پرش به محتوا

مسجد الحرام: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۲۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:


== نام مسجد الحرام ==
== نام مسجد الحرام ==
[[ابن جوزی]] وجه تسمیه مسجد الحرام را تحریم صید و قطع شجر در اطرافش گفته است.<ref>معجم المصطلحات والألفاظ الفقهیة‌، محمود عبدالرحمان‌، ج3، ص279</ref>
[[ابن جوزی]] وجه تسمیه مسجد الحرام را تحریم صید و قطع شجر در اطرافش گفته است<ref>معجم المصطلحات والألفاظ الفقهیة‌، محمود عبدالرحمان‌، ج3، ص279</ref>.


=== چرا به خانه خدا «مسجد الحرام» می‌گویند؟ ===
=== چرا به خانه خدا «مسجد الحرام» می‌گویند؟ ===
از امام صادق(علیه‌السلام) سؤال شد که چرا کعبه را <sub>بیت الله الحرام</sub> نامیده‌اند؟ حضرت در جواب فرمودند: (لانّه حُرِّمَ عَلی المشرکینَ اَن یدْخلوه)؛ چون بر مشرکان حرام است که وارد آن شوند.
از امام صادق(علیه‌السلام) سؤال شد که چرا کعبه را <sub>بیت الله الحرام</sub> نامیده‌اند؟ حضرت در جواب فرمودند: (لانّه حُرِّمَ عَلی المشرکینَ اَن یدْخلوه)؛ چون بر مشرکان حرام است که وارد آن شوند.
در واقع، کلام حضرت اشاره به آیه {{متن قرآن|(یـأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِکُونَ نَجَسٌ فَلاَیقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَـذَا)<ref>آیه 28 سوره توبه</ref>}}؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! مشرکان ناپاکند، پس نباید بعد از امسال نزدیک مسجدالحرام شوند. <ref>آشنایی با مسجد الحرام - بیتوته
در واقع، کلام حضرت اشاره به آیه {{متن قرآن|(یـأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِکُونَ نَجَسٌ فَلاَیقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَـذَا)<ref>آیه 28 سوره توبه</ref>}}؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! مشرکان ناپاکند، پس نباید بعد از امسال نزدیک مسجدالحرام شوند<ref>آشنایی با مسجد الحرام - بیتوته
https://www.beytoote.com › shrine
https://www.beytoote.com › shrine
</ref>
</ref>.


== موقعیت جغرافیایی و حدود مسجد ==
== موقعیت جغرافیایی و حدود مسجد ==
خط ۴۰: خط ۴۰:
'''حدود کنونی مسجدالحرام''': از شرق به کوه ابوقبیس، از غرب به کوه عمر و خیابان شبیکه، از شمال به خیابان شامیه و کوه هندی و از جنوب به خیابان اجیاد و مسفله محدود می‌شود.
'''حدود کنونی مسجدالحرام''': از شرق به کوه ابوقبیس، از غرب به کوه عمر و خیابان شبیکه، از شمال به خیابان شامیه و کوه هندی و از جنوب به خیابان اجیاد و مسفله محدود می‌شود.


حدود حرم تا مسجدالحرام در نقاط مختلف، متفاوت است''':''' از تنعیم تا مسجدالحرام ۶۱۵۰ متر، از جِعرانه تا مسجد ۱۸۰۰۰ متر، از مسیر طائف در نقطه هُدی تا مسجدالحرام ۱۵۵۰۰ متر، از مسیر لیث تا مسجد ۱۷۰۰۰ متر و از راه جده تا مسجدالحرام ۱۱۰۰۰ متر فاصله است.'''<ref>آشنایی با مسجد الحرام - بیتوته
حدود حرم تا مسجدالحرام در نقاط مختلف، متفاوت است''':''' از تنعیم تا مسجدالحرام ۶۱۵۰ متر، از جِعرانه تا مسجد ۱۸۰۰۰ متر، از مسیر طائف در نقطه هُدی تا مسجدالحرام ۱۵۵۰۰ متر، از مسیر لیث تا مسجد ۱۷۰۰۰ متر و از راه جده تا مسجدالحرام ۱۱۰۰۰ متر فاصله است<ref>آشنایی با مسجد الحرام - بیتوته
https://www.beytoote.com › shrine
https://www.beytoote.com › shrine
</ref>'''
</ref>.


