۸۷٬۱۹۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
== پیش از حکومت == | == پیش از حکومت == | ||
اِبْراهیمِبْنِ اَغْلَب، ابواسحاق ابراهیم بن بن اغلب بن سالم بن عَقال تمیمی <ref> 196 ق/812 م</ref>، بنیانگذار سلسلهٔ اغلبیان، نخستین خاندانی که در شمال [[افریقا]] دولتی تأسیس کردند. او در سال ۸۵۲ م /۲۳۷ ق در قیروان کشور [[تونس]] به دنیا آمد. | اِبْراهیمِبْنِ اَغْلَب، ابواسحاق ابراهیم بن بن اغلب بن سالم بن عَقال تمیمی <ref> 196 ق/812 م</ref>، بنیانگذار سلسلهٔ اغلبیان، نخستین خاندانی که در شمال [[افریقا]] دولتی تأسیس کردند. او در سال ۸۵۲ م /۲۳۷ ق در قیروان کشور [[تونس]] به دنیا آمد. | ||
خط ۴۳: | خط ۴۲: | ||
اگرچه گفتهاند که ظهور ابن اغلب در حوادث افریقیه با خدمت او در سپاه بنی مهلب آغاز شد و بهرغم بدسگالی فضل با ابراهیم همان جا در حملهٔ "علاءبن سعید" برای سرکوب "ابنجارود" که بر "فضل مهلبی" شوریده بود شرکت جست <ref>عبدالرزاق، 21</ref>، ولی به نظر میرسد که او پس از ورود "هرثمه" به افریقیه بهطور جدی و رسمی در صحنهٔ سیاسی و نظامی ظاهر شده باشد. | اگرچه گفتهاند که ظهور ابن اغلب در حوادث افریقیه با خدمت او در سپاه بنی مهلب آغاز شد و بهرغم بدسگالی فضل با ابراهیم همان جا در حملهٔ "علاءبن سعید" برای سرکوب "ابنجارود" که بر "فضل مهلبی" شوریده بود شرکت جست <ref>عبدالرزاق، 21</ref>، ولی به نظر میرسد که او پس از ورود "هرثمه" به افریقیه بهطور جدی و رسمی در صحنهٔ سیاسی و نظامی ظاهر شده باشد. | ||
در آن روزگار به سبب آشوبهای مستمر در [[مغرب]] که به مرکزی برای | در آن روزگار به سبب آشوبهای مستمر در [[مغرب]] که به مرکزی برای فعالیتهای ضد عباسی [[خوارج]] بدل گشته بود، نیز کوششهای اعرابی چون فرزندان "عبیدهبن عقبه بن نافع"، و "تمامبن تمیم" و "سلیمان ابن حمید الغافقی" و بسیاری دیگر که نیاکانشان در آغاز فتح [[مغرب]] از سوی مسلمانان به آن سامان پای گذارده بودند و طبعاً خود را برای حکومت سزاوارتر از والیانی که از سوی خلیفهٔ [[بغداد]] منصوب میشدند، میدانستند، و همچنین به سبب گسترش نفوذ [[ادریسیان]] در [[مغرب]] که خواستار تشکیل دولت [[علویان]] بودند، نزدیک بود که این منطقهٔ مهم از زیر نفوذ سیاسی [[بغداد]] خارج گردد و والیانی که پیدرپی از سوی [[خلفای عباسی]] مأمور استقرار نفوذ [[خلافت]] در آن سرزمین میشدند، نه تنها توفیق چندانی نمییافتند، بلکه با شورشهای بزرگی که گاه موجب قتل خود آنان میشد، روبهرو میگشتند، چنانکه "فضل ابن روحبن حاتم امیر مهلبی" افریقیه جان بر سر حکومت خویش باخت و [[هارونالرشید]] بلافاصله "هرثمهبن اعین" را برای فرو نشاندن آتش شرش به مغرب گسیل داشت. (179 ق/795 م) | ||
هرثمه دو سال و نیم در آن دیار ماند و در سال 181 ق از هارون برای ادامة کار پوزش خواست. هارون نیز برادر رضاعی خود "محمدبن مقاتل العَکی" را به حکومت افریقیه گمارد. <ref>ابن اثیر، 6/154، ابن عذاری، 1/80</ref> | هرثمه دو سال و نیم در آن دیار ماند و در سال 181 ق از هارون برای ادامة کار پوزش خواست. هارون نیز برادر رضاعی خود "محمدبن مقاتل العَکی" را به حکومت افریقیه گمارد. <ref>ابن اثیر، 6/154، ابن عذاری، 1/80</ref> | ||
خط ۶۴: | خط ۶۳: | ||
== دوران زمامداری == | == دوران زمامداری == | ||
شکست تمّام و چیرگی ابن مقاتل، مردم را بیش از پیش ناخشنود ساخت، تا آنجا که ابراهیم را که اینک نفوذ و نیرویی بزرگ یافته بود واداشتند تا [[خلیفه]] را از این معنا آگاه کند و خود را نامزد حکومت افریقیه سازد. <ref>ابن اثیر، 6/155؛ ابن خلدون، 4/419</ref> ابراهیم علاوه بر این کار، به خلیفه پیشنهاد کرد که به جای 000`100 دیناری که هر ساله از مصر برای حکومت افریقیه میرسید 000`40 دینار بیشتر نفرستند. <ref>ابن اثیر، 6/155؛ قس: یعقوبی، 2/412</ref> | شکست تمّام و چیرگی ابن مقاتل، مردم را بیش از پیش ناخشنود ساخت، تا آنجا که ابراهیم را که اینک نفوذ و نیرویی بزرگ یافته بود واداشتند تا [[خلیفه]] را از این معنا آگاه کند و خود را نامزد حکومت افریقیه سازد. <ref>ابن اثیر، 6/155؛ ابن خلدون، 4/419</ref> ابراهیم علاوه بر این کار، به خلیفه پیشنهاد کرد که به جای 000`100 دیناری که هر ساله از مصر برای حکومت افریقیه میرسید 000`40 دینار بیشتر نفرستند. <ref>ابن اثیر، 6/155؛ قس: یعقوبی، 2/412</ref> | ||
خط ۷۵: | خط ۷۳: | ||
وی در آن جا از سوی "داوود قیروانی" کاتب خود، نامهای از قول هارونالرشید جعل کرد. <ref>ابن ابار، الحلة، 1/94</ref> مبنی بر آنکه [[خلیفه]] مجدداً او را به حکومت افریقیه گمارده است، و خود به ابراهیم فرمان داد که به زاب بازگردد و طی نامهای از "سهل بن حاجب تمیمی" خواست که به نیابت از او رشتة کارها را در دست گیرد. ابراهیم نیز در اواسط ربیعالاول 184 ق/آوریل 800 م شهر را به قصد زاب ترک گفت، اما این خبر، هارون را خشمناک ساخت و رسول فرستاد و حکومت ابراهیم را بر افریقیه تأیید کرد. <ref>العیون، 3/302، 303</ref> | وی در آن جا از سوی "داوود قیروانی" کاتب خود، نامهای از قول هارونالرشید جعل کرد. <ref>ابن ابار، الحلة، 1/94</ref> مبنی بر آنکه [[خلیفه]] مجدداً او را به حکومت افریقیه گمارده است، و خود به ابراهیم فرمان داد که به زاب بازگردد و طی نامهای از "سهل بن حاجب تمیمی" خواست که به نیابت از او رشتة کارها را در دست گیرد. ابراهیم نیز در اواسط ربیعالاول 184 ق/آوریل 800 م شهر را به قصد زاب ترک گفت، اما این خبر، هارون را خشمناک ساخت و رسول فرستاد و حکومت ابراهیم را بر افریقیه تأیید کرد. <ref>العیون، 3/302، 303</ref> | ||
ابراهیم در مقام حکومت افریقیه با دستگیری بسیاری از مخالفان و فرستادن آنان به نزد خلیفه <ref>ابن اثیر، 6/156</ref> کوشید تا آتش | ابراهیم در مقام حکومت افریقیه با دستگیری بسیاری از مخالفان و فرستادن آنان به نزد خلیفه <ref>ابن اثیر، 6/156</ref> کوشید تا آتش شورشهای داخلی را فرو نشاند و سلطه و نفوذ خلافت را در قلمرو خویش گسترش دهد. | ||
وی در اوایل حکومت خویش، در بیرون قیروان، شهرکی ساخت و قصر خویش را در آن جا برپای داشت و آن جا را "عباسیه" نام نهاد و بسیاری از بردگان سودانی را در آن جا به صورت سپاه خصوصی خود به کار گمارد. <ref>بلاذری، همانجا؛ عبدالرزاق، 32</ref> | وی در اوایل حکومت خویش، در بیرون قیروان، شهرکی ساخت و قصر خویش را در آن جا برپای داشت و آن جا را "عباسیه" نام نهاد و بسیاری از بردگان سودانی را در آن جا به صورت سپاه خصوصی خود به کار گمارد. <ref>بلاذری، همانجا؛ عبدالرزاق، 32</ref> | ||
با اینهمه دولت او نیز از | با اینهمه دولت او نیز از شورشهای مخالفان در امان نماند. در سال 186 ق/802 م "حمدیس <ref>یا خریش: ابن ابار، الحلة، 1/104</ref> بن عبدالرحمن کندی" در [[تونس]] بر ابراهیم شورید. | ||
ابراهیم نیز سردار خود "عمران بن مخلد" یا "مجالد" <ref>ابن اثیر، 6/156، 235؛ بلاذری، همانجا؛ ابن خلدون، 4/419</ref> را به سرکوب او فرستاد. "ابن مخلد" نیز "حمدیس" را درهم شکست و وارد [[تونس]] شد. | ابراهیم نیز سردار خود "عمران بن مخلد" یا "مجالد" <ref>ابن اثیر، 6/156، 235؛ بلاذری، همانجا؛ ابن خلدون، 4/419</ref> را به سرکوب او فرستاد. "ابن مخلد" نیز "حمدیس" را درهم شکست و وارد [[تونس]] شد. | ||
خط ۱۰۶: | خط ۱۰۴: | ||
== فرهنگ و تمدن == | == فرهنگ و تمدن == | ||
ابراهیم بن اغلب را پارهای از مورخان به دانش و شعر و خوش سیرتی و شجاعت ستودهاند. <ref>ابن عذاری، 1/83؛ ابن ابار، الحله، 1/93</ref> و گفتهاند: افریقیه تا آن هنگام امیری عادلتر و سیاستمدارتر و مهربانتر از ابراهیم نداشت. <ref>صفدی، 5/327</ref> و مغربیان او را دوست میداشتند. <ref>ذهبی، 9/129</ref> | ابراهیم بن اغلب را پارهای از مورخان به دانش و شعر و خوش سیرتی و شجاعت ستودهاند. <ref>ابن عذاری، 1/83؛ ابن ابار، الحله، 1/93</ref> و گفتهاند: افریقیه تا آن هنگام امیری عادلتر و سیاستمدارتر و مهربانتر از ابراهیم نداشت. <ref>صفدی، 5/327</ref> و مغربیان او را دوست میداشتند. <ref>ذهبی، 9/129</ref> | ||
خط ۱۱۲: | خط ۱۰۹: | ||
این معنی شاید با نشانههایی از خشونت که در وقایع زندگی او دیده میشود، بیارتباط نباشد، چنانکه وقتی تونسیان بر او شوریدند، به ابن مخلد گفت تا هیچ کس را زنده نگذارد، و گفتهاند که وی نیز 000‘10 تن از شورشیان را از دم تیغ گذراند. <ref>همانجا</ref> | این معنی شاید با نشانههایی از خشونت که در وقایع زندگی او دیده میشود، بیارتباط نباشد، چنانکه وقتی تونسیان بر او شوریدند، به ابن مخلد گفت تا هیچ کس را زنده نگذارد، و گفتهاند که وی نیز 000‘10 تن از شورشیان را از دم تیغ گذراند. <ref>همانجا</ref> | ||
این | این خشونتها میبایست بیشتر ناشی از بیاعتمادی او نسبت به وفاداری مغربیان، خاصه لشکریان محلی باشد که گاه و بیگاه با والیانی که از سوی بغداد تعیین میشدند، به مخالفت بر میخاستند. | ||
این بیاعتمادی که بعدها شدیدتر شد، باعث گشت ابراهیم 000‘4 تن از زنگبان سودانی را به سپاهیگری بخواند و نگهبانی خاص خویش را بدانان بسپارد و آنان را در عباسیه جای دهد. <ref>عبدالوهاب، 3/291</ref> | این بیاعتمادی که بعدها شدیدتر شد، باعث گشت ابراهیم 000‘4 تن از زنگبان سودانی را به سپاهیگری بخواند و نگهبانی خاص خویش را بدانان بسپارد و آنان را در عباسیه جای دهد. <ref>عبدالوهاب، 3/291</ref> | ||
خط ۱۲۲: | خط ۱۱۹: | ||
ابراهیم در روزگار زمامداری خویش مساجد و مدارس و دواوین بسیار تأسیس کرد و تمدن افریقیه در عصر او شکوفا شد و علوم و ادبیات رونق گرفت. <ref>مدنی، 51</ref> | ابراهیم در روزگار زمامداری خویش مساجد و مدارس و دواوین بسیار تأسیس کرد و تمدن افریقیه در عصر او شکوفا شد و علوم و ادبیات رونق گرفت. <ref>مدنی، 51</ref> | ||
ظاهراً پس از بنای عباسیه بود که به گونهٔ امیری مستقل، نمایندهٔ شارلمانی | ظاهراً پس از بنای عباسیه بود که به گونهٔ امیری مستقل، نمایندهٔ شارلمانی پادشاه [[فرانسه]] را با شکوه بسیار به حضور پذیرفت و درخواست او را برای باز پس گرفتن بقایای پیکر یکی از قدیسان [[مسیحی]] به نام سن سیپ رین را که در افریقیه بود، اجابت کرد. <ref>ابن عامر، 119؛ مدنی، 51؛ بروکلمان، 160</ref> | ||
از ابراهیم بن اغلب اشعاری نیز نقل شده است. <ref>ابن ابار، الحله، 1/94، 96، 97</ref> | از ابراهیم بن اغلب اشعاری نیز نقل شده است. <ref>ابن ابار، الحله، 1/94، 96، 97</ref> | ||
خط ۱۵۶: | خط ۱۵۳: | ||
[[رده:شخصیتها]] | [[رده:شخصیتها]] | ||
[[رده: | [[رده:شخصیتهای تاریخی]] |