پرش به محتوا

سوره فصلت: تفاوت میان نسخه‌ها

۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۶ دسامبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ویژگیها' به ' ویژگی‌ها')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۴: خط ۳۴:
=مفهوم کلی سوره=
=مفهوم کلی سوره=


# آیات آفاقی وانفسی پروردگار؛  
# آیات آفاقی وانفسی پروردگار؛
# [[رستاخیز]]، دلایل و هشدارها؛  
# [[رستاخیز]]، دلایل و هشدارها؛  
# قرآن معجزه ای جاویدان؛  
# قرآن معجزه ای جاویدان؛
# مراحل آفرینش جهان؛  
# مراحل آفرینش جهان؛  
# گذشت برخی پیامبران<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 197.</ref>.
# گذشت برخی پیامبران<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 197.</ref>.
خط ۴۴: خط ۴۴:


== علت نام‌گذاری ==
== علت نام‌گذاری ==
«سوره فصلت»؛ سبب نام‌گذاری این سوره به فصّلت آیۀ سوم این سوره است كه تعبیر «فُصّلت» (تبیین و فصل فصل شدن) در آن آمده  
«سوره فصلت»؛ سبب نام‌گذاری این سوره به فصّلت آیۀ سوم این سوره است که تعبیر «فُصّلت» (تبیین و فصل فصل شدن) در آن آمده  
است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>.
است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>.


خط ۶۰: خط ۶۰:
سوره فصلت پنجاه‌و‌چهار آیه دارد<ref>الکشف و البیان، ج8، ص285</ref>.
سوره فصلت پنجاه‌و‌چهار آیه دارد<ref>الکشف و البیان، ج8، ص285</ref>.


سوره فصلت هفتصد‌و‌نودوشش كلمه دارد<ref>همان</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است).
سوره فصلت هفتصد‌و‌نودوشش کلمه دارد<ref>همان</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است).


== اهداف و آموزه‌ها ==
== اهداف و آموزه‌ها ==
هدف های اساسی سوره فصلت عبارت‌اند از:
هدف‌های اساسی سوره فصلت عبارت‌اند از:


# یادآوری [[توحید]] و [[ایمان]] به خدا؛
# یادآوری [[توحید]] و [[ایمان]] به خدا؛
# یادآوری رستاخیز و دلایل آن؛
# یادآوری رستاخیز و دلایل آن؛
# مسألۀ وحی و رسالت<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 200.</ref>.
# مسألۀ وحی و رسالت<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 200.</ref>.
#


== محتوا و موضوعات ==
== محتوا و موضوعات ==
محتوای سوره فصلت را می توان در چند بخش خلاصه كرد:
محتوای سوره فصلت را می‌توان در چند بخش خلاصه کرد:


توجه به قرآن و بحث‌های فراوانی که پیرامون آن در آیات مختلف این سوره آمده است، و از جمله بقاء حاكمیت قرآن و تسلط منطقی آن در تمام ادوار و اعصار كه در آیه چهل‌ویکم و چهل‌ودوم این سوره به آن اشاره شده است، و صریحا می گوید: «این كتابی است شكست‌ناپذیر كه باطل هرگز بر آن غلبه نخواهد كرد» و در عین حال دلیلی است بر عدم تحریف قرآن در طول تاریخ، و همچنین موضعگیری‌های سرسختانه دشمنان در مقابل این كتاب آسمانی تا آنجا كه مردم را از شنیدن آیات قرآن نهی می كردند؛
توجه به قرآن و بحث‌های فراوانی که پیرامون آن در آیات مختلف این سوره آمده است، و از جمله بقاء حاکمیت قرآن و تسلط منطقی آن در تمام ادوار و اعصار که در آیه چهل‌ویکم و چهل‌ودوم این سوره به آن اشاره شده است، و صریحا می‌گوید: «این کتابی است شکست‌ناپذیر که باطل هرگز بر آن غلبه نخواهد کرد» و در عین حال دلیلی است بر عدم تحریف قرآن در طول تاریخ، و همچنین موضعگیری‌های سرسختانه دشمنان در مقابل این کتاب آسمانی تا آنجا که مردم را از شنیدن آیات قرآن نهی می‌کردند؛


