پرش به محتوا

فاطمه بنت محمد (زهرا): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۱: خط ۵۱:


=== آیه مباهله ===
=== آیه مباهله ===
واقعه مباهله واقعه ای مربوط به سال نهم یا دهم هجری است. وقتی مسیحیان نجران از روی لجاجت و عناد سخن پیامبر را درباره یگانگی آفریدگار و شخصیت حضرت عیسی علیه‌السلام نپذیرفتند، آیه نازل شد که: {{متن قرآنی |«فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ<ref>سوره آل عمران، آیه ۶۱</ref>»}}. پس هر کس با تو درباره عیسی در مقام مجادله برآید بعد از آنکه به احوال او آگاهی یافتی، بگو: بیایید ما و شما فرزندان و زنان و کسانی را که به منزله خودمان هستند بخوانیم، سپس به مباهله برخیزیم (در حق یکدیگر نفرین کنیم) تا دروغگویان (و کافران) را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم.
واقعه مباهله واقعه ای مربوط به سال نهم یا دهم هجری است. وقتی مسیحیان نجران از روی لجاجت و عناد سخن پیامبر را درباره یگانگی آفریدگار و شخصیت حضرت عیسی علیه‌السلام نپذیرفتند، آیه نازل شد که: {{متن قرآن |«فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ<ref>سوره آل عمران، آیه ۶۱</ref>»}}. پس هر کس با تو درباره عیسی در مقام مجادله برآید بعد از آنکه به احوال او آگاهی یافتی، بگو: بیایید ما و شما فرزندان و زنان و کسانی را که به منزله خودمان هستند بخوانیم، سپس به مباهله برخیزیم (در حق یکدیگر نفرین کنیم) تا دروغگویان (و کافران) را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم.


پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در موعد مقرر به همراه خویش امام حسن و امام حسین (علیه‌السلام)، حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و دامادش حضرت علی (علیه‌السلام) را آورد. <ref>شیخ مفید، الإرشاد، ج‏۱، ص۱۶۶ تا ۱۶۹. برای مشاهده اسناد روایت در منابع شیعه و سنی رک: تفسیر آیه «مباهله» از دیدگاه اهل بیت(علیه‌السلام) و اهل سنت، ایلقار اسماعیل زاده، طلوع، شماره ۱۰ و ۱۱ در دسترس در سایت حوزه</ref>
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در موعد مقرر به همراه خویش امام حسن و امام حسین (علیه‌السلام)، حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و دامادش حضرت علی (علیه‌السلام) را آورد. <ref>شیخ مفید، الإرشاد، ج‏۱، ص۱۶۶ تا ۱۶۹. برای مشاهده اسناد روایت در منابع شیعه و سنی رک: تفسیر آیه «مباهله» از دیدگاه اهل بیت(علیه‌السلام) و اهل سنت، ایلقار اسماعیل زاده، طلوع، شماره ۱۰ و ۱۱ در دسترس در سایت حوزه</ref>
خط ۵۷: خط ۵۷:
علامه طباطبائی در مورد آیه مباهله می‌گوید: رسول خدا در مقام امتثال این فرمان از «انفسنا» به غیر از علی و از «نسائنا» بجز فاطمه (سلام الله علیه) و از «ابنائنا» بجز حسنین (علیه‌السلام) را نیاورد. معلوم می‌شود برای کلمه اول به جز علی (علیه‌السلام) و برای کلمه دوم به جز فاطمه (علیه‌السلام) و از سوم بجز حسنین (علیه‌السلام) مصداق نیافت و کانه منظور از «ابناء» و «نساء» و «انفس» همان اهل بیت رسول خدا بوده، همچنان ‌که در بعضی روایات به این معنا تصریح شده، بعد از آن که رسول خدا نام‌بردگان را با خود آورد عرضه داشت: «بارالها اینان‌اند اهل بیت من»، چون این عبارت می‌فهماند پروردگارا من به‌جز اینان کسی را نیافتم تا برای مباهله دعوت کنم.<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌۳، ص۲۳۷</ref>
علامه طباطبائی در مورد آیه مباهله می‌گوید: رسول خدا در مقام امتثال این فرمان از «انفسنا» به غیر از علی و از «نسائنا» بجز فاطمه (سلام الله علیه) و از «ابنائنا» بجز حسنین (علیه‌السلام) را نیاورد. معلوم می‌شود برای کلمه اول به جز علی (علیه‌السلام) و برای کلمه دوم به جز فاطمه (علیه‌السلام) و از سوم بجز حسنین (علیه‌السلام) مصداق نیافت و کانه منظور از «ابناء» و «نساء» و «انفس» همان اهل بیت رسول خدا بوده، همچنان ‌که در بعضی روایات به این معنا تصریح شده، بعد از آن که رسول خدا نام‌بردگان را با خود آورد عرضه داشت: «بارالها اینان‌اند اهل بیت من»، چون این عبارت می‌فهماند پروردگارا من به‌جز اینان کسی را نیافتم تا برای مباهله دعوت کنم.<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌۳، ص۲۳۷</ref>


