۸۵٬۷۵۱
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'سمتها' به 'سمتها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۵۳: | خط ۱۵۳: | ||
روز آزادی بیان <ref>راهنمای کامل زندگی در ازبکستان | موسسه گوتوتیآر go2tr.com › uzbekistan › life</ref> | روز آزادی بیان <ref>راهنمای کامل زندگی در ازبکستان | موسسه گوتوتیآر go2tr.com › uzbekistan › life</ref> | ||
== زبان کشور ازبکستان == | == زبان کشور ازبکستان == | ||
زبان اُزبکی (به ازبکی: O’zbek tili / Ўзбек тили / اوزبېک تیلی) یکی از زبانهای ترکتبار است. ازبکی زبان رسمی کشور ازبکستان است و حدود ۳۵ میلیون نفر گویشور دارد. این زبان از شاخهٔ قارلوق زبانهای ترکی است. ازبکی وامواژههایی از عربی، روسی و فارسی دارد، گویش برخی از این واژهها در زبان ازبکی نسبت به زبان فارسی، کمی تفاوت دارد ولی بسیاری از آنها همانند کلمات فارسی به کار میرود. بیشتر کتابهای قدیمی و تاریخی ازبکستان نیز به زبان فارسی یا به زبان ازبکی با استفاده از الفبای | زبان اُزبکی (به ازبکی: O’zbek tili / Ўзбек тили / اوزبېک تیلی) یکی از زبانهای ترکتبار است. ازبکی زبان رسمی کشور ازبکستان است و حدود ۳۵ میلیون نفر گویشور دارد. این زبان از شاخهٔ قارلوق زبانهای ترکی است. ازبکی وامواژههایی از عربی، روسی و فارسی دارد، گویش برخی از این واژهها در زبان ازبکی نسبت به زبان فارسی، کمی تفاوت دارد ولی بسیاری از آنها همانند کلمات فارسی به کار میرود. بیشتر کتابهای قدیمی و تاریخی ازبکستان نیز به زبان فارسی یا به زبان ازبکی با استفاده از الفبای عربی نگاشته شده که در کتابخانهها و موزههای این کشور به نمایش گذاشته شدهاست.<ref>زبان کشور ازبکستان چیست؟ - اطلاعات عمومی - تاریخ ما tarikhema.org › info › زبان-کشور-ا...</ref> | ||
== نگاهی مختصر بر فرهنگ ازبکها == | == نگاهی مختصر بر فرهنگ ازبکها == | ||
باید گفت چون ازبکها در اصل ایرانی هستند آداب و رسوم آنان نیز بسیار مشابه ایرانیان کنونی میباشد. مثلاً برای شروع یک زندگی مشترک اغلب خانواده داماد، عروس خویش را انتخاب میکنند. اما باید متذکر شد به دلیل وجود قومیتهای مختلف تنوع فرهنگی زیادی در این کشور به چشم میخورد. ازبکها مردمانی مهربان و مهمان نواز هستند به طوری که در سفر به ازبکستان حتماً توسط یک شهروند دعوت میگردید. | باید گفت چون ازبکها در اصل ایرانی هستند آداب و رسوم آنان نیز بسیار مشابه ایرانیان کنونی میباشد. مثلاً برای شروع یک زندگی مشترک اغلب خانواده داماد، عروس خویش را انتخاب میکنند. اما باید متذکر شد به دلیل وجود قومیتهای مختلف تنوع فرهنگی زیادی در این کشور به چشم میخورد. ازبکها مردمانی مهربان و مهمان نواز هستند به طوری که در سفر به ازبکستان حتماً توسط یک شهروند دعوت میگردید. | ||
خط ۱۷۳: | خط ۱۷۳: | ||
برخی از کتابخانههای ازبکستان از شهرت بالایی برخوردار هستند. به عنوان مثال میتوان به '''کتابخانه علی شیر نوایی''' اشاره کرد. در سال ۱۸۷۰ کتابخانه مذکور با عنوان ترکستان افتتاح شد که از سال ۱۹۱۹ کتابخانه مردمی نامیده شد و در نهایت از سال ۱۹۲۵ به کتابخانه علی شیر نوایی مرسوم گردید. | برخی از کتابخانههای ازبکستان از شهرت بالایی برخوردار هستند. به عنوان مثال میتوان به '''کتابخانه علی شیر نوایی''' اشاره کرد. در سال ۱۸۷۰ کتابخانه مذکور با عنوان ترکستان افتتاح شد که از سال ۱۹۱۹ کتابخانه مردمی نامیده شد و در نهایت از سال ۱۹۲۵ به کتابخانه علی شیر نوایی مرسوم گردید. | ||
