confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '=منبع=' به '== منابع ==') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
|- | |- | ||
|تولد | |تولد | ||
| | |۵۴۳ ق | ||
|- | |- | ||
|محل زندگی | |محل زندگی | ||
|حله | |حله • [[عراق]] | ||
|- | |- | ||
|محل تحصیل | |محل تحصیل | ||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|عبداللّه بن جعفر دوریستی • ابن زهره حلبی • ابن شهر آشوب و... | |عبداللّه بن جعفر دوریستی • ابن زهره حلبی • [[ابن شهرآشوب|ابن شهر آشوب]] و... | ||
|- | |- | ||
|شاگردان | |شاگردان | ||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
|- | |- | ||
|وفات | |وفات | ||
|حدود | |حدود ۵۹۸ ق | ||
|- | |- | ||
|محل دفن | |محل دفن | ||
|محله | |محله جامعین • حله • عراق | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''محمد بن احمد بن ادریس بن حسین بن قاسم بن عیسی حلی عجلی'''، معروف به <big>ابنادریس</big>، از فقیهان بزرگ [[امامیه]]، صاحب نظر در [[فقه]]، [[اصول]]، [[تفسیر]]، لغت، ابنادریس به دلیل استفاده فراوان از دلایل عقلی در استنباط احکام و به سبب فتواهای شاذ (کمیاب در میان علما) و همچنین شکستن هیبت علمی [[شیخ طوسی]] مشهور است. | '''محمد بن احمد بن ادریس بن حسین بن قاسم بن عیسی حلی عجلی'''، معروف به <big>ابنادریس</big>، از فقیهان بزرگ [[امامیه]]، صاحب نظر در [[فقه]]، [[اصول]]، [[تفسیر]]، لغت، ابنادریس به دلیل استفاده فراوان از دلایل عقلی در استنباط احکام و به سبب فتواهای شاذ (کمیاب در میان علما) و همچنین شکستن هیبت علمی [[شیخ طوسی]] مشهور است. | ||
خط ۴۷: | خط ۴۶: | ||
بنابر منابع متأخر، مادر او، نوه دختری شیخ مسعود وَرّام بوده است و نسب وی از جانب مادر با سه واسطه، به شیخ طوسی میرسد، اما نظر به تاریخ وفات شیخ ورام در 605ق و سال وفات ابنادریس و نیز با مقایسه طبقه شیخ ورام با طبقه وی، این نسبت درست نمینماید. | بنابر منابع متأخر، مادر او، نوه دختری شیخ مسعود وَرّام بوده است و نسب وی از جانب مادر با سه واسطه، به شیخ طوسی میرسد، اما نظر به تاریخ وفات شیخ ورام در 605ق و سال وفات ابنادریس و نیز با مقایسه طبقه شیخ ورام با طبقه وی، این نسبت درست نمینماید. | ||
=ابنادریس حلی که بود= | == ابنادریس حلی که بود == | ||
ابوعبدالله (و ابوجعفر) فخر االدین محمد بن منصور بن احمد بن ادریس بن حسین بن قاسم بن عیسی عجلی حلی معروف به ابنادریس حلی (543 ق - 598 ق) یکی از فقهای برجسته [[شیعه]] در قرن ششم هجری به شمار میرود. | ابوعبدالله (و ابوجعفر) فخر االدین محمد بن منصور بن احمد بن ادریس بن حسین بن قاسم بن عیسی عجلی حلی معروف به ابنادریس حلی (543 ق - 598 ق) یکی از فقهای برجسته [[شیعه]] در قرن ششم هجری به شمار میرود. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۷: | ||