این مطلب را نقلی از روایت مباهله که [[زمخشری]] از علمای اهل سنت در [[تفسیر کشاف]] از [[عایشه]] نقل می‌کند تایید می‌نماید: حضرت رسول(صلی الله علیه و آله و سلم) در روز [[مباهله]] بیرون آمد و عبایی از موی سیاه پوشیده بود چون امام حسن (علیه‌السلام) رسید، او را در ذیل عبای خود جای داد، سپس امام حسین (علیه‌السلام) رسید، او را نیز در ذیل عبای خود جای داد، و پس از آن، فاطمه و سپس علی؛ آنگاه گفت: {{متن قرآنی |«...إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا...<ref>سوره احزاب/آیه۳۳</ref>»}} (ترجمه: جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند.)<ref>زمخشری، تفسیر الکشاف، ج۱، صص ۳۶۹-۳۷۰</ref>
این مطلب را نقلی از روایت مباهله که [[زمخشری]] از علمای اهل سنت در [[تفسیر کشاف]] از [[عایشه]] نقل می‌کند تایید می‌نماید: حضرت رسول(صلی الله علیه و آله و سلم) در روز [[مباهله]] بیرون آمد و عبایی از موی سیاه پوشیده بود چون امام حسن (علیه‌السلام) رسید، او را در ذیل عبای خود جای داد، سپس امام حسین (علیه‌السلام) رسید، او را نیز در ذیل عبای خود جای داد، و پس از آن، فاطمه و سپس علی؛ آنگاه گفت: {{متن قرآن |«...إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا...<ref>سوره احزاب/آیه۳۳</ref>»}} (ترجمه: جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند.)<ref>زمخشری، تفسیر الکشاف، ج۱، صص ۳۶۹-۳۷۰</ref>


=== آیه تطهیر ===
=== آیه تطهیر ===
منظور از آیه تطهیر بخش دوم آیه ۳۳ سوره احزاب/۳۳ است که می‌فرماید: {{متن قرآنی |«...انَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا»}}
منظور از آیه تطهیر بخش دوم آیه ۳۳ سوره احزاب/۳۳ است که می‌فرماید: {{متن قرآن |«...انَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا»}}


این آیه بیان می‌کند که اراده خداوند بر این امر تعلق گرفته است که اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از هر رجس و پلیدی پاک باشند. تعبیر «یُطهِّرکم» در پی «لِیُذهِبَ عَنکم الرِّجسَ» تأکیدی بر طهارت و پاکیزگی به دنبال دور شدن پلیدی‌ها است و «تَطهِیرًا» که مفعول مطلق است نیز تأکیدی دیگر برای طهارت به شمار می‌رود. «الرِجسَ» که با الف و لام جنس است، هر گونه پلیدی فکری و عملی اعم از شرک، کفر، نفاق و جهل و گناه را دربر می‌گیرد. <ref> المیزان، ج‌ ۱۶، ص‌ ۳۱۲</ref> مطابق با روایاتی که در منابع شیعه <ref>کلینی، مـحمد بـن یعقوب، الاصول من الکافی، ج ۱، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۷‌؛ شیخ صدوق، الخصال‌، ص ۴۰۳، حدیث‌ ۱۱۳‌، و ص ۵۸۰، حدیث ۱؛ شیخ‌ طوسی‌، الامالی‌، ص ۳۶۸‌ و ۷۸۳‌؛ طبرسی, فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷ ص۵۵۹ و ج۸ ص ۳۵۷</ref> و برخی از منابع اهل سنت <ref>جامع البـیان عـن تـأویل آی القرآن، ج ۱۲، جزء ۲۲، ص ۶؛ رازی، ابن ابی حاتم، تفسیر القـرآن العـظیم، ج ۹، ص ۳۱۳۱، حـدیث ۱۷۶۷۳؛ ابـن کثـیر، تـفسیر القرآن العظیم‌، ج ۳، ص ۴۹۴؛ نیشابوری، علی بن احمد، اسباب النزول، ص ۲۹۵؛ سیوطی، جلال‌الدین، الدرالمنثور فی التفسیر المأثور، ‌ج ۶، ص ۶۰۴؛ نیشابوری، ابو عبدالله حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج ۲، ص ۴۱۶ </ref> آمده است، منظوراز اهل البیت (علیه‌السلام)؛ خمسه طیبه یعنی پیامبر، علی، فاطمه، حسن و حسین (علیه‌السلام) هستند.
این آیه بیان می‌کند که اراده خداوند بر این امر تعلق گرفته است که اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از هر رجس و پلیدی پاک باشند. تعبیر «یُطهِّرکم» در پی «لِیُذهِبَ عَنکم الرِّجسَ» تأکیدی بر طهارت و پاکیزگی به دنبال دور شدن پلیدی‌ها است و «تَطهِیرًا» که مفعول مطلق است نیز تأکیدی دیگر برای طهارت به شمار می‌رود. «الرِجسَ» که با الف و لام جنس است، هر گونه پلیدی فکری و عملی اعم از شرک، کفر، نفاق و جهل و گناه را دربر می‌گیرد. <ref> المیزان، ج‌ ۱۶، ص‌ ۳۱۲</ref> مطابق با روایاتی که در منابع شیعه <ref>کلینی، مـحمد بـن یعقوب، الاصول من الکافی، ج ۱، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۷‌؛ شیخ صدوق، الخصال‌، ص ۴۰۳، حدیث‌ ۱۱۳‌، و ص ۵۸۰، حدیث ۱؛ شیخ‌ طوسی‌، الامالی‌، ص ۳۶۸‌ و ۷۸۳‌؛ طبرسی, فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷ ص۵۵۹ و ج۸ ص ۳۵۷</ref> و برخی از منابع اهل سنت <ref>جامع البـیان عـن تـأویل آی القرآن، ج ۱۲، جزء ۲۲، ص ۶؛ رازی، ابن ابی حاتم، تفسیر القـرآن العـظیم، ج ۹، ص ۳۱۳۱، حـدیث ۱۷۶۷۳؛ ابـن کثـیر، تـفسیر القرآن العظیم‌، ج ۳، ص ۴۹۴؛ نیشابوری، علی بن احمد، اسباب النزول، ص ۲۹۵؛ سیوطی، جلال‌الدین، الدرالمنثور فی التفسیر المأثور، ‌ج ۶، ص ۶۰۴؛ نیشابوری، ابو عبدالله حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج ۲، ص ۴۱۶ </ref> آمده است، منظوراز اهل البیت (علیه‌السلام)؛ خمسه طیبه یعنی پیامبر، علی، فاطمه، حسن و حسین (علیه‌السلام) هستند.