توجه به آفرینش آسمان و زمین، مخصوصا آغاز آفرینش جهان از ماده گازی شكل(دخان) و مراحل پیدایش كره زمین و كوه ها و گیاهان و حیوانات؛
توجه به آفرینش آسمان و زمین، مخصوصا آغاز آفرینش جهان از ماده گازی شکل(دخان) و مراحل پیدایش کره زمین و کوه‌ها و گیاهان و حیوانات؛


اشاراتی به سرگذشت اقوام مغرور و سركش پیشین، از جمله قوم عاد و ثمود، و سرنوشت دردناك آنها و اشاره كوتاهی به داستان [[حضرت موسی|موسی علیه السلام]]؛
اشاراتی به سرگذشت اقوام مغرور و سرکش پیشین، از جمله قوم عاد و ثمود، و سرنوشت دردناک آنها و اشاره کوتاهی به داستان [[حضرت موسی|موسی علیه السلام]]؛


انذار و تهدید مشركان و [[كافران]] مخصوصا با ذكر آیات تكان دهنده ای درباره قیامت و گواهی اعضای بدن حتی پوست تن انسان، و توبیخ شدید پروردگار نسبت به آنها به هنگامی كه در برابر عذاب الهی قرار می گیرند؛
انذار و تهدید مشرکان و [[كافران|کافران]] مخصوصا با ذکر آیات تکان‌دهنده‌ای درباره قیامت و گواهی اعضای بدن حتی پوست تن انسان و توبیخ شدید پروردگار نسبت به آنها به هنگامی که در برابر عذاب الهی قرار می‌گیرند؛


پاره ای از دلائل رستاخیز و قیامت و خصوصیات و ویژگی‌های آن؛
پاره ای از دلائل رستاخیز و قیامت و خصوصیات و ویژگی‌های آن؛


مواعظ و اندرزهای گوناگون كه در لابلای مباحث فوق آمده و به آنها روح و حیات بیشتری می بخشد، مخصوصا دعوت به استقامت در راه حق، و طریقه برخورد منطقی با دشمنان و طرز راهنمایی آنها به آئین خداوند؛
مواعظ و اندرزهای گوناگون که در لابلای مباحث فوق آمده و به آنها روح و حیات بیشتری می‌بخشد، مخصوصا دعوت به استقامت در راه حق و طریقه برخورد منطقی با دشمنان و طرز راهنمایی آنها به آئین خداوند؛


سرانجام سوره را با بحث جالب و كوتاهی پیرامون آیات آفاقی و انفسی پروردگار و بازگشتی بر مساله معاد پایان می بخشد<ref>تفسیر نمونه، ج 20، ص 204- 203</ref>.
سرانجام سوره را با بحث جالب و کوتاهی پیرامون آیات آفاقی و انفسی پروردگار و بازگشتی بر مساله معاد پایان می‌بخشد<ref>تفسیر نمونه، ج 20، ص 204- 203</ref>.


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابی‌بن‌كعب]] از [[پیامبر خدا]] روایت می‌كند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند به تعداد هر حرفی از آن ده حسنه به او داده خواهد شد».
[[ابى‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از [[پیامبر خدا]] روایت می‌کند: «هر کس سوره حم سجده را بخواند به تعداد هر حرفی از آن ده حسنه به او داده خواهد شد».


ذریح محاربی از [[امام جعفر صادق|حضرت صادق علیه السلام]] روایت كرده است كه فرمودند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند روز قیامت به اندازه دید چشمش نور و سروری خواهد داشت، و در این دنیا هم مورد ستایش و غبطه دیگران خواهد بود<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 22، ص 7-6.</ref>».
ذریح محاربی از [[امام جعفر صادق|حضرت صادق علیه السلام]] روایت کرده است که فرمودند: «هر کس سوره حم سجده را بخواند روز قیامت به اندازه دید چشمش نور و سروری خواهد داشت و در این دنیا هم مورد ستایش و غبطه دیگران خواهد بود<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 22، ص 7-6.</ref>».


== زمان و فضای نزول ==
== زمان و فضای نزول ==
سوره فصلت بعد از [[معراج]] اندكی قبل از [[هجرت]] نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>.
سوره فصلت بعد از [[معراج]] اندکی قبل از [[هجرت]] نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>.


