۸۷٬۸۶۱
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'روح القدس' به 'روحالقدس') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
== اختلافات و منازعات تاریخی بین فرق اسلامی == | == اختلافات و منازعات تاریخی بین فرق اسلامی == | ||
مطالعات تاریخی نشان میدهد که از قرون گذشته اختلافات و منازعات مذهبی بین پیروان مذاهب اسلامی وجود داشته که تا کنون نیز استمرار دارد. در این مرحله به تبیین این منازعات در دو قسمت: اختلافات بین پیروان مذاهب اهل سنت ونیز اختلافات بین اهل سنت و شیعیان | مطالعات تاریخی نشان میدهد که از قرون گذشته اختلافات و منازعات مذهبی بین پیروان مذاهب اسلامی وجود داشته که تا کنون نیز استمرار دارد. در این مرحله به تبیین این منازعات در دو قسمت: اختلافات بین پیروان مذاهب اهل سنت ونیز اختلافات بین اهل سنت و شیعیان میپردازیم: | ||
=== اختلافات و منازعات تاریخی بین مذاهب اهل سنت === | === اختلافات و منازعات تاریخی بین مذاهب اهل سنت === | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
2. اختلافات کلامی | 2. اختلافات کلامی | ||
3. اختلافات طائفه ای و جنگ های مذهبی بین پیروان مذاهب اهل سنت | 3. اختلافات طائفه ای و جنگ های مذهبی بین پیروان مذاهب اهل سنت | ||
باید گفت: تبیین اختلافات فقهی که بین مذاهب اهل سنت وجود دارد مجال دیگری را | باید گفت: تبیین اختلافات فقهی که بین مذاهب اهل سنت وجود دارد مجال دیگری را میطلبد و در این مقاله تنها به این حد بسنده میکنیم که: | ||
از نظر فقهی مذاهب فراوانی در طول تاریخ اهل سنت پدیدار شدهاند که در عهد عباسیان به جهت مشکلاتی که برای پیروان آنان از جهت کثرت فتاوای متعارض به وجود آمد مذاهب چهارگانه معروف تثبیت و باب اجتهاد مطلق بسته شد. | از نظر فقهی مذاهب فراوانی در طول تاریخ اهل سنت پدیدار شدهاند که در عهد عباسیان به جهت مشکلاتی که برای پیروان آنان از جهت کثرت فتاوای متعارض به وجود آمد مذاهب چهارگانه معروف تثبیت و باب اجتهاد مطلق بسته شد. | ||
خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
با تکیه جوامع اسلامی به تقلید از مذاهب خاص و فاصله گرفتن از هدایتهای قرآنی و سنت نبوی ونیز انسداد باب اجتهاد، امت اسلامی مبتلا به شرور و بلائها گردید و به همان خطری که پیامبر ص مسلمین را نسبت به ان هشدار میداد مبتلا گردید که از اثار ان اختلافات گسترده بین فرق اسلامی است که برخی به تکفیر دیگران پرداخته و با آنان معامله کفار میکنند (سید سابق، ج1،ص 11 ـ 16). | با تکیه جوامع اسلامی به تقلید از مذاهب خاص و فاصله گرفتن از هدایتهای قرآنی و سنت نبوی ونیز انسداد باب اجتهاد، امت اسلامی مبتلا به شرور و بلائها گردید و به همان خطری که پیامبر ص مسلمین را نسبت به ان هشدار میداد مبتلا گردید که از اثار ان اختلافات گسترده بین فرق اسلامی است که برخی به تکفیر دیگران پرداخته و با آنان معامله کفار میکنند (سید سابق، ج1،ص 11 ـ 16). | ||
مولف کتاب «ورکبت السفینه» نیز تحت عنوان: السیاسة أوجدت المذاهب در زمینه نقش حکومتها در پیدایش و به رسمیّت شناختن مذاهب اربعه مینویسد: سیاست حاکمان سبب ظهور و افول مذاهب خاص گردید. بهمین جهت | مولف کتاب «ورکبت السفینه» نیز تحت عنوان: السیاسة أوجدت المذاهب در زمینه نقش حکومتها در پیدایش و به رسمیّت شناختن مذاهب اربعه مینویسد: سیاست حاکمان سبب ظهور و افول مذاهب خاص گردید. بهمین جهت میبینیم حاکمان درعصر خویش سبب گسترش مذاهب اربعه اهل سنت و کنار گذاشتن مذاهب دیگر شدند (خلیفات، ص 77-80) | ||