== تاریخچه مسجدالحرام ==
== تاریخچه مسجدالحرام ==
=== کشیدن حصار در اطراف مسجدالحرام ===
=== کشیدن حصار در اطراف مسجدالحرام ===
پیروزى اسلام در مکه سبب شد تا خانه خدا و اطراف آن، از لوث وجود بتها پاک شود و فضاى مکه را [[اذان]] بلال که شعار توحید بود، دربرگیرد. تا این زمان هیچ حصارى و بنایى در اطراف مسجدالحرام نبود. تنها در اطراف کعبه آن سوى محدوده طواف خانه‌هاى عرب‌ها بنا شده بود.
پیروزى اسلام در مکه سبب شد تا خانه خدا و اطراف آن، از لوث وجود بتها پاک شود و فضاى مکه را [[اذان]] بلال که شعار توحید بود، دربرگیرد. تا این زمان هیچ حصارى و بنایى در اطراف مسجدالحرام نبود. تنها در اطراف کعبه آن سوى محدوده طواف خانه‌هاى عرب‌ها بنا شده بود.
خط ۶۷: خط ۶۸:
در این افزایشِ مساحت، وسعت مسجد دو برابر شد و نزدیک به پنج هزار مترمربع بر مساحت مسجد افزوده گردید. این افزایش در جهت شمال و غرب مسجد صورت گرفت. این بار نیز رواق هایى براى مسجد در اطراف آن ساخته شد. علاوه بر آن، مناره‌اى نیز در رکن غربى مسجد احداث گردید. گسترش تزیینات روى دیوارها و ستون‌ها نیز بیشتر شد. بناى مسجد که در سال ۱۳۷ آغاز شده بود، در سال ۱۴۰ هجرى خاتمه یافت.
در این افزایشِ مساحت، وسعت مسجد دو برابر شد و نزدیک به پنج هزار مترمربع بر مساحت مسجد افزوده گردید. این افزایش در جهت شمال و غرب مسجد صورت گرفت. این بار نیز رواق هایى براى مسجد در اطراف آن ساخته شد. علاوه بر آن، مناره‌اى نیز در رکن غربى مسجد احداث گردید. گسترش تزیینات روى دیوارها و ستون‌ها نیز بیشتر شد. بناى مسجد که در سال ۱۳۷ آغاز شده بود، در سال ۱۴۰ هجرى خاتمه یافت.


<big>مهدىِ عباسى</big> فرزند منصور، (خلافت از ۱۵۸-۱۶۹ ه. ق) در سال ۱۶۱ تصمیم‌ به افزایش مجدد مساحت مسجد گرفت و خانه‌هاى بیشترى را خرید و به مسجد ضمیمه کرد. برخى از مردم از واگذار کردن خانه‌هاى خود ابا داشتند. وقتى مهدى عباسى دراین‌باره از موسى بن جعفر علیه‌السلام سؤال کرد، حضرت به او نوشت: اگر کعبه پس از آمدن مردم‌ به اینجا ساخته شده، یعنى ابتدا مردم در اینجا سکونت داشته‌اند، مردم در واگذار نکردن خانه‌هاى خود اولى هستند اما اگر ابتدا کعبه بوده و مردم پس از آن آمده‌اند، مسجد به زمین‌هاى اطراف خود اولویت دارد. مهدى عباسى با استناد به همین نکته، خانه‌ها را گرفت. پس از آن صاحبان خانه‌ها نزد امام کاظم علیه‌السلام آمدند و از ایشان خواستند تا از مهدى بخواهد پول خانه‌شان را بدهد و امام چنین کرد.
<big>مهدىِ عباسى</big> فرزند منصور، (خلافت از ۱۵۸-۱۶۹ ه. ق) در سال ۱۶۱ تصمیم‌ به افزایش مجدد مساحت مسجد گرفت و خانه‌هاى بیشترى را خرید و به مسجد ضمیمه کرد. برخى از مردم از واگذار کردن خانه‌هاى خود ابا داشتند. وقتى مهدى عباسى دراین‌باره از موسى بن جعفر علیه‌السلام سؤال کرد، حضرت به او نوشت: اگر کعبه پس از آمدن مردم‌ به اینجا ساخته شده، یعنى ابتدا مردم در اینجا سکونت داشته‌اند، مردم در واگذار نکردن خانه‌هاى خود اولى هستند اما اگر ابتدا کعبه بوده و مردم پس از آن آمده‌اند، مسجد به زمین‌هاى اطراف خود اولویت دارد. مهدى عباسى با استناد به همین نکته، خانه‌ها را گرفت. پس از آن صاحبان خانه‌ها نزد امام کاظم (علیه‌السلام) آمدند و از ایشان خواستند تا از مهدى بخواهد پول خانه‌شان را بدهد و امام چنین کرد.


