confirmed، مدیران
۳۳٬۱۲۹
ویرایش
سمرقند: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (تمیزکاری) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
|- | |- | ||
|کشور | |کشور | ||
|ازبکستان | |[[ازبکستان]] | ||
|- | |- | ||
|جمعیت کل | |جمعیت کل | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''سمرقند''' دومین شهر بزرگ [[ازبکستان]] و مرکز استان سمرقند است و از شهرهای هویت‌دار و حادثه‌ساز شرق اسلامی است که در درازنای تاریخ برجسته خود فراز و نشیبهای گوناگون را پیموده و تاریخ و ادب از آن به افتخار یاد کرده‌اند. این شهر بزرگ از مهم‌ترین شهرهای [[ماوراءالنهر]] به شمار می‌رود که همواره با اسطوره‌ها و [[تاریخ ایران]] همراه بوده و شاعران، عالمان و دانشمندان نام‌دار پارسی‌زبان فراوانی در دامان خود پرورانده است. | '''سمرقند''' دومین شهر بزرگ [[ازبکستان]] و مرکز استان سمرقند است و از شهرهای هویت‌دار و حادثه‌ساز شرق اسلامی است که در درازنای تاریخ برجسته خود فراز و نشیبهای گوناگون را پیموده و تاریخ و ادب از آن به افتخار یاد کرده‌اند. این شهر بزرگ از مهم‌ترین شهرهای [[ماوراءالنهر]] به شمار می‌رود که همواره با اسطوره‌ها و [[تاریخ ایران]] همراه بوده و شاعران، عالمان و دانشمندان نام‌دار پارسی‌زبان فراوانی در دامان خود پرورانده است. | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۰: | ||
از اواخر قرن دوم هجری، [[مذهب تشیع]] در سمرقند و کَش به تدریج رواج یافت و فعالیت‌های دانشمندان بزرگ [[شیعه]]، حوزه علمی فعالی را در آستانه غیبت امام دوازدهم به وجود آورد. | از اواخر قرن دوم هجری، [[مذهب تشیع]] در سمرقند و کَش به تدریج رواج یافت و فعالیت‌های دانشمندان بزرگ [[شیعه]]، حوزه علمی فعالی را در آستانه غیبت امام دوازدهم به وجود آورد. | ||
=وجه تسمیه= | == وجه تسمیه == | ||
روایت‌های گوناگونی درباره واژه سمرقند و سبب نام‌گذاری آن وجود دارد و افسانه و واقعیت در این‌باره به هم آمیخته است. برخی از محققان سمرقند، را معرّب «سمرکند» پهلوی و «مرکنده» یا «ماری کاندی» یونانی دانسته و برخی از آنان، سمران را نام عربی سمرقند خوانده‌اند. شماری از مورخان و جغرافی‌دانان نیز برآنند که فردی از ملوک [[یمن]] به نام شِمر (شمر ابوکرب یا شمر بن‌افریقیس)، ناحیه کنونی سمرقند را تصرف و ویران کرد و از این‌رو، آن‌جا را شمرکند نامیدند؛ یعنی سرزمینی که شمر آن را ویران ساخت. این واژه به دلیل سنگینی‌اش رفته‌رفته به سمرقند بدل شد. [[حمدالله مستوفی]] در این‌باره می‌نویسد: | روایت‌های گوناگونی درباره واژه سمرقند و سبب نام‌گذاری آن وجود دارد و افسانه و واقعیت در این‌باره به هم آمیخته است. برخی از محققان سمرقند، را معرّب «سمرکند» پهلوی و «مرکنده» یا «ماری کاندی» یونانی دانسته و برخی از آنان، سمران را نام عربی سمرقند خوانده‌اند. شماری از مورخان و جغرافی‌دانان نیز برآنند که فردی از ملوک [[یمن]] به نام شِمر (شمر ابوکرب یا شمر بن‌افریقیس)، ناحیه کنونی سمرقند را تصرف و ویران کرد و از این‌رو، آن‌جا را شمرکند نامیدند؛ یعنی سرزمینی که شمر آن را ویران ساخت. این واژه به دلیل سنگینی‌اش رفته‌رفته به سمرقند بدل شد. [[حمدالله مستوفی]] در این‌باره می‌نویسد: | ||
| خط ۵۰: | خط ۴۸: | ||
ابوطاهر خواجه سمرقندی در کتاب سمریه بیشتر در این‌باره سخن می‌گوید. | ابوطاهر خواجه سمرقندی در کتاب سمریه بیشتر در این‌باره سخن می‌گوید. | ||
=پیشینه تاریخی= | == پیشینه تاریخی == | ||