البته در میان علمای شیعه هنگامی که نام ابنادریس در فقه ذکر میشود مراد [[فقها]] همین دانشمند یعنی ابنادریس حلّی است که یکی از فقهای سه گانه حله معروف به حلیون و دانشمندان یازدهگانۀ حله میباشد. و اگر در [[حدیث]] و [[رجال]] صحبتی از ابنادریس به میان آید مرادشان حسین بن احمد بن ادریس است و نباید میان این دو دانشمند شیعه نیز اشتباه شود. | البته در میان علمای شیعه هنگامی که نام ابنادریس در فقه ذکر میشود مراد [[فقها]] همین دانشمند یعنی ابنادریس حلّی است که یکی از فقهای سه گانه حله معروف به حلیون و دانشمندان یازدهگانۀ حله میباشد. و اگر در [[حدیث]] و [[رجال]] صحبتی از ابنادریس به میان آید مرادشان حسین بن احمد بن ادریس است و نباید میان این دو دانشمند شیعه نیز اشتباه شود. | ||
=اساتید | == | ||
اساتید == | |||
# سدیدالدین محمود بن حسن حمّصی رازی (م بعد از 600 ق) | # سدیدالدین محمود بن حسن حمّصی رازی (م بعد از 600 ق) | ||
# | # | ||
خط ۷۳: | خط ۷۱: | ||
# هبة الله ابن رطبة سوراوی و بسیاری دیگر از اساتید حله، [[نجف]] و [[بغداد]]. | # هبة الله ابن رطبة سوراوی و بسیاری دیگر از اساتید حله، [[نجف]] و [[بغداد]]. | ||
=شاگردان ابنادریس= | == شاگردان ابنادریس == | ||
ابنادریس در زندگی کوتاه خود فعالیت بسیار گسترده علمیداشت که در این تلاش شاگردان فراوانی هم تربیت کرده است؛ برخی از آنها عبارتند از: | ابنادریس در زندگی کوتاه خود فعالیت بسیار گسترده علمیداشت که در این تلاش شاگردان فراوانی هم تربیت کرده است؛ برخی از آنها عبارتند از: | ||
خط ۹۵: | خط ۹۲: | ||
برخی از این شاگردان در پیشرفت علوم مدارس شیعی [[عراق]] در قرن هفتم تاثیرگذار بودند. | برخی از این شاگردان در پیشرفت علوم مدارس شیعی [[عراق]] در قرن هفتم تاثیرگذار بودند. | ||
=آثار | == آثار == | ||
او همچنین کتابهای فراوانی در زمینۀ فقه و عقاید [[تشیع]] تألیف کرده بود که مهمترین آنها عبارتند از: | او همچنین کتابهای فراوانی در زمینۀ فقه و عقاید [[تشیع]] تألیف کرده بود که مهمترین آنها عبارتند از: | ||
خط ۱۱۳: | خط ۱۰۹: | ||
# مستطرفات السرائر که مستندات و مشیخۀ او در کتاب السرائر است و به طور مستقل مورد توجه علمای [[رجال]] قرار گرفته است و در واقع تتمه و جزئی از فصول پایانی کتاب السرائر به شمار میرود. | # مستطرفات السرائر که مستندات و مشیخۀ او در کتاب السرائر است و به طور مستقل مورد توجه علمای [[رجال]] قرار گرفته است و در واقع تتمه و جزئی از فصول پایانی کتاب السرائر به شمار میرود. | ||
=تاثیرات در فقه= | == تاثیرات در فقه == | ||
تا پیش از ابنادریس تمامی فقیهان به مدت یک قرن دنباله رو شیخ طوسی بوده و جرات مخالفت با شیوه استنباط و فتاوای وی را نداشتند اما ابنادریس این سد را شکسته و فقه را وارد مرحله جدیدی نمود. به نظر محققان، بیشتر فقیهان پس از شیخ طوسی، بهسبب اعتماد و حسن اعتقاد به شیخ، در آرای فقهی و غیرفقهی، از او پیروی میکردند؛ ازاینرو استنباط و [[اجتهاد]] در فقه شیعه رو به افول نهاد. | تا پیش از ابنادریس تمامی فقیهان به مدت یک قرن دنباله رو شیخ طوسی بوده و جرات مخالفت با شیوه استنباط و فتاوای وی را نداشتند اما ابنادریس این سد را شکسته و فقه را وارد مرحله جدیدی نمود. به نظر محققان، بیشتر فقیهان پس از شیخ طوسی، بهسبب اعتماد و حسن اعتقاد به شیخ، در آرای فقهی و غیرفقهی، از او پیروی میکردند؛ ازاینرو استنباط و [[اجتهاد]] در فقه شیعه رو به افول نهاد. | ||
