پرش به محتوا

سید بن طاووس: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سید بن طاووس.png |جایگزین= سید بن طاووس|سید بن طاووس]]
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سید بن طاووس.png |جایگزین= سید بن طاووس|سید بن طاووس]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
!نام
!نام
!
!
خط ۵۵: خط ۵۴:
گرایش ابن طاووس بیش از هر موضوعی به مسائل اخلاقی و معنوی و بخصوص [[دعا]] و زیارت‌ بود و مجموعه آثاری با عنوان <big>تتمات مصباح المتهجد</big> به رشته تحریر در آورد که تکمیل مصباح المتهجد [[شیخ طوسی]] در موضوع دعاست. کتابخانه سید بن طاووس که بالغ بر ۱۵۰۰ کتاب داشته است یک مجموعه شخصی قابل توجه است.
گرایش ابن طاووس بیش از هر موضوعی به مسائل اخلاقی و معنوی و بخصوص [[دعا]] و زیارت‌ بود و مجموعه آثاری با عنوان <big>تتمات مصباح المتهجد</big> به رشته تحریر در آورد که تکمیل مصباح المتهجد [[شیخ طوسی]] در موضوع دعاست. کتابخانه سید بن طاووس که بالغ بر ۱۵۰۰ کتاب داشته است یک مجموعه شخصی قابل توجه است.


=زندگی‌نامه سید بن طاووس=
== زندگی‌نامه سید بن طاووس ==
 
در پانزدهم محرم 589 ق. تولد نوزادی خانه سعدالدین ابو ابراهیم موسی بن جعفر را از شادی و نشاط آکنده ساخت. ابو ابراهیم نوزاد نیمه محرم را به یاد نیای ارجمندش علی نامید. <ref> فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص 158</ref>
در پانزدهم محرم 589 ق. تولد نوزادی خانه سعدالدین ابو ابراهیم موسی بن جعفر را از شادی و نشاط آکنده ساخت. ابو ابراهیم نوزاد نیمه محرم را به یاد نیای ارجمندش علی نامید. <ref> فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص 158</ref>
همسر ابوابراهیم دختر ورّام بن ابی فراس دانشور شهره [[حله]] بود. <ref> روضات الجنات، خوانساری، ج 4، ص 325</ref> علی اندک اندک در محضر پدر بزرگی چون ورّام و پدری مانند سعدالدین ابو ابراهیم با الفبای زندگی آشنا شد. او بزودی دریافت که ریشه در آسمان دارد و با سیزده واسطه به [[امام حسن مجتبی(ع)]] پیوند می‌خورد. <ref>مقدمه برنامه سعادت، سید محمد باقر شهیدی گلپایگانی، ص 2</ref>
همسر ابوابراهیم دختر ورّام بن ابی فراس دانشور شهره [[حله]] بود. <ref> روضات الجنات، خوانساری، ج 4، ص 325</ref> علی اندک اندک در محضر پدر بزرگی چون ورّام و پدری مانند سعدالدین ابو ابراهیم با الفبای زندگی آشنا شد. او بزودی دریافت که ریشه در آسمان دارد و با سیزده واسطه به [[امام حسن مجتبی(ع)]] پیوند می‌خورد. <ref>مقدمه برنامه سعادت، سید محمد باقر شهیدی گلپایگانی، ص 2</ref>
خط ۷۰: خط ۶۸:
علی که همواره پند ورّام در گوش داشت و در هر رشته علمی که وارد می‌شد به چیزی جز تخصص نمی‌اندیشید. به اجازه استاد بسنده نکرده، بخش دوم نهایه را نیز خواند؛ آنگاه مبسوط را به پایان برده، بدین ترتیب پس از دو سال و نیم فقه آموزی، از استاد بی‌نیاز شد و از آن پس تنها برای نقل روایت در محضر استادان حضور یافت. <ref> کشف المحجه لثمره المهجه، سید بن طاووس، فصل 143، نسخه کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی ره</ref>
علی که همواره پند ورّام در گوش داشت و در هر رشته علمی که وارد می‌شد به چیزی جز تخصص نمی‌اندیشید. به اجازه استاد بسنده نکرده، بخش دوم نهایه را نیز خواند؛ آنگاه مبسوط را به پایان برده، بدین ترتیب پس از دو سال و نیم فقه آموزی، از استاد بی‌نیاز شد و از آن پس تنها برای نقل روایت در محضر استادان حضور یافت. <ref> کشف المحجه لثمره المهجه، سید بن طاووس، فصل 143، نسخه کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی ره</ref>