ایشان در زمینه عدم لزوم تبعیت از مذاهب اربعه میگوید: | ایشان در زمینه عدم لزوم تبعیت از مذاهب اربعه میگوید: | ||
خط ۱۴۶: | خط ۱۴۶: | ||
و ان هذا صراطی مستقیما فاتّبعوه ولا تتبعوا السبل فتفرق بکم عن سبیله (انعام: 153) | و ان هذا صراطی مستقیما فاتّبعوه ولا تتبعوا السبل فتفرق بکم عن سبیله (انعام: 153) | ||
در نظامات اقتصادی و اجتماعی نیز | در نظامات اقتصادی و اجتماعی نیز میبینیم جوامعی که بر مبنای توحید شکل گرفتهاند از انسجام، اتحاد و توانمندی خاصی برخوردارند اما نظاماتی که بر مبنای غیرتوحیدی بنا شدهاند به تشتّت، تفرقه و منازعات همیشگی مبتلا گردیدهاند. نمونه بارز جامعه توحیدی، مدینه فاضله نبوی بود که در مدت کم وبا سپاهی اندک اما موّحد، توانست بر نظامات شرک آلود عصر جاهلیت به رغم اقتدار پوشالی و فزونی سپاهیانش غلبه یابد و انگاه که روحیه توحیدی مسلمانان بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله) به تدریج رو به افول و دین واحد مبدل به مذاهب مختلفی گردید - بگونهای که که در اوائل قرن دوم هجری فقط حدود 138 مذهب فقهی در جوامع اسلامی وجود داشت (تسخیری 1385،، ص 37) انحظاط و تشتت و منازعات مذهبی و طائفه ای گسترش یافت که متاسفانه تا کنون ادامه دارد. | ||
جهت تبیین تحذیر قرآن کریم (در آیه 34 سوره روم) مبنی بر عدم تبعیت مسلمانان از مشرکین در تفرّق دین، برخی از انشعابات دین مسیحیت و یهودیت را که در اثر فاصله گرفتن پیروانشان از توحید پدید آمده است به عنوان نمونه بیان میکنیم: | جهت تبیین تحذیر قرآن کریم (در آیه 34 سوره روم) مبنی بر عدم تبعیت مسلمانان از مشرکین در تفرّق دین، برخی از انشعابات دین مسیحیت و یهودیت را که در اثر فاصله گرفتن پیروانشان از توحید پدید آمده است به عنوان نمونه بیان میکنیم: | ||
مسیحیت در نگاه کلی به سه فرقه اصلی تقسیم میشود: کاتولیک، ارتودوکس و پروتستان، رهبری فرقه کاتولیک در دست پاپ است و هفت شعار: تعهد، تدهین، عشای ربانی، اعتراف، ازدواج، دستگذاری و تأیید در این فرقه وجود دارد. | مسیحیت در نگاه کلی به سه فرقه اصلی تقسیم میشود: کاتولیک، ارتودوکس و پروتستان، رهبری فرقه کاتولیک در دست پاپ است و هفت شعار: تعهد، تدهین، عشای ربانی، اعتراف، ازدواج، دستگذاری و تأیید در این فرقه وجود دارد. | ||
فرقه ارتودوکس از انشعابات کلیسای کاتولیک بوده و در سال 1054 از آئین کاتولیک جدا شد. اینان معتقدند روحالقدس تنها از خدای پدر صادر شده در حالی که کاتولیک ها و پروتستان ها صدور او را هم از خدای پدر و هم از خدای پسر میدانند. اینان نیز شعار هفتگانه فوق را | فرقه ارتودوکس از انشعابات کلیسای کاتولیک بوده و در سال 1054 از آئین کاتولیک جدا شد. اینان معتقدند روحالقدس تنها از خدای پدر صادر شده در حالی که کاتولیک ها و پروتستان ها صدور او را هم از خدای پدر و هم از خدای پسر میدانند. اینان نیز شعار هفتگانه فوق را میپذیرند. | ||
فرقه پروتستان با ظهور مارتین لوتر 1433 ـ 1546 به وجود آمد و اکثر فرقههای آن فقط دو شعار مذهبی را | فرقه پروتستان با ظهور مارتین لوتر 1433 ـ 1546 به وجود آمد و اکثر فرقههای آن فقط دو شعار مذهبی را میپذیرند: تعمید و عشای ربانی. | ||
برخی از فرقههای پروتستان عبارتند از: لوتریسم، کالوتسم، تسوینگلباتیسم، و... امروزه مسیحیت به عنوان یکی از پر فرقهترین دین ها شناخته میشود. (چنانکه در انشعابات داخلی پروتستان بیش از 500 فرقه نام برده | برخی از فرقههای پروتستان عبارتند از: لوتریسم، کالوتسم، تسوینگلباتیسم، و... امروزه مسیحیت به عنوان یکی از پر فرقهترین دین ها شناخته میشود. (چنانکه در انشعابات داخلی پروتستان بیش از 500 فرقه نام برده | ||
میشود (اینترنت، پایگاه پیامبر اعظم). | میشود (اینترنت، پایگاه پیامبر اعظم). | ||
خط ۲۲۳: | خط ۲۲۳: | ||
مفاد گفتار فوق ان است که از نگاه ابن کثیر در میان مذاهب کنونی اسلامی بر اساس روایت حاکم در مستدرک، فرقه ناجیه اهل سنت و جماعت بوده و مذاهب دیگر باطلند. | مفاد گفتار فوق ان است که از نگاه ابن کثیر در میان مذاهب کنونی اسلامی بر اساس روایت حاکم در مستدرک، فرقه ناجیه اهل سنت و جماعت بوده و مذاهب دیگر باطلند. | ||
سؤالی که در این قسمت میتوان از ابن کثیر پرسید این است که به چه دلیل فقط اهل سنت را فرقه ناجیه دانسته و دیگر فرق و مذاهب را در جرگه باطل قرار | سؤالی که در این قسمت میتوان از ابن کثیر پرسید این است که به چه دلیل فقط اهل سنت را فرقه ناجیه دانسته و دیگر فرق و مذاهب را در جرگه باطل قرار میدهید؟ بعلاو ه مگر جز این است که حتی اهل سنت و جماعت نیز دربین خود به فرق و مذاهب مختلف منشعب گردیدند؟ آیا" من الذین فرقوا دینهم " در آیه مذکور شامل همه کسانی نمیگردد که دین واحد را به مذاهب و فرق مختلف مبدل کردند؟ | ||
نکته دیگر آنکه باید از ایشان پرسید: اگر پیروان هر یک از مذاهب اسلامی همین سخن شما را ادعا نموده و هر یک خود را مصداق «من کان علی ما أنا علیه الیوم وأصحابی» دانست چه موضعی خواهید داشت؟ نکته دیگر آنکه روایت مذکور حتی به فرض صحت سند، نه تنها اثباتگر ادعایتان نبوده بلکه نافی ان میباشد چون مفاد ان لزوم اجتناب از تفرق در دین واحد – اسلام - و تبدیل آن به مذاهب میباشد. | نکته دیگر آنکه باید از ایشان پرسید: اگر پیروان هر یک از مذاهب اسلامی همین سخن شما را ادعا نموده و هر یک خود را مصداق «من کان علی ما أنا علیه الیوم وأصحابی» دانست چه موضعی خواهید داشت؟ نکته دیگر آنکه روایت مذکور حتی به فرض صحت سند، نه تنها اثباتگر ادعایتان نبوده بلکه نافی ان میباشد چون مفاد ان لزوم اجتناب از تفرق در دین واحد – اسلام - و تبدیل آن به مذاهب میباشد. | ||
خط ۲۶۶: | خط ۲۶۶: | ||
در این تفسیر ذیل آیه | |||
در این تفسیر ذیل آیه مذکور میخوانیم: | |||
«... فیقول تعالی أولاً: " أنّ الذین فرّقوا دینهم وکانوا شیعاً لست منهم فی شیء"أی أنّ الذین اختلفوا فی الدین وتفرّقوا فرقا وطوائف لا یمنون إلیک بصلة أبداً کما لا یرتبطون بالدین أبداً لأن دینک هو دین التوحید ودین الصراط المستقیم والصراط المستقیم ما هو إلا واحد لا أکثر». | «... فیقول تعالی أولاً: " أنّ الذین فرّقوا دینهم وکانوا شیعاً لست منهم فی شیء"أی أنّ الذین اختلفوا فی الدین وتفرّقوا فرقا وطوائف لا یمنون إلیک بصلة أبداً کما لا یرتبطون بالدین أبداً لأن دینک هو دین التوحید ودین الصراط المستقیم والصراط المستقیم ما هو إلا واحد لا أکثر». | ||
در ادامه | در ادامه میخوانیم: | ||
«ثم قال تعالی مهددا موبخاً اولئک المفرقین: "إنّما أمرهم ذلی الله ثمّ ینبّئهم بما کانوا یفعلون أی إنّ الله هو الذی سیؤاخذهم بأعمالهم وهو علیم بما لا یغیب شیء منها». | «ثم قال تعالی مهددا موبخاً اولئک المفرقین: "إنّما أمرهم ذلی الله ثمّ ینبّئهم بما کانوا یفعلون أی إنّ الله هو الذی سیؤاخذهم بأعمالهم وهو علیم بما لا یغیب شیء منها». | ||
