مشعر: تفاوت میان نسخه‌ها

[[حجاج|حُجاج]] در راه بازگشت از عرفات به سوى مکه از وادى [[مأزَمَیْن|مأزَمَیْن]] مى ‏گذرند که میان دو کوه است. «مأزم» به معناى راه تنگ و به عبارت دیگر تنگه است، این اشاره به دو راه رفت و برگشتِ تنگِ این ناحیه دارد. حاجى با عبور از این وادى به مزدلفه یا سرزمینِ مشعرالحرام مى ‏رسد. و در آنجا با قصد قربت شب را به صبح می‌رسانند. مشعر را به نام‌های [[مزدلفه]]، [[جمع]]، [[قُزَح]] و [[مشعرالحرام]] نیز می‌خوانند.  

این سرزمین که در محدوده حرم مکه قرار دارد درّه‌ای است کم وسعت که بین عرفات و منا واقع شده و طول آن تقریباً چهار کیلومتر است. در این منطقه [[مسجد]] بزرگی وجود دارد که آن را «مسجد مزدلفه» می‌خوانند. مساحت اولیه این مسجد حدود ۱۷۰۰ مترمربع بود<ref>حج و زیارت</ref> که در عهد عباسی به چهار هزار متر رسید، مسجد در آن زمان سقف نداشت و تنها حصاری در اطراف آن بود. پس از بارها بازسازی و توسعه، اکنون مساحت مستطیل شکل آن حدود شش هزار مترمربع است<ref> آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، نشر مشعر، ص۱۶۲</ref>.

مشعرالحرام پس از وادی یا درّه «مَأْزِمَین»<ref> عن الجوهری: «المأزم بالهمزة الساکنة ثم کسر الزّاء المعجمة» کل طریق ضیق بین جبلین و منه سمّی الموضع الذی بین جمع و عرفه مأزمین</ref> قرار دارد. حجاج باید بعد از غروب روز [[عرفه]]؛ یعنی پس از پایان وقوف اختیاری در عرفات، به این سمت حرکت کنند و تا طلوع آفتاب روز فردا (دهم [[ذی الحجه|ذی حجه]]، [[عید قربان]])، در این مکان بمانند. محدوده مزدلفه با تابلوهای بزرگی مشخص شده و با جمله «بِدایةُ مُزْدَلِفِه» یا «نِهایةُ مُزدلِفِه» می‌توان حدود آن را شناخت.  

طول آن حدود ۴۰۰۰ متر و مساحت آن ۱۲/۵ کیلومتر مربع است. برخی معتقدند «مشعر» در حقیقت نام سرزمین و کوهی است که در انتهای مزدلفه قرار دارد که تا وادی یا درّه «مُحَسِّر» امتداد می‌یابد و سپس کل سرزمین مزدلفه به این نام خوانده شده است. در این مکان ضمن بیتوته و عبادت در شب می‌توان سنگریزه‌هایی را که به لحاظ شکل و نوع، تنها در این منطقه یافت می‌شود برای [[رمی جمرات]] در [[منا]] جمع‌آوری کرد<ref>حج و زیارت</ref>.

حُجاج در راه بازگشت از عرفات به سوی مکه، از وادی مَأْزِمَین می‌گذرند که میان دو کوه است. «مأزم» به معنای راه تنگ و به عبارت دیگر، تنگه است، این کلمه اشاره به دو راه رفت و برگشتِ تنگِ این ناحیه دارد و حجاج با عبور از این وادی به مزدلفه یا سرزمینِ مشعرالحرام می‌رسند<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، صص۱۶۱-۱۶۲</ref>.

واژه «مشعر» به مکانی گویند که شعار خدا و نشان خداجویی و خدا خواهی در آن کاملا پیدا است<ref> مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن کریم، ج۶، ص۷۷، ماده «شعر». </ref>.

آنجا مرکزی برای شعار حج و نشانه‌ای از این مراسم عظیم است<ref> مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۶۰</ref>. و نیز مشعر به معنای نشان راه است و این سرزمین نشان مکان و عبادت خداوند است<ref> طبری، محب‌الدین، القری لقاصد‌ام القری، ص۱۵۴</ref>.