با دقت در محتوا و موضوعات مطرح شده در سوره فصلت می‌توان دریافت که به وقت نزول سوره مباركه، [[مشركان]] در مجادله و موضع‌گیری در مقابل [[نبوت]] كار را از حد گذرانده بودند، انكار و مقابله آنها سبب نزول اینهمه واقعیّات گردیده است، عظمت موضوعات این سوره در حد «یدرك و لا یوصف» می باشد، و همچنین وقوع لفظ «حم» در اوّل سوره‌های هفتگانه حاكی است كه مطالب و مقتضای نزول در آنها یكی است<ref>تفسیر احسن‌الحدیث، ج 9، ص 401 با اندکی تصرف.</ref>.
با دقت در محتوا و موضوعات مطرح شده در سوره فصلت می‌توان دریافت که به وقت نزول سوره مبارکه، [[مشركان|مشرکان]] در مجادله و موضع‌گیری در مقابل [[نبوت]] کار را از حد گذرانده بودند، انکار و مقابله آنها سبب نزول اینهمه واقعیّات گردیده است، عظمت موضوعات این سوره در حد «یدرک و لا یوصف» می‌باشد و همچنین وقوع لفظ «حم» در اوّل سوره‌های هفت‌گانه حاکی است که مطالب و مقتضای نزول در آنها یکی است<ref>تفسیر احسن‌الحدیث، ج 9، ص 401 با اندکی تصرف.</ref>.


== ویژگی ==
== ویژگی ==
سوره فصلت از سور " حوامیم" است (حوامیم هفت سوره از قرآن است كه با" حم" شروع می شود و پشت سر هم قرار گرفته و همه از سوره‌های مكی است)<ref>تفسير نمونه، ج 20، ص 3.</ref>. سور حوامیم عبارتند از: مؤمن، فصلّت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف<ref>التمهيد في علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.
سوره فصلت از سور " حوامیم" است (حوامیم هفت سوره از قرآن است که با" حم" شروع می‌شود و پشت سر هم قرار گرفته و همه از سوره‌های مکی است)<ref>تفسير نمونه، ج 20، ص 3.</ref>. سور حوامیم عبارتند از: مؤمن، فصلّت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف<ref>التمهيد في علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.


[[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام صلی الله علیه]] می‌فرمایند: هر چیزی را میوه ایست و میوه قرآن حوامیم است چه این سوره‌ها روضه های زیبا و معمورند كه متصلند بیكدیگر هر كه خواهد در مرغزار [[بهشت]] چرا كند باید كه حوامیم بخواند<ref>منهج الصادقين فی إلزام المخالفين، ج 8، ص 123.</ref>. و حاكم از [[ابن مسعود]] آورده كه گفت: حوامیم دیبای قرآن است<ref>ترجمه الإتقان فی علوم القرآن، ج 1، ص 200</ref>. پیامبر اسلام صلی الله علیه در حدیثی فرمود: مَثَل سوره‌های حم دار در قرآن، مثل لباس حریر در میان لباس ها است<ref>روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ج 17، ص2.</ref>.
[[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام صلی الله علیه]] می‌فرمایند: هر چیزی را میوه‌ایست و میوه قرآن حوامیم است چه این سوره‌ها روضه‌های زیبا و معمورند که متصلند بیکدیگر هر که خواهد در مرغزار [[بهشت]] چرا کند باید که حوامیم بخواند<ref>منهج الصادقين فى إلزام المخالفين، ج 8، ص 123.</ref>. و حاکم از [[ابن مسعود]] آورده که گفت: حوامیم دیبای قرآن است<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 200</ref>. پیامبر اسلام صلی الله علیه در حدیثی فرمود: مَثَل سوره‌های حم دار در قرآن، مثل لباس حریر در میان لباس‌ها است<ref>روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ج 17، ص2.</ref>.
سوره فصلت از [[سور عزائم]] است و آیۀ سی و هفتم آن سجدۀ واجب دارد كه هركسی این آیه را بشنود یا بخواند، واجب است یك [[سجده]] به جا آورد.
سوره فصلت از [[سور عزائم]] است و آیۀ سی و هفتم آن سجدۀ واجب دارد که هرکسی این آیه را بشنود یا بخواند، واجب است یک [[سجده]] به جا آورد.


سور عزائم عبارتند از سوره‌های سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در [[نماز]] جائز نیست.
سور عزائم عبارتند از سوره‌های سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در [[نماز]] جائز نیست.
خط ۱۱۱: خط ۱۱۰:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده: قرآن شناسی]]
[[رده:قرآن]]
[[رده: سوره‌های قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
[[رده: سوره‌های دارای آیه مشهور]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۶۵۹

ویرایش