مساحت افزوده شده به مسجد توسط مهدى عباسى ۸۳۸۰ مترمربع بود. در این توسعه درهاى متعددى را در اطراف مسجد گشود و تا قرن‌ها بعد، به همان صورت باقى ماند. مهدى عباسى در سال ۱۶۴ از کاردانان خواست، طرحى تهیه کنند تا مسجد از ناحیه جنوبى نیز وسعت یابد، به طورى که به صورت تقریبى، مسجد به شکل مربع درآید؛ به گونه‌اى که کعبه در میانه آن قرار گیرد. بدین ترتیب، مجدداً مساحت مسجد به مقدار ۶۵۶۰ مترمربع افزایش یافت و رواق‌هایى در اطراف آن ساخته شد و ستون‌هایى برافراشته گردید. این ستون‌ها هنوز بر سر پا است و کتیبه‌اى که یادگار دوره مهدى عباسى است، بر آن باقى مانده است.
مساحت افزوده شده به مسجد توسط مهدى عباسى ۸۳۸۰ مترمربع بود. در این توسعه درهاى متعددى را در اطراف مسجد گشود و تا قرن‌ها بعد، به همان صورت باقى ماند. مهدى عباسى در سال ۱۶۴ از کاردانان خواست، طرحى تهیه کنند تا مسجد از ناحیه جنوبى نیز وسعت یابد، به طورى که به صورت تقریبى، مسجد به شکل مربع درآید؛ به گونه‌اى که کعبه در میانه آن قرار گیرد. بدین ترتیب، مجدداً مساحت مسجد به مقدار ۶۵۶۰ مترمربع افزایش یافت و رواق‌هایى در اطراف آن ساخته شد و ستون‌هایى برافراشته گردید. این ستون‌ها هنوز بر سر پا است و کتیبه‌اى که یادگار دوره مهدى عباسى است، بر آن باقى مانده است.
خط ۸۴: خط ۸۵:
افزوده دوم سعودى، به طور عمده در بخش غربى مسجد صورت گرفت و محدوده‌اى به وسعت ۷۶۰۰۰ هزار مترمربع را در این قسمت، به صورت یک مربع در ضلع غربى مسجد بر آن افزود. دو مناره بزرگ که هر یک به ارتفاع ۸۹ متر بود، در آن قسمت بنا گردید. به علاوه سه قبه بزرگ در میانه سطح افزوده شده ساخته شد که هر کدام بر چهار ستون استوار، بنا گردیده است. گفتنى است، تعداد مأذنه‌هاى فعلى مسجدالحرام، نُه عدد مى‌باشد. به علاوه، اقدامات اساسى دیگرى مانند بناى زیرزمین، ایجاد یک طبقه روى طبقه همکف و نیز آماده سازى سطح بالاى طبقه نخست براى اقامه [[نماز]] از کارهایى بود که صورت گرفت. هچنین براى انتقال زائران به طبقه اول و بام آن، افزون بر سرویس پله‌هاى عادى، چندین بالابر برقى در قسمت‌هاى مختلف مسجد نصب گردید.
افزوده دوم سعودى، به طور عمده در بخش غربى مسجد صورت گرفت و محدوده‌اى به وسعت ۷۶۰۰۰ هزار مترمربع را در این قسمت، به صورت یک مربع در ضلع غربى مسجد بر آن افزود. دو مناره بزرگ که هر یک به ارتفاع ۸۹ متر بود، در آن قسمت بنا گردید. به علاوه سه قبه بزرگ در میانه سطح افزوده شده ساخته شد که هر کدام بر چهار ستون استوار، بنا گردیده است. گفتنى است، تعداد مأذنه‌هاى فعلى مسجدالحرام، نُه عدد مى‌باشد. به علاوه، اقدامات اساسى دیگرى مانند بناى زیرزمین، ایجاد یک طبقه روى طبقه همکف و نیز آماده سازى سطح بالاى طبقه نخست براى اقامه [[نماز]] از کارهایى بود که صورت گرفت. هچنین براى انتقال زائران به طبقه اول و بام آن، افزون بر سرویس پله‌هاى عادى، چندین بالابر برقى در قسمت‌هاى مختلف مسجد نصب گردید.