سمرقند از شهرهای کهن و بسیار قدیمی [[آسیای مرکزی]] است و تاریخ بنای آن به گذشته‌ای دور بازمی‌گردد. اسناد و مدارک و آثار تاریخی نوشته شده در این شهر نیز از قرن‌های سوم و چهارم پیش از میلاد بازمانده است. مورخان درباره | سمرقند از شهرهای کهن و بسیار قدیمی [[آسیای مرکزی]] است و تاریخ بنای آن به گذشته‌ای دور بازمی‌گردد. اسناد و مدارک و آثار تاریخی نوشته شده در این شهر نیز از قرن‌های سوم و چهارم پیش از میلاد بازمانده است. مورخان درباره | ||
بنیادگذار سمرقند بسیار سخن گفته‌اند. برای نمونه، برخی از روایت‌ها آن را افراسیاب، قهرمان نیمه‌افسانه‌ای [[شاهنامه فردوسی]] دانسته‌اند. [[ادیب‌الممالک فراهانی]] در این‌باره می‌نویسد: «سمرقند را افراسیاب ساخته و آن‌جا را دارالملک خود قرار داده که به مرور خراب و ویران شده است». نخستین بانی سمرقند به گفته قزوینی در آثار البلاد، کیکاووس بن‌کیقباد است. | بنیادگذار سمرقند بسیار سخن گفته‌اند. برای نمونه، برخی از روایت‌ها آن را افراسیاب، قهرمان نیمه‌افسانه‌ای [[شاهنامه فردوسی]] دانسته‌اند. [[ادیب‌الممالک فراهانی]] در این‌باره می‌نویسد: «سمرقند را افراسیاب ساخته و آن‌جا را دارالملک خود قرار داده که به مرور خراب و ویران شده است». نخستین بانی سمرقند به گفته قزوینی در آثار البلاد، کیکاووس بن‌کیقباد است. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۱: | ||
حکومت سمرقند تا دوره [[صفویان]] (905-148 ق) در دست نواده‌های تیمور می‌گشت؛ تا اینکه [[شاه اسماعیل صفوی]] (905-930 ق) بر آن‌جا فرمان یافت. اداره این منطقه پس از آن نیز تا قرن نوزدهم میلادی، به عهده دست‌نشاندههای پادشاهان ایرانی و زمانی هم ازبکان بود؛ تا اینکه در 1868 میلادی به خاک [[شوروی]] پیوست و به‌آرامی از رونقش کاسته شد، اما پس از تجزیه شوروی پیشین و تأسیس جمهوری‌های تازه استقلال‌یافته، به جامه مرکز اداری [[جمهوری ازبکستان]] درآمد و آبروی تاریخی‌اش را بازستاند. | حکومت سمرقند تا دوره [[صفویان]] (905-148 ق) در دست نواده‌های تیمور می‌گشت؛ تا اینکه [[شاه اسماعیل صفوی]] (905-930 ق) بر آن‌جا فرمان یافت. اداره این منطقه پس از آن نیز تا قرن نوزدهم میلادی، به عهده دست‌نشاندههای پادشاهان ایرانی و زمانی هم ازبکان بود؛ تا اینکه در 1868 میلادی به خاک [[شوروی]] پیوست و به‌آرامی از رونقش کاسته شد، اما پس از تجزیه شوروی پیشین و تأسیس جمهوری‌های تازه استقلال‌یافته، به جامه مرکز اداری [[جمهوری ازبکستان]] درآمد و آبروی تاریخی‌اش را بازستاند. | ||
=اهمیت فرهنگی و مذهبی= | == اهمیت فرهنگی و مذهبی == | ||
سمرقند پیشینه دراز تاریخی و نامی بلند آوازه دارد؛ زیرا از روزگاران گذشته، مهد علم و دانش بوده است. البته سمرقند در [[عهد باستان]] به اندازه دوران اسلامی مهم شمرده نمی‌شد، اما پس از ورود اسلام، این شهر نیز مانند بسیاری از شهرهای سرزمین ماوراءالنهر در مسیر رشد و بالندگی قرار گرفت و بزرگان و دانشمندان بسیاری از آن‌جا برخاستند و نامش را در سراسر بلاد اسلامی پراکندند. | سمرقند پیشینه دراز تاریخی و نامی بلند آوازه دارد؛ زیرا از روزگاران گذشته، مهد علم و دانش بوده است. البته سمرقند در [[عهد باستان]] به اندازه دوران اسلامی مهم شمرده نمی‌شد، اما پس از ورود اسلام، این شهر نیز مانند بسیاری از شهرهای سرزمین ماوراءالنهر در مسیر رشد و بالندگی قرار گرفت و بزرگان و دانشمندان بسیاری از آن‌جا برخاستند و نامش را در سراسر بلاد اسلامی پراکندند. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۰: | ||
