۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'انسانها' به 'انسانها') |
جز (جایگزینی متن - 'هستی شناسی' به 'هستیشناسی') |
||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
== خاستگاه و ریشههای شرک جلی و خفی == | == خاستگاه و ریشههای شرک جلی و خفی == | ||
ریشهها و خاستگاه شرک را باید در بینش و نگرش نادرست مشرکان جست؛ زیرا اگر انسان شناخت دقیق و کامل از | ریشهها و خاستگاه شرک را باید در بینش و نگرش نادرست مشرکان جست؛ زیرا اگر انسان شناخت دقیق و کامل از هستیشناسی و خداشناسی داشت، هرگز گرفتار انواع شرک حتی شرک خفی نمیشد؛ اما افکار و عقایدی که شخص مشرک بدان گرفتار است، او را به سوی انواع شرک سوق میدهد. از همین رو خدا به حوزه هستیشناسی و خداشناسی توجه میدهد تا معلوم شود که چرا گرفتار شرک میشویم و چگونه میتوانیم از آن نجات یافته و به توحید کامل و محض برسیم. | ||
== مهمترین عوامل شرک == | == مهمترین عوامل شرک == | ||
=== جهالت علمی === | === جهالت علمی === | ||
ناآگاهی به عظمت خدا و نقش او در تدبیر هستی، موجب شرک است؛ یعنی کسانی که از عقل و علم بهرهای نبرده اند، دچار شرک میشوند. البته انسان ممکن است خود اهل تعقل کامل نباشد، ولی میتواند با عقلاء ارتباط داشته و از نقل آنان بهرهمند شود و با همان عقلی که خدا به او داده، نسبت به حوزههای | ناآگاهی به عظمت خدا و نقش او در تدبیر هستی، موجب شرک است؛ یعنی کسانی که از عقل و علم بهرهای نبرده اند، دچار شرک میشوند. البته انسان ممکن است خود اهل تعقل کامل نباشد، ولی میتواند با عقلاء ارتباط داشته و از نقل آنان بهرهمند شود و با همان عقلی که خدا به او داده، نسبت به حوزههای هستیشناسی و خداشناسی تفکر داشته باشد. به هر حال، جهل عقلی و جهل علمی عاملی برای شرک انسان است<ref>سوره زمر، آیه 64؛ نحل، آیه 75؛ قصص، آیات 71 و 72؛ بقره، آیه 165.</ref>. جهل و ناآگاهی انسان نسبت به قدرت<ref>سوره بقره، آیه 165.</ref>، تدبیر<ref>سوره صافات، آیات 85 تا 87.</ref> خدا و مانند آنها. فقدان شناخت حقایق و عدم علم از مهمترین عوامل شرک ورزی در انسان است<ref>انعام، آیات 22 و 25 و 108.</ref> و حتی مومنان به همین سبب فقدان شناخت کامل است که گرفتار شرک خفی میشوند. | ||
بسیاری از مردم به سبب اینکه قدرت تشخیص و شناخت کمی دارند، بر اساس آن رفتار میکنند و این گونه است که به جای پیروی از حق و رهبران حق، دنبال باطل و رهبران باطل میروند. البته برخی نیز از فقدان رهبری در زمان ومکانی خاص سوءاستفاده کرده و مردمان را به جای آب به سوی سراب میکشانند؛ چنانکه سامری این کار را با امت [[حضرت موسی|موسی(علیه السلام)]] کرد<ref>سوره بقره، آیه 52 و 95.</ref>. خدا بارها به مومنان هشدار میدهد که از هر کسی پیروی نکنند؛ زیرا برخی از همین کسانی که به ظاهر عالمان دینی هستند ممکن است کارگزاران [[شیطان]] باشند؛ چنانکه احبار و رهبان [[یهودی]] و [[مسیحی]] این گونه هستند<ref>سوره توبه، آیات 30 و 31.</ref> و کسانی که کورکورانه از آنان تقلید میکنند و فرمانها و سخنان آنان را به عقل سلیم و وحی قطعی ارجاع نمیدهند، گرفتار شرک میشوند. (همان) این گونه است که به جای ولایت الله گرفتار ولایت شیطانی و طاغوتی میشوند<ref>سوره نساء، آیه 119؛ سوره انعام، آیه 14.</ref>. | بسیاری از مردم به سبب اینکه قدرت تشخیص و شناخت کمی دارند، بر اساس آن رفتار میکنند و این گونه است که به جای پیروی از حق و رهبران حق، دنبال باطل و رهبران باطل میروند. البته برخی نیز از فقدان رهبری در زمان ومکانی خاص سوءاستفاده کرده و مردمان را به جای آب به سوی سراب میکشانند؛ چنانکه سامری این کار را با امت [[حضرت موسی|موسی(علیه السلام)]] کرد<ref>سوره بقره، آیه 52 و 95.</ref>. خدا بارها به مومنان هشدار میدهد که از هر کسی پیروی نکنند؛ زیرا برخی از همین کسانی که به ظاهر عالمان دینی هستند ممکن است کارگزاران [[شیطان]] باشند؛ چنانکه احبار و رهبان [[یهودی]] و [[مسیحی]] این گونه هستند<ref>سوره توبه، آیات 30 و 31.</ref> و کسانی که کورکورانه از آنان تقلید میکنند و فرمانها و سخنان آنان را به عقل سلیم و وحی قطعی ارجاع نمیدهند، گرفتار شرک میشوند. (همان) این گونه است که به جای ولایت الله گرفتار ولایت شیطانی و طاغوتی میشوند<ref>سوره نساء، آیه 119؛ سوره انعام، آیه 14.</ref>. | ||
=== جهالت عقلی === | === جهالت عقلی === | ||
بی خردی و تعقّل نکردن در عقیده خود، زمینهساز شرک ورزی است؛ زیرا چنانکه گفته شد، عقل و علم، انسان را نسبت به | بی خردی و تعقّل نکردن در عقیده خود، زمینهساز شرک ورزی است؛ زیرا چنانکه گفته شد، عقل و علم، انسان را نسبت به هستیشناسی و خداشناسی به واقعیتهایی میرساند که عامل رهایی از شرک است؛ چرا که عاقل عالم درمییابد که هستی، همه مظاهر نورالله است و این مشیت و اراده الهی است که بر همه هستی سلطه دارد و همه چیز و همه کس در راستای اراده و مشیت الهی فعالیت میکنند و هیچ چیزی جدا از مشیت و اراده او نیست<ref>سوره بقره، آیه 170؛ هود، آیات 50 و 51؛ سوره انبیاء، آیات 66 و 67؛ سوره فرقان، آیات 43 و 44.</ref>. | ||
=== سفاهت و فقدان رشد === | === سفاهت و فقدان رشد === |