جدا از رواق‌هاى افزوده شده، محوطه‌هاى بزرگى در شرق و غرب و جنوب در خارج از مسجد، بدون سقف براى اقامه نماز آماده گردیده است. مساحت تقریبى این میادین در شرق - بیرون مسعى - ۴۶۰۰۰ مترمربع، در جهات دیگر ۴۲۰۰۰ مترمربع و جمعاً ۸۸۰۰۰ مترمربع مى‌باشد. تلاش‌هایى ‌نیز براى‌ بهبود وضع‌ تهویه هوا در مسجدالحرام صورت گرفت که بخشى از آن، از طریق واردکردن هواى خنک به مسجد، از میان ستون‌هاست که از مرکزى در بخش اجیاد با فاصله ۴۵۰ مترى از مسجد، تهیه و آماده و ارسال مى‌شود. اما بیشتر کار خنک کردن مسجد از طریق پنکه‌هاى سقفى است که آنها را ۱۲۹۲ عدد نوشته‌اند. <ref>رسول جعفریان، آثار اسلامى مکه و مدینه، ص۷۲ تا ۷۸</ref>
جدا از رواق‌هاى افزوده شده، محوطه‌هاى بزرگى در شرق و غرب و جنوب در خارج از مسجد، بدون سقف براى اقامه نماز آماده گردیده است. مساحت تقریبى این میادین در شرق - بیرون مسعى - ۴۶۰۰۰ مترمربع، در جهات دیگر ۴۲۰۰۰ مترمربع و جمعاً ۸۸۰۰۰ مترمربع مى‌باشد. تلاش‌هایى ‌نیز براى‌ بهبود وضع‌ تهویه هوا در مسجدالحرام صورت گرفت که بخشى از آن، از طریق واردکردن هواى خنک به مسجد، از میان ستون‌هاست که از مرکزى در بخش اجیاد با فاصله ۴۵۰ مترى از مسجد، تهیه و آماده و ارسال مى‌شود. اما بیشتر کار خنک کردن مسجد از طریق پنکه‌هاى سقفى است که آنها را ۱۲۹۲ عدد نوشته‌اند<ref>رسول جعفریان، آثار اسلامى مکه و مدینه، ص۷۲ تا ۷۸</ref>.


== فضایل مسجدالحرام ==
== فضایل مسجدالحرام ==
مسجدالحرام از دیرباز برای مردمان حجاز محترم بوده است. به لحاظ تاریخی اطلاع دقیقی از این که از چه زمان چنین موقعیتی پیدا کرده است، در دست نیست. بنابر روایات محلی و مذهبی، این محل از زمان پیدایش زمین محترم بوده است. در روایات اسلامی، مسجدالحرام بافضیلت‌ترین مکان روی زمین است.<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳</ref>
مسجدالحرام از دیرباز برای مردمان حجاز محترم بوده است. به لحاظ تاریخی اطلاع دقیقی از این که از چه زمان چنین موقعیتی پیدا کرده است، در دست نیست. بنابر روایات محلی و مذهبی، این محل از زمان پیدایش زمین محترم بوده است. در روایات اسلامی، مسجدالحرام بافضیلت‌ترین مکان روی زمین است<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳</ref>.