انگاه این سئوال مطرح شده است که: | انگاه این سئوال مطرح شده است که: | ||
خط ۳۱۴: | خط ۳۱۵: | ||
بعلاوه اینکه از مجموع أقوال و آراءمفسرین فریقین به خوبی به دست میآید که دین اسلام، به هیچ وجه کثرت پذیر نیست و انشعابات مذهبی به نام اسلام، پیروانش را از مسیر اسلام ناب و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم جدا نموده و آنان را در وادی شرک قرار خواهد داد. | بعلاوه اینکه از مجموع أقوال و آراءمفسرین فریقین به خوبی به دست میآید که دین اسلام، به هیچ وجه کثرت پذیر نیست و انشعابات مذهبی به نام اسلام، پیروانش را از مسیر اسلام ناب و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم جدا نموده و آنان را در وادی شرک قرار خواهد داد. | ||
در اینجا برخی دیگر از آیاتی که متضمن نکته فوق بوده و اشتراک مضمونی با آیات 33 سوره روم و 159 سوره انعام داشته را بیان نموده و تفصیل و تبیین آنها را به مجالی دیگر | در اینجا برخی دیگر از آیاتی که متضمن نکته فوق بوده و اشتراک مضمونی با آیات 33 سوره روم و 159 سوره انعام داشته را بیان نموده و تفصیل و تبیین آنها را به مجالی دیگر مینهیم: | ||
- ولا تکونوا کالذین تفرّقوا واختلفوا من بعد ما جاءهم البینات واولئک لهم عذاب عظیم (آل عمران: 105) | - ولا تکونوا کالذین تفرّقوا واختلفوا من بعد ما جاءهم البینات واولئک لهم عذاب عظیم (آل عمران: 105) | ||
- وإنّ الذین اختلفوا فی الکتاب لفی شقاق بعید (بقره:176) | - وإنّ الذین اختلفوا فی الکتاب لفی شقاق بعید (بقره:176) | ||
خط ۳۵۱: | خط ۳۵۲: | ||
== عنوان "مسلمان "نام برگزیده قرآنی برای معتقدان به شریعت مقدس اسلام == | == عنوان "مسلمان "نام برگزیده قرآنی برای معتقدان به شریعت مقدس اسلام == | ||
از اموری که نشانه مهجوریت قرآن در بین مسلمانان میباشد غفلت از نامی است که قرآن کریم برای معتقدان به شریعت مقدس اسلام بر گزیده است. نامهائی چون سنی، شیعه و انشعابات مختلفی که هر یک با اسامی گوناگونشان دارند، نوعی فاصله گرفتن از این اموزه زیبای قرآنی است که نام مسلمان را برای معتقدان مکتب اسلام - قرآن و پیامبر ص - برگزیده است. در قرآن کریم | از اموری که نشانه مهجوریت قرآن در بین مسلمانان میباشد غفلت از نامی است که قرآن کریم برای معتقدان به شریعت مقدس اسلام بر گزیده است. نامهائی چون سنی، شیعه و انشعابات مختلفی که هر یک با اسامی گوناگونشان دارند، نوعی فاصله گرفتن از این اموزه زیبای قرآنی است که نام مسلمان را برای معتقدان مکتب اسلام - قرآن و پیامبر ص - برگزیده است. در قرآن کریم میخوانیم: | ||
جهدوا فی اللّه حق جهاده هو اجتبئکم و ما جعل علیکم فی الدین من حرج مله ابیکم ابراهیم هو سماکم المسلمین من قبل و فی هذا لیکون الرسول شهیدا علیکم و تکونوا شهداء علی الناس (حج: 78) | جهدوا فی اللّه حق جهاده هو اجتبئکم و ما جعل علیکم فی الدین من حرج مله ابیکم ابراهیم هو سماکم المسلمین من قبل و فی هذا لیکون الرسول شهیدا علیکم و تکونوا شهداء علی الناس (حج: 78) | ||
خط ۴۸۶: | خط ۴۸۷: | ||
3- اگر اسلام آن گونه که اهل بیت علیهمالسلام مبین ان بودند مورد توجه و عمل مسلمین جهان قرار گیرد مفترقات بین مسلمانان به حد اقل خواهد رسیده وامت واحده اسلامی بمعنای واقعی اش در جهان اسلام تحقق خواهد یافت. چون شکی نیست همانگونه که اهل سنت به اهل بیت علیهمالسلام محبت و مودت | |||