کتابخانه مذکور بزرگترین کتابخانه ازبکستان است و در آن حدود پنج میلیون کتاب نگهداری میشود. علاوه بر آن باید به نسخ خطی متعدد که در کتابخانههای مختلف در پایتخت و استانها محفوظ است، اشاره کرد. از جمله در مخزن نسخ خطی مؤسسه خاورشناسی آکادمی علوم ازبکستان ۴۰ هزار رساله در ۱۸ هزار جلد نسخه خطی محفوظ است. به طور کلی در ۱۰ کتابخانه ازبکستان حدود ۲۰۰۰۰۰ جلد کتاب نسخه خطی و کتابهای نادر محفوظ است که مقدار زیادی از نسخ خطی | کتابخانه مذکور بزرگترین کتابخانه ازبکستان است و در آن حدود پنج میلیون کتاب نگهداری میشود. علاوه بر آن باید به نسخ خطی متعدد که در کتابخانههای مختلف در پایتخت و استانها محفوظ است، اشاره کرد. از جمله در مخزن نسخ خطی مؤسسه خاورشناسی آکادمی علوم ازبکستان ۴۰ هزار رساله در ۱۸ هزار جلد نسخه خطی محفوظ است. به طور کلی در ۱۰ کتابخانه ازبکستان حدود ۲۰۰۰۰۰ جلد کتاب نسخه خطی و کتابهای نادر محفوظ است که مقدار زیادی از نسخ خطی فوقالذکر به خط و زبان فارسی نگاشته شده است. <ref>ایراس - نگاهی به نظام آموزشی ازبکستان irasnews.ir › vdcjvve8.uqeoozsffu.html</ref> مردم ازبکستان علاقه وافر به کتابخوانی دارند و مطالعه کتاب را خیلی دوست دارند و کتابهای ارزشمند موجود در غرفه ازبکستان در بازار جهانی کتاب نمایشگاه تهران، شاهدی بر کتابخوان بودن مردم ازبکستان است. | ||
از موسسات انتشاراتی موسسه شرق ازبکستان '''اقی تور چی یازووچیها و غفور غلام''' در زمره مؤسسات عمده به شمار میآیند. اخیراً موسسات انتشاراتی خصوصی نیز در حال تاسیس هستند.<ref>تاریخ ازبکستان | | مرکز مشاوره سفر اصفهان تور http://isftour.ir › tag › تاریخ-ازبکس...</ref> | از موسسات انتشاراتی موسسه شرق ازبکستان '''اقی تور چی یازووچیها و غفور غلام''' در زمره مؤسسات عمده به شمار میآیند. اخیراً موسسات انتشاراتی خصوصی نیز در حال تاسیس هستند.<ref>تاریخ ازبکستان | | مرکز مشاوره سفر اصفهان تور http://isftour.ir › tag › تاریخ-ازبکس...</ref> | ||
خط ۱۸۷: | خط ۱۸۷: | ||
3-'''مدرسه دخترانه خدیجه کبری''' | 3-'''مدرسه دخترانه خدیجه کبری''' | ||
به احترام ام المومنین [[حضرت خدیجه]] کبری (س) همسر پیامبراعظم(ص) مدرسه ی دخترانهای به همین نام تاسیس شده است. این مدرسه در تاشکند و در منطقه صابر | به احترام ام المومنین [[حضرت خدیجه]] کبری (س) همسر پیامبراعظم(ص) مدرسه ی دخترانهای به همین نام تاسیس شده است. این مدرسه در تاشکند و در منطقه صابر رحیماف خیابان المپیک هااست. هدف این مدرسه آموزش وتربیت زنان متخصص در علم تاریخ اسلامی وادیان است. به منظور رشدعلمی دانشجویان علوم دیگر مانند قرائت، تجوید، فقه، حدیث، زبان عربی، شیمی، فیزیک، نجوم هاوریاضی مورد توجه قرار گرفته است | ||
4-'''مرکز علم الحدیث امام بخاری''' | 4-'''مرکز علم الحدیث امام بخاری''' | ||
خط ۱۹۵: | خط ۱۹۵: | ||
5-'''مدرسه خواجه بخاری''' | 5-'''مدرسه خواجه بخاری''' | ||
دبیرستان خواجه بخاری در سال 1992 در استان قشقادریا در شهر کتاب افتتاح شد. نام کامل این مدرسه " مدرسه اسلامی سید احمدولی کلاه دوز خواجه بخاری " است که از نزدیکان شیخ بهاءالدین نقشبندی امام فرقه نقشبندیه است. هم اکنون دانشجویان از | دبیرستان خواجه بخاری در سال 1992 در استان قشقادریا در شهر کتاب افتتاح شد. نام کامل این مدرسه " مدرسه اسلامی سید احمدولی کلاه دوز خواجه بخاری " است که از نزدیکان شیخ بهاءالدین نقشبندی امام فرقه نقشبندیه است. هم اکنون دانشجویان از استانهای مختلف در این مدرسه به تحصیل مشغول هستند. فارغالتحصیلان این مدرسه در سمتهای امام جماعت، سخنران، و معلم مدرسه به کار گمارده میشوند. همه امکانات ولوازم تکنولوژی روز برای دانشجویان مهیا است نظیر کامپیوتر، کتابخانه و سالن مطالعه و... . علوم دینی، قرآنی، تاریخ، فقه، تفسیر، حدیث، عقاید، خطابه، عربی، ریاضی، فیزیک، شیمی وزبانهای خارجی و..... در این مدرسه تدریس میشود. مسابقات مختلف ورزشی مانند مشت زنی، فوتبال، والیبال، شطرنج، تنیس و....و حرفههای آرایشگری، خیاطی و.... نیز آموزش داده میشود. ادامه تحصیل دانشجویان در دانشگاه اسلامی تاشکند ودانشگاه ملی و دانشگاه زبانهای خارجی ودیگر مراکز علمی امکانپذیر است | ||