بنابر حدیثی منسوب به پیامبر اکرم(ص) مسجدالحرام قدیم‌ترین مسجد زمین است و حتی پیش از مسجدالاقصی بنیان نهاده شده است.<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳</ref>
بنابر حدیثی منسوب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مسجدالحرام قدیم‌ترین مسجد زمین است و حتی پیش از مسجدالاقصی بنیان نهاده شده است<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳</ref>.


در حدیث شد رحال، که بنابر آن [[پیامبر اکرم]](ص) فرموده است: «سفر مکنید جز برای زیارت سه مسجد....» یکی از این مساجد، مسجدالحرام است.
در حدیث شد رحال، که بنابر آن [[پیامبر اکرم|پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)]] فرموده است: «سفر مکنید جز برای زیارت سه مسجد....» یکی از این مساجد، مسجدالحرام است.
بنابر روایات محلی، قبر هفتاد پیامبر از جمله هود و صالح و اسماعیل در مسجدالحرام است.<ref>ازرقی، اخبار مکة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۷۳</ref>
بنابر روایات محلی، قبر هفتاد پیامبر از جمله هود و صالح و اسماعیل در مسجدالحرام است<ref>ازرقی، اخبار مکة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۷۳</ref>.
در آموزه‌های اسلامی احکام فقهی و معنوی ویژه‌ای برای مسجدالحرام و مکه وضع شده است. برای نمونه، جنگ در مسجدالحرام و بلکه حرم مکه گناه بزرگی است مگر به قصد دفاع.<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴</ref> عباداتی از جمله نماز در مسجدالحرام بسیار بیشتر از مکان‌های دیگر، دارای اثرات معنوی و مادی شمرده شده است.<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲</ref>
در آموزه‌های اسلامی احکام فقهی و معنوی ویژه‌ای برای مسجدالحرام و مکه وضع شده است. برای نمونه، جنگ در مسجدالحرام و بلکه حرم مکه گناه بزرگی است مگر به قصد دفاع.<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴</ref> عباداتی از جمله نماز در مسجدالحرام بسیار بیشتر از مکان‌های دیگر، دارای اثرات معنوی و مادی شمرده شده است<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲</ref>.


== ویژگی‌های مسجدالحرام ==
== ویژگی‌های مسجدالحرام ==
خط ۱۰۱: خط ۱۰۲:


=== مکان آغاز رسالت پیامبر ===
=== مکان آغاز رسالت پیامبر ===
از آنجا که آغاز رسالت [[پیامبر اکرم]] (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از آن‌جا بوده و نیز همۀ مسلمانان به طرف آن نماز می‌گزارند، همچنان در نگاه مسلمین دارای عظمت است.
از آنجا که آغاز [[رسالت انبیاء|رسالت]] [[پیامبر اکرم |پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)]] از آن‌جا بوده و نیز همۀ مسلمانان به طرف آن نماز می‌گزارند، همچنان در نگاه مسلمین دارای عظمت است.


=== محل آغاز ظهور حضرت مهدی ===
=== محل آغاز ظهور حضرت مهدی ===
به ویژه آن‌که در برخی روایات، محل آغاز ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) یاد شده است. <ref>ابوجعفر، محمد بن حسن (شیخ طوسی)، کتاب الغیبة، ص۴۷۶ ۴۷۷، ح۵۰۲</ref>
به ویژه آن‌که در برخی روایات، محل آغاز ظهور [[حضرت مهدی |حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)]] یاد شده است<ref>ابوجعفر، محمد بن حسن (شیخ طوسی)، کتاب الغیبة، ص۴۷۶ ۴۷۷، ح۵۰۲</ref>.
 
امام صادق (علیه‌السلام) در این‌باره فرمود:


«إنّ القائم إذا خرج دخل المسجد الحرام فیستقبل الکعبة و یجعل ظهره إلی المقام...»؛ «همانا قائم، آن‌گاه که خروج کند، به مسجدالحرام داخل شده، در حالی که رو به کعبه کرده است، به مقام تکیه می‌زند و...». <ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۵۱، ص۵۹</ref>
[[امام جعفر صادق|امام صادