سعید بن مسیّب: تفاوت میان نسخه‌ها

|-

|اساتید

|-

|شاگردان

|-

|[[دین]]

|}

</div>

'''سعید بن مسیب بن حزن مخزومی'''، قرشی بود; ابومحمد کنیه داشت و مادرش ام‏ حبیب خوانده می‌‏شد. وی یکی از فقهای هفت‌گانه [[مدینه]] واز یاران برجسته [[امام سجاد|حضرت علی بن الحسین (ع)]] بود. سعید بن مسیب تا پایان عمر پیرو [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل‌‏بیت عصمت]]‏ باقی ماند.

در تاریخ ولادت و وفاتش اندکی اختلاف است. به نوشته مورخان او در سال 15 هجری دیده به جهان گشود و در سال 94 یا 95 هجری‏بدرود حیات گفت. سال رحلت او را <big>سنه الفقهاء</big> می‏‌نامند; زیرا در این سال‏ بسیاری از عالمان وارسته و فقهای برجسته [[شیعه]] وفات یافتند. او از بزرگان [[تابعان]] و نخستین فقیهان مدینه به شمار می‌رود. بلکه فقیه الفقهاء و موسس [[مکتب فقهی]] مدینه می‌باشد; درعالم [[شیعه]] نیز از عالمان و محدثان شیعه است; از جمله افرادی است که عصر چهار معصوم; [[امام علی]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]] و [[امام سجاد (ع)]] را درک کرده است; از جمله معدود [[اصحاب]] اولیه امام سجاد(ع) به شمار می‌رود. وی از مخالفان [[بنی امیه]] بود و از بیعت با [[یزید بن معاویه]] خودداری کرد. ابن مسیب به ویژه پس از آنکه به خواستگاری [[عبدالملک مروان]] از دخترش برای ولیعهد و فرزندش ولید جواب رد داد و دخترش را در برابر دو درهم مهریه، به عقد مردی تهیدست درآورد، مورد خشم [[خلیفه]] قرار گرفت.

سعید بن مسیب در سال 15 یا17 هجری در عهد خلافت [[عمر]]، در شهر مدینه متولد شده و در همان شهر به تحصیل علم و دانش پرداخته واز محضر [[اصحاب]] [[پیامبر(ص)]]و اساتید و [[محدثان]] این شهر بهره برده و همان گونه که از شرح احوال او بر می‌آید، غالب عمرش را در مدینه گذرانده و جز برای [[حج]] از آن خارج نشده است ولی با توجه به این که او چهل دفعه به حج مشرف شده، می‌توان گفت که از محدثان [[مکه]] نیز بهره ها برده است.  

سعید بن مسیب از [[قبیله بنی مخزوم]] است و پدر او مسیب و جدش حزن، هردو [[پیامبر(ص)]]را درک کرده‌اند و از کسانی هستند که در [[فتح مکه]] [[اسلام]] آوردند و به نقلی مسیب از مهاجران بوده و در [[غزوه حدیبیه]] و [[بیعت رضوان]]، حضور داشته است. [[پیامبراکرم(ص)]]به حزن بن ابی وهب، جد سعید، پیشنهاد کرد که نامش را به سهل تغییر دهد ولی او نپذیرفت و گفت: می خواهم به نامی که پدر و مادرم برای من نهاده‌اند، خوانده شوم.

البته این مساله، بیشتر جنبه قبیلگی و تعصب قومی‌داشته است; زیرا خالد نیز از قبیله بنی مخزوم بوده است. مسیب، پدر سعیدتاجر بوده و خرید و فروش روغن می‌کرده است.  

تابعان کسانی هستند که محضر [[رسول خدا(ص)]]را درک نکردند، ولی اصحاب آن حضرت را دیدند; لذا تمام کسانی که بعد از [[رحلت پیامبراکرم(ص)]] به دنیا آمدند، از تابعان به شمار می آیند. بدین معنی که به تدریج اصحاب پیامبر(ص) از دنیا رفتند و مردم درمسائل شرعی به فقهای تابعان رجوع می‌کردند که سعید بن مسیب از مهمترین فقیهان این عصر بود و به گفته [[ابن خلکان]]، ^{سیدالتابعین} به شمار می‌آمد.  

در اواخر قرن اول هجری دو مکتب و مدرسه فقهی در میان [[مسلمانان]] پدید آمد: [[مکتب عراق]] و [[مکتب مدینه]].

سعید بن مسیب در عصر خود یکی از مهمترین فقیهان مدینه به شمار می‌آمد و به گفته ابن سعد، رئیس فقیهان مدینه بود. بلکه موسس مکتب فقهی مدینه به شمار می‌آمد.  

سعید بن مسیب از عابدان و زاهدان عصر خود بود; ابن خلکان درمورد او می‌گوید: او میان [[فقه]] و [[حدیث]] و زهد و عبادت و ورع راجمع کرده بود.