6-'''مدرسه ملاقیرغیز''' | 6-'''مدرسه ملاقیرغیز''' | ||
این مدرسه اسلامی در شهر نمنگان (نمنغان= نمکّان=نمک کان=معدن نمک) درخیابان اویجی در سال 1991 زیر نظر شیخ عبیداله خان لطف | این مدرسه اسلامی در شهر نمنگان (نمنغان= نمکّان=نمک کان=معدن نمک) درخیابان اویجی در سال 1991 زیر نظر شیخ عبیداله خان لطف الهاف تاسیس شد. اساتید معروف قرآنی مانند قاریهاشم جان یوسفاف، شمس الدین آخوناف، اسحاق مخدوم ساتیاف و حاجی یحیی خان خواجهاف هادر این مدرسه علوم قرآنی، تجوید، فقه، حدیث و.... را تدریس کردهاند. ملا قیرغیز که مدرسه بنام اوست در سال 1850 در شهر نمنکان به دنیا آمد واز مردان نیک وبزرگ زمان خود بود. او در زهد وتقوی نمونه بود. | ||
وهفتهای یک بار قرآن را ختم میکرد و هرشب نماز شب میخواند و در هفتاد ودوسالگی در نمنکان وفات یافت. این مدرسه دارای تعدادی اتاق اداری، کلاسهای درس، کتابخانه، اتاق کامپیوتر، خوابگاه دانشجویان، سالن ورزشی و استادیوم ورزشهای تابستانی و سالن غذاخوری و..... است. علاوه بر علوم دینی و اسلامی علوم ریاضی، فیزیک، شیمی، زبان انگلیسی، تاریخ وعلوم کامپیوتر نیز در آن تدریس میشود. بعضی از دانشجویان واساتید این مدرسه دارای مقامات علمی در مسابقات جهانی هستند) | وهفتهای یک بار قرآن را ختم میکرد و هرشب نماز شب میخواند و در هفتاد ودوسالگی در نمنکان وفات یافت. این مدرسه دارای تعدادی اتاق اداری، کلاسهای درس، کتابخانه، اتاق کامپیوتر، خوابگاه دانشجویان، سالن ورزشی و استادیوم ورزشهای تابستانی و سالن غذاخوری و..... است. علاوه بر علوم دینی و اسلامی علوم ریاضی، فیزیک، شیمی، زبان انگلیسی، تاریخ وعلوم کامپیوتر نیز در آن تدریس میشود. بعضی از دانشجویان واساتید این مدرسه دارای مقامات علمی در مسابقات جهانی هستند) | ||
خط ۲۲۱: | خط ۲۲۱: | ||
11- '''مدرسه امام فخر رازی''' | 11- '''مدرسه امام فخر رازی''' | ||
مدرسه [[امام فخر رازی]] در سال 1992میلادی در شهر خانقاه(خوارزم) در خیابان | مدرسه [[امام فخر رازی]] در سال 1992میلادی در شهر خانقاه(خوارزم) در خیابان باباجاناف تاسیس شد. اما درسال 1994 به شهر اورکانج منتقل شد. محل مدرسه ساختمان تاریخی موسوم به " داشقین جان بابا" است که در اوائل قرن 19 میلادی ساخته شده است. | ||
امام فخر رازی در ایران ودر شهر ری بدنیا آمد | امام فخر رازی در ایران ودر شهر ری بدنیا آمد و سالهای زیاد در بخارا؛ خجند و مرو و اورگانج زندگی کرد و در بین دانشمندان زمان خود مشهور بود. او 150 رساله در فلسفه حقوق طب و لغت نوشت. هدف از تاسیس این مدرسه آموزش دینی و اسلامی فرزندان این مرزو بوم (ازبکستان) است تا در مساجد و مدارس به مسلمانان خدمت کنند (امام جماعت ومعلم مدرسه) معلمین این مدرسه هر ساله دورههای علمی ضمن خدمت را در دانشگاه ملی تاشکند میگذرانند. علوم قرآنی؛ تجوید، تاریخ اسلام، فقه، تفسیر، عقاید، فن خطابه، زبان عربی، تاریخ معاصر، ریاضی، فیزیک، زبان انگلیسی، شیمی، سیاست و کامپیوتر نیز آموزش داده میشود. ورزشهای فوتبال، بسکتبال، والیبال، شطرنج و تنیس در میان دانشجویان رایج است. آموزش حرفههای نانوایی، آهنگری هاونجاری نیز رواج دارد. <ref>مجتمع آموزشی حضرت ولیعصر(عج) - ازبکستان irsch-tash.blogfa.com</ref> | ||
== مذهب و شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان == | == مذهب و شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان == | ||
