پرش به محتوا

ابن ادریس حلی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۱۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ دسامبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۰: خط ۴۰:
|}
|}
</div>
</div>
'''محمد بن احمد بن ادریس بن حسین بن قاسم بن عیسی حلی عجلی'''، معروف به <big>ابن‌ادریس</big>، از فقیهان بزرگ [[امامیه]]، صاحب نظر در [[فقه]]، [[اصول]]، [[تفسیر]]، لغت، ابن‌ادریس به دلیل استفاده فراوان از دلایل عقلی در استنباط احکام و به سبب فتواهای شاذ (کمیاب در میان علما) و همچنین شکستن هیبت علمی [[شیخ طوسی]] مشهور است.  
'''محمد بن احمد بن ادریس بن حسین بن قاسم بن عیسی حلی عجلی'''، معروف به '''ابن‌ادریس'''، از فقیهان بزرگ [[امامیه]]، صاحب نظر در [[فقه]]، [[اصول]]، [[تفسیر]]، لغت، ابن‌ادریس به دلیل استفاده فراوان از دلایل عقلی در استنباط احکام و به سبب فتواهای شاذ (کمیاب در میان علما) و همچنین شکستن هیبت علمی [[شیخ طوسی]] مشهور است.  


در برخی از منابع نام و نسب او به شکل‌های محمد بن ادریس بن محمد، محمد بن ادریس بن احمد بن ادریس، محمد بن احمد بن ادریس و حتی به شکل غریب محمد بن منصور بن احمد بن ادریس ثبت شده که هیچ یک قابل اعتماد نیست.
در برخی از منابع نام و نسب او به شکل‌های محمد بن ادریس بن محمد، محمد بن ادریس بن احمد بن ادریس، محمد بن احمد بن ادریس و حتی به شکل غریب محمد بن منصور بن احمد بن ادریس ثبت شده که هیچ یک قابل اعتماد نیست.
خط ۵۸: خط ۵۸:


== اساتید ==
== اساتید ==
# سدید‌الدین محمود بن حسن حمّصی رازی (م بعد از 600 ق)
# سدید‌الدین محمود بن حسن حمّصی رازی (م بعد از 600 ق).
#
#
# راشد بن ابراهیم بن اسحاق بحرانی
# راشد بن ابراهیم بن اسحاق بحرانی.
#
#
# سید مشرف شاه ابن محمد حسین افطسی
# سید مشرف شاه ابن محمد حسین افطسی.
#
#
# ابن زهره حمزة بن علی حسینی حلّی
# ابن زهره حمزة بن علی حسینی حلّی.
#
#
# عربی بن مسافر عبادی
# عربی بن مسافر عبادی.
#
#
# هبة الله ابن رطبة سوراوی و بسیاری دیگر از اساتید حله، [[نجف]] و [[بغداد]].
# هبة الله ابن رطبة سوراوی و بسیاری دیگر از اساتید حله، [[نجف]] و [[بغداد]].
خط ۷۵: خط ۷۵:
سید شمس الدین ابو علی فخار بن معد موسوی که کتاب معروف حجة الذاهب الی ایمان ابی‌طالب یا الردّ علی الذاهب الی کفر ابی‌طالب را نوشته است.
سید شمس الدین ابو علی فخار بن معد موسوی که کتاب معروف حجة الذاهب الی ایمان ابی‌طالب یا الردّ علی الذاهب الی کفر ابی‌طالب را نوشته است.


# محمد بن جعفر بن محمد بن نما حلّی معروف به ابن نما
# محمد بن جعفر بن محمد بن نما حلّی معروف به ابن نما.
#
#
# ابوالحسن علی بن یحیی بن علی خیاط
# ابوالحسن علی بن یحیی بن علی خیاط.
#
#
# سید محمد بن عبدالله بن علی بن زهره حسینی حلبی
# سید محمد بن عبدالله بن علی بن زهره حسینی حلبی.
#
#
# جعفر بن احمد بن حسین بن قمرویه حائری که بخش عمده‌ای از نظرات فقهی ابن‌ادریس را در قالب کتاب مسائل ابن‌ادریس گرد آوری و منتشر کرد.
# جعفر بن احمد بن حسین بن قمرویه حائری که بخش عمده‌ای از نظرات فقهی ابن‌ادریس را در قالب کتاب مسائل ابن‌ادریس گرد آوری و منتشر کرد.
#
#
# سید صفی الدین ابوجعفر محمد بن معد بن علی بن رافع
# سید صفی الدین ابوجعفر محمد بن معد بن علی بن رافع.
#
#
# نجیب الدین ابو ابراهیم محمد بن نما حلی
# نجیب الدین ابو ابراهیم محمد بن نما حلی.
#
#
# معین الدین ابوالحسن سالم بن بردان مازنی مصری.
# معین الدین ابوالحسن سالم بن بردان مازنی مصری.


برخی از این شاگردان در پیشرفت علوم مدارس شیعی [[عراق]] در قرن هفتم تاثیر‌گذار بودند.
برخی از این شاگردان در پیشرفت علوم مدارس [[مذهب شیعه|شیعی]] [[عراق]] در قرن هفتم تاثیر‌گذار بودند.


== آثار ==
== آثار ==
او همچنین کتاب‌های فراوانی در زمینۀ فقه و عقاید [[تشیع]] تألیف کرده بود که مهمترین آنها عبارتند از:
او همچنین کتاب‌های فراوانی در زمینۀ فقه و عقاید [[تشیع]] تألیف کرده بود که مهمترین آنها عبارتند از:


# السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی که یکی از مهمترین منابع فقه شیعه به شمار می‌رود.
# السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی که یکی از مهمترین منابع [[فقه|فقه شیعه]] به شمار می‌رود.
#
#
# التعلیقات علی تفسیر التبیان که به عنوان شرح التبیان، مختصر التبیان و تفسیر ابن‌ادریس مشهور است. البته کتاب دیگری با عنوان مختصر تفسیر التبیان للشیخ الطوسی رحمة الله علیه نیز نوشته است.
# التعلیقات علی تفسیر التبیان که به عنوان شرح التبیان، مختصر التبیان و تفسیر ابن‌ادریس مشهور است. البته کتاب دیگری با عنوان مختصر تفسیر التبیان للشیخ الطوسی رحمة الله علیه نیز نوشته است.
خط ۱۲۲: خط ۱۲۲:
[[محقق حلّی]] <ref>محقق حلی، ج۱، ص۳۵۱، ۳۴۲، ج۲، ص۷۰۲</ref> گاه با تعبیری چون المتأخر به ابن‌ادریس اشاره و آرای او را نقد کرده است. به نوشته خوانساری <ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۶، ص۲۷۷</ref> علامه حلّی از او با عنوانی طعنه‌آمیز (الشّاب المترف) یاد کرده است؛ ولی مدرک این سخن معلوم نیست. به‌علاوه، علامه در بسیاری موارد آرای ابن‌ادریس را نقل کرده و پذیرفته است <ref> برای نمونه رجوع کنید به محقق حلی، ۱۴۱۲-۱۴۲۰، ج۸، ص۱۵۳، ۱۶۸-۱۶۹، ۱۷۰، ج۹، ص۷۶، ۲۹۹-۳۰۰</ref> و چه‌بسا از او با احترام نام برده است.
[[محقق حلّی]] <ref>محقق حلی، ج۱، ص۳۵۱، ۳۴۲، ج۲، ص۷۰۲</ref> گاه با تعبیری چون المتأخر به ابن‌ادریس اشاره و آرای او را نقد کرده است. به نوشته خوانساری <ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۶، ص۲۷۷</ref> علامه حلّی از او با عنوانی طعنه‌آمیز (الشّاب المترف) یاد کرده است؛ ولی مدرک این سخن معلوم نیست. به‌علاوه، علامه در بسیاری موارد آرای ابن‌ادریس را نقل کرده و پذیرفته است <ref> برای نمونه رجوع کنید به محقق حلی، ۱۴۱۲-۱۴۲۰، ج۸، ص۱۵۳، ۱۶۸-۱۶۹، ۱۷۰، ج۹، ص۷۶، ۲۹۹-۳۰۰</ref> و چه‌بسا از او با احترام نام برده است.