سعید پیوسته ملازم [[مسجدالنبی]] بود و سی سال [[نماز جماعت]] آن جا راترک نکرده بود. روزی چشمش درد می‌کرد، آب و هوای وادی عقیق رابه او توصیه کردند، ولی او از رفتن به آن جا امتناع کرد و گفت: پس چگونه به [[نماز]] جماعت صبح و عشای مسجد النبی برسم؟!  

سعید بن مسیب از دانشمندان بی بدیل عصر خویش بود و عالم علی الاطلاق مدینه به شمار می‌رفت و از جمله فقهای هفتگانه اولیه مدینه بود که عبارتند از: عروه بن زبیر، ابوبکربن عبدالرحمن مخزومی، سلیمان بن یسار، عبیدالله بن عتبه، خارجه بن زید، قاسم بن محمدبن ابی‌بکر و سعیدبن مسیب که دو نفر اخیر را از پیروان [[اهل بیت (ع)]] و شاگردان [[امام سجاد(ع)]] دانسته‌اند.

«سعیدبن مسیب آگاه‌ترین مردم به آثار گذشتگان است و از لحاظ فهم و درک مسائل از همه قوی تر می‌باشد.»  

سعید بن مسیب در تحصیل علم و دانش و گردآوری حدیث سعی بلیغ ورنج فراوان برده بود; چنان که خود می‌گوید: «شبها و روزها را در جستجوی یک حدیث صرف می‌کردم.»

بعد از [[شهادت]] علی(ع)از محضر فرزندان آن حضرت بهره می برد و به نقل کلینی در عصر [[امامت]] امام سجاد(ع)، از حواریون و شاگردان نزدیک آن امام به شمار می‌رفت و پیوسته از محضر آن حضرت استفاده می‌کرد و احادیثی از آن جناب نقل کرده است.  

سعید بن مسیب استاد و سرپرست مکتب فقهی مدینه بود و غالب علم جویانی که به مدینه می‌آمدند، پای درس او می نشستند و از آراءفقهی و نظرات علمی او بهره می بردند و در معضلات و مشکلات فقهی محل رجوع مردم بود. [[عمر بن عبدالعزیز]] آنگاه که حاکم مدینه بود، در هیچ امری قضاوت نمی‌کرد، مگر این که درباره آن از سعید بن مسیب استفتاء می‌کرد.

اشخاصی از اصحاب ائمه (ع) چون ابوحمزه، ابوغالب اسدی، ثمالی و ابان بن تغلب از شاگردان سعید بن مسیب بودند وبه واسطه او روایاتی از امام سجاد(ع) نقل کرده‌اند.  

[[شیخ طوسی]] سعیدبن مسیب را در زمره اصحاب امام سجاد(ع) ذکر کرده است. و مرحوم [[کلینی]] از [[امام صادق(ع)]] نقل کرده که سعید بن مسیب، قاسم بن محمدبن ابی‌بکر و ابوخالد کابلی از افراد مورد وثوق [[علی بن الحسین(ع)]] بودند.

بلکه بعضی از نظریاتی که بعضی ازعلمای شیعه مثل [[ابن جنید]] قائل شدند مانند قیاس، به ضرورت [[مذهب]] باطل است. ; به ویژه اصحاب امام سجاد(ع) که به جهت شدت [[تقیه]]، قادر به اظهار [[اصول]] و [[فروع مذهب]] شیعه نبودند، مگر خیلی مسائل اندک، آن هم برای عده‌ای قلیل; چنان که شیعیانی که امامت [[امام باقر(ع)]] را نپذیرفتند (مثل [[زیدیه]]) در [[فروع دین]] از فقهای عامه پیروی کردند. شخصی چون [[ابن عباس]] که تشیع او مسلم است، بیشترآراء و نظریاتش مخالف اصول شیعه است، اما حاضر نشدن سعیدبن مسیب در تشیع جنازه امام سجاد(ع) به احتمال قوی به خاطر تقیه ودفع [[تهمت]] بوده است.»  

بالاخره این فقیه بزرگوار و محدث عالی مقام، پس از عمری بندگی و اطاعت و تحصیل و تدریس و نشر فرهنگ محمدی(ص)در سال 94 ه. در شهر مدینه درگذشت و در [[قبرستان بقیع]] مدفون شد. این سال را به جهت مرگ عده‌ای از فقهاء در آن، <big>سنه الفقهاء</big> نامیدند. البته در مورد تاریخ مرگ سعید سال‌های 92،93، 95 و 105 هجری نیز نقل شده است.  

[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4180/4206/27139/%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D9%86-%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%A8 برگرفته از سایتپایگاه اطلاع رسانی حوزه]

[[رده:تاریخ اسلام]]

[[رده:راویان حدیث]]