3- اگر اسلام آن گونه که اهل بیت علیهمالسلام مبین ان بودند مورد توجه و عمل مسلمین جهان قرار گیرد مفترقات بین مسلمانان به حد اقل خواهد رسیده وامت واحده اسلامی بمعنای واقعی اش در جهان اسلام تحقق خواهد یافت. چون شکی نیست همانگونه که اهل سنت به اهل بیت علیهمالسلام محبت و مودت میورزند شیعیان نیز خود را ملتزم به تبعیت از اهل بیت علیهمالسلام دانسته و هیچگاه به رفتار و گفتاری که سبب فاصله گرفتن از آن بزرگواران گردد تن نخواهند داد. | |||
4- هر گاه سیره ائمه علیهمالسلام و نوع تعاملشان با خلفای عصر و نیز شیوه تعاملشان با اهل سنت عصرخویش به دقت مورد توجه قرار گیرد قطعا جوامع اسلامی از تعصبات و حرکات افراطی که ناشی از جهل به مکتب این بزرگواران است رهائی خواهد یافت همان گونه که امام رضا علیهالسلام فرمود: | 4- هر گاه سیره ائمه علیهمالسلام و نوع تعاملشان با خلفای عصر و نیز شیوه تعاملشان با اهل سنت عصرخویش به دقت مورد توجه قرار گیرد قطعا جوامع اسلامی از تعصبات و حرکات افراطی که ناشی از جهل به مکتب این بزرگواران است رهائی خواهد یافت همان گونه که امام رضا علیهالسلام فرمود: | ||
«فان الناس لو علموا محاسن کلامنا لاتبعونا» (صدوق، 1404ج 1 ص 275): اگر مردم زیباییهای کلمات ما را | «فان الناس لو علموا محاسن کلامنا لاتبعونا» (صدوق، 1404ج 1 ص 275): اگر مردم زیباییهای کلمات ما را میفهمیدند قطعاً از ما تبعیت میکردند. | ||
== حسن ختام == | == حسن ختام == | ||
خط ۴۹۵: | خط ۴۹۷: | ||
در پایان مقاله جهت تذکر، روایتی زیبا از امام صادق علیهالسلام را بیان نموده به امید آنکه مبنای همه مسلمانان در شیوه تعاملشان نسبت به یکدیگر قرار گیرد: | در پایان مقاله جهت تذکر، روایتی زیبا از امام صادق علیهالسلام را بیان نموده به امید آنکه مبنای همه مسلمانان در شیوه تعاملشان نسبت به یکدیگر قرار گیرد: | ||
شخصی از اصحاب امام صادق علیهالسلام نسبت به نوع تعامل شیعیان با اهل سنت اظهار داشت: | شخصی از اصحاب امام صادق علیهالسلام نسبت به نوع تعامل شیعیان با اهل سنت اظهار داشت: | ||
«إنّا لنبرأ منهم إنّهم لا یقولون ما نقول، - ما از کسانی که نسبت به اسلام و ولایت همانند ما نمی اندیشند برائت | «إنّا لنبرأ منهم إنّهم لا یقولون ما نقول، - ما از کسانی که نسبت به اسلام و ولایت همانند ما نمی اندیشند برائت میجوئیم - | ||
إمام علیهالسلام با شگفتی پرسید: یتولونا ولا یقولون ما تقولان؟ - ایا آنان در حالی که مثل شما نمی اندیشند نسبت به ما محبت دارند؟ او گفت: نعم. انگاه امام علیهالسلام در بیانی هشدار گونه نسبت به اتخاذ چنین روشی از شیعیان در برابر اهل سنت فرمودند: هو ذا عندنا ما لیس عندکم فینبغی لنا أن نبرأ منکم... - بنابراین طبق معیارتان با دیگران، ما نیز باید از شما برائت بجوئیم بدلیل آنکه مرتبه معرفتمان با شما متفاوت است. | إمام علیهالسلام با شگفتی پرسید: یتولونا ولا یقولون ما تقولان؟ - ایا آنان در حالی که مثل شما نمی اندیشند نسبت به ما محبت دارند؟ او گفت: نعم. انگاه امام علیهالسلام در بیانی هشدار گونه نسبت به اتخاذ چنین روشی از شیعیان در برابر اهل سنت فرمودند: هو ذا عندنا ما لیس عندکم فینبغی لنا أن نبرأ منکم... - بنابراین طبق معیارتان با دیگران، ما نیز باید از شما برائت بجوئیم بدلیل آنکه مرتبه معرفتمان با شما متفاوت است. | ||