شماری معدود از فقها مانند ابنادریس که به ضرورت استقلال فکری [[فقیه]] سخت پایبند بود، به [[تقلید]] از آرا و افکار گذشتگان خرده گرفتند و باب نقد آرای شیخ طوسی را گشودند. این شیوه بر فقهای ادوار بعد تأثیر گذاشت و به حرکت اجتهادی در فقه شیعه جانی دوباره بخشید. <ref>حسینیاشکوری، ج۲، ص۸۵۷؛ قمی، ۱۳۶۳ش، ص ۲۷۲؛ افندی اصفهانی، ۱۴۰۱، ج ۱، ص ۳۵۱</ref> | شماری معدود از فقها مانند ابنادریس که به ضرورت استقلال فکری [[فقیه]] سخت پایبند بود، به [[تقلید]] از آرا و افکار گذشتگان خرده گرفتند و باب نقد آرای شیخ طوسی را گشودند. این شیوه بر فقهای ادوار بعد تأثیر گذاشت و به حرکت اجتهادی در فقه شیعه جانی دوباره بخشید. <ref>حسینیاشکوری، ج۲، ص۸۵۷؛ قمی، ۱۳۶۳ش، ص ۲۷۲؛ افندی اصفهانی، ۱۴۰۱، ج ۱، ص ۳۵۱</ref> | ||
=دیدگاه علما درخصوص ابنادریس= | == دیدگاه علما درخصوص ابنادریس == | ||
فقها و شرححالنگاران، از [[اهل سنت]] و شیعه، ابنادریس را به بزرگی مقام و فهم و علم بالایش ستوده و از وی با اوصافی چون بینظیر در علم فقه، یگانهٔ عصر خویش، محقق و رئیس مذهب یاد کردهاند. <ref>ذهبی، ۱۴۱۷، حوادث و وفیات ۵۹۱-۶۰۰، ص ۳۱۴؛ ابنحجر عسقلانی، ج۵، ص۶۹۳؛ بحرانی، ص۲۷۶؛ قمی، ۱۳۵۲-۱۳۵۵، ج۱، ص۴۴۴</ref> وی با برخی از عالمان اهل سنت درباره مسائل فقهی مکاتباتی داشت. <ref> ابنادریس حلّی، ۱۴۱۰-۱۴۱۱، ج۲، ص۶۷۸</ref> | فقها و شرححالنگاران، از [[اهل سنت]] و شیعه، ابنادریس را به بزرگی مقام و فهم و علم بالایش ستوده و از وی با اوصافی چون بینظیر در علم فقه، یگانهٔ عصر خویش، محقق و رئیس مذهب یاد کردهاند. <ref>ذهبی، ۱۴۱۷، حوادث و وفیات ۵۹۱-۶۰۰، ص ۳۱۴؛ ابنحجر عسقلانی، ج۵، ص۶۹۳؛ بحرانی، ص۲۷۶؛ قمی، ۱۳۵۲-۱۳۵۵، ج۱، ص۴۴۴</ref> وی با برخی از عالمان اهل سنت درباره مسائل فقهی مکاتباتی داشت. <ref> ابنادریس حلّی، ۱۴۱۰-۱۴۱۱، ج۲، ص۶۷۸</ref> | ||
خط ۱۳۱: | خط ۱۲۵: | ||
به نظر ابن داوود حلی <ref>ابن داوود، رجال، ص۴۹۸</ref>، ابنادریس بهطور کلی از [[احادیث]] [[اهل بیت (ع)]] اعراض کرده، لذا از او در بخش ضعفا نام برده است. بحرانی <ref>بحرانی، ص۲۷۹</ref> این دیدگاه را نپذیرفته و بر آن است که علوّ مرتبه علمی و فضل ابنادریس انکارناپذیر است و اشتباه او در برخی مسائل، موجب قدح او نیست. به نظر بحرانی با توجه به اینکه خود ابن داوود حلی، ابنادریس را شیخ فقها و سرآمد در علوم وصف کرده است، بهتر بود نام وی را در شمار ممدوحان ذکر میکرد. | به نظر ابن داوود حلی <ref>ابن داوود، رجال، ص۴۹۸</ref>، ابنادریس بهطور کلی از [[احادیث]] [[اهل بیت (ع)]] اعراض کرده، لذا از او در بخش ضعفا نام برده است. بحرانی <ref>بحرانی، ص۲۷۹</ref> این دیدگاه را نپذیرفته و بر آن است که علوّ مرتبه علمی و فضل ابنادریس انکارناپذیر است و اشتباه او در برخی مسائل، موجب قدح او نیست. به نظر بحرانی با توجه به اینکه خود ابن داوود حلی، ابنادریس را شیخ فقها و سرآمد در علوم وصف کرده است، بهتر بود نام وی را در شمار ممدوحان ذکر میکرد. | ||
=وفات= | == وفات == | ||
به نظر برخی مؤلفان، ابنادریس در حدود ۵۹۷ <ref>منتجبالدین رازی، ص۳۹۸؛ ابنحجر عسقلانی، ج۵، ص۶۹۳</ref>، و به گفته فرزندش صالح <ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج۱۲، ص۱۵۵</ref> در حدود ۵۹۸ درگذشته است. بنابراین، اینکه در بعضی منابع آمده است او در ۲۵ یا ۳۵ سالگی وفات کرد، <ref>رجوع کنید به: مازندرانیحائری، ج۵، ص۳۴۸؛ مجلسی، ج۱۰۴، ص۱۹</ref> نادرست است و به نظر برخی، ناشی از خطا در نوشتن کلمه تسعین به صورت سبعین [در گزارش سال وفات او] بوده است. <ref>نوری، ج۳، ص۴۲؛ مجلسی، ج صفر، مقدمه عبدالرحیم ربانی شیرازی، ص۱۹۸</ref> این مطلب با گفته خود ابنادریس <ref>(۱۴۱۰-۱۴۱۱، ج۱، ص۵۷۷، ج۳، ص۲۵۸</ref> درباره سال تألیف سرائر و نیز تصریح فخار، شاگرد او که در ۵۹۳ از او حدیث شنیده ناسازگار است. ابنادریس در حلّه وفات یافت. مرقد او در محله «جامعین» حلّه قرار دارد و در ۱۳۴۰ش تجدید بنا شده است. <ref>بحرانی، ص ۲۷۷-۲۷۸</ref> | |||
== پانویس == | |||
== منابع == | == منابع == | ||
# [https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=249255&typeinfo=23&catid=24113 برگرفته از سایت ابنادریس حلی - مکارم شیرازیhttps://makarem.ir] | # [https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=249255&typeinfo=23&catid=24113 برگرفته از سایت ابنادریس حلی - مکارم شیرازیhttps://makarem.ir] | ||
# | # | ||
# [https://www.jamaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AC%DB%8C-%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3-70/1511322-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B3-%D8%AD%D9%84%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%81%D9%82%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D8%B3%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D9%88-%DA%86%D9%87-%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF-%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%A7%D9%88-%D8%AE%D8%A8%D8%B1-%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF-%D8%AD%D8%AC%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA برگرفته از سایت ابنادریس حلی که بود؟ /فقهای شیعه و سنی درباره او چه نظری دارند...https://www.jamaran.news] | # [https://www.jamaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AC%DB%8C-%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3-70/1511322-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B3-%D8%AD%D9%84%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%81%D9%82%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D8%B3%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D9%88-%DA%86%D9%87-%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF-%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%A7%D9%88-%D8%AE%D8%A8%D8%B1-%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF-%D8%AD%D8%AC%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA برگرفته از سایت ابنادریس حلی که بود؟ /فقهای شیعه و سنی درباره او چه نظری دارند...https://www.jamaran.news] | ||
# | # | ||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] |