ابن شهرآشوب: تفاوت میان نسخه‌ها

| تصویر = ابن شهرآشوب.jpg

| نام = ابن شهرآشوب

| نام‌های دیگر = {{فهرست جعبه افقی | ابن شهرآشوب | رشیدالدین | عزالدین}}

| سال تولد = {{ فهرست جعبه افقی |488 | به قولی 489 هجری قمری}}

| محل تولد = {{فهرست جعبه افقی | بغداد | به قولی ساری}}

| سال درگذشت =  588 هجری قمری

| تاریخ درگذشت = 22 شعبان

| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | فتال نیشابوری |[[شیخ طبرسی]] | ابومنصور طبرسی |ابوالفتوح رازی |قطب الدین راوندی}}

| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی | ابن زهره | یحیی بن بطریق }}

| آثار = {{فهرست جعبه افقی | مناقب آل ابی‌طالب |معالم العلماء |متشابه القرآن و مختلفه | و...}}

'''ابوجعفر محمد بن علی بن‌ شهرآشوب بن ابونصر بن‌ ابوالجیش''' مازندرانی ملقب به رشیدالدین و عزالدین و مشهور به <big>ابن‌ِ شهرآشوب ساروی ‌مازندرانی</big> دانشمند [[مسلمان]] و یکی از مروج [[مذهب تشیع]] است که در صده چهارم و پنجم [[هجری]] زندگی می‌کرد.

هرچند برخی او را [[عراقی]] دانسته بودند اما محققان [[علوم دینی]] با تکیه بر نسبت سَرَوی که به این [[مفسر]] [[محدث]] [[ادیب]] و [[فقیه]] بزرگ [[شیعه]] همچنین به پدر و جدش داده‌ شده اصالت این خاندان را از شهر [[ساری]] [[مازندران]] دانسته‌اند.

ابن شهرآشوب بیش از همه علمای [[سنی]] عصر خویش بر منابع [[کلامی]]، تاریخی و [[فقهی]] [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] تسلط تام داشته و مطالب متنوعی که از صدها کتب اهل سنت در کتاب مثالب آورده گواه نگاه تقریبی او در تالیف [[مثالب النواصب]] است.

 

 

 

وی در این خانواده نورانی و دینی رشد نمود و توانست در سن 8 سالگی [[حافظ کل قرآن]] گردد و به لقب حافظ مفتخر شود. <ref>ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیة و اللّقب، استاد محمد علی مدرس، ج8، ص59، کتابفروشی خیام، 1374 ش</ref> بواسطة همین ویژگی رشد و تعالی یافته عطش وی برای تحصیل بیش تر شد. وی به شهرهای زیادی همچون مازندران، [[مشهد]]، [[نیشابور]]، [[سبزوار]] و حتی ممالک [[عراق]]، [[سوریه]] و... سفر نمود تا بتواند از معارف [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل‌بیت]]: بهره‌مند شود. این تلاش پی گیر ابن شهرآشوب باعث شد تا وی در علوم و فنون گوناگونی از قبیل: [[تفسیر]]، [[حدیث]]، [[فقه]]، [[اصول]]، [[قرائت]]، ادبیات عرب، شعر و غیره به حد کمال رسد و مجتهدی مسلّم و عالمی ذوفنون گشته و در شهر بغداد که از شهرهای بزرگ اسلامی آن عصر بود و فرقه‌های مختلف اسلامی در آن شهر زندگی می‌کردند مقیم گردد. <ref> دائرة المعارف تشیع، ج1، ص337، زیر نظر احمد صدر حاج سید جوادی و... ، تهران، بنیاد اسلامی طاهر، چ اول، 1366</ref>

ابن شهر آشوب از اساتید بزرگواری بهره برد که نامشان در [[جهان اسلام]] همچون ستارگان درخشنده‌ای متجلی است؛ عالمانی چون: شیخ ابوعلی فضل بن حسن طبرسی صاحب [[مجمع البیان]]، ابومنصور طبرسی صاحب احتجاج، ابوالفتوح رازی صاحب [[تفسیر رازی]]، [[قطب الدین راوندی]] و واعظ نیشابوری را می‌توان نام برد. <ref>فوائد الرضویه، شیخ عباس قمی، به کوشش عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم، دفتر نشر نوید اسلام، چ دوم، 1387، ص712</ref>

کتاب [[کشاف وفایق]] و ربیع الابرار را نزد خود [[زمخشری]] که مؤلف آنهاست خوانده و در [[روایت]] از آنها اجازه داشته است و گاهی به یک واسطه و گاهی به دو واسطه از شیخ طوسی روایت نموده است. <ref>ریحانة الادب، ج8، ص59</ref> همچنین از ابوالفتح ناصح الدین عبدالواحد آمدی. (م510ق) صاحب [[غرر الحکم و درر الکلم]] نیز روایت نموده است. <ref>دائرة المعارف تشیع، ج1، ص337</ref>

