confirmed، مدیران
۳۶٬۹۷۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
بر پایه روایتهای اسلامی مکان دفن [[حضرت اسماعیل(ع)]] هاجر و برخی [[پیامبران]] است. بر پایه برخی [[احادیث]] بخشی از حجر اسماعیل جزو کعبه بوده است؛ از این رو به باور فقیهان [[شیعه]] و بیشتر [[فقیهان]] [[اهل سنت]] باید هنگام [[طواف]] حجر اسماعیل داخل طواف قرار بگیرد. | بر پایه روایتهای اسلامی مکان دفن [[حضرت اسماعیل(ع)]] هاجر و برخی [[پیامبران]] است. بر پایه برخی [[احادیث]] بخشی از حجر اسماعیل جزو کعبه بوده است؛ از این رو به باور فقیهان [[شیعه]] و بیشتر [[فقیهان]] [[اهل سنت]] باید هنگام [[طواف]] حجر اسماعیل داخل طواف قرار بگیرد. | ||
=وجه تسمیه حجر اسماعیل= | == وجه تسمیه حجر اسماعیل == | ||
حِجر مصدر ریشه ح ج ر در لغت به معنای منع و بازداشتن، نگاهداری و حمایت کردن، [[حرام]] و جز اینها بهکار رفته است. از این ریشه حَجْر و حُجْر نیز در بیشتر این معانی بهکار میروند. <ref> جوهری؛ ابنمنظور؛ فیومی، ذیل واژه </ref> محدوده بین دیوار نیمدایره و [[خانه کعبه]] در فاصله میان رکن عراقی و شامی را بدان سبب حِجر نامیدهاند که این دیوار حائل بین طوافکنندگان و کعبه است. <ref> شمسالائمه سرخسی، ج ۴، ص ۱۱؛ مشکینی، ص ۱۹۹</ref> | حِجر مصدر ریشه ح ج ر در لغت به معنای منع و بازداشتن، نگاهداری و حمایت کردن، [[حرام]] و جز اینها بهکار رفته است. از این ریشه حَجْر و حُجْر نیز در بیشتر این معانی بهکار میروند. <ref> جوهری؛ ابنمنظور؛ فیومی، ذیل واژه </ref> محدوده بین دیوار نیمدایره و [[خانه کعبه]] در فاصله میان رکن عراقی و شامی را بدان سبب حِجر نامیدهاند که این دیوار حائل بین طوافکنندگان و کعبه است. <ref> شمسالائمه سرخسی، ج ۴، ص ۱۱؛ مشکینی، ص ۱۹۹</ref> | ||
خط ۲۳: | خط ۲۲: | ||
همچنین حجْر به معنای پناه و دامن است و از این رو به اسماعیل (ع) منسوب داشتهاند که چون دیوارهای کعبه بدست او و پدرش بنا شد، وی برای پناه بردن از گرمای خورشید در سایه و کنار این دیوار مینشست و یا این که سایبانی کنار آن برای خود برافراشته و در آنجا پناه میگرفت. | همچنین حجْر به معنای پناه و دامن است و از این رو به اسماعیل (ع) منسوب داشتهاند که چون دیوارهای کعبه بدست او و پدرش بنا شد، وی برای پناه بردن از گرمای خورشید در سایه و کنار این دیوار مینشست و یا این که سایبانی کنار آن برای خود برافراشته و در آنجا پناه میگرفت. | ||
=حجر، خانه اسماعیل= | == حجر، خانه اسماعیل == | ||
این مکان با راهنمایی [[جبرئیل امین]] محل [[نزول]] [[ابراهیم خلیل]] همسرش هاجر و کودک شیرخوارهاش اسماعیل (ع) شد و همینجا به امر [[خداوند]]، خانه و مأوای اسماعیل و مادرش گردید. | این مکان با راهنمایی [[جبرئیل امین]] محل [[نزول]] [[ابراهیم خلیل]] همسرش هاجر و کودک شیرخوارهاش اسماعیل (ع) شد و همینجا به امر [[خداوند]]، خانه و مأوای اسماعیل و مادرش گردید. | ||