=نام و القاب=
== نام و القاب ==
 
نام او «رضی‌الدین ابو‌القاسم‌ سید‌ علی ابن موسی ابن جعفر» است و چون نام او هم‌نام با [[امام هشتم]] شیعیان «علی ابن‌ موسی‌ ابن‌ جعفر» است، برخی از شاعران معاصرش، هنگامی که وی نقابت [[علویان]] در [[بغداد‌]] را‌ در سه سال آخر عمرش بر عهده گرفت، به او «ابن طاووس» گفته‌اند. کنیه‌ او‌ <big>ابو‌القاسم</big> و لقب او <big>طاووس</big> است. لقب «طاووس‌» مربوط‌ به یکی از نیاکان او (جد هشتم وی) «ابوعبداللّه محمد بن‌ اسحاق‌ بن حسن» (م. حدود ۳۵۰ ق) است که‌ به عنوان نخستین فرد از‌ آل‌ طاووس مقام نقابت را در‌ «سورا‌» بر عهده داشته است. وی چهره بسیار زیبایی داشت اما پاهایش با زیبایی صورتش‌ متناسب‌ نبود، همانند طاووس که پاهایش‌ با‌ زیبایی‌ تنش تناسب ندارد‌. این لقب‌ کم‌کم به خانواده او‌ سرایت‌ کرده و سپس نسل‌های بعد از او نیز همین لقب را گرفته و معروف به «آل‌ طاووس‌» گشته‌اند. <ref>گلبرگ، اتان، کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او، ص۲۰</ref>
نام او «رضی‌الدین ابو‌القاسم‌ سید‌ علی ابن موسی ابن جعفر» است و چون نام او هم‌نام با [[امام هشتم]] شیعیان «علی ابن‌ موسی‌ ابن‌ جعفر» است، برخی از شاعران معاصرش، هنگامی که وی نقابت [[علویان]] در [[بغداد‌]] را‌ در سه سال آخر عمرش بر عهده گرفت، به او «ابن طاووس» گفته‌اند. کنیه‌ او‌ <big>ابو‌القاسم</big> و لقب او <big>طاووس</big> است. لقب «طاووس‌» مربوط‌ به یکی از نیاکان او (جد هشتم وی) «ابوعبداللّه محمد بن‌ اسحاق‌ بن حسن» (م. حدود ۳۵۰ ق) است که‌ به عنوان نخستین فرد از‌ آل‌ طاووس مقام نقابت را در‌ «سورا‌» بر عهده داشته است. وی چهره بسیار زیبایی داشت اما پاهایش با زیبایی صورتش‌ متناسب‌ نبود، همانند طاووس که پاهایش‌ با‌ زیبایی‌ تنش تناسب ندارد‌. این لقب‌ کم‌کم به خانواده او‌ سرایت‌ کرده و سپس نسل‌های بعد از او نیز همین لقب را گرفته و معروف به «آل‌ طاووس‌» گشته‌اند. <ref>گلبرگ، اتان، کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او، ص۲۰</ref>


