشمنان در مقابل این كتاب آسمانی تا آنجا كه مردم را از شنیدن آیات قرآن نهی می كردند؛ | ||
توجه به آفرینش آسمان و زمین، مخصوصا آغاز آفرینش جهان از ماده | توجه به آفرینش آسمان و زمین، مخصوصا آغاز آفرینش جهان از ماده گازی شكل(دخان) و مراحل پیدایش كره زمین و كوه ها و گیاهان و حیوانات؛ | ||
اشاراتی به سرگذشت اقوام مغرور و سركش پیشین، از جمله قوم عاد و ثمود، و سرنوشت دردناك آنها و اشاره كوتاهی به داستان [[حضرت موسی|موسی علیه السلام]]؛ | |||
انذار و تهدید مشركان و [[كافران]] مخصوصا با ذكر آیات تكان دهنده | انذار و تهدید مشركان و [[كافران]] مخصوصا با ذكر آیات تكان دهنده ای درباره قیامت و گواهی اعضای بدن حتی پوست تن انسان، و توبیخ شدید پروردگار نسبت به آنها به هنگامی كه در برابر عذاب الهی قرار می گیرند؛ | ||
پاره | پاره ای از دلائل رستاخیز و قیامت و خصوصیات و ویژگیهای آن؛ | ||
مواعظ و | مواعظ و اندرزهای گوناگون كه در لابلای مباحث فوق آمده و به آنها روح و حیات بیشتری می بخشد، مخصوصا دعوت به استقامت در راه حق، و طریقه برخورد منطقی با دشمنان و طرز راهنمایی آنها به آئین خداوند؛ | ||
سرانجام سوره را با بحث جالب و | سرانجام سوره را با بحث جالب و كوتاهی پیرامون آیات آفاقی و انفسی پروردگار و بازگشتی بر مساله معاد پایان می بخشد<ref>تفسیر نمونه، ج 20، ص 204- 203</ref>. | ||
== فضائل، خواص و ثواب قرائت == | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
[[ | [[ابیبنكعب]] از [[پیامبر خدا]] روایت میكند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند به تعداد هر حرفی از آن ده حسنه به او داده خواهد شد». | ||
ذریح | ذریح محاربی از [[امام جعفر صادق|حضرت صادق علیه السلام]] روایت كرده است كه فرمودند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند روز قیامت به اندازه دید چشمش نور و سروری خواهد داشت، و در این دنیا هم مورد ستایش و غبطه دیگران خواهد بود<ref>ترجمه تفسیر مجمعالبیان، ج 22، ص 7-6.</ref>». | ||
== زمان و فضای نزول == | == زمان و فضای نزول == | ||
سوره فصلت بعد از [[معراج]] | سوره فصلت بعد از [[معراج]] اندكی قبل از [[هجرت]] نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>. | ||
با دقت در محتوا و موضوعات مطرح شده در سوره فصلت میتوان دریافت که به وقت نزول سوره مباركه، [[مشركان]] در مجادله و | با دقت در محتوا و موضوعات مطرح شده در سوره فصلت میتوان دریافت که به وقت نزول سوره مباركه، [[مشركان]] در مجادله و موضعگیری در مقابل [[نبوت]] كار را از حد گذرانده بودند، انكار و مقابله آنها سبب نزول اینهمه واقعیّات گردیده است، عظمت موضوعات این سوره در حد «یدرك و لا یوصف» می باشد، و همچنین وقوع لفظ «حم» در اوّل سورههای هفتگانه حاكی است كه مطالب و مقتضای نزول در آنها یكی است<ref>تفسیر احسنالحدیث، ج 9، ص 401 با اندکی تصرف.</ref>. | ||
== ویژگی == | == ویژگی == | ||
سوره فصلت از سور " حوامیم" است (حوامیم هفت سوره از قرآن است كه با" حم" شروع | سوره فصلت از سور " حوامیم" است (حوامیم هفت سوره از قرآن است كه با" حم" شروع می شود و پشت سر هم قرار گرفته و همه از سورههای مكی است)<ref>تفسير نمونه، ج 20، ص 3.</ref>. سور حوامیم عبارتند از: مؤمن، فصلّت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف<ref>التمهيد في علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>. | ||
[[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام صلی الله علیه]] میفرمایند: هر | [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام صلی الله علیه]] میفرمایند: هر چیزی را میوه ایست و میوه قرآن حوامیم است چه این سورهها روضه های زیبا و معمورند كه متصلند بیكدیگر هر كه خواهد در مرغزار [[بهشت]] چرا كند باید كه حوامیم بخواند<ref>منهج الصادقين فی إلزام المخالفين، ج 8، ص 123.</ref>. و حاكم از [[ابن مسعود]] آورده كه گفت: حوامیم دیبای قرآن است<ref>ترجمه الإتقان فی علوم القرآن، ج 1، ص 200</ref>. پیامبر اسلام صلی الله علیه در حدیثی فرمود: مَثَل سورههای حم دار در قرآن، مثل لباس حریر در میان لباس ها است<ref>روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ج 17، ص2.</ref>. | ||
سوره فصلت از [[سور عزائم]] است و آیۀ سی و هفتم آن سجدۀ واجب دارد كه | سوره فصلت از [[سور عزائم]] است و آیۀ سی و هفتم آن سجدۀ واجب دارد كه هركسی این آیه را بشنود یا بخواند، واجب است یك [[سجده]] به جا آورد. | ||
سور عزائم عبارتند از سورههای سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در [[نماز]] جائز نیست. | سور عزائم عبارتند از سورههای سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در [[نماز]] جائز نیست. |