 

ابن شهرآشوب علاوه بر تبلیغ [[اسلام]] و معارف اهل بیت:، آثار ارزشمندی نیز به یادگار گذاشت که هر کدام همچون ستاره‌ای در عالم اسلام می‌درخشند. اسامی کتاب‌های او به شرح زیر است:

# انساب آل ابی‌طالب(علیه السلام)

# المنهاج و.... <ref> فوائد الرضویه، شیخ عباس قمی، ص711</ref>

ابن شهرآشوب در آموختن علم خود را محدود به علمای یک فرقه و مذهب ننمود. با اینکه در تراجم ایشان را پس از شیخ طوسی به <big>شیخ الطایفه</big> معروف نموده‌اند و او را محیی و مروج فرهنگ شیعی و فرهنگ اهل بیت: دانسته‌اند؛ اما در آموختن، خود را محدود به علمای شیعه ننمود؛ بلکه اِبایی نداشت از اینکه در محضر علمای عامه ([[اهل سنت]]) نیز زانوی ادب بزند و تلمّذ نماید. تقریباً نیمی از اساتید وی از علمای طراز اول عامه بودند؛ افرادی چون: زمخشری [[صاحب کشاف]] و....

همچنین خود را محدود به یک یا دو استاد ننمود؛ بلکه تلاش نمود تا از اکثر علمای بزرگ عصر خود (یعنی نیمه اول قرن ششم) استفاده نماید؛ و از آنها در [[روایت]] آثارشان اجازه دریافت کند؛ تا آنجا که بعضی از تذکره ها تعداد اساتید وی را به 27 تن می رسانند. <ref>مفاخر اسلام، علی دوانی، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ اول، 1363، ج3، ص499</ref> این تلاش پی گیر ابن شهرآشوب بود که وی را دانشمند و سخنوری بزرگ که مورد قبول عامه و خاصه بود، ساخت.

[[شیخ حر عاملی]] درباره ابن شهر آشوب می‌نویسد: وی فردی عالم، فاضل، ثقه، [[محدث]]، عالم به [[رجال]] و [[روایات]]، ادیب، شاعر و جامع همه خوبی‌ها بود. <ref>حر عاملی، امل الآمل، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۲۸۵</ref>

* [[میرزا حسین نوری]] در توصیف وی می‌گوید: فخر شیعه، تاج [[شریعت]]، افضل الاوائل و دریای متلاطم ژرفی که ساحل ندارد، احیاء کننده آثار مناقب و فضائل، رشید الملة و الدین شمس الاسلام و المسلمین ابن شهرآشوب فقیه، محدث، مفسر، محقق و.... <ref> نوری، خاتمه مستدرک، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۵۶ و ۵۷</ref>

* [[تفرشی]] می‌نویسد: محمد بن علی بن شهرآشوب، پیشوای طایفه شیعه و فقیه آنان، شاعری بلیغ و نویسنده بود. <ref> تفرشی، نقد الرجال، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۲۷۶</ref>

*  

* [[صلاح الدین صفدی]] یکی از عالمان [[اهل سنت]] می‌نویسد: محمّد بن علی بن شهرآشوب... یکی از سرشناسان شیعه است. او در هشت سالگی [[قرآن]] را حفظ کرده بود و در [[علم اصول]] شیعه به حد نهایی رسید. وی در [[علوم قرآنی]] و مشکلات [[حدیث]] و اخبار و لغت و [[نحو]] و موعظه در منبر در زمانی که مقتفی [[خلیفه عباسی]] در بغداد بود از دیگران تقدم داشت. <ref>صدر، تأسیس الشیعة، ۱۳۶۹ش، ص۲۷۲</ref>

== فوت ابن شهرآشوب ==

ابن شهر آشوب; سال‌های پایانی عمر خویش را در شهر [[حلب]] به سر برد و در آنجا به تبلیغ معارف اهل بیت: پرداخت و پس از یک عمر تلاش خالصانة فرهنگی، تبلیغی، در شب جمعه 22 شعبان المعظم 588 هجری قمری روح بلندش به عالم باقی پیوست و در بیرون <big>حلب</big> در بالای کوه معروف به <big>جبل جوشن</big> <ref>فوائد الرضویه، ص713</ref> مدفون گشت. <ref>ریحانة الادب، ج8، ص65</ref>

البته به خطا وفات او را در «مشهد گنج افروز» از قُرای بابلِ (مازندران) دانسته‌اند و اظهار داشته‌اند که آرامگاه او در آنجا زیارتگاه مردم است. <ref> دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج4، ص91، س1</ref> که این انتساب صحیح نبوده، لازم است تا در مورد عالِم مدفون در آن مکان شریف تحقیق به عمل آید.

 

[[رده:محدثان شیعه]]