۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'استان ها' به 'استانها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| عنوان = تفسیر قمی | |||
| تصویر = تفسیر قمی.jpg | |||
| نام = تفسیر قمی | |||
| | | پدیدآوران = علی بن ابراهیم بن هاشم قمی | ||
| زبان = عربی | |||
| زبان اصلی = | |||
| ترجمه = | |||
| سال نشر = | |||
| ناشر = | |||
| تعداد صفحه = | |||
|زبان | | موضوع = تفسیر | ||
| شابک = | |||
| | }} | ||
| | |||
| | |||
| | |||
| | |||
| | |||
| | |||
تفسیر قمی از تفاسیر کهن [[شیعی]]، اثر [[علی بن ابراهیم بن هاشم قمی|علی بن ابراهیم قمی]] (متوفای ۳۰۷ق) [[فقیه]] و [[محدث]] نامی [[شیعه]]، معاصر [[امام هادی |امام هادی علیهالسلام]] و [[امام عسکری |امام عسکری علیهالسلام]] و از مشایخ و اساتید [[کلینی]] است. تفسیر وی از مصادر تفسیری [[شیعه]] و در زمره [[تفسیر روایی|تفاسیر روایی]] است. برخی از محققان، انتساب این کتاب به علی بن ابراهیم را نپذیرفتهاند. | تفسیر قمی از تفاسیر کهن [[شیعی]]، اثر [[علی بن ابراهیم بن هاشم قمی|علی بن ابراهیم قمی]] (متوفای ۳۰۷ق) [[فقیه]] و [[محدث]] نامی [[شیعه]]، معاصر [[امام هادی |امام هادی علیهالسلام]] و [[امام عسکری |امام عسکری علیهالسلام]] و از مشایخ و اساتید [[کلینی]] است. تفسیر وی از مصادر تفسیری [[شیعه]] و در زمره [[تفسیر روایی|تفاسیر روایی]] است. برخی از محققان، انتساب این کتاب به علی بن ابراهیم را نپذیرفتهاند. | ||
خط ۵۲: | خط ۴۴: | ||
== خلاصه ویژگی های سندی كتاب == | == خلاصه ویژگی های سندی كتاب == | ||
آنچه میتوان به طور خلاصه درباره سند این كتاب ارائه داد عبارت است از: | آنچه میتوان به طور خلاصه درباره سند این كتاب ارائه داد عبارت است از: | ||
نویسنده كتاب (كه مقدمه را نیز او گرد آوری و نقل كرده است) مجهول است. | نویسنده كتاب (كه مقدمه را نیز او گرد آوری و نقل كرده است) مجهول است. | ||
# آنچه مسلم است این كه وی از شاگردان با واسطه علی بن ابراهیم است. وی معاصر كلینی و یا اندكی پس از وی است زیرا بعضی از مشایخ وی با مشایخ كلینی مشترك اند، اما ایشان علی بن ابراهیم را درك نكردهاند. | # آنچه مسلم است این كه وی از شاگردان با واسطه علی بن ابراهیم است. وی معاصر كلینی و یا اندكی پس از وی است زیرا بعضی از مشایخ وی با مشایخ كلینی مشترك اند، اما ایشان علی بن ابراهیم را درك نكردهاند. | ||
# این كتاب شامل بر روایات منقول از علی بن ابراهیم، ابن عقده از ابی الجارود، روایات متفرقه دیگر و بعضاً توضیحات لغوی و احیاناً تفسیر و جمع روایی نویسنده است. | # این كتاب شامل بر روایات منقول از علی بن ابراهیم، ابن عقده از ابی الجارود، روایات متفرقه دیگر و بعضاً توضیحات لغوی و احیاناً تفسیر و جمع روایی نویسنده است. | ||
# با توجه به این كه نگارش مقدمه كتاب توسط علی بن ابراهیم ثابت نیست، توثیق عام علی بن ابراهیم نسبت به راویان كتاب نمیتواند اساسی داشته باشد. | # با توجه به این كه نگارش مقدمه كتاب توسط علی بن ابراهیم ثابت نیست، توثیق عام علی بن ابراهیم نسبت به