جمهوری آذربایجان: تفاوت میان نسخه‌ها

==شهرهای بزرگ==

باکو)این شهر پایتخت جمهوری آذربایجان است و در جنوب غربی شبه جزیره «آبْشِرُون» قرار دارد. این شهر در قدیم به «بادکوبه» موسوم بوده و در حال حاضر به زبان ترکی به آن «باکی» گفته می‎شود.

ب) گنجه: این شهر دومین شهر بزرگ و از مهم‎ترین مراکز صنعتی آذربایجان است .

ج) نخجوان: این شهر مرکز خودمختار جمهوری نخجوان است و در شمال دریاچه سدارس، در نزدیکی مرز ایران واقع شده‎ است. در منابع قدیمی از آن به «نشوی» و «نخچوان» نیز یاد شده است.این منطقه طبق برخی روایات نخستین استراحتگاه حضرت نوح(علیه‌السلام) پس از طوفان نوح بوده و بر طبق همین روایات محل وفات حضرت نوح(علیه‌السلام) نیز در این نواحی است. به همین دلیل، قلعه‎ای که در کنار شهر نخجوان قرار دارد، زیارتگاه مسلمانان و مسیحیان است.

==دین و یا مذاهب اسلامی==

جمهوری آذربایجان 97% مسلمان دارد. 83% شیعه، 14% سنی و 3% هم غیر مسلمان‌اند. همه شیعیان جمهوری آذربایجان دوازده‌امامی هستند. اهل‌سنت نیز اغلب حنفی و البته اندکی حنبلی‌اند.

==زبان رسمی==

ترکی آذربایجانی (زبان رسمی) زبانهای روسی، ارمنی، کردی ،تالشی، عبری و لزگی نیز صحبت می‌شود.

==جریانات فعال دینی - مذهبی==

===الف) شیعیان===

===اهل‌سنت===

اهل‌سنت در اقلیت‌اند. اکثریت آنان حنفی، و تعدادی هم حنبلی‌ هستند.

2. وهابیون(سلفی ها)

سلفی ها در همه عرصه‌ها حضور دارند و بسیار هم تأثیرگذارند. آنان در میان معلمان دانشگاه، دانشجویان، ورزشکاران برجسته (مثلاً تیم ملی کشتی آزاد)، طبیبان، کارگران و بیکاران، کار تبلیغی می‌کنند. جوانان و افراد تحصیل‌کرده بیشتر و زودتر به آنان گرایش می‌یابند. آنان درباره تمام اعتقادات شیعه، از نماز، صوم تا دفن و…، شبهه وارد می‌کنند و بر ضعف اعتقاد شیعیان فقط از قرآن دلیل می‌آورند. در ظاهر خوشرفتارند و از اسم وهابی چندان خوششان نمی‌آید، ولی همه اعتقادات و اعمال وهابی را انجام می‌دهند. چون مردم وهابیون را دوست ندارند، از این رو می‌گویند ما وهابی نیستیم، بلکه سنی هستیم. رئیس و امام آنان فردی آذری است که پنج سال در مدینه تحصیل‌کرده است. نام او «قامت سلیمان» است و پیروان بسیار هم در اطراف خود دارد. او امام مسجد ابوبکر (باکو) است و شاگردان بسیار دارد. وهابیان مدارس بسیاری دارند، ولی چون فعالیت آنان از طرف دولت ممنوع شده است، مخفی کار می‌کنند. با این حال، آنان اغلب اوقات آزاد و آشکار به اسم سنی حنبلی (نه وهابی) ولی با اعتقادات وهابی به تبلیغ می‌پردازند.

=== مسیحیت===

بهاییت در جمهوری آذربایجان به عنوان اقلیت مذهبی شناخته شده است و تعدادشان بسیار کم است. ولی به خاطر حمایت بعضی از کشورهای غربی، آیین خود را به آسانی تبلیغ می‌کنند و کتابهای منتشر شده را مجانی بین مردم پخش می‌کنند. باید در نظر گرفت که فعالیت آنان در چهار چوب قوانین مربوط است.

==نظام حکومتی==

==نظام اقتصادی==

تولید ناخالص داخلی Nom.: بلیون $۴۵.۵۹ (۲۰۱۹)

طبق آمار به‌دست آمده در سال ۲۰۱۳ سهم عمده‌ای از بودجه اقتصادی شهرهای این کشور در بخش صنعت ۴/۸۸%، در ساختمان ۹/۷۱%، در کشاورزی ۸/۹۹%، در تجارت ۲/۹۹% و در حمل‌ونقل ۴/۷۱% توسط بخش خصوصی تأمین می‌شود. این شاخص‌ها نشان‌دهنده موفقیت برنامه‌های خصوصی‌سازی اقتصادی بوده است. از سال ۲۰۰۳ تا کنون، نرخ برابری منات در برابر دلار تقویت شده و پول ملی، از قدرت باثباتی برخوردار شده است. در سال ۲۰۰۷ در آذربایجان حدود ۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم در مناطق شهری صورت گرفته که در منطقه بی‌سابقه بوده است.