=== آیه مودت ===
=== آیه مودت ===
آیه مودت بخشی از آیه ۲۳ سوره شوری است که می‌فرماید: {{متن قرآنی |«قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی...»}}.
آیه مودت بخشی از آیه ۲۳ سوره شوری است که می‌فرماید: {{متن قرآن |«قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی...»}}.


سعید بن جبیر از ابن عباس نقل کند وقتی که این آیه نازل شد. گفتند: یا رسول اللّه اقربا و خویشاوندان شما چه کسانی هستند که مودت و دوستی آنها بر ما واجب گردیده است؟ فرمود: علی و فاطمه و حسن و حسین<ref>ابن حنبل، فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(علیه‌السلام)، ۱۴۳۳ق، ص۲۹۵</ref>.
سعید بن جبیر از ابن عباس نقل کند وقتی که این آیه نازل شد. گفتند: یا رسول اللّه اقربا و خویشاوندان شما چه کسانی هستند که مودت و دوستی آنها بر ما واجب گردیده است؟ فرمود: علی و فاطمه و حسن و حسین<ref>ابن حنبل، فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(علیه‌السلام)، ۱۴۳۳ق، ص۲۹۵</ref>.
خط ۷۲: خط ۷۲:
مطابق با نقل ابن عباس، شأن نزول سوره کوثر آنست که عاص بن وائل پیامبر را نزد درب [[مسجد الحرام]] ملاقات نمود و با او گفتگو نمود. گروهی از بزرگان قریش در [[مسجد الحرام]] نشسته بودند هنگام که عاص بن وائل وارد بر افراد قریش شد در [[مسجد]] از او سؤال نمودند که با چه شخصی گفتگو و صحبت می ‏نمودی عاص پاسخ داد: با ابتر سخن می‌گفتم. و این سخن را بدین علت گفت که در همان ایام فرزند پیامبر از خدیجه بنام عبداللّه وفات نموده بود و کسی که پسر نداشت را ابتر و مبتور می‏ نامیدند (یعنی کسی که از او نسلی باقی نمی‌ماند). <ref>انوار درخشان در تفسیر قرآن، محمد حسینی همدانی، ج‏۱۸، ص۳۰۸</ref>
مطابق با نقل ابن عباس، شأن نزول سوره کوثر آنست که عاص بن وائل پیامبر را نزد درب [[مسجد الحرام]] ملاقات نمود و با او گفتگو نمود. گروهی از بزرگان قریش در [[مسجد الحرام]] نشسته بودند هنگام که عاص بن وائل وارد بر افراد قریش شد در [[مسجد]] از او سؤال نمودند که با چه شخصی گفتگو و صحبت می ‏نمودی عاص پاسخ داد: با ابتر سخن می‌گفتم. و این سخن را بدین علت گفت که در همان ایام فرزند پیامبر از خدیجه بنام عبداللّه وفات نموده بود و کسی که پسر نداشت را ابتر و مبتور می‏ نامیدند (یعنی کسی که از او نسلی باقی نمی‌ماند). <ref>انوار درخشان در تفسیر قرآن، محمد حسینی همدانی، ج‏۱۸، ص۳۰۸</ref>


این سوره کوتاهترین سوره قرآن است و متن آن چنین است: {{متن قرآنی |«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ (۱) إِنَّا أَعْطَینَاک الْکوْثَرَ (۲) فَصَلِّ لِرَبِّک وَانْحَرْ (۳) إِنَّ شانِئَک هُوَ الْأَبْتَرُ(۴)»}} ای پیامبر، ما به تو خیر و برکت فراوان (فاطمه) عطا کردیم، کنون در برابر این نعمت بزرگ، برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن، مسلّما دشمن تو که می ‏گوید صاحب فرزندی نخواهی شد و بلا عقب خواهی ماند، خود او ابتر و بلا عقب است.
این سوره کوتاهترین سوره قرآن است و متن آن چنین است: {{متن قرآن |«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ (۱) إِنَّا أَعْطَینَاک الْکوْثَرَ (۲) فَصَلِّ لِرَبِّک وَانْحَرْ (۳) إِنَّ شانِئَک هُوَ الْأَبْتَرُ(۴)»}} ای پیامبر، ما به تو خیر و برکت فراوان (فاطمه) عطا کردیم، کنون در برابر این نعمت بزرگ، برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن، مسلّما دشمن تو که می ‏گوید صاحب فرزندی نخواهی شد و بلا عقب خواهی ماند، خود او ابتر و بلا عقب است.