براساس روایت [[شیخ کلینی]] (ره) از حضرت [[امام جعفر صادق(ع)]] پس از ولادت اسماعیل، ابراهیم وی و مادرش را سوار بر الاغ کرده و در حالی که مقداری آب و غذا بهمراه خود داشتند، با راهنمایی [[جبرئیل]] حرکت کردند، آنگاه که به جایگاه فعلی حجر رسیدند، محل کعبه بصورت تپه@ای کوچک و تلّی از خاک سرخ و مملّو از کلوخ بود. ابراهیم روی بجانب جبرئیل کرده پرسید: آیا بدین جا مأموریت یافتهای؟!، پاسخ شنید: آری. بدین سان اینجا خانه اسماعیل شد، پیش از آن که نام حجر به خود گیرد، و از <ref>الکافی (الفروع) ج 4، ص 201، ح 1</ref> این روست که از آن به [[بیت اسماعیل]] نیز یاد شده است. <ref> قصص الانبیاء، ص 113، ح 112</ref> | براساس روایت [[شیخ کلینی]] (ره) از حضرت [[امام جعفر صادق(ع)]] پس از ولادت اسماعیل، ابراهیم وی و مادرش را سوار بر الاغ کرده و در حالی که مقداری آب و غذا بهمراه خود داشتند، با راهنمایی [[جبرئیل]] حرکت کردند، آنگاه که به جایگاه فعلی حجر رسیدند، محل کعبه بصورت تپه@ای کوچک و تلّی از خاک سرخ و مملّو از کلوخ بود. ابراهیم روی بجانب جبرئیل کرده پرسید: آیا بدین جا مأموریت یافتهای؟!، پاسخ شنید: آری. بدین سان اینجا خانه اسماعیل شد، پیش از آن که نام حجر به خود گیرد، و از <ref>الکافی (الفروع) ج 4، ص 201، ح 1</ref> این روست که از آن به [[بیت اسماعیل]] نیز یاد شده است. <ref> قصص الانبیاء، ص 113، ح 112</ref> | ||
=دفن شدگان در حجر اسماعیل | == دفن شدگان در حجر اسماعیل == | ||
=== تعدادی از پیامبران === | |||
این مکان مَضجع عدّهای از حاملان [[وحی]] و [[پیامبران]] الهی است و تقدیر چنان بود که این بیت حجر گردد و با در آغوش کشیدن کالبد تنی چند از رادمردان متّصل به رشته [[وحی]]، از نو منشأ نور و هدایت شود، و عنوان آیت پرودگاری به خود گیرد، و تلؤلؤ نور گوهرش، عالمی را فرا گیرد. | این مکان مَضجع عدّهای از حاملان [[وحی]] و [[پیامبران]] الهی است و تقدیر چنان بود که این بیت حجر گردد و با در آغوش کشیدن کالبد تنی چند از رادمردان متّصل به رشته [[وحی]]، از نو منشأ نور و هدایت شود، و عنوان آیت پرودگاری به خود گیرد، و تلؤلؤ نور گوهرش، عالمی را فرا گیرد. | ||
خط ۴۱: | خط ۳۸: | ||
از پیامبرانی که احتمال دفنشان در حجر اسماعیل داده شده، [[حضرت هود (ع)]] است. البته [[علامه مجلسی]] پس از ذکر این مطلب، اقوال دیگر محل دفن آن حضرت را که عبارت از حضرموت ویا [[نجف اشرف]] در نزدیکی مرقد مطهر [[امیرالمؤمنین (ع)]] را ذکر کرده و آنگاه بصورتی جمع مینماید. <ref>بحارالانوار، ج 11، ص 360</ref> | از پیامبرانی که احتمال دفنشان در حجر اسماعیل داده شده، [[حضرت هود (ع)]] است. البته [[علامه مجلسی]] پس از ذکر این مطلب، اقوال دیگر محل دفن آن حضرت را که عبارت از حضرموت ویا [[نجف اشرف]] در نزدیکی مرقد مطهر [[امیرالمؤمنین (ع)]] را ذکر کرده و آنگاه بصورتی جمع مینماید. <ref>بحارالانوار، ج 11، ص 360</ref> | ||
== مادر اسماعیل == | === مادر اسماعیل === | ||
اسماعیل مادر زجر دیده خود را در بیت خود دفن کرد و به خاطر شدت علاقهای که به او داشت قبر مادر را بگونهای ساخت که زیر پای مردم واقع نگردد. [[شیخ صدوق (ع)]] به اسنادش از [[ابوبکر حضرمی]] از امام صادق (ع) نقل کرده است. | اسماعیل مادر زجر دیده خود را در بیت خود دفن کرد و به خاطر شدت علاقهای که به او داشت قبر مادر را بگونهای ساخت که زیر پای مردم واقع نگردد. [[شیخ صدوق (ع)]] به اسنادش از [[ابوبکر حضرمی]] از امام صادق (ع) نقل کرده است. | ||
خط ۵۳: | خط ۴۹: | ||
بر حسب نقل ابن سعد اسماعیل به هنگام مرگ مادر جوانی بیست ساله بود و مادرش در سن نود سالگی وفات یافت. <ref> الطبقات الکبری، ج 1، ص 52</ref> | بر حسب نقل ابن سعد اسماعیل به هنگام مرگ مادر جوانی بیست ساله بود و مادرش در سن نود سالگی وفات یافت. <ref> الطبقات الکبری، ج 1، ص 52</ref> | ||
== اسماعیل == | === اسماعیل === | ||
مشیت الهی بر آن قرار گرفت که سرانجام مضجع اسماعیل در کنار بیت خدا قرار گیرد و خانه او مدفن وی گردد و در جوار مادر رنج کشیده اش بیارمد. دفن اسماعیل در حجر مشهور و بلکه از مسلّمات تاریخ است که در جوامع روایی و کتب تاریخی و برخی تفاسیر بدان تصریح شده است، از جمله: | مشیت الهی بر آن قرار گرفت که سرانجام مضجع اسماعیل در کنار بیت خدا قرار گیرد و خانه او مدفن وی گردد و در جوار مادر رنج کشیده اش بیارمد. دفن اسماعیل در حجر مشهور و بلکه از مسلّمات تاریخ است که در جوامع روایی و کتب تاریخی و برخی تفاسیر بدان تصریح شده است، از جمله: | ||
خط ۶۶: | خط ۶۱: | ||
ابن سعد به اسنادش از [[اسحاق بن عبداللّه بن ابی فروه]] نقل میکند که قبر هیچ یک از پیامبران به جز سه تن از آنان، دانسته نیست: | ابن سعد به اسنادش از [[اسحاق بن عبداللّه بن ابی فروه]] نقل میکند که قبر هیچ یک از پیامبران به جز سه تن از آنان، دانسته نیست: | ||
# | |||
# قبر اسماعیل که در زیر ناودان (حجر) ما بین رکن و بیت است | |||
# قبر [[هود]] | |||
# قبر [[رسول خدا (ص)]].<ref>الطبقات الکبری، ج 1، ص 52</ref> گرچه حصر این نقل، خالی از اشکال نیست، ولی بر اساس آن معلوم میشود که اسماعیل از پیامبران انگشت شماری است که موقعیت قبر او مشخص و معلوم است. | |||
از [[طیبی]] در شرح [[مشکوة]]، در مورد جواز خواندن [[نماز]] در کنار قبور صلحا، بخاطر برخورداری از عنایت الهی چنین استدلالی نقل شده است: الا یری ان مرقد اسماعیل فی الحجر فی المسجد الحرام والصلاة فیه أفضل <ref>بحار الانوار، ج 82، ص 56</ref>; مگر ملاحظه نمیشود که قبر اسماعیل در حجر داخل [[مسجد الحرام]] است، و [[نماز]] در آن برتر از جای دیگر است. | از [[طیبی]] در شرح [[مشکوة]]، در مورد جواز خواندن [[نماز]] در کنار قبور صلحا، بخاطر برخورداری از عنایت الهی چنین استدلالی نقل شده است: الا یری ان مرقد اسماعیل فی الحجر فی المسجد الحرام والصلاة فیه أفضل <ref>بحار الانوار، ج 82، ص 56</ref>; مگر ملاحظه نمیشود که قبر اسماعیل در حجر داخل [[مسجد الحرام]] است، و [[نماز]] در آن برتر از جای دیگر است. | ||
خط ۹۳: | خط ۸۶: | ||
این ترجمه، بنا بر ناقصه بودن کان است. احتمال تصحیف و زیادتی کلمه اسود علاوه بر آن که مشکل را حل نمیکند، با ملاحظه نسخ متعدد کتاب مردود است، البته اگر دلیلی بیابیم که به هنگام بنای کعبه، حجرالأسود در محل حجر اسماعیل مدفون بود، و پس از استخراج آن توسط ابراهیم، در رکن اسود (شرقی) قرار داده شد اختلافی بین کلام مسعودی با دیگران به وجود نمیآمد; چه آن که در آن صورت معنای کلام وی اینگونه میشد: اسماعیل در همان جایی که قبلا حجر الأسود بود ـ یعنی حِجْر ـ دفن گردید لیکن دلیلی بر این سخن یافت نشد، در این مورد آنچه که از روایات استفاده میشود، دو امر است: | این ترجمه، بنا بر ناقصه بودن کان است. احتمال تصحیف و زیادتی کلمه اسود علاوه بر آن که مشکل را حل نمیکند، با ملاحظه نسخ متعدد کتاب مردود است، البته اگر دلیلی بیابیم که به هنگام بنای کعبه، حجرالأسود در محل حجر اسماعیل مدفون بود، و پس از استخراج آن توسط ابراهیم، در رکن اسود (شرقی) قرار داده شد اختلافی بین کلام مسعودی با دیگران به وجود نمیآمد; چه آن که در آن صورت معنای کلام وی اینگونه میشد: اسماعیل در همان جایی که قبلا حجر الأسود بود ـ یعنی حِجْر ـ دفن گردید لیکن دلیلی بر این سخن یافت نشد، در این مورد آنچه که از روایات استفاده میشود، دو امر است: | ||
# بر طبق نقل از [[علل الشرائع]] از ا[[میرالمؤمنین(ع)]] ابراهیم بواسطه [[وحی الهی]] و با کمک فرزندش اسماعیل، [[حجرالاسود]] را از کوه [[ابو قبیس]] استخراج کرد. <ref>بحارالانوار، ج 99، ص 217، ح 1</ref> | |||
# | |||
# بر حسب نقل تفسیر [[علی بن ابراهیم قمی]]، اسماعل حجرالأسود را از ذی طوی نقل داده و بعد از بالا رفتن به آسمان، ابراهیم آن را اخذ کرد. <ref>تفسیر القمی، ج 1، ص 62، از او بحارالانوار ج 99، ص 38، ح 15</ref> بنابراین، آن توجیه کار ساز نیست. | |||
# | |||
و اگر کان را تامه بگیریم; همانگونه که برخی از نسخههای مروج الذهب نیز این احتمال را تقویت میکند ـ معنای عبارت مسعودی چنین میشود: وی در آن جایی که حجر الأسود است دفن گردید. در جای دیگر کتاب اینگونه آمده است: | و اگر کان را تامه بگیریم; همانگونه که برخی از نسخههای مروج الذهب نیز این احتمال را تقویت میکند ـ معنای عبارت مسعودی چنین میشود: وی در آن جایی که حجر الأسود است دفن گردید. در جای دیگر کتاب اینگونه آمده است: | ||