غلاة: تفاوت میان نسخه‌ها

در اصطلاح به افراد و گروه‌هایی می‌گویند که اعتقاد به [[اولوهیت]] [[امام علی (علیه السلام)]] <ref> المقالات و الفرق، ص۲۰؛ مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۸۳</ref> و سایر ائمه (علیه السلام) <ref>اختیار معرفه الرجال، صص۴۸۰و۵۱۸و۵۵۵؛ الفرق بین الفرق، ص۲۲۳</ref> از جمله [[امام صادق (علیه السلام)]] <ref>المقالات و الفرق، ص۵۱و۵۳؛ فرق الشیعه، ص۴۳و۴۴</ref> پیدا کردند و یا قائل به [[نبوت]] آنها شدند. <ref>الفرق بین الفرق، ص۲۲۵٫ البته باید توجه داشت که اندیشه‌های غالیانه فقط در مورد ائمه (علیه السلام) شیعه ابراز نشده است بلکه در میان سایر ادیان و نیز اهل سنت این گونه اندیشه‌ها در مورد رهبران شان وجود دارد. برای اطلاع بیشتر ر. ک. غالیان کاوشی در جریان‌ها و برایندها، نعمت الله صفری، فصل اول.</ref> یا ادعا می‌کردند که فرستاده و رسول خدای مورد ادعای خود هستند. <ref>مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۶۹</ref>

یکی از خطرناک‌ترین و مصیبت‌بارترین اقدامات آنان جعل [[روایات]] با مضامین کفرآمیز و الحادی بود که این روایات را با سند درست و معتبر به یکی از [[معصومین (علیه السلام)]] نسبت می‌دادند تا با مقاصد شوم خود دست یابند. در گستردگی این اقدام آنهاهمین بس که [[زراره بن اعین]] یکی از بزرگترین دانشمندان شیعه و از [[اصحاب]] [[امام باقر (علیه السلام)]] و امام صادق (علیه السلام) آرزو می‌کرد که بتواند آتشی فراهم آورد و تمام [[احادیث]] شیعه را بسوزاند <ref>بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۵۲٫ امام صادق(علیه السلام) در مورد ایشان فرمودند: اگر زراره نبود احادیث پدرم از بین می‌رفت. تاریخ حدیث، ص۱۰۲</ref> که نشان از نفوذ فراوان این روایات جعلی در کتب [[حدیث]] داشت.

[[یونس بن عبدالرحمن قمی]] از اصحاب نزدیک [[امام کاظم (علیه السلام)]] و از مدافعان سرسخت [[امامت]] [[امام رضا(علیه السلام)]] <ref>الغیبه طوسی، ص۶۴؛ رجال نجاشی، ص۴۴۶و۴۴۷</ref> در امر حدیث بسیار سخت‌گیری می‌کرد و صحت بسیاری از احادیث را منکر می‌شد. ایشان می‌گوید: هنگامی که در [[عراق]]<ref>ر. ک:مقاله عراق</ref> بودم با جمعی از اصحاب امام صادق (علیه السلام) برخورد نمودم از آنان حدیث شنیدم و برخی از کتب آنها را گرفتم.  

کتاب‌ها را به نزد امام رضا (علیه السلام) بردم امام پس از مشاهده کتاب‌ها بسیاری از احادیث را که منسوب به امام صادق (علیه السلام) بود را انکار کرده و فرمودند: خدا [[ابوالخطاب]] (از غالیان ملحد زمان امام صادق (علیه السلام) که بارها از سوی ایشان مورد [[لعن]] قرار گرفت) <ref>المقالات و الفرق، ص۵۵</ref> را لعنت کند و همچنین یاران او را، که تا امروز هم در کتب یاران امام صادق(علیه السلام) دست می‌برند و حدیث جعل می‌کنند. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۲۲۴</ref>

فعالیت مخرب آنها به حدی بود که امام صادق( ع) در مورد آن فرمود: این وقایع ضررش برای [[اسلام]] و [[مسلمین]] از ضرر قتل [[امام حسین (علیه السلام)]] به وسیله [[یزید]] بیشتر است. زیرا این مصائب از جانب گروهی است که دوستی ما را به خود بسته‌اند و پندارند [[موالات]] ما را در دین خود گرفته‌اند و به امامت ما عقیده دارند. سپس می‌فرمایند: اصولاً این گونه افراد شیعه ما نیستند. <ref>اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات، ج۷، ص۴۵۶</ref>

اقدامات غالیان باعث می‌شد که حتی حضرت امام صادق (علیه السلام) احیاناً در نظر برخی افراد فردی ضعیف الحدیث باشد چرا که غلات به خاطر رسیدن به مطامع خود احادیث منکر زیادی از جانب حضرت نقل می‌کردند. مثلاً از جانب حضرت نقل می‌کردند که معرفت امام از [[نماز]] و [[روزه]] کفایت می‌کند و یا این که [[حضرت علی (علیه السلام)]] در میان ابرهاست و همراه با وزش باد حرکت می‌کند و این که خدای آسمان و خدای زمین امام است و وقتی مردم این احادیث را می‌شنیدند ایشان را تضعیف می‌کردند. <ref>اختیار معرفه الرجال، ص۳۲۵</ref>

اهل حق خود به دو فرقه [[چهل تنان]] و [[هفت تنان]] تقسیم می‌شوند. به عقیده آنان چهل تنان و هفت تنان از جمله موجودان پاک و نورانی و از یاران [[خدا]] می‌باشند که قبل از خلقت حضرت آدم (علیه السلام) و سایر موجودات آفریده شده‌اند و پس از آن که با خدا عهد و پیمان بسته‌اند که بشر در دنیا از راه حق منحرف نشود بنا به خواهش آنان خداوند [[آدم (علیه السلام)]] را آفرید. <ref>سرسپردگان، تاریخ و شرح عقاید دینی و آداب و رسوم اهل حق (یارسان)، سید محمد علی خواجه الدین، ص3-7، نشر کتابخانه ی منوچهری، چنانچه در مقدمه ی کتاب مزبور آمده مؤلف آن را از منابع معتبر اهل حق جمع‌آوری کرده است.</ref>