راویان كتاب نمیتواند اساسی داشته باشد. | ||
# جدا از عدم توثیق ابوالفضل العباس و عدم شناخت مولف كتاب، بعضی از روایات كتاب مسند و صحیح، بعضی مسند و ضعیف و بعضی مرسل اند. | # جدا از عدم توثیق ابوالفضل العباس و عدم شناخت مولف كتاب، بعضی از روایات كتاب مسند و صحیح، بعضی مسند و ضعیف و بعضی مرسل اند. | ||
# بر خلاف گفته نویسنده «الذریعه»، روایاتی از علی بن ابراهیم نقل شده كه به [[امام صادق علیهالسلام]] متصل نمیشود، بلكه او از ائمه دیگر روایت كرده است<ref>1/ 81، 85 و 165.</ref>. | # بر خلاف گفته نویسنده «الذریعه»، روایاتی از علی بن ابراهیم نقل شده كه به [[امام صادق علیهالسلام]] متصل نمیشود، بلكه او از ائمه دیگر روایت كرده است<ref>1/ 81، 85 و 165.</ref>. | ||
# آنچه سید بن طاووس به گونه گزینشی از این تفسیر آورده است با آنچه در تفسیر هست، مطابقت دارد. با توجه به این كه سید بن طاووس حجم كل كتاب را نیز گونهای گزارش كرده كه با متن موجود سازگار است (چهار جزء در دو مجلد)، احتمال مطابقت تفسیر موجود با آنچه در 8 قرن قبل (3 قرن پس از مولف) در دست مولف «سعدی السعود» بوده است، قوت مییابد<ref>در این زمینة، فاضل فرزانه حجتالاسلام و المسلمین سید احمد مددی به تفاوت بین دو متن نظر دادهاند، اما به نظر می رسد آنچه در كتاب سعدالسعود با متن حاضر مخالف است، گرچه روایت علی بن ابراهیم است، ولی از مجموعة تفسیری وی نقل شده است. كیهان اندیشه، شمارة 32، ص87.</ref>. | # آنچه سید بن طاووس به گونه گزینشی از این تفسیر آورده است با آنچه در تفسیر هست، مطابقت دارد. با توجه به این كه سید بن طاووس حجم كل كتاب را نیز گونهای گزارش كرده كه با متن موجود سازگار است (چهار جزء در دو مجلد)، احتمال مطابقت تفسیر موجود با آنچه در 8 قرن قبل (3 قرن پس از مولف) در دست مولف «سعدی السعود» بوده است، قوت مییابد<ref>در این زمینة، فاضل فرزانه حجتالاسلام و المسلمین سید احمد مددی به تفاوت بین دو متن نظر دادهاند، اما به نظر می رسد آنچه در كتاب سعدالسعود با متن حاضر مخالف است، گرچه روایت علی بن ابراهیم است، ولی از مجموعة تفسیری وی نقل شده است. كیهان اندیشه، شمارة 32، ص87.</ref>. | ||
# آنچه در سراسر كتاب پراكنده است، مجموعهای از توضیحات تفسیر های نگارنده تفسیر و توضیحات تفسیر ها و روایات نقل شده از علی بن ابراهیم است. از تفسیر آیه 49 [[سوره آل عمران]]<ref>ج2، ص 140.</ref> تفسیر ابی الجارود نیز به كتاب راه یافته است و تعدادی از روایات و مطالب تفسیری (حدود 10%) را مصنف از این تفسیر نقل كرده است. از تفسیر آیه 54 [[سوره نساء]]<ref>ج 1، ص 140.</ref> نیز مصنف به روایات تفسیری دیگری كه خود آنها را شنیده است مبادرت می ورزد. این گونه روایات از شخص خاصی نقل نشده است و به تعبیری میتواند مشایخ مصنف را به دست دهد و شاید از این رهگذر راهی برای تشخیص مولف آن به دست آید. در مجموع، این گونه به دست میآید كه مولف در هنگام نگارش كتاب، دو مجموعه «تفسیر علی بن ابراهیم» و «تفسیر ابی الجارود» را پیش روی داشته است و غیر از این دو مجموعه، روایات پراكنده دیگری كه تلقی كرده بوده و همچنین توضیحات و تفسیر هایی از پیش خود و هم چنین نقل مرسل وقایع، شأن نزول ها و داستانهای قرآنی نیز پرداخته و مجموعه موجود را آفریده است. | # آنچه در سراسر كتاب پراكنده است، مجموعهای از توضیحات تفسیر های نگارنده تفسیر و توضیحات تفسیر ها و روایات نقل شده از علی بن ابراهیم است. از تفسیر آیه 49 [[سوره آل عمران]]<ref>ج2، ص 140.