۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جریان‌های اسلامی در الجزایر (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جریان‌های اسلامی در الجزایر (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۴۲
، ۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - 'جنبش ها' به 'جنبش‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'امریکا' به 'آمریکا') |
جز (جایگزینی متن - 'جنبش ها' به 'جنبش‌ها') |
||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
این رویکرد را به خوبی می‌توان در اعلامیه [[طرابلس]] که اندک زمانی پیش از استقلال [[الجزایر]] صادر شد، مشاهده کرد: «فرهنگ [[الجزایر]]، فرهنگی ملی خواهد بود که براساس [[زبان عربی]] بنا نهاده شده است و دین اسلام از کلیه بدعت‌ها و خرافه‌گرایی‌هایی که باعث آسیب رساندن به ساحت قدسی آن می‌گردد، مبری است و این اندیشه الهی در چارچوب فرهنگ و شخصیت متبلور خواهد شد.» <ref>مجله البیان: شماره 23، 48 (پرونده حوادث الجزایر)</ref> | این رویکرد را به خوبی می‌توان در اعلامیه [[طرابلس]] که اندک زمانی پیش از استقلال [[الجزایر]] صادر شد، مشاهده کرد: «فرهنگ [[الجزایر]]، فرهنگی ملی خواهد بود که براساس [[زبان عربی]] بنا نهاده شده است و دین اسلام از کلیه بدعت‌ها و خرافه‌گرایی‌هایی که باعث آسیب رساندن به ساحت قدسی آن می‌گردد، مبری است و این اندیشه الهی در چارچوب فرهنگ و شخصیت متبلور خواهد شد.» <ref>مجله البیان: شماره 23، 48 (پرونده حوادث الجزایر)</ref> | ||
دومین دوره شکل‌گیری و توسعه | دومین دوره شکل‌گیری و توسعه جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] را باید به سال‌های پس از 1962، یعنی دوران خروج اشغالگران فرانسوی و به قدرت رسیدن انقلابیون دانست. بعد از پیروزی انقلاب و کسب استقلال، نیروهای ملی‌گرا که فعالیتهای چشمگیری در سال‌های پایانی قیام مردم [[الجزایر]] داشته و از سوی نیروهای تکنوکرات را در اختیار داشتند توانستند قدرت را قبضه کنند. | ||
پیش از پیروزی انقلاب و در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم [[فرحت عباس]] که تحصیلکرده [[فرانسه]] و عضو حزب اتحاد مردم [[الجزایر]] بود جنبش دانشجویان مسلمان را در پاریس تشکیل داد او در خلال [[جنگ جهانی دوم]] «حزب بیانیه آزادی مردم [[الجزایر]]» را بنیاد نهاد و خواهان آزادی [[الجزایر]] در قالب یک جمهوری شد. | پیش از پیروزی انقلاب و در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم [[فرحت عباس]] که تحصیلکرده [[فرانسه]] و عضو حزب اتحاد مردم [[الجزایر]] بود جنبش دانشجویان مسلمان را در پاریس تشکیل داد او در خلال [[جنگ جهانی دوم]] «حزب بیانیه آزادی مردم [[الجزایر]]» را بنیاد نهاد و خواهان آزادی [[الجزایر]] در قالب یک جمهوری شد. | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
در واقع این گروه بعد از پیروزی انقلاب بیشترین نقش و سهم را در ساختار قدرت [[الجزایر]] به دست آوردند ولی به رغم داشتن گرایش‌های اسلامی در ابتدای شکل‌گیری، پس از آنکه به قدرت رسیدند، تغییر خط و مشی داده و به سوی نوعی استبداد حزبی با گرایش‌های غیرمذهبی و سوسیالیستی حرکت کردند. | در واقع این گروه بعد از پیروزی انقلاب بیشترین نقش و سهم را در ساختار قدرت [[الجزایر]] به دست آوردند ولی به رغم داشتن گرایش‌های اسلامی در ابتدای شکل‌گیری، پس از آنکه به قدرت رسیدند، تغییر خط و مشی داده و به سوی نوعی استبداد حزبی با گرایش‌های غیرمذهبی و سوسیالیستی حرکت کردند. | ||
این موضوع سبب شد تا دور تازه جنبش اسلامی در [[الجزایر]] با رویکرد تلاش برای حاکمیت دین در جامعه [[الجزایر]] شکل بگیرد. جریان‌های اسلامگرا در این دوره نسبت به اعطای آزادی‌های سیاسی – اجتماعی و اجرای حدود اسلامی اصرار داشته و خواستار دگرگونی سریع در همه ابعاد جامعه و تأسیس حکومت اسلامی از طریق جهاد و یا مبارزه انتخاباتی شدند. <ref>Ben Bella and the FLN”, 2003. [Online} Available: http://www.countrystudies. us/Algeria/37. htm [7 May 2005]</ref> مبانی، اصول و اهداف شکل‌گیری نسل دوم | این موضوع سبب شد تا دور تازه جنبش اسلامی در [[الجزایر]] با رویکرد تلاش برای حاکمیت دین در جامعه [[الجزایر]] شکل بگیرد. جریان‌های اسلامگرا در این دوره نسبت به اعطای آزادی‌های سیاسی – اجتماعی و اجرای حدود اسلامی اصرار داشته و خواستار دگرگونی سریع در همه ابعاد جامعه و تأسیس حکومت اسلامی از طریق جهاد و یا مبارزه انتخاباتی شدند. <ref>Ben Bella and the FLN”, 2003. [Online} Available: http://www.countrystudies. us/Algeria/37. htm [7 May 2005]</ref> مبانی، اصول و اهداف شکل‌گیری نسل دوم جنبش‌های اسلامی [[الجزایر]] – جنبش‌های پس از استقلال – را به خوبی می‌توان از میثاق‌نامه‌ها و اساسنامه‌های احزاب و جریان‌های اسلامگرا استخراج کرد. | ||
«انجمن الدعوة» که به عنوان یکی از احزاب شاخص اسلامگرا در سال 1989 م به ریاست «شیخ احمد سحنون» و با حضور شخصیت‌هایی چون محفوظ نحناح، عباس مدنی، عبدالله جاب‌الله، علی بلحاج و محمدسعید تأسیس شد. <ref>مجله البیان: شمارگان 23 و 48</ref>مهمترین اهداف خود را این گونه اعلام می‌دارد: | «انجمن الدعوة» که به عنوان یکی از احزاب شاخص اسلامگرا در سال 1989 م به ریاست «شیخ احمد سحنون» و با حضور شخصیت‌هایی چون محفوظ نحناح، عباس مدنی، عبدالله جاب‌الله، علی بلحاج و محمدسعید تأسیس شد. <ref>مجله البیان: شمارگان 23 و 48</ref>مهمترین اهداف خود را این گونه اعلام می‌دارد: | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
در همین خصوص، «شیخ عبدالباقی صحراوی» به عنوان مسن‌ترین عضو برجسته جبهه نجات اسلامی، در بدو تأسیس جبهه، تلاش برای وحدت اسلامی، ارائه راه‌حل‌های اسلامی برای زندگی انسانی، جایگزین کردن اعتدال و میانه‌روی سیاسی به جای سرکوب و خشونت، تأمین منابع امت اسلامی [[الجزایر]] و ارائه راه نجات اسلامی به مردم را از هدف‌های [[جبهه نجات اسلامی]]ذکر می‌کند.<ref>جنبش‌ها و نهضت‌های سیاسی اسلام معاصر، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت، 1390 ص 113</ref> | در همین خصوص، «شیخ عبدالباقی صحراوی» به عنوان مسن‌ترین عضو برجسته جبهه نجات اسلامی، در بدو تأسیس جبهه، تلاش برای وحدت اسلامی، ارائه راه‌حل‌های اسلامی برای زندگی انسانی، جایگزین کردن اعتدال و میانه‌روی سیاسی به جای سرکوب و خشونت، تأمین منابع امت اسلامی [[الجزایر]] و ارائه راه نجات اسلامی به مردم را از هدف‌های [[جبهه نجات اسلامی]]ذکر می‌کند.<ref>جنبش‌ها و نهضت‌های سیاسی اسلام معاصر، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت، 1390 ص 113</ref> | ||
در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت به رغم تنوع بالا در میان جریان‌های اسلامگرا در دوران پسا استقلال در [[الجزایر]] مبنا و انگیزه اصلی | در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت به رغم تنوع بالا در میان جریان‌های اسلامگرا در دوران پسا استقلال در [[الجزایر]] مبنا و انگیزه اصلی جنبش‌های اسلامی را می‌توان تلاش برای بازگشت به اسلام و آموزه‌های اسلامی در عرصه‌های مختلف دانست. این مبانی در اهداف گروه‌ها و احزاب اسلامگرا که همان تلاش سخت و نرم در دو جبهه مبارزات مسلحانه – تا پیش از دهه 90 میلادی – و مبارزات سیاسی در قالب رقابت‌های انتخاباتی به ویژه انتخابات پارلمانی برای کسب قدرت و در نهایت استقرار حکومتی دینی تجلی یافته است. به گونه‌ای که عباس مدنی پس از پیروزی در انتخابات سال 1992 به صراحت از برنامه‌های حزب برای استقرار حکومتی دینی مشابه آنچه در [[ایران]] رخ داده است سخن گفت. <ref>جمعی از نویسندگان، انقلاب اسلامی؛ چرایی و چگونگی رخداد آن، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها، قم، 1378، ص 213</ref> | ||
=دلایل شکل‌گیری مبارزات= | =دلایل شکل‌گیری مبارزات= | ||
| خط ۱۴۹: | خط ۱۴۹: | ||
[[انقلاب اسلامی ایران]] به سبب اهداف مشترکی که با بسیاری از جنبش‌های اسلامی‌دارد همواره الگویی عمل پیش روی این جنبش‌ها مطرح بوده است. | [[انقلاب اسلامی ایران]] به سبب اهداف مشترکی که با بسیاری از جنبش‌های اسلامی‌دارد همواره الگویی عمل پیش روی این جنبش‌ها مطرح بوده است. | ||
این تجانس توانسته است بر تفاوت‌های مذهبی نیز چیره گردد. <ref>جان. ال اسپوزیتو، انقلاب اسلامی و بازتاب جهانی آن، دکتر محسن مدیر شانه چی، تهران، انتشارات بارز، سال 1382، چاپ اول، ص 325</ref> | این تجانس توانسته است بر تفاوت‌های مذهبی نیز چیره گردد. <ref>جان. ال اسپوزیتو، انقلاب اسلامی و بازتاب جهانی آن، دکتر محسن مدیر شانه چی، تهران، انتشارات بارز، سال 1382، چاپ اول، ص 325</ref> | ||
تلاش برای برچیده شدن ظلم و فساد و اجرای قوانین اسلام و استقرار حکومت اسلامی در جامعه مسلمین و به اهتراز درآمدن پرچم لااله‌الا‌الله در سراسر جهان از طریق نفی قدرت‌ها و تکیه بر قدرت الهی مهمترین نقطه اشتراک میان [[انقلاب اسلامی ایران]] با حرکت‌ها و | تلاش برای برچیده شدن ظلم و فساد و اجرای قوانین اسلام و استقرار حکومت اسلامی در جامعه مسلمین و به اهتراز درآمدن پرچم لااله‌الا‌الله در سراسر جهان از طریق نفی قدرت‌ها و تکیه بر قدرت الهی مهمترین نقطه اشتراک میان [[انقلاب اسلامی ایران]] با حرکت‌ها و جنبش‌های اسلامی در کشورهای مختلف اسلامی بوده است. نماد این عمل، یعنی تلاش برای نفی سلطه [[استبکار]] را می‌توان در ترویج شعارهایی دانست که پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] وارد ادبیات سیاسی ملت‌های مسلمان شده و به نوعی نهادینه شده است؛ به عنوان مثال بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] یک باره [[شعار مرگ بر آمریکا]] در جهان طنین افکند.» ref>فاطمه، رجبی؛ آمریکا شیطان بزرگ، انتشارات کتاب صبح، تهران، سال 1376، چاپ اول، ص 186 – 181<nowiki></ref></nowiki> | ||
یکی از اشکال تأثیرپذیری جنبش اسلامی [[الجزایر]] از انقلاب اسلامی، پیروی نمادین است، آنجا که رهبر [[انقلاب اسلامی ایران]] فریاد الله اکبر مردم [[الجزایر]] بر پشت‌بام‌ها را درس گرفتن از ملت انقلابی ایران برمی‌شمارند.<ref>محمد حسین جمشیدی، ارتباط متقابل [[انقلاب اسلامی ایران]] و جنبش شیعیان [[عراق]]، مجموعه مقالات انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها، قم، 1374، ج 2، ص 299</ref> و یا استفاده از [[حجاب]] و گسترش آن در میان زنان و دختران الجزایری به سبک چادر ایرانی. <ref>دستاوردهای عظیم انقلاب شکوهمنداسلامی ایران در گستره جهان، سازمان ارتباطات فرهنگی، تهران، ج 2، صص 483</ref> | یکی از اشکال تأثیرپذیری جنبش اسلامی [[الجزایر]] از انقلاب اسلامی، پیروی نمادین است، آنجا که رهبر [[انقلاب اسلامی ایران]] فریاد الله اکبر مردم [[الجزایر]] بر پشت‌بام‌ها را درس گرفتن از ملت انقلابی ایران برمی‌شمارند.<ref>محمد حسین جمشیدی، ارتباط متقابل [[انقلاب اسلامی ایران]] و جنبش شیعیان [[عراق]]، مجموعه مقالات انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها، قم، 1374، ج 2، ص 299</ref> و یا استفاده از [[حجاب]] و گسترش آن در میان زنان و دختران الجزایری به سبک چادر ایرانی. <ref>دستاوردهای عظیم انقلاب شکوهمنداسلامی ایران در گستره جهان، سازمان ارتباطات فرهنگی، تهران، ج 2، صص 483</ref> | ||