=تحصیلات=
== تحصیلات ==
 
ابن‌طاووس تحصیل را در شهر حله آغاز و از پدر و جد خود، ورام بن ابی فراس علوم مقدماتی را آموخت. او در زندگی خودنوشت آورده است که در تحصیل فقه در عرض یکسال آنچه را هم‌درسان او در چند سال پیش از آن تحصیل نموده بودند، فراگرفت. <ref> سید بن طاووس، کشف المحجه، ۱۴۱۷ق، ص۱۸۵</ref> علی به تعبیر خودش، پس از دو سال و نیم آموختن فقه خود را از استاد بی‌نیاز دید. <ref>سید بن طاووس، کشف المحجه، ۱۴۱۷ق، ص۱۸۵</ref> بعدها او مدتی در بغداد زندگی کرد و در آنجا نیز به تحصیل و تدریس پرداخت. <ref>کلبرگ، کتابخانه ابن طاووس، ۱۳۷۱ش، ص۲۳-۲۴</ref>
ابن‌طاووس تحصیل را در شهر حله آغاز و از پدر و جد خود، ورام بن ابی فراس علوم مقدماتی را آموخت. او در زندگی خودنوشت آورده است که در تحصیل فقه در عرض یکسال آنچه را هم‌درسان او در چند سال پیش از آن تحصیل نموده بودند، فراگرفت. <ref> سید بن طاووس، کشف المحجه، ۱۴۱۷ق، ص۱۸۵</ref> علی به تعبیر خودش، پس از دو سال و نیم آموختن فقه خود را از استاد بی‌نیاز دید. <ref>سید بن طاووس، کشف المحجه، ۱۴۱۷ق، ص۱۸۵</ref> بعدها او مدتی در بغداد زندگی کرد و در آنجا نیز به تحصیل و تدریس پرداخت. <ref>کلبرگ، کتابخانه ابن طاووس، ۱۳۷۱ش، ص۲۳-۲۴</ref>


=شاگردان=
== شاگردان ==
 
بسیاری از دانشوران حله و دیگر شهرهای عراق از محضر نورانی پژوهشگر فرزانه روزگار خویش ابوالقاسم رضی الدین علی بن موسی استفاده کرده‌اند. در میان این جمع پارسا می‌توان از نام‌های زیر به مثابه چهره‌های برجسته محافل علمی سید یاد کرد.
بسیاری از دانشوران حله و دیگر شهرهای عراق از محضر نورانی پژوهشگر فرزانه روزگار خویش ابوالقاسم رضی الدین علی بن موسی استفاده کرده‌اند. در میان این جمع پارسا می‌توان از نام‌های زیر به مثابه چهره‌های برجسته محافل علمی سید یاد کرد.


1. شیخ سدید الدین یوسف علی بن مطهر (پدر علامه حلی).
# شیخ سدید الدین یوسف علی بن مطهر(پدر علامه حلی).
 
# جمال الدین حسن بن یوسف، مشهور به علامه حلی.
2. جمال الدین حسن بن یوسف، مشهور به علامه حلی.
# شیخ جمال الدین یوسف بن حاتم شامی.
 
# شیخ تقی الدین حسن بن داوود حلی.
3. شیخ جمال الدین یوسف بن حاتم شامی.
# شیخ محمد بن احمد بن صالح القسّینی.
 
# شیخ ابراهیم بن محمد بن احمد القسینی.
4. شیخ تقی الدین حسن بن داوود حلی.
# شیخ جعفر بن محمد بن احمد القسینی.
 
# شیخ علی بن محمد بن احمد القسینی.
5. شیخ محمد بن احمد بن صالح القسّینی.
# سید غیاث الدین عبدالکریم بن احمد بن طاووس(فرزند برادرش)
 
# سید احمد بن محمد علوی.
6. شیخ ابراهیم بن محمد بن احمد القسینی.
# سید نجم الدین محمد بن الموسوی.
 
# شیخ محمد بن بشیر.
7. شیخ جعفر بن محمد بن احمد القسینی.
# صفی الدین محمد(فرزند سید).
 
# رضی الدین محمد‌(فرزند دیگر سید) <ref> مقدمه برنامه سعادت، ص 8</ref>
8. شیخ علی بن محمد بن احمد القسینی.
 
9. سید غیاث الدین عبدالکریم بن احمد بن طاووس (فرزند برادرش)
 
10. سید احمد بن محمد علوی.
 
11. سید نجم الدین محمد بن الموسوی.
 
12. شیخ محمد بن بشیر.
 
13. صفی الدین محمد (فرزند سید).
 
14. رضی الدین محمد‌ (فرزند دیگر سید) <ref> مقدمه برنامه سعادت، ص 8</ref>
 
=تألیفات=


== تألیفات ==
سید بن طاووس در طول عمر پربرکت خویش با بهره‌گیری از کتاب‌های اجدادش و نیز کتبی که خود فراهم آورده بود، موفق شد اثرات علمی گران‌بهایی از خود به یادگار بگذارد که تعدادی از آنها در اثر طوفان حوادث از بین رفته است. <ref> جهت اطلاع بیشتر درباره تألیفات سید بن طاووس و جزییات آن به کتاب «کتابخانه سید بن طاووس و احوال و آثار او» اثر اتان کلبرگ مراجعه شود</ref> محدث قمی (ره) قسمتی از تألیفات این سید عالی‌قدر را به شرح زیر می‌آورد: <ref>الفوائد الرضویه، ج 1، ص 543</ref>
سید بن طاووس در طول عمر پربرکت خویش با بهره‌گیری از کتاب‌های اجدادش و نیز کتبی که خود فراهم آورده بود، موفق شد اثرات علمی گران‌بهایی از خود به یادگار بگذارد که تعدادی از آنها در اثر طوفان حوادث از بین رفته است. <ref> جهت اطلاع بیشتر درباره تألیفات سید بن طاووس و جزییات آن به کتاب «کتابخانه سید بن طاووس و احوال و آثار او» اثر اتان کلبرگ مراجعه شود</ref> محدث قمی (ره) قسمتی از تألیفات این سید عالی‌قدر را به شرح زیر می‌آورد: <ref>الفوائد الرضویه، ج 1، ص 543</ref>


۱. الملهوف علی قتلی الطفوف. نام دیگر این کتاب اللهوف است و به دلیل اهمیتی که داشته تابه‌حال چندین مرتبه چاپ و ترجمه‌شده است. همان‌گونه که مؤلف در مقدمه کتاب اشاره فرموده است، خلاصه‌ای است از داستان جان‌سوز و غم‌انگیز کربلا و مقصود سید از نگاشتن این کتاب آن بوده است که کتاب کوچکی در مصائب سیدالشهدا و اهل­بیتش در دست شیفتگان آن امام باشد تا در زمان تشرف به حرم مطهر، آن را به همراه داشته باشند و با یادآوری این حادثه دردناک، از اجر و ثواب گریه و حزن بر حضرتش بهره‌مند گردند. لذا این واقعه را از بدو حرکت امام حسین (ع) از مدینه به سمت کربلا و سپس اسارت اهل‌بیت تا بازگشت به مدینه، با حذف اسناد مربوطه نقل فرموده است.
# الملهوف علی قتلی الطفوف. نام دیگر این کتاب اللهوف است و به دلیل اهمیتی که داشته تابه‌حال چندین مرتبه چاپ و ترجمه‌شده است. همان‌گونه که مؤلف در مقدمه کتاب اشاره فرموده است، خلاصه‌ای است از داستان جان‌سوز و غم‌انگیز کربلا و مقصود سید از نگاشتن این کتاب آن بوده است که کتاب کوچکی در مصائب سیدالشهدا و اهل­بیتش در دست شیفتگان آن امام باشد تا در زمان تشرف به حرم مطهر، آن را به همراه داشته باشند و با یادآوری این حادثه دردناک، از اجر و ثواب گریه و حزن بر حضرتش بهره‌مند گردند. لذا این واقعه را از بدو حرکت امام حسین (ع) از مدینه به سمت کربلا و سپس اسارت اهل‌بیت تا بازگشت به مدینه، با حذف اسناد مربوطه نقل فرموده است.
 