مفسران گویند ظاهر آنست که بمناسبت شأن نزول سوره، مراد از کوثر، کثرت نسل باشد و منظور از آن فاطمه زهرا (سلام الله علیه) است که چهار فرزند مانند حسن و حسین (علیه‌السلام) و دو دختر داشت و از آنان نیز فرزندانی بسیار بوجود آمدند. <ref>انوار درخشان در تفسیر قرآن، محمد حسینی همدانی، ج‏۱۸، ص۳۰۹- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۴، ص ۲۴۴ - المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۲۰، ص ۳۷۰ - مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۰، ص: ۸۳۶</ref>
مفسران گویند ظاهر آنست که بمناسبت شأن نزول سوره، مراد از کوثر، کثرت نسل باشد و منظور از آن فاطمه زهرا (سلام الله علیه) است که چهار فرزند مانند حسن و حسین (علیه‌السلام) و دو دختر داشت و از آنان نیز فرزندانی بسیار بوجود آمدند. <ref>انوار درخشان در تفسیر قرآن، محمد حسینی همدانی، ج‏۱۸، ص۳۰۹- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۴، ص ۲۴۴ - المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۲۰، ص ۳۷۰ - مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۰، ص: ۸۳۶</ref>
خط ۱۱۵: خط ۱۱۵:


خداوند بزرگ و سبحان در [[قرآن مجید]] اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را مطهر خوانده است:
خداوند بزرگ و سبحان در [[قرآن مجید]] اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را مطهر خوانده است:
انما یریدالله لیذهب عنک الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا <ref>سوره احزاب ،آیه 33 </ref>
{{متن قرآن |انما یریدالله لیذهب عنک الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا<ref>سوره احزاب ،آیه 33 </ref>}}.
«خداوند می‌خواهد که پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد.»
«خداوند می‌خواهد که پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد.»


خط ۱۷۴: خط ۱۷۴:


حاکم حسکانی حنفی در کتاب شواهدالتنزیل می‌نویسد:  
حاکم حسکانی حنفی در کتاب شواهدالتنزیل می‌نویسد:  
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) {{متن قرآنی |آیه فی بیوت اذن الله ان ترفع و یذکر<ref>سوره نور آیه 36 </ref>}} را قرائت کرد و گفت این بیوت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) است. از آن حضرت پرسیده شد که آیا بیت علی (علیه‌السلام) و فاطمه (سلام الله علیه) نیز همین بیوت است، حضرت فرمود: بیت علی (علیه‌السلام) و فاطمه (سلام الله علیه) از بافضیلت‌ترین آن است<ref>شواهدالتنزیل لقواعد التفضیل ج 1 ص 532 ج 566</ref>.
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) {{متن قرآن |آیه فی بیوت اذن الله ان ترفع و یذکر<ref>سوره نور آیه 36 </ref>}} را قرائت کرد و گفت این بیوت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) است. از آن حضرت پرسیده شد که آیا بیت علی (علیه‌السلام) و فاطمه (سلام الله علیه) نیز همین بیوت است، حضرت فرمود: بیت علی (علیه‌السلام) و فاطمه (سلام الله علیه) از بافضیلت‌ترین آن است<ref>شواهدالتنزیل لقواعد التفضیل ج 1 ص 532 ج 566</ref>.


و نیز در روایتی دیگر آورده است:  
و نیز در روایتی دیگر آورده است:  
confirmed، مدیران
۳۳٬۵۶۸

ویرایش