شخصیتهای مهم در تاریخ ازبکستان کم نبودند. افرادی که با به خطر انداختن جان خود هویت دینی این مردم را سندیت بخشیدند. با ورود [[اسلام]] به این کشور شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان نیز ظهور نمودند. در آن زمان تصوف در میان مردم رواج پیدا نمود. در شهرهایی مانند بخارا و سمرقند تعلیمات صوفیه بیشتر انجام میشد در این زمان بود که چند شخصیت تاثیرگذار از شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان ظهور نمودند و به رواج تصوف در میان مردم پرداختند. | شخصیتهای مهم در تاریخ ازبکستان کم نبودند. افرادی که با به خطر انداختن جان خود هویت دینی این مردم را سندیت بخشیدند. با ورود [[اسلام]] به این کشور شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان نیز ظهور نمودند. در آن زمان تصوف در میان مردم رواج پیدا نمود. در شهرهایی مانند بخارا و سمرقند تعلیمات صوفیه بیشتر انجام میشد در این زمان بود که چند شخصیت تاثیرگذار از شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان ظهور نمودند و به رواج تصوف در میان مردم پرداختند. | ||
خط ۲۴۴: | خط ۲۴۴: | ||
بعد از مرگ اسلام کریموف نوبت به فرد دیگر ی بود که جای وی را در منصب ریاست بگیرد. با این که همگان فکر میکردند که این سمت به دختر اسلام کریموف برسد. این امر محقق نشد و در جریان یک انتخابات عمومی شوکت میر ضیایف با حفظ منصب نخستوزیری به ریاستجمهوری نیز انتخاب شدو اکنون وی یکی از شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان شده است. با حضور وی در صحنه ی سیاست اکنون کشور ازبکستان با بسیاری از کشورها مراودات تجاری و بسته و در صحنه رقابت با دیگر کشورها حضوری فعال دارد.<ref>با شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان آشنا شوید - ریسمون www.rismoun.com › article › با-شخ..</ref> | بعد از مرگ اسلام کریموف نوبت به فرد دیگر ی بود که جای وی را در منصب ریاست بگیرد. با این که همگان فکر میکردند که این سمت به دختر اسلام کریموف برسد. این امر محقق نشد و در جریان یک انتخابات عمومی شوکت میر ضیایف با حفظ منصب نخستوزیری به ریاستجمهوری نیز انتخاب شدو اکنون وی یکی از شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان شده است. با حضور وی در صحنه ی سیاست اکنون کشور ازبکستان با بسیاری از کشورها مراودات تجاری و بسته و در صحنه رقابت با دیگر کشورها حضوری فعال دارد.<ref>با شخصیتهای مهم تاریخ ازبکستان آشنا شوید - ریسمون www.rismoun.com › article › با-شخ..</ref> | ||
== زندگی سیاسی اسلام | == زندگی سیاسی اسلام کریماف == | ||
اسلام | اسلام کریماف در سال ۱۹۳۸ در سمرقند چشم به جهان گشود و بیش از ربع قرن بر ازبکستان حکومت کرد. او پلههای ترقی را در حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی سابق طی نمود. به دنبال فروپاشی شوروی سابق، او در هر دوره از انتخابات ریاستجمهوری ازبکستان برای مدتی طولانی به این سمت انتخاب شد. رای کسب شده از سوی او همچون میزان مشارکت در انتخابات در هر دوره بالا اعلام شد. او تنها رئیسجمهور ازبکستان از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۹۱ میلادی محسوب میشود. | ||
ازبکستان به عنوان یکی از متحدان راهبردی ایالات متحده آمریکا در پایان سال ۲۰۰۱ و پس از حوادث ۱۱ سپتامبر به واشنگتن اجازه داد از پایگاههای هوایی اش برای جنگ در افغانستان استفاده کند. | ازبکستان به عنوان یکی از متحدان راهبردی ایالات متحده آمریکا در پایان سال ۲۰۰۱ و پس از حوادث ۱۱ سپتامبر به واشنگتن اجازه داد از پایگاههای هوایی اش برای جنگ در افغانستان استفاده کند. | ||
از سوی دیگر رئیسجمهوری ازبکستان به بهانه مبارزه با تروریسم سرکوب گستردهای را در کشورش سازمان داد. روز ۱۳ مه سال ۲۰۰۵ میلادی نیروهای دولتی تحت فرمان اسلام | از سوی دیگر رئیسجمهوری ازبکستان به بهانه مبارزه با تروریسم سرکوب گستردهای را در کشورش سازمان داد. روز ۱۳ مه سال ۲۰۰۵ میلادی نیروهای دولتی تحت فرمان اسلام کریماف اقدام به تیراندازی به سوی معترضان در شهر اندیجان کردند. در حالی که دولت ازبکستان شمار کشته شدگان در آن روز را ۱۸۷ نفر اعلام میکند، فعالان حقوق بشر از کشته شدن بیش از ۳۰۰ تن سخن میگویند. | ||
اسلام | اسلام کریماف در ماه مارس سال ۲۰۱۵ میلادی با کسب بیش از ۹۰ درصد آرا برای یک دوره پنج ساله دیگر به عنوان رئیسجمهور ازبکستان انتخاب شد. نتیجه این انتخابات به دلیل عدم حضور مخالفان واقعی دولت ازبکستان، غیر منتظره نبود. ناظران کشورهای غربی از وجود تخلفات گسترده در این انتخابات خبر داده بودند. | ||
اسلام | اسلام کریماف از سوی سازمانهای غیر دولتی علاوه بر برگزاری انتخابات نمایشی و دستگیری مخالفان، متهم به صدور اجازه شکنجه در این کشور ۳۰ میلیون نفری نیز شده بود. | ||
روز ۲۷ اوت سال ۲۰۱۶ میلادی اسلام | روز ۲۷ اوت سال ۲۰۱۶ میلادی اسلام کریماف به دنبال خونریزی مغزی در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان بستری شد. اکنون با مرگ رئیسجمهور ازبکستان که با مشت آهنین بر کشورش حکومت کرده بود، سوالات جدی در مورد جانشینی او به وجود آمده است. با اطمینان میتوان گفت که مقامات ازبکستان در موقعیتی قرار گرفتهاند که در تاریخ این کشور بی سابقه محسوب میشود.<ref>زندگی سیاسی اسلام کریم اف؛ از حزب کمونیست شوروی تا اتحاد... per.euronews.com › اخبار › جهان</ref> | ||
== دین و دینداری در ازبکستان == | == دین و دینداری در ازبکستان == | ||
با استقلال کشور ازبکستان، در حیات دینی جامعه ازبکستان مرحله جدیدی آغاز شده است. در این مرحله، برای ازبکستان که یک کشور کثیر المله و کثیر الادیان به حساب میآید، حفاظت از استقلال کشور، تحکیم امنیت در جامعه و تأمین رشد منظم اجتماعی و سیاسی و اقتصادی از عوامل مهم و محرک احیای هویت ملی و رشد معنوی و فرهنگی عموم مردم محسوب میشود. در دوران شوروی سابق، کمیته مرکزی حذب کمونیست، به جمعیتهای مذهبی در قلمرو کشور به چشم یک رقیب نگاه میکرد و برای از بین بردن معارف دینی به تنظیم برنامههای ویژهای پرداخته بود. به همین خاطر، هزاران مسجد و مدرسه دینی که جزء آثار گرانمایه تاریخی و معماری محسوب میشدند، تحت تصرف دولت شوروی قرار گرفت. | با استقلال کشور ازبکستان، در حیات دینی جامعه ازبکستان مرحله جدیدی آغاز شده است. در این مرحله، برای ازبکستان که یک کشور کثیر المله و کثیر الادیان به حساب میآید، حفاظت از استقلال کشور، تحکیم امنیت در جامعه و تأمین رشد منظم اجتماعی و سیاسی و اقتصادی از عوامل مهم و محرک احیای هویت ملی و رشد معنوی و فرهنگی عموم مردم محسوب میشود. در دوران شوروی سابق، کمیته مرکزی حذب کمونیست، به جمعیتهای مذهبی در قلمرو کشور به چشم یک رقیب نگاه میکرد و برای از بین بردن معارف دینی به تنظیم برنامههای ویژهای پرداخته بود. به همین خاطر، هزاران مسجد و مدرسه دینی که جزء آثار گرانمایه تاریخی و معماری محسوب میشدند، تحت تصرف دولت شوروی قرار گرفت. | ||
خط ۳۴۹: | خط ۳۴۹: | ||
'''حزب دموکراتیک خلق ازبکستان''' | '''حزب دموکراتیک خلق ازبکستان''' | ||
حزب کمونیست ازبکستان پس از استقلال این کشور به <big>حزب دموکراتیک خلق ازبکستان</big> تغییر نام داد. رهبری این حزب به عهدهٔ اسلام | حزب کمونیست ازبکستان پس از استقلال این کشور به <big>حزب دموکراتیک خلق ازبکستان</big> تغییر نام داد. رهبری این حزب به عهدهٔ اسلام کریماف است. این حزب دولتی است و به طور کامل از سیاستهای دولت حمایت میکند. <big>روزنامهٔ آوازی</big> ارگان این حزب محسوب میشود. | ||
'''حزب وطن ترقیات''' | '''حزب وطن ترقیات''' | ||
خط ۳۶۵: | خط ۳۶۵: | ||
'''حزب دموکراتیک ارک''' | '''حزب دموکراتیک ارک''' | ||
در آوریل۱۹۹۰، گروهی از اعضای جنبش مردمی بیرلیک منشعب شدند و حزب دموکراتیک ارک را به رهبری '''محمدصالح''' تشکیل دادند. حزب ارک برخلاف برلیک استقلال واقعی ازبکستان را نسبت به دموکراسی در اولویت قرار میدهد. در ابتدا ریاست این حزب با محمدصالح بود که بعد از شکست از | در آوریل۱۹۹۰، گروهی از اعضای جنبش مردمی بیرلیک منشعب شدند و حزب دموکراتیک ارک را به رهبری '''محمدصالح''' تشکیل دادند. حزب ارک برخلاف برلیک استقلال واقعی ازبکستان را نسبت به دموکراسی در اولویت قرار میدهد. در ابتدا ریاست این حزب با محمدصالح بود که بعد از شکست از کریماف در انتخابات ریاستجمهوری، بر اثر فشار حکومت به ترکیه و سپس به آلمان عزیمت کرد. شایان ذکر است حزب دموکراتیک ارک در حال حاضر غیرقانونی است. محمدصالح، رهبر حزب ارک، تحت تأثیر القائات ترکیه روی عنصر ترک و پان ترکیسم تکیه کرده و به طور علنی اظهار داشته است: <big>ما ترک هستیم، الگوی ما ترکیه است و دین از سیاست جداست</big>. جنبش اسلامی ازبکستان | ||
جنبش اسلامی ازبکستان (حرکت اسلامی ازبکستان) کار خود را در روستای حاصل خیز و کوچکی در مرکز درهٔ فرغانه آغاز کرد. پس از اصلاحات سیاسی گورباچف (ایجاد فضای باز سیاسی) در آسیای مرکزی، آگاهی [[مسلمانان]] این منطقه افزایش یافت. بعد از فروپاشی شوروی، گروهی از مردان جوان و بیکار در نمنگان در حال ساخت مسجدی برای روستای خود بودند که با مخالفت شهرداری این شهر رو به رو شدند. آنها از اقدام شهرداری عصبانی شدند و به سمت ساختمان مرکزی حزب کمونیست ازبکستان حرکت و آنجا را مصادره کردند. | جنبش اسلامی ازبکستان (حرکت اسلامی ازبکستان) کار خود را در روستای حاصل خیز و کوچکی در مرکز درهٔ فرغانه آغاز کرد. پس از اصلاحات سیاسی گورباچف (ایجاد فضای باز سیاسی) در آسیای مرکزی، آگاهی [[مسلمانان]] این منطقه افزایش یافت. بعد از فروپاشی شوروی، گروهی از مردان جوان و بیکار در نمنگان در حال ساخت مسجدی برای روستای خود بودند که با مخالفت شهرداری این شهر رو به رو شدند. آنها از اقدام شهرداری عصبانی شدند و به سمت ساختمان مرکزی حزب کمونیست ازبکستان حرکت و آنجا را مصادره کردند. | ||
این آغاز فعالیت جنبشی بود که بعدها در سراسر آسیای مرکزی طنینانداز شد. این گروه توسط دو نفر رهبری میشد: عبدالویچ | این آغاز فعالیت جنبشی بود که بعدها در سراسر آسیای مرکزی طنینانداز شد. این گروه توسط دو نفر رهبری میشد: عبدالویچ یلداشاف که در دانشگاه ترک تحصیل کردهاما در سخنوری و رهبر گروه توانا بود؛ نفر دوم نیز جمعه بای <big>احمد زانویچ خوجیو</big>، اهل نمنگان بود. او که بعدها نام روستای خود را برگزید، فردی شجاع و شخصیتی کاریزماتیک (Charismatic) داشت. نمنگانی در دوران شوروی سابق(۱۹۸۷) سرباز بود. او در عملیات اشغال [[افغانستان]] به عنوان چترباز و مسؤول گروهان شرکت کرد. در این جنگ مجاهدین افغانی که شجاعانه از افغانستان در برابر تهاجم شوروی دفاع میکردند، نمنگانی را تحت تأثیر قرار دادند. بعد از آن نمنگانی به عربستان رفت و وهابیون که در عربستان از امکانات و بودجهٔ خوبی برخوردارند، به جذب و آموزش نمنگانی و دوستان او، همچون عبدالاحد پرداختند. وی در آنجا زبان عربی را یاد گرفت و رابطه خوبی با وهابیون برقرار کرد. | ||
یلداشاف بعد از فروپاشی شوروی و افزایش بزهکاری در فرغانه، گروهی را برای مقابله با بی نظمی و بزهکاری تشکیل داد. این گروه در نمنگان مردم را به اجرای شریعت و برپایی نماز در مساجد و زنان را به پوشاندن روی خود با روبند سفید و پرهیز از بدحجابی دعوت میکردند. یلداشاف شجاعانه از کریماف خواست که شریعت را در ازبکستان اجرا نماید و او را برای مناظره دعوت کرد. کریماف در ۱۹۹۱ برای گفت و گو با یلداشاف به نمنگان آمد. اما یلداشاف چندین خواستهٔ غیرعملی را مطرح کرد؛ برای مثال کریماف، در ازبکستان دولت اسلامی تشکیل دهد، مدرسههای مذهبی و مساجد را آزاد بگذارد و قانون شریعت را اجرا کند؛ لذا کریماف در حالی که به شدت عصبانی شده بود، قول داد در پارلمان خواستههای او را به بحث بگذرد. | |||
در اواخر سال ۱۹۹۱ | در اواخر سال ۱۹۹۱ یلداشاف و مردانش به ساختمان سران حزب کمونیست ازبکستان حمله و فعالیتهای گوناگون را برای سرنگونی کریماف آغاز کردند. در مارس ۱۹۹۲ یلداشاف و جمعه نمنگانی به تاجیکستان فرار کردند و به حزب نهضت اسلامی که درگیر جنگ داخلی بود، پیوستند. یلداشاف بعد از آن به همراه بعضی از رهبران این حزب به افغانستان رفت و به جمع طالبان پیوست. طالبان تا سال ۲۰۰۳ حامی فعالیت جنبش اسلامی در ازبکستان بود. یلداشاف سپس به کشورهای پاکستان، عربستان سعودی، ایران، امارات متحدهٔ عربی و ترکیه سفر کرد. هدف او از این سفرها برقراری رابطه با جنبشهای اسلامی بود. | ||
سرویس اطلاعات پاکستان به آموزش، تربیت و تأمین بودجه | سرویس اطلاعات پاکستان به آموزش، تربیت و تأمین بودجه یلداشاف پرداخت. به طوری که یلداشاف بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ در پیشاور ساکن شد. یلداشاف با بن لادن ملاقات کرد. | ||
نمنگانی هم از سال ۱۹۹۲ با فرار از ازبکستان در کورگان، جنوب تاجیکستان مستقر شد و در آنجا با بنیادگرایان سعودی رابطه برقرار و با چریکهای نهضت اسلامی تاجیکستان در جنگ همکاری میکرد. در سال ۱۹۹۷ پس از آتشبس در تاجیکستان، مخالفت خود را با این وضعیت اعلام کرد. وی همراه چریکهای خود به طویل دره رفت. در آنجا همراه خانوادهاش و حدود چهل نفر ازبکی و تعدادی عرب زندگی میکرد. نمنگانی در آنجا مزارع زیاد خرید و به تجارت پرداخت و به بزرگترین قاچاقچی هروئین از افغانستان به تاجیکستان تبدیل شد. | نمنگانی هم از سال ۱۹۹۲ با فرار از ازبکستان در کورگان، جنوب تاجیکستان مستقر شد و در آنجا با بنیادگرایان سعودی رابطه برقرار و با چریکهای نهضت اسلامی تاجیکستان در جنگ همکاری میکرد. در سال ۱۹۹۷ پس از آتشبس در تاجیکستان، مخالفت خود را با این وضعیت اعلام کرد. وی همراه چریکهای خود به طویل دره رفت. در آنجا همراه خانوادهاش و حدود چهل نفر ازبکی و تعدادی عرب زندگی میکرد. نمنگانی در آنجا مزارع زیاد خرید و به تجارت پرداخت و به بزرگترین قاچاقچی هروئین از افغانستان به تاجیکستان تبدیل شد. | ||
یلداشاف و نمنگانی در سال ۱۹۹۷ جنبش اسلامی ازبکستان را در حیوط بنا کردند. شرایط منطقه به تشکیل سریع این جنبش کمک کرد. رشد طالبان و خروج ربانی و مسعود از کابل، پایان جنگ تاجیکستان، سبب شد نیروهای آنها بیکار شوند و تعداد زیادی مهمات و اسلحه در انبارها و کوهها بماند. به علاوه، بودجهٔ خوبی که از طریق قاجاق مواد مخدر تأمین میشد و سرانجام، تهدید و ربوده شدن شماری از رهبران اسلامی در آسیای مرکزی، همگی دست به دست هم دادند تا جنبش اسلامی ازبکستان پایهگذاری شود. | |||
مبارزات | مبارزات یلداشاف و نمنگانی از ۱۹۹۹ با بمب گذاری و انفجار آغاز شد. دولت کریماف نیز به دستگیری و محاکمهٔ اسلامگراها، اقدام نمود. حتی پدرانی که فرزندانشان از اعضای جنبش اسلامگراها بودند، دستگیر کرد. کریماف گفت: «اگر فرزند من هم این راهها را انتخاب کند، خودم او را اعدام میکنم». | ||