# الإبانه فی معرفه أسماء کتب الخزانه
۲. الإبانه فی معرفه أسماء کتب الخزانه
# اسرار الصلوه
 
# السعادات العبادات
۳. اسرار الصلوه
# فرحه الناظر و بهجه الخواطر
 
# کشف المحجه لثمره المهجه
۴. السعادات العبادات
# محاسبه النفس
 
# شرح نهج البلاغه
۵. فرحه الناظر و بهجه الخواطر
# المصرع الشین فی قتل الحسین و ...
 
۶. کشف المحجه لثمره المهجه
 
۷. محاسبه النفس
 
۸. شرح نهج البلاغه
 
۹. المصرع الشین فی قتل الحسین و ...
 
=مشاغل ابن طاووس=


== مشاغل ابن طاووس ==
سید بن طاووس در میان علما و مردم زمان خویش از احترامی خاص برخوردار بود. او علاوه بر این‌که فقیهی نام‌آور بود، ادیبی گران‌قدر و شاعری توانا شمرده می‌شد، اگرچه شهرت اصلی او در زهد و تقوا و عرفان اوست و اکثر تألیفات او در موضوع ادعیه و زیارات می‌باشد. <ref> شیخ حر عاملی، محمد بن الحسن، أمل الآمل، ج ۲، ص ۲۰۵ ۲۰۷، مکتبهالأندلس، بغداد، ۱۳۸۵ق‌.</ref>
سید بن طاووس در میان علما و مردم زمان خویش از احترامی خاص برخوردار بود. او علاوه بر این‌که فقیهی نام‌آور بود، ادیبی گران‌قدر و شاعری توانا شمرده می‌شد، اگرچه شهرت اصلی او در زهد و تقوا و عرفان اوست و اکثر تألیفات او در موضوع ادعیه و زیارات می‌باشد. <ref> شیخ حر عاملی، محمد بن الحسن، أمل الآمل، ج ۲، ص ۲۰۵ ۲۰۷، مکتبهالأندلس، بغداد، ۱۳۸۵ق‌.</ref>


=ابن طاووس از نگاه عالمان=
== ابن طاووس از نگاه عالمان ==
 
سید بن طاووس نزد همه دانشمندان [[شیعه]]، معروف به زهد و تقوی بوده و همگی عظمت علمی او را ستوده‌اند. با آن که قرنها از رحلت وی می‌گذرد، هنوز با افتخار و احترام در محافل علمی از او یاد می‌شود. آوازه علمی و فکری و اخلاص عملی او به قدری است که شخصیتهای علمی معاصر او و نیز نسخه برداران آثارش، او را تمجید کرده‌اند. اینک برخی از گفتارهای بزرگان درباره سید بن طاووس را به اختصار بیان می‌داریم:
سید بن طاووس نزد همه دانشمندان [[شیعه]]، معروف به زهد و تقوی بوده و همگی عظمت علمی او را ستوده‌اند. با آن که قرنها از رحلت وی می‌گذرد، هنوز با افتخار و احترام در محافل علمی از او یاد می‌شود. آوازه علمی و فکری و اخلاص عملی او به قدری است که شخصیتهای علمی معاصر او و نیز نسخه برداران آثارش، او را تمجید کرده‌اند. اینک برخی از گفتارهای بزرگان درباره سید بن طاووس را به اختصار بیان می‌داریم:
 
۱. [[علامه حلی]] (متوفی ۷۲۶ هجری) در حق رضی الدین می‌گوید: رضی الدین دارای کراماتی بود که برخی از آنها را خودش برایم بیان کرد و پاره‌ای از آنها را پدرم بازگو کرد و من از او شنیدم. <ref>بحارالانوار، ج۱۰۷، ص۶۳ و ۶۴</ref>
# [[علامه حلی]] (متوفی ۷۲۶ هجری) در حق رضی الدین می‌گوید: رضی الدین دارای کراماتی بود که برخی از آنها را خودش برایم بیان کرد و پاره‌ای از آنها را پدرم بازگو کرد و من از او شنیدم. <ref>بحارالانوار، ج۱۰۷، ص۶۳ و ۶۴</ref  
 