</ref> تفسیر ابی الجارود نیز به كتاب راه یافته است و تعدادی از روایات و مطالب تفسیری (حدود 10%) را مصنف از این تفسیر نقل كرده است. از تفسیر آیه 54 [[سوره نساء]]<ref>ج 1، ص 140.</ref> نیز مصنف به روایات تفسیری دیگری كه خود آنها را شنیده است مبادرت می ورزد. این گونه روایات از شخص خاصی نقل نشده است و به تعبیری میتواند مشایخ مصنف را به دست دهد و شاید از این رهگذر راهی برای تشخیص مولف آن به دست آید. در مجموع، این گونه به دست میآید كه مولف در هنگام نگارش كتاب، دو مجموعه «تفسیر علی بن ابراهیم» و «تفسیر ابی الجارود» را پیش روی داشته است و غیر از این دو مجموعه، روایات پراكنده دیگری كه تلقی كرده بوده و همچنین توضیحات و تفسیر هایی از پیش خود و هم چنین نقل مرسل وقایع، شأن نزول ها و داستانهای قرآنی نیز پرداخته و مجموعه موجود را آفریده است. | ||
# ظاهراً اهتمام مولف در ارائه تفسیر كاملی از قرآن و یا حتی جمع روایات تفسیری و حتی تحلیل آنها نبوده است. از این رو، به ندرت دیده میشود كه در ذیل یك آیه، دو حدیث مختلف المعنی را نقل كند. مواردی كه بین دو روایت علی بن ابراهیم و ابی الجارود جمع كرده است بسیار اندك است (در موارد معدودی این كار صورت گرفته است<ref> تفسیر القمی، 1/5- 6.</ref> جمع روایی هم به ندرت دیده میشود<ref>1/148 و 155.</ref>. از این رو، كتاب بیش از آن كه «درایت» در آن نمودار باشد، «روایت» آن هم بدون تحلیل و درایت، در آن دیده میشود. | # ظاهراً اهتمام مولف در ارائه تفسیر كاملی از قرآن و یا حتی جمع روایات تفسیری و حتی تحلیل آنها نبوده است. از این رو، به ندرت دیده میشود كه در ذیل یك آیه، دو حدیث مختلف المعنی را نقل كند. مواردی كه بین دو روایت علی بن ابراهیم و ابی الجارود جمع كرده است بسیار اندك است (در موارد معدودی این كار صورت گرفته است<ref> تفسیر القمی، 1/5- 6.</ref> جمع روایی هم به ندرت دیده میشود<ref>1/148 و 155.</ref>. از این رو، كتاب بیش از آن كه «درایت» در آن نمودار باشد، «روایت» آن هم بدون تحلیل و درایت، در آن دیده میشود. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | |||
[http://k-ghazizadeh.com/Post/Details/17250/%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%D9%8A-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%8A-%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85-%D9%82%D9%85%D9%8A برگرفته از سایت پژوهشی درباره تفسیر علی بن ابراهیم قمی - کاظم قاضی زاده -http://k-ghazizadeh.com] | |||
[[رده: | [[رده:کتابها]] | ||
[[رده:کتابهای اسلامی]] | |||
[[رده:تفسیر قرآن]] | |||
[[رده:تفسیرهای شیعه]] | [[رده:تفسیرهای شیعه]] | ||