هرچند [[ادیان]] و مذاهب، پیروان و پایگاه‌هایی برای تبلیغ در سمرقند داشتند، هیچ‌یک از آنها نتوانستند از [[دین اسلام]] پیش‌تر بروند و همانند آن رشد و رونق یابند. این شهر در دوره حکومت‌های اسلامی، کانون بزرگان دین بود و علمای این دیار در گستردن دین و مذهب در آن‌جا بسیار کوشیدند. همین روی‌داد موجب شد که سمرقند از دید دینی نیز، بسیار مهم شمرده شود. | هرچند [[ادیان]] و مذاهب، پیروان و پایگاه‌هایی برای تبلیغ در سمرقند داشتند، هیچ‌یک از آنها نتوانستند از [[دین اسلام]] پیش‌تر بروند و همانند آن رشد و رونق یابند. این شهر در دوره حکومت‌های اسلامی، کانون بزرگان دین بود و علمای این دیار در گستردن دین و مذهب در آن‌جا بسیار کوشیدند. همین روی‌داد موجب شد که سمرقند از دید دینی نیز، بسیار مهم شمرده شود. | ||
=اماکن تاریخی= | == اماکن تاریخی == | ||
جاذبه‌های دیدنی شهر سمرقند عبارتند از: رصدخانه الغ‌بیگ، مجموعه ریگستان، هزار اسب، [[مسجد]] بی‌بی خانم و کارگاه کاغذسازی | جاذبه‌های دیدنی شهر سمرقند عبارتند از: رصدخانه الغ‌بیگ، مجموعه ریگستان، هزار اسب، [[مسجد]] بی‌بی خانم و کارگاه کاغذسازی | ||
== رصدخانه الغ‌بیگ == | === رصدخانه الغ‌بیگ === | ||
در شهر سمرقند به دست الغ‌بیگ امیر تیموری ساخته شد. به عقیده بسیاری از کارشناسان این بنا بهترین [[رصدخانه]] [[جهان اسلام]] و بزرگ‌ترین آن در آسیای میانه است. در تمام بنا از آجر پخته شده استفاده شده و با نقش‌های هندسی از آجر و لعاب و معرق‌های کاشی تزئین شده است. این بنا به صورت مدور دو طبقه‌ای به قطر 48 متری است که محورهای میانی آن با چهار جهت اصلی جغرافیایی روی نصف‌النهار سمرقند تطبیق می‌کند. تالارهای کار در طبقه همکف و زاویهاب فخری برای رصد خورشید و ماه روی محور شمال-جنوب قرار دارد. | در شهر سمرقند به دست الغ‌بیگ امیر تیموری ساخته شد. به عقیده بسیاری از کارشناسان این بنا بهترین [[رصدخانه]] [[جهان اسلام]] و بزرگ‌ترین آن در آسیای میانه است. در تمام بنا از آجر پخته شده استفاده شده و با نقش‌های هندسی از آجر و لعاب و معرق‌های کاشی تزئین شده است. این بنا به صورت مدور دو طبقه‌ای به قطر 48 متری است که محورهای میانی آن با چهار جهت اصلی جغرافیایی روی نصف‌النهار سمرقند تطبیق می‌کند. تالارهای کار در طبقه همکف و زاویهاب فخری برای رصد خورشید و ماه روی محور شمال-جنوب قرار دارد. | ||
== ریگستان == | === ریگستان === | ||
'''ریگستان'''، مجموعه تاریخی شهر سمرقند است که با ۳ مدرسه در اطراف آن احاطه شده. | '''ریگستان'''، مجموعه تاریخی شهر سمرقند است که با ۳ مدرسه در اطراف آن احاطه شده. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۹۵: | ||
# '''مدرسه طلاکاری''': از آنجایی‌که گنبد این مدرسه از طلا ساخته شده به این نام خوانده می‌شود. این بنا بین سال‌های 1024 تا 1039 ساخته شده. در گوشه‌های ساختمان، برجک‌های کوچکی قرار دارد و با مناره‌های دو بنای قبلی متفاوت است. نمای بنا متقارن، بخش بیرونی کاشی‌کاری شده و ورودی آن جناغی است. | # '''مدرسه طلاکاری''': از آنجایی‌که گنبد این مدرسه از طلا ساخته شده به این نام خوانده می‌شود. این بنا بین سال‌های 1024 تا 1039 ساخته شده. در گوشه‌های ساختمان، برجک‌های کوچکی قرار دارد و با مناره‌های دو بنای قبلی متفاوت است. نمای بنا متقارن، بخش بیرونی کاشی‌کاری شده و ورودی آن جناغی است. | ||
=منبع= | == منبع == | ||
# [http://ensani.ir/fa/article/55657/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7 برگرفته از سایت جغرافیای تاریخی سمرقند و بخارا - پرتال جامع علوم انسانیhttp://ensani.ir › article] | # [http://ensani.ir/fa/article/55657/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7 برگرفته از سایت جغرافیای تاریخی سمرقند و بخارا - پرتال جامع علوم انسانیhttp://ensani.ir › article] | ||
# | # | ||