واژه «مزدلفه» (از ماده «ازدلاف») به معنای نزدیک شدن یا اجتماع است<ref>طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۵ ص۶۸</ref>. از آن جهت به سرزمین مشعر، «مزدلفه» گویند که مردم با کوچ از عرفات به سوی مشعر، به مکه و یا به خدا نزدیک می‌شوند و یا به جهت آنکه مردم در مشعر اجتماع می‌کنند<ref>حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۵، ص۱۲۱</ref>.

در حدیثی از [[امام صادق (ع)|امام صادق (علیه السلام)]] حکایت شده است:  

[[جبرئیل امین|جبرئیل (علیه السلام)]] به هنگام آموزش مناسک حج به [[حضرت ابراهیم]]، بعد از غروب روز عرفه و هنگام حرکت به مشعر به [[حضرت ابراهیم|ابراهیم (علیه السلام)]] فرمود: «ازدلف الی المشعر الحرام»؛ «به سوی مشعر الحرام حرکت کن و به آنجا نزدیک شو<ref>مجلسی، بحار الانوار، بحارالانوار، ج۹۹، ص۲۶۶.</ref>».

گفته شده علت نام‌گذاری آن به «جمع» این است که [[حضرت آدم]] و [[حوا]] (علیهما السلام) در این مکان با هم ملاقات کرده و اجتماع کردند<ref>اسرار وقوف در عرفات و مشعر الحرام – الشیعه

https://farsi.al-shia.org › اسرار-وقوف-...</ref>.

{{متن قرآن| «فَإذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فاذْکُرُوا اللَّه عِنْدَالمَشْعَرِ الحَرامِ<ref>سوره بقره/آیه ۱۹۷</ref>}}». یعنی: «هنگامی که از عرفات کوچ کردید، در مشعرالحرام خداوند را یاد کنید».

وقوف به مشعر الحرام (مزدلفه): به اتفاق فقیهان امامی<ref>لسرائر، ج۱، ص۵۸۹؛ تذکره الفقهاء، ج۸، ص۲۰۳٫</ref>، یکی از ارکان حج، وقوف در مشعر است<ref>الخلاف، ج۲، ص۳۴۲؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۳۲۸؛ الروضه البهیه، ج۲، ص۲۷۷٫</ref>. از میان صحابیان و فقهای متقدم نیز کسانی چون [[ابن عباس]]، ابن زبیر، نخعی، شعبی و حسن بصری وقوف در مشعر را رکن می‌دانسته‌اند<ref>زاد المعاد ابن القیم، ج۲، ص۲۳۲؛ الحاوی الکبیر، ج۴، ص۱۷۷٫</ref>، با این همه، از فقهای [[اهل سنت]] جز معدودی از [[شافعیان]]<ref>الحاوی الکبیر، ج۴، ص۱۷۷؛ فتح الباری، ج۳، ص۵۲۹٫</ref> و ابن ماجشون<ref>حاشیه الدسوقی علی الشرح الکبیر، ج۲، ص۲۱؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۱۲٫</ref> از [[مالکیان]] کسی آن را رکن نشمرده است<ref>المغنی، ج۳، ص۴۴۱؛ الفقه الاسلامی و ادلته، ج۳، ص۵۵۴٫</ref>.

برخی برای رکن بودن وقوف در مشعر به آیه ۱۹۸بقره/۲ که حاجیان را پس از برگشت از عرفات به ذکر الهی در مشعر الحرام فرا خوانده، تمسک کرده‌اند<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۱۱؛ تذکره الفقهاء، ج۸، ص۵۴۸؛ بدایه المجتهد، ج۱، ص۲۸۰٫</ref>؛ اما مستند اصلی [[فقهای امامی]] بر نظر خود، علاوه بر اجماع، احادیثی <ref>وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۴۵٫</ref> است که فقیهان این وقوف را به منزله از دست دادن حج قلمداد کرده‌اند. <ref>مدارک الاحکام، ج۷، ص۴۳۴؛ کشف اللثام، ج۶، ص۹۵؛ ریاض المسائل، ج۶، ص۳۷۵٫</ref>