# [[علامه مجلسی]] گوید: السید النقیب، الثقه الزاهد، جمال العارفین. <ref>بحارالانوار، ج۱، ص۲۰۵</ref>  
۲. [[علامه مجلسی]] گوید: السید النقیب، الثقه الزاهد، جمال العارفین. <ref>بحارالانوار، ج۱، ص۲۰۵</ref>
# [[محدث قمی]] می‌گوید: السید رضی الدین ابوالقاسم الأجل الأورع الأزهد الأسعد، قدوه العارفین و مصباح المتهجدین، صاحب الکرامات، طاووس آل طاووس، السید بن طاووس قدس الله سره و رفع فی الملأ الأعلی ذکره. <ref>قمی، شیخ عباس، الفوائد الرضویه فی أحوال علماء المذهب الجعفریه، ترجمه و تحقیق ناصر باقری بیدهندی، قم، نشر بوستان کتاب، ۱۳۸۵شمسی، ج۱، ص۵۴۲</ref>  
 
۳. [[محدث قمی]] می‌گوید: السید رضی الدین ابوالقاسم الأجل الأورع الأزهد الأسعد، قدوه العارفین و مصباح المتهجدین، صاحب الکرامات، طاووس آل طاووس، السید بن طاووس قدس الله سره و رفع فی الملأ الأعلی ذکره. <ref>قمی، شیخ عباس، الفوائد الرضویه فی أحوال علماء المذهب الجعفریه، ترجمه و تحقیق ناصر باقری بیدهندی، قم، نشر بوستان کتاب، ۱۳۸۵شمسی، ج۱، ص۵۴۲</ref>
# [[علامه طهرانی]] در مهر تابان می‌نویسند: "مرحوم‌ استاد [[علامه طباطبایی]] به دو نفر از علماء اسلام‌ بسیار ارج‌ می‌نهادند و مقام‌ و منزلت‌ آنان‌ را به عظمت‌ یاد می‌کردند:  
 
۴.[[علامه طهرانی]] در مهر تابان می‌نویسند: "مرحوم‌ استاد [[علامه طباطبایی]] به دو نفر از علماء اسلام‌ بسیار ارج‌ می‌نهادند و مقام‌ و منزلت‌ آنان‌ را به عظمت‌ یاد می‌کردند:  


اوّل‌: سیّد أجلّ علیّ بن‌ طاووس‌ - أعلی اللهُ تعالَی مقامَه‌ الشّریف‌ -، و به‌ کتاب‌ اقبال‌ او اهمّیّت‌ می‌دادند و او را «سیّد أهل‌ الْمُراقَبه‌» می‌خواندند.  
اوّل‌: سیّد أجلّ علیّ بن‌ طاووس‌ - أعلی اللهُ تعالَی مقامَه‌ الشّریف‌ -، و به‌ کتاب‌ اقبال‌ او اهمّیّت‌ می‌دادند و او را «سیّد أهل‌ الْمُراقَبه‌» می‌خواندند.  
خط ۱۵۲: خط ۱۲۱:
دوّم‌: سید مهدی بحرالعلوم‌ أعلی اللهُ تعالَی مقامَه‌." <ref>مهر تابان، علامه طهرانی، ص٨٦</ref>
دوّم‌: سید مهدی بحرالعلوم‌ أعلی اللهُ تعالَی مقامَه‌." <ref>مهر تابان، علامه طهرانی، ص٨٦</ref>


=پانویس=
== پانویس ==
{{پانویس|4}}
{{پانویس|4}}
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:ایران]]
[[رده:ایران]]
confirmed، مدیران
۳۶٬۹۷۱

ویرایش