'''کمکهای خارجی''': بعد از شدت گرفتن حملات چریکهای اسلامگرا، کمکهای بینالمللی به ازبکستان و قیرقیرستان افزایش یافت. آمریکا، روسیه، چین، ترکیه و اسرائیل کمکهای نظامی خود را به این دو کشور از سر گرفتند. روسیه سی میلیون دلار تجهیزات نظامی به ازبکستان صادر کرد که شامل هواپیمایی میگ-۸ تجهیزات ماهوارهای، انواع توپ، موشکهای تاو و... بود چین نیز ۳۶۵ هزار دلار و آمریکا سه میلیون دلار به ازبکستان و قیرقیزستان کمک کردند.<ref>احزاب سیاسی ازبکستان - پیام آفتاب www.payam-aftab.com › doc › news</ref> | '''کمکهای خارجی''': بعد از شدت گرفتن حملات چریکهای اسلامگرا، کمکهای بینالمللی به ازبکستان و قیرقیرستان افزایش یافت. آمریکا، روسیه، چین، ترکیه و اسرائیل کمکهای نظامی خود را به این دو کشور از سر گرفتند. روسیه سی میلیون دلار تجهیزات نظامی به ازبکستان صادر کرد که شامل هواپیمایی میگ-۸ تجهیزات ماهوارهای، انواع توپ، موشکهای تاو و... بود چین نیز ۳۶۵ هزار دلار و آمریکا سه میلیون دلار به ازبکستان و قیرقیزستان کمک کردند.<ref>احزاب سیاسی ازبکستان - پیام آفتاب www.payam-aftab.com › doc › news</ref> | ||
خط ۳۹۳: | خط ۳۹۳: | ||
علاوه بر شبکههای دولتی، ازبکستان دارای ۳۵ ایستگاه تلویزیونی و چندین کانال رادیویی خصوصی – از جمله ۱۵ کانال در تاشکند – است. با وجود اینکه دسترسی به برخی کانالهای خارجی از طریق ماهواره میسر است. | علاوه بر شبکههای دولتی، ازبکستان دارای ۳۵ ایستگاه تلویزیونی و چندین کانال رادیویی خصوصی – از جمله ۱۵ کانال در تاشکند – است. با وجود اینکه دسترسی به برخی کانالهای خارجی از طریق ماهواره میسر است. | ||
خبرگزاری ملی ازبکستان در سال ۱۹۲۴ تاسیس شده، قبل از کسب استقلال به عنوان شعبه «تاس» (خبرگزاری اتحاد شوروی) فعالیت داشت. امروزه خبرگزاری ازبکستان تنها آژانس خبری است که خبرهای داخلی و خارجی را برای روزنامهها، مجلهها و رادیو و تلویزیون ازبکستان تهیه میکند. اخبار به زبانهای ازبکی و روسی تهیه میشوند. خبرگزاری ازبکستان با | خبرگزاری ملی ازبکستان در سال ۱۹۲۴ تاسیس شده، قبل از کسب استقلال به عنوان شعبه «تاس» (خبرگزاری اتحاد شوروی) فعالیت داشت. امروزه خبرگزاری ازبکستان تنها آژانس خبری است که خبرهای داخلی و خارجی را برای روزنامهها، مجلهها و رادیو و تلویزیون ازبکستان تهیه میکند. اخبار به زبانهای ازبکی و روسی تهیه میشوند. خبرگزاری ازبکستان با خبرگزاریهای چین، ترکیه، روسیه و چند کشور دیگر اخبار را مبادله میکنند. در تمامی استانها خبرنگاران و عکاسان خبر گزاری حضور دارند. | ||
'''رادیو''': | '''رادیو''': | ||
خط ۴۴۱: | خط ۴۴۱: | ||
چهار منار کوچک فتوژنیک، در پیچ و خم کوچههایی بین «پوشکین» و «هوجا نورآباد» بیشترین شباهت را به معماری هندی در بین بناهای شهر بخارا دارد. این بنا که در واقع مدرسهای قدیمی است که در سال 1807 ساخته شدهاست. | چهار منار کوچک فتوژنیک، در پیچ و خم کوچههایی بین «پوشکین» و «هوجا نورآباد» بیشترین شباهت را به معماری هندی در بین بناهای شهر بخارا دارد. این بنا که در واقع مدرسهای قدیمی است که در سال 1807 ساخته شدهاست. | ||
با اینکه نام این بنا چهار منار است، اما در واقع برجهای آن مناره نیستند و تزیینی هستند. با پرداخت 4000 «سوم» (واحد پول ازبکستان) میتوان از پشت بام ساختمان بالا رفت و منارههای جذاب را از نزدیک دید. دکههای سوغاتی در جلوی ساختمان برخی از سوغاتیهای جالب زمان اتحاد جماهیر شوروی و عکسهای سیاه | با اینکه نام این بنا چهار منار است، اما در واقع برجهای آن مناره نیستند و تزیینی هستند. با پرداخت 4000 «سوم» (واحد پول ازبکستان) میتوان از پشت بام ساختمان بالا رفت و منارههای جذاب را از نزدیک دید. دکههای سوغاتی در جلوی ساختمان برخی از سوغاتیهای جالب زمان اتحاد جماهیر شوروی و عکسهای سیاه و سفید از بخارای قبل از شوروی را میفروشند. | ||
۷. '''مقبره سامانیها''' | ۷. '''مقبره سامانیها''' |