به نظر ابن داوود حلی <ref>ابن داوود، رجال، ص۴۹۸</ref>، ابن‌ادریس به‌طور کلی از [[احادیث]] [[اهل بیت (ع)]] اعراض کرده، لذا از او در بخش ضعفا نام برده است. بحرانی <ref>بحرانی، ص۲۷۹</ref> این دیدگاه را نپذیرفته و بر آن است که علوّ مرتبه علمی و فضل ابن‌ادریس انکارناپذیر است و اشتباه او در برخی مسائل، موجب قدح او نیست. به نظر بحرانی با توجه به اینکه خود ابن داوود حلی، ابن‌ادریس را شیخ فقها و سرآمد در علوم وصف کرده است، بهتر بود نام وی را در شمار ممدوحان ذکر می‌کرد.
به نظر ابن داوود حلی <ref>ابن داوود، رجال، ص۴۹۸</ref>، ابن‌ادریس به‌طور کلی از [[احادیث]] [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل‌بیت (علیه السلام)]] اعراض کرده، لذا از او در بخش ضعفا نام برده است. بحرانی <ref>بحرانی، ص۲۷۹</ref> این دیدگاه را نپذیرفته و بر آن است که علوّ مرتبه علمی و فضل ابن‌ادریس انکارناپذیر است و اشتباه او در برخی مسائل، موجب قدح او نیست. به نظر بحرانی با توجه به اینکه خود ابن داوود حلی، ابن‌ادریس را شیخ فقها و سرآمد در علوم وصف کرده است، بهتر بود نام وی را در شمار ممدوحان ذکر می‌کرد.


== وفات ==
== وفات ==
به نظر برخی مؤلفان، ابن‌ادریس در حدود ۵۹۷ <ref>منتجب‌الدین رازی، ص۳۹۸؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج۵، ص۶۹۳</ref>، و به گفته فرزندش صالح <ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج۱۲، ص۱۵۵</ref> در حدود ۵۹۸ درگذشته است. بنابراین، اینکه در بعضی منابع آمده است او در ۲۵ یا ۳۵ سالگی وفات کرد، <ref>رجوع کنید به: مازندرانی‌حائری، ج۵، ص۳۴۸؛ مجلسی، ج۱۰۴، ص۱۹</ref> نادرست است و به نظر برخی، ناشی از خطا در نوشتن کلمه تسعین به صورت سبعین [در گزارش سال وفات او] بوده است. <ref>نوری، ج۳، ص۴۲؛ مجلسی، ج صفر، مقدمه عبدالرحیم ربانی شیرازی، ص۱۹۸</ref> این مطلب با گفته خود ابن‌ادریس <ref>(۱۴۱۰-۱۴۱۱، ج۱، ص۵۷۷، ج۳، ص۲۵۸</ref> درباره سال تألیف سرائر و نیز تصریح فخار، شاگرد او که در ۵۹۳ از او حدیث شنیده ناسازگار است. ابن‌ادریس در حلّه وفات یافت. مرقد او در محله «جامعین» حلّه قرار دارد و در ۱۳۴۰ش تجدید بنا شده است. <ref>بحرانی، ص ۲۷۷-۲۷۸</ref>
به نظر برخی مؤلفان، ابن‌ادریس در حدود ۵۹۷ <ref>منتجب‌الدین رازی، ص۳۹۸؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج۵، ص۶۹۳</ref>، و به گفته فرزندش صالح <ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج۱۲، ص۱۵۵</ref> در حدود ۵۹۸ درگذشته است. بنابراین، اینکه در بعضی منابع آمده است او در ۲۵ یا ۳۵ سالگی وفات کرد، <ref>رجوع کنید به: مازندرانی‌حائری، ج۵، ص۳۴۸؛ مجلسی، ج۱۰۴، ص۱۹</ref> نادرست است و به نظر برخی، ناشی از خطا در نوشتن کلمه تسعین به صورت سبعین [در گزارش سال وفات او] بوده است. <ref>نوری، ج۳، ص۴۲؛ مجلسی، ج صفر، مقدمه عبدالرحیم ربانی شیرازی، ص۱۹۸</ref> این مطلب با گفته خود ابن‌ادریس <ref>(۱۴۱۰-۱۴۱۱، ج۱، ص۵۷۷، ج۳، ص۲۵۸</ref> درباره سال تألیف سرائر و نیز تصریح فخار، شاگرد او که در ۵۹۳ از او حدیث شنیده ناسازگار است. ابن‌ادریس در حلّه وفات یافت. مرقد او در محله «جامعین» حلّه قرار دارد و در ۱۳۴۰ش تجدید بنا شده است. <ref>بحرانی، ص ۲۷۷-۲۷۸</ref>


== پانویس ==  
== پانویس ==
{{پانویس}}


== منابع ==
== منابع ==
confirmed
۳۸٬۰۶۴

ویرایش