بودجه سالانه دولت (میلیارد دلار)=( ۲۰۱۲ ) درآمد: ۶۹/۱۲ و هزینه: ۶/۱۵

میزان صادرات به جهان(میلیارد دلار)=( ۲۰۱۲ )= ۳/۲۱

میزان واردات از جهان(میلیارد دلار)=( ۲۰۱۲ )= ۶/۶

درصد رشد تولیدات صنعتی( ۲۰۱۲ )= ۶

شرکای عمده تجاری در زمینه صادرات( ۲۰۱۲ )= ایتالیا، آمریکا، آلمان، فرانسه، چک، کانادا

==چهره های (دینی، سیاسی) شاخص==

1-الویه عباس آوا: مشاور روابط بین المللی،چند فرهنگ گرایی و امور دینی دفتر ریاست جمهوری

8- الدنیز قلی اف': رییس جمعیت روشنفكری جمهوری آذربایجان

10جیحون محمد اف: رئیس دانشگاه الهیات آذربایجان

13- الله شکور پاشازاده: رئیس اداره مسلمانان قفقاز

16- قامت سليمانف: رهبر سلفي های آذربایجان

==نهادهای مذهبی دولتی==

===اداره روحانیت مسلمان قفقاز===

این نهاد را دولت در سال ۲۰۰۱ با هدف تعقیب و تنظیم مؤثر تر فعالیت‌های دینی در آذربایجان تأسیس کرد. وظیفه سازمان، ثبت رسمی و نظارت بر تشکیلات دینی (مانند مساجد و کلیساها)، گروه های دینی و سازمان‌های دینی غیر دولتی فعالیت‌های آن‌ها در آذربایجان است.

===وزارت امنیت===

تقریباً سه نهاد رسمی دولتی در امور دینی ـ مذهبی جمهوری آذربایجان فعال و در محیط سیاسی جریان‌های اسلامی آذربایجان تأثیر گذارند. «اداره روحانیت مسلمان قفقاز» که از سال ۱۹۸۰ در باکو به رهبری شیخ الاسلام الله شکور پاشازاده اداره می‌شود، قدیمی‌ترین نهاد دینی آذربایجان و منطقه محسوب می‌شود. فلسفه وجودی این اداره که در دوره تزارهای روس بنای اصلی آن نهاده شد، کنترل گرایش‌های دینی مسلمانان و دولتی کردن  دین اسلام توسط روس‌ها بود و در دوره اتحاد جماهیر شوروی نیز به رغم ماهیت الحادی و اته ئیستی نظام کمونیستی، این اداره پابرجا بود.

نهاد دولتی دیگر «کمیته دولتی امور تشکل‌های دینی» است. دولت آذربایجان در سال ۲۰۰۱ مؤسسه ای سکولار به نام «کمیته دولتی رسیدگی به سازمان‌های دینی» را با هدف تعقیب و تنظیم مؤثر تر فعالیت‌های دینی در آذربایجان تأسیس کرد. وظیفه سازمان، ثبت رسمی و نظارت بر تشکیلات دینی (مانند مساجد و کلیساها)، گروه های دینی و سازمان‌های دینی غیر دولتی فعالیت‌های آن‌ها در آذربایجان است. این کمیته در ابتدای کار به فاصله اندکی، حدود ۲۰۰۰ مسجد، کلیسا  و مؤسسه سازمان دینی را ثبت کرد.[۲۶] هم چنین ابتدای سال ۲۰۰۶ نزدیک به ۳۴۱ سازمان دینی به وسیله کمیته مذکور ثبت شد که ۲۹ گروه از آن‌ها گرایش غیر اسلامی داشتند. کمیته دولتی رسیدگی به امور مؤسسات و سازمان‌های دینی در زمینه  کنترل چاپ و نشر متون دینی و تعقیب ورود و توزیع متون دینی اختیاراتی گسترده دارد. علاوه بر این، کمیته مذکور می‌تواند فعالیت‌های گروه های دینی نقض قانون را به حال تعلیق درآورد. بعضی از مواد و شروط قانونی و تبصره، دولت را قادر می‌سازد گروه های مذهبی را تحت نظم درآورد. از جمله می‌توان به قانون ثبت سازمان‌های دینی اشاره کرد که موجب نظم در برنامه گروه های دینی، شامل مراسم عبادی فرقه‌ها و کنترل کمیته دولتی رسیدگی بر امور مؤسسات دینی بر آن‌ها می‌شود.

نهاد دولتی سوم که در امور دینی دخالت می‌کند، وزارت امنیت ملی است. مسأله کنترل دولت بر امور حاد و بحرانی مرتبط با دین، تأسیس تشکیلات سومی به نام «وزارت امنیت ملی» را ضروری ساخت. این وزارتخانه نظارت مساجد، سازمان‌های دینی و خانه های تیمی گروه های اسلامی زیر زمینی را بر عهده دارد. اعمال فشار و کنترل بر مساجد، گروه های اسلامی و زیر زمینی را مجبور کرده است ملاقات‌های خود را سرّی و در خانه های شخصی انجام دهند. ورود نیروهای قانونی دولت به خانه‌ها با هدف جنگیدن با افراطی گری اسلامی از مواردی بود که گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل در زمینه آزادی عقیدتی (مارس ۲۰۰۶  ) به آن توجه نشان داد. [۲۷]