نواصب: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نواصب‏''' کسانی هستند که با [[حضرت على (ع)|حضرت علی (ع)]] و نیز بقیه [[امامان شیعه]] کینه و دشمنی دارند.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 451</ref>

نواصب جمع ناصب و ریشه آن نصب است. این واژه در لغت به معنای جنگ افروزی، دشمنی، سوء قصد نسبت به دیگران و نزاع و رفتار کینه‌توزانه و آشکار ساختن دشمنی و غیر آن است. <ref>جوهری اسماعیل بن حماد، صحاح اللغه، تحقیق احمد بن عبدالغفور، ج۱، ص۲۲۴ -۲۲۵،</ref>  

<ref>ابن منظور، جمال الدین محمدبن مکرم، لسان العرب، ج۱، ص۷۵۸ - ۷۵۹، قم، نشر ادب الحوزه، ۱۴۰۵ه، چاپ اول.</ref>  

نصب در اصطلاح به معنای دشمنی آشکار همراه با کینه‌ورزی و نفرت با حضرت علی(ع) است. <ref>حقی بروسوی اسماعیل، ‌تفسیر روح البیان، بیروت، ‌ نشر دارالفکر، ج10، ص 464.</ref> و ناصبی کسی است که نسبت به امام و فرزندانش اظهار نفرت و جسارت کند. <ref>ذهبی شمس‌الدین، سیراعلام النبلاء، تحقیق علی ابوزید و دیگران، بیروت، نشر موسسة الرساله، سال 1413 هجری قمری، چاپ نهم، ج7، ص 370.</ref>

<ref>خویی سید ابوالقاسم، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، تقریر غروی، ج 3، ‌ص 69؛</ref> <ref>علامه حلی یوسف بن مطهر، نهایة‌الاحکام، تحقیق مهدی رجایی، قم، نشر اسماعیلیان، سال1410 هجری قمری، چاپ دوم، ‌ ج 1، ص 274.</ref> همچنین در برخی از منابع کسانی که با پیامبر (ص) دشمنی دارند، ناصبی معرفی شده‌اند. <ref>سقاف حسن بن علی، صحیح شرح العقیدة الطحاویه، اردن، نشر دارالنووی، ص 653.</ref>

ریشه ظهور نواصب و بهانه ایجاد آن در واقع به زمان خلافت امام علی بن ابی‌طالب(ع) باز می‌گردد و در [[جنگ نهروان]] به طور رسمی آشکار می‌شود. این جنگ در واقع خاستگاه اصلی و اولیه مهم‌ترین اجتماع نواصب بود که در قالب [[خوارج]] تشکیل شد. این جمعیت که پایه و اساس نواصب را تشکیل می‌دادند، تندروترین و کینه‌ورزترین گروه مخالف با امام علی (ع) و فرزندانش بودند. <ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، تحقیق و نشر مؤسسه معارف اسلامی، قم، سال 1413 هجری قمری، چاپ اول، ج7، ص 432</ref> <ref>نراقی احمد، ‌مستند الشیعه، تحقیق و نشر مؤسسه آل البیت، قم، سال 1415هجری قمری، چاپ اول، ج1، ص 204.</ref> این فرقه در زمان حاکمیت [[بنی امیه|بنی‌امیه]] خصوصا [[معاویه]] به طور سریع رشد کردند. به عنوان نمونه معاویه به کارگزاران خود اعلام کرد من حمایت خودم را از کسانی که حتی کمترین فضیلتی از ابوتراب و اهلش روایت کنند برمی‌دارم. بر همین اساس خطیبان وابسته و درباری خطبای درباری در منابر خود علی(ع) و اهل بیتش را لعن می‌کردند و از او بیزاری می‌جستند. بر اثر سیاست پر نیرنگ معاویه و هوادرانش، دشنام به اهل بیت علنی و جعل حدیث علیه آنان تا سال‌های متمادی به رویه‌ای ثابت تبدیل شده بود.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق ابراهیم، نشر داراحیاء الکتب العربیه، سال 1378هجری قمری، چاپ اول، ‌ ج4، ‌ص 56</ref> <ref>سقاف حسن بن علی، صحیح شرح العقیدة الطحاویه، اردن، نشر دارالنووی، ص 656.</ref>

روایات شیعه امامیه، برخی از فرقه‌ها مثل خوارج و زیدیه و واقفیه را ناصبی و کافر و خارج از دین معرفی کرده است. مثلاً در روایتی از امام رضا(ع) دربارة واقفه آمده است: آنها جزو مؤمنین و مسلمین نیستند بلکه از کسانی هستند که آیات خداوند را تکذیب کرده‌اند<ref>جلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج48، ص 268.</ref>. ملاک و میزان این رهیافت، نفی فضایل اهل بیت(ع) توسط فرقه‌های مزبور و ترجیح غیر اهل بیت بر آنان و انکار ائمه یا برخی از آنان و سبّ و دشنام به علی و خاندان مطهر او(ع) و دشمنی با فرزندان پیامبر(ص) بوده است. این ملاک در تمامی فرقه‌های باطل آن زمان –اعم از شیعه و سنی– مثل عثمانیه، فطحیه، اسماعیلیه، کیسانیه و ناووسیه وجود داشت. بنابراین تمامی فرق مزبور، ناصبی‌اند و احکام نواصب مثل کفر بر آنها بار می‌شود. <ref>بحرانی، الحدائق الناضره، ج 5، ص 89.</ref> بنابر‌این، بی‌نصیب بودن از اسلام، بی‌بهره‌گی از شفاعت، ‌ بی‌فایده بودن اعمال ناصبی در نجات او از جهنم، و عدم جواز ازدواج با آنها (چه زن و چه مرد) از جمله آن است.

بیشتر رهبران ناصبی و نیز فرقه‌های مربوط به خوارج در زمان خود امامان از بین رفتند و تنها فرقه باقی مانده از خوارج، اباضیه است که بیش‌تر آنان در کشور عمان سکونت دارند، با این تفاوت که تعریف ناصبی و مرام خوارج پیشین بر آنان صادق نیست.