پرش به محتوا

بررسی نظریه قرائات سبعه در قرآن از منظر فریقین (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'علیهم السلام' به 'علیهم‌السلام'
جز (جایگزینی متن - ' ایه ' به ' آیه ')
جز (جایگزینی متن - 'علیهم السلام' به 'علیهم‌السلام')
خط ۵۷: خط ۵۷:


    
    
ایشان در ادامه به قرائت‌های دیگر غیر مشهور و شاذ نیز اشاره می‌کند. <ref>القرآن فی الاسلام: ص 146-151: والقراء السبعة مع الراویین عنهم هذه أسماؤهم: 1 ابن کثیر مکی والراوی عنه قنبل وبزی یرویان عنه بواسطة واحدة. 2 نافع مدنی والراوی عنه قالون وورش. 3 عاصم کوفی والراوی عنه أبوبکر شعبة بن العیاش وحفص، والقرآن الموجود عند المسلمین الیوم هو بقراءة عاصم هذا بروایة حفص. 4 حمزة کوفی والراوی عنه خلف وخلاد یرویان عنه بواسطة. 5 الکسائی کوفی الراوی عنه دوری وأبوالحارث. 6 أبو عمرو بن العلاء بصری والراوی عنه دوری وسوسی یرویان عنه بواسطة. 7 ابن عامر والراوی عنه هشام وابن ذکوان یرویان عنه بواسطة. وهناک قراءات أخری غیر مشهورة، کالقراءات المذکورة عن بعض الصحابة والقراءات الشاذة التی لم یعمل بها، وقراءات متفرقة توجد فی أحادیث مرویة عن أئمة أهل البیت علیهم السلام، الا أنهم أمروا أصحابهم باتباع القراءات المشهورة</ref>
ایشان در ادامه به قرائت‌های دیگر غیر مشهور و شاذ نیز اشاره می‌کند. <ref>القرآن فی الاسلام: ص 146-151: والقراء السبعة مع الراویین عنهم هذه أسماؤهم: 1 ابن کثیر مکی والراوی عنه قنبل وبزی یرویان عنه بواسطة واحدة. 2 نافع مدنی والراوی عنه قالون وورش. 3 عاصم کوفی والراوی عنه أبوبکر شعبة بن العیاش وحفص، والقرآن الموجود عند المسلمین الیوم هو بقراءة عاصم هذا بروایة حفص. 4 حمزة کوفی والراوی عنه خلف وخلاد یرویان عنه بواسطة. 5 الکسائی کوفی الراوی عنه دوری وأبوالحارث. 6 أبو عمرو بن العلاء بصری والراوی عنه دوری وسوسی یرویان عنه بواسطة. 7 ابن عامر والراوی عنه هشام وابن ذکوان یرویان عنه بواسطة. وهناک قراءات أخری غیر مشهورة، کالقراءات المذکورة عن بعض الصحابة والقراءات الشاذة التی لم یعمل بها، وقراءات متفرقة توجد فی أحادیث مرویة عن أئمة أهل البیت علیهم‌السلام، الا أنهم أمروا أصحابهم باتباع القراءات المشهورة</ref>
   
   
==5-1- نسبت قرائات سبعه با قرائت رائج کنونی:==  
==5-1- نسبت قرائات سبعه با قرائت رائج کنونی:==  
خط ۳۱۰: خط ۳۱۰:
ایشان در ادامه نسبت به لزوم قرائت سوره کامل بعد از حمد درنماز می‌فرماید:
ایشان در ادامه نسبت به لزوم قرائت سوره کامل بعد از حمد درنماز می‌فرماید:


لازم است سوره‌ای جهت قرائت آنتخاب گردد که اختلاف قرائت دران نباشد. <ref>البیان فی تفسیر القرآن ص 167-والحق: ان الذی تقتضیه القاعدة الأولیة، هو عدم جواز القراءة فی الصلاة بکل قراءة لم تثبت القراءة بها من النبی الأکرم - صلی الله علیه وآله وسلم - أو من أحد أوصیائه المعصومین - علیهم السلام -، لان الواجب فی الصلاة هو قراءة القرآن فلا یکفی قراءة شئ لم یحرز کونه قرآنا وقد استقل العقل بوجوب إحراز الفراغ الیقینی بعد العلم باشتغال الذمة، وعلی ذلک فلا بد من تکرار الصلاة بعد القراءات المختلفة أو تکرار مورد الاختلاف فی الصلاة الواحدة، لاحراز الامتثال القطعی، ففی سورة الفاتحة یجب الجمع بین قراءة " مالک "، وقراءة " ملک ". أما السورة التامة التی تجب قراءتها بعد الحمد - بناء علی الأظهر - فیجب لها إما اختیار سورة لیس فیها اختلاف فی القراءة، وإما التکرار علی النحو المتقدم.</ref>
لازم است سوره‌ای جهت قرائت آنتخاب گردد که اختلاف قرائت دران نباشد. <ref>البیان فی تفسیر القرآن ص 167-والحق: ان الذی تقتضیه القاعدة الأولیة، هو عدم جواز القراءة فی الصلاة بکل قراءة لم تثبت القراءة بها من النبی الأکرم - صلی الله علیه وآله وسلم - أو من أحد أوصیائه المعصومین - علیهم‌السلام -، لان الواجب فی الصلاة هو قراءة القرآن فلا یکفی قراءة شئ لم یحرز کونه قرآنا وقد استقل العقل بوجوب إحراز الفراغ الیقینی بعد العلم باشتغال الذمة، وعلی ذلک فلا بد من تکرار الصلاة بعد القراءات المختلفة أو تکرار مورد الاختلاف فی الصلاة الواحدة، لاحراز الامتثال القطعی، ففی سورة الفاتحة یجب الجمع بین قراءة " مالک "، وقراءة " ملک ". أما السورة التامة التی تجب قراءتها بعد الحمد - بناء علی الأظهر - فیجب لها إما اختیار سورة لیس فیها اختلاف فی القراءة، وإما التکرار علی النحو المتقدم.</ref>


نکته پایانی آنکه از منظر ایشان در صورتی که مشروعیت قرائتی خاص از ناحیه معصومین ثابت گردد و یا در عصر آنان متعارف بین مسلمین باشد در اینصورت اکتفا به آن - بدلیل عدم ردع آنان از قرائت خاص و نیز از باب" إقرأ کما یقرأ الناس " إقرؤا کما علمتم " - قطعا صحیح بوده و فقط قرائات شاذ فاقد اعتبار خواهد بود. <ref>جهت تفصیل بیشتر رک به: البیان فی تفسیر القرآن ص 164-168 وأما بالنظر إلی ما ثبت قطعیا من تقریر المعصومین - علیهم السلام - شیعتهم علی القراءة، بأیة واحدة من القراءات المعروفة فی زمانهم، فلا شک فی کفایة کل واحدة منها فقد کانت هذه القراءات معروفة فی زمانهم، ولم یرد عنهم أنهم ردعوا عن بعضها، ولو ثبت الردع لوصل إلینا بالتواتر، ولا أقل من نقله بالآحاد، بل ورد عنهم - علیهم السلام - إمضاء هذه القراءات بقولهم: " إقرأ کما یقرأ الناس " إقرؤا کما علمتم " وعلی ذلک فلا معنی لتخصیص الجواز بالقراءات السبع أو العشر، نعم یعتبر فی الجواز أن لا تکون القراءة شاذة، غیر ثابتة بنقل الثقات عند علماء أهل السنة، ولا موضوعة، أما الشاذة فمثالها قراءة " ملک یوم الدین " بصیغة الماضی ونصب یوم، وأما الموضوعة فمثالها قراءة " إنما خشی الله من عباده العلماء " برفع کلمة الله ونصب کلمة العلماء علی قراءة الخزاعی عن أبی حنیفة. وصفوة القول: أنه تجوز القراءة فی الصلاة بکل قراءة کانت متعارفة فی زمان أهل البیت علیهم السلام</ref>
نکته پایانی آنکه از منظر ایشان در صورتی که مشروعیت قرائتی خاص از ناحیه معصومین ثابت گردد و یا در عصر آنان متعارف بین مسلمین باشد در اینصورت اکتفا به آن - بدلیل عدم ردع آنان از قرائت خاص و نیز از باب" إقرأ کما یقرأ الناس " إقرؤا کما علمتم " - قطعا صحیح بوده و فقط قرائات شاذ فاقد اعتبار خواهد بود. <ref>جهت تفصیل بیشتر رک به: البیان فی تفسیر القرآن ص 164-168 وأما بالنظر إلی ما ثبت قطعیا من تقریر المعصومین - علیهم‌السلام - شیعتهم علی القراءة، بأیة واحدة من القراءات المعروفة فی زمانهم، فلا شک فی کفایة کل واحدة منها فقد کانت هذه القراءات معروفة فی زمانهم، ولم یرد عنهم أنهم ردعوا عن بعضها، ولو ثبت الردع لوصل إلینا بالتواتر، ولا أقل من نقله بالآحاد، بل ورد عنهم - علیهم‌السلام - إمضاء هذه القراءات بقولهم: " إقرأ کما یقرأ الناس " إقرؤا کما علمتم " وعلی ذلک فلا معنی لتخصیص الجواز بالقراءات السبع أو العشر، نعم یعتبر فی الجواز أن لا تکون القراءة شاذة، غیر ثابتة بنقل الثقات عند علماء أهل السنة، ولا موضوعة، أما الشاذة فمثالها قراءة " ملک یوم الدین " بصیغة الماضی ونصب یوم، وأما الموضوعة فمثالها قراءة " إنما خشی الله من عباده العلماء " برفع کلمة الله ونصب کلمة العلماء علی قراءة الخزاعی عن أبی حنیفة. وصفوة القول: أنه تجوز القراءة فی الصلاة بکل قراءة کانت متعارفة فی زمان أهل البیت علیهم‌السلام</ref>


==7- بررسی روایات نزول قرآن به سبعه احرف و نسبت آن با قرائات قراء سبعه == <ref>عمده مباحث این قسمت – با تغییرات مختصر- اضافات و حذف - از کتاب البیان فی تفسیر القرآن ص 191-11 نقل شده است. </ref>
==7- بررسی روایات نزول قرآن به سبعه احرف و نسبت آن با قرائات قراء سبعه == <ref>عمده مباحث این قسمت – با تغییرات مختصر- اضافات و حذف - از کتاب البیان فی تفسیر القرآن ص 191-11 نقل شده است. </ref>
خط ۳۴۱: خط ۳۴۱:


اهل بیت ع از پیامبر ص نقل فرموده آند که:  
اهل بیت ع از پیامبر ص نقل فرموده آند که:  
پیک وحی از جانب خداوند متعال بر من نازل شد که امرالهی بر آن تعلق گرفته است که قرآن را بر یک حرف قرائت کنی. به خداوند متعال عرضه داشتم که دستورت را بر امتم وسعت داده و اسان کن. بار دیگر امر الهی بر قرائت به یک حرف تکرار شد؛ برای بار سوم نیز همین اتفاق افتاد اما در مرحله چهارم خداوند متعال فرمود: می‌توانی قرآن را بر هفت حرف قرائت نمائی نظربه اینکه در زمین از اغاز خلقتش، هفت عالم خلق شده است <ref> همان: عن عیسی بن عبدالله الهاشمی، عن أبیه عن آبائه علیهم السلام قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله: أتانی آت من الله فقال: إن الله عز وجل یأمرک أن تقرأ القرآن علی حرف واحد، فقلت: یا رب وسع علی أمتی فقال: إن الله عز وجل یأمرک أن تقرأ القرآن علی حرف واحد، فقلت: یا رب وسع علی أمتی فقال: إن الله عز وجل یأمرک (أن تقرأ القرآن علی حرف واحد، فقلت یا رب وسع علی أمتی فقال: إن الله یأمرک أن تقرأ القرآن علی سبعة أحرف خلق الله عز وجل فی الأرض منذ خلقها سبعة عالمین</ref>
پیک وحی از جانب خداوند متعال بر من نازل شد که امرالهی بر آن تعلق گرفته است که قرآن را بر یک حرف قرائت کنی. به خداوند متعال عرضه داشتم که دستورت را بر امتم وسعت داده و اسان کن. بار دیگر امر الهی بر قرائت به یک حرف تکرار شد؛ برای بار سوم نیز همین اتفاق افتاد اما در مرحله چهارم خداوند متعال فرمود: می‌توانی قرآن را بر هفت حرف قرائت نمائی نظربه اینکه در زمین از اغاز خلقتش، هفت عالم خلق شده است <ref> همان: عن عیسی بن عبدالله الهاشمی، عن أبیه عن آبائه علیهم‌السلام قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله: أتانی آت من الله فقال: إن الله عز وجل یأمرک أن تقرأ القرآن علی حرف واحد، فقلت: یا رب وسع علی أمتی فقال: إن الله عز وجل یأمرک أن تقرأ القرآن علی حرف واحد، فقلت: یا رب وسع علی أمتی فقال: إن الله عز وجل یأمرک (أن تقرأ القرآن علی حرف واحد، فقلت یا رب وسع علی أمتی فقال: إن الله یأمرک أن تقرأ القرآن علی سبعة أحرف خلق الله عز وجل فی الأرض منذ خلقها سبعة عالمین</ref>


در روایتی دیگر از امام باقر ع نقل شده است که: تفسیر قرآن بر هفت حرف می‌باشد که برخی از آنها مربوط به گذشته و برخی از آنها مربوط به اینده است که علم آن نزد ائمه ع می‌باشد. <ref>بصائر الدرجات ص316 عن زرارة عن أبی جعفر ‌علیه‌السلام قال تفسیر القرآن علی سبعة أحرف منه ما کان و منه ما لم یکن بعد ذلک تعرفه الأئمة </ref>
در روایتی دیگر از امام باقر ع نقل شده است که: تفسیر قرآن بر هفت حرف می‌باشد که برخی از آنها مربوط به گذشته و برخی از آنها مربوط به اینده است که علم آن نزد ائمه ع می‌باشد. <ref>بصائر الدرجات ص316 عن زرارة عن أبی جعفر ‌علیه‌السلام قال تفسیر القرآن علی سبعة أحرف منه ما کان و منه ما لم یکن بعد ذلک تعرفه الأئمة </ref>
خط ۴۱۳: خط ۴۱۳:
ایشان در کتاب ارزشمند " البیان فی تفسیر القرآن " با نگاه مقارن، به بررسی عالمانه و جامع روایات مذکور پرداخته و دیدگاه قائلین به صحت این روایات را بصورت مبسوط مورد نقد قرار داده است. خلاصه نقدهای ایشان به روایات نزول قرآن علی سبعه احرف ونیز اقوال مطرح شده در آن بشرح ذیل می‌باشد:
ایشان در کتاب ارزشمند " البیان فی تفسیر القرآن " با نگاه مقارن، به بررسی عالمانه و جامع روایات مذکور پرداخته و دیدگاه قائلین به صحت این روایات را بصورت مبسوط مورد نقد قرار داده است. خلاصه نقدهای ایشان به روایات نزول قرآن علی سبعه احرف ونیز اقوال مطرح شده در آن بشرح ذیل می‌باشد:


1-مخالفت احادیث مذکور- نزول قرآن علی سبعه احرف- با روایات صحیحه‌ای که از ائمه معصومین علیهم السلام وارد شده است:  
1-مخالفت احادیث مذکور- نزول قرآن علی سبعه احرف- با روایات صحیحه‌ای که از ائمه معصومین علیهم‌السلام وارد شده است:  
ایشان در این رابطه می‌نویسد: مفاد این احادیث با صحیحه زراره که نزول قرآن را بر حرف واحد دانسته و منشا اختلاف در قرائات را راویان می‌داند مخالف است. در روایتی دیگر امام صادق ع قول به نزول قرآن بر سبعه احرف را به دشمنان اسلام نسبت داده و آنرا دروغ می‌داند و اظهار می‌فرماید:. . . ولکنه – قرآن - نزل علی حرف واحد من عند الواحد قرآن. <ref>البیان فی تفسیر القرآن ص177 وهی مخالفة لصحیحة زرارة عن أبی جعفر ‌علیه‌السلام قال:" إن القرآن واحد نزل من عند واحد، ولکن الاختلاف یجئ من قبل الرواة " وقد سأل الفضیل بن یسار أبا عبدالله ‌علیه‌السلام فقال: إن الناس یقولون: إن القرآن نزل علی سبعة أحرف. فقال أبو عبدالله ‌علیه‌السلام: " کذبوا - أعداء الله - ولکنه نزل علی حرف واحد من عند الواحد "</ref>
ایشان در این رابطه می‌نویسد: مفاد این احادیث با صحیحه زراره که نزول قرآن را بر حرف واحد دانسته و منشا اختلاف در قرائات را راویان می‌داند مخالف است. در روایتی دیگر امام صادق ع قول به نزول قرآن بر سبعه احرف را به دشمنان اسلام نسبت داده و آنرا دروغ می‌داند و اظهار می‌فرماید:. . . ولکنه – قرآن - نزل علی حرف واحد من عند الواحد قرآن. <ref>البیان فی تفسیر القرآن ص177 وهی مخالفة لصحیحة زرارة عن أبی جعفر ‌علیه‌السلام قال:" إن القرآن واحد نزل من عند واحد، ولکن الاختلاف یجئ من قبل الرواة " وقد سأل الفضیل بن یسار أبا عبدالله ‌علیه‌السلام فقال: إن الناس یقولون: إن القرآن نزل علی سبعة أحرف. فقال أبو عبدالله ‌علیه‌السلام: " کذبوا - أعداء الله - ولکنه نزل علی حرف واحد من عند الواحد "</ref>


Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۱۸۸

ویرایش