۸۶٬۲۵۵
ویرایش
کتابشناسی علم أنساب «نسخه های خطی» (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۷ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۰۷
، ۱۷ ژانویهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - 'میتوان' به 'میتوان'
جز (جایگزینی متن - 'بی تردید' به 'بی‌تردید') |
جز (جایگزینی متن - 'میتوان' به 'میتوان') |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== درآمد == | == درآمد == | ||
نسب نگاری گرچه پیشینه ای پیش از اسلام دارد اما بعداز ظهور [[اسلام]] بدست مسلمانان به جهات مختلف مورد توجه قرار گرفت و کتاب‌های مختلفی درباره آن نوشته شد. با بررسی ای که محققان در مورد پیشگامان درعرصه انساب‌نگاری انجام داده‌اند | نسب نگاری گرچه پیشینه ای پیش از اسلام دارد اما بعداز ظهور [[اسلام]] بدست مسلمانان به جهات مختلف مورد توجه قرار گرفت و کتاب‌های مختلفی درباره آن نوشته شد. با بررسی ای که محققان در مورد پیشگامان درعرصه انساب‌نگاری انجام داده‌اند میتوان دریافت که هرچند برخی اولین مسلمان که به ثبت و ضبط انساب عنایت داشت، ابونصر محمد بن سائب کلبی (د 146ق) از اصحاب [[امام محمد باقر (ع)]] و امام جعفر صادق (ع) می‌دانند، اما ظاهرا وی گرچه از نسابین مطرح عصر خود بود اما شخصاً به تدوین انساب اقدام نکرده و کتابی به نام او در منابع ثبت نگردیده است. | ||
اما فرزند او هشام بن محمد کلبی (د 204 ق) حدود ده کتاب چون "جمهره " و " الفرید " و" الملوکی " در انساب نگاشته است. امااو نیز اولین نسب نگار مسلمان به شمار نمی‌آید زیرا هم زمان و حتی قبل از او کسانی مانند محمّدبن مسلم شهاب زُهری (د 124ق) نویسنده کتاب" نسب قومه " و سحیم بن حفص معروف به ابوالیقظان نسابه (د ۱۹۰ق) مؤلف کتاب‌های " النسب الکبیر" و " نسب خندف و اخبارها " و مؤرج بن عمرو سدوسی بصری (د ۱۹۵ق) مؤلف کتاب‌های " نسب قریش و جماهیر قبایل "، به تدوین انساب پرداخته‌اند؛ | اما فرزند او هشام بن محمد کلبی (د 204 ق) حدود ده کتاب چون "جمهره " و " الفرید " و" الملوکی " در انساب نگاشته است. امااو نیز اولین نسب نگار مسلمان به شمار نمی‌آید زیرا هم زمان و حتی قبل از او کسانی مانند محمّدبن مسلم شهاب زُهری (د 124ق) نویسنده کتاب" نسب قومه " و سحیم بن حفص معروف به ابوالیقظان نسابه (د ۱۹۰ق) مؤلف کتاب‌های " النسب الکبیر" و " نسب خندف و اخبارها " و مؤرج بن عمرو سدوسی بصری (د ۱۹۵ق) مؤلف کتاب‌های " نسب قریش و جماهیر قبایل "، به تدوین انساب پرداخته‌اند؛ | ||
اما در این که هشام (د ۲۰۴ق) اولین نسب نگار شیعه ومجدد علم نسب وموسس مکتب عراق در نسب شناسی می‌باشد، هیچ تردیدی وجود ندارد. هشام حتی پا را فراتر از انساب آدمی گذاشته وبه تحقیقات کارشناسانه درباره برخی حیوانات ارائه داده است وکتاب " انساب الخیل فی الجاهلیه والاسلام " را تدوین کرده است. | اما در این که هشام (د ۲۰۴ق) اولین نسب نگار شیعه ومجدد علم نسب وموسس مکتب عراق در نسب شناسی می‌باشد، هیچ تردیدی وجود ندارد. هشام حتی پا را فراتر از انساب آدمی گذاشته وبه تحقیقات کارشناسانه درباره برخی حیوانات ارائه داده است وکتاب " انساب الخیل فی الجاهلیه والاسلام " را تدوین کرده است. | ||
از آغاز رشد تدوین کتب انساب بسیاری از دانشمندان وارد این عرصه شدند وآثار بسیاری را بجا گذاشته‌اند. بخشی از این آثار به همت محققین به چاپ رسیده و بخش دیگر هنوز به زیور چاپ مزین نشده‌اند و در کنج کتابخانه‌ها باقی مانده‌اند. بجاست که از زحمات علامه دوران، حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (ره)یاد کنیم. ایشان با احیای کتاب‌های اصیل نسب شناسی، در باز سازی این دانش درعصر ما و احیای علم انساب شیعی، نقش بسزایی ایفا کردند | از آغاز رشد تدوین کتب انساب بسیاری از دانشمندان وارد این عرصه شدند وآثار بسیاری را بجا گذاشته‌اند. بخشی از این آثار به همت محققین به چاپ رسیده و بخش دیگر هنوز به زیور چاپ مزین نشده‌اند و در کنج کتابخانه‌ها باقی مانده‌اند. بجاست که از زحمات علامه دوران، حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (ره)یاد کنیم. ایشان با احیای کتاب‌های اصیل نسب شناسی، در باز سازی این دانش درعصر ما و احیای علم انساب شیعی، نقش بسزایی ایفا کردند | ||
بی‌تردید کتابشناسی ورصد. های صورت گرفته در این عرصه | بی‌تردید کتابشناسی ورصد. های صورت گرفته در این عرصه میتواند به پژوهشگران در تحقیقات وایجاد آثار جدید کمک فراوانی داشته باشد. | ||
در باب کتابشناسی علم انساب تاکنون چند پژوهش و تحقیق انجام گرفته است: | در باب کتابشناسی علم انساب تاکنون چند پژوهش و تحقیق انجام گرفته است: | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
5- بعضی از کلمات اختصاری که درمشخصات نسخه‌های خطی بکار رفته است بدین قرار است: | 5- بعضی از کلمات اختصاری که درمشخصات نسخه‌های خطی بکار رفته است بدین قرار است: | ||
ش = شماره نسخه، ص = صفحه، ب = برگ، ق = قرن مثل (ق13)، ق = قمری مثل (1350ق)، س = سال | ش = شماره نسخه، ص = صفحه، ب = برگ، ق = قرن مثل (ق13)، ق = قمری مثل (1350ق)، س = سال | ||
6- از فوائد این پژوهش | 6- از فوائد این پژوهش میتوان به امور ذیل اشاره کرد | ||
الف- تکمیل حلقه مفقوده کتابشناسی‌های پیشین که بیشتر در حوزه آثار چاپی عربی وفارسی انجام گردیده است. بدین ترتیب با اضافه کردن اطلاعات نسخه شناسی کتب انساب، راه برای انجام پژوهشی جامع درحوزه علم انساب هموار میگردد. | الف- تکمیل حلقه مفقوده کتابشناسی‌های پیشین که بیشتر در حوزه آثار چاپی عربی وفارسی انجام گردیده است. بدین ترتیب با اضافه کردن اطلاعات نسخه شناسی کتب انساب، راه برای انجام پژوهشی جامع درحوزه علم انساب هموار میگردد. | ||
ب-اطلاع رسانی ومعرفت افزایی نسبت به نسخه‌های خطی کتبیا رسائلی که تاکنون چاپ نشده‌اند و این خود راهی است برای هموار کردن چاپ آنها براساس نسخه‌های موجود. | ب-اطلاع رسانی ومعرفت افزایی نسبت به نسخه‌های خطی کتبیا رسائلی که تاکنون چاپ نشده‌اند و این خود راهی است برای هموار کردن چاپ آنها براساس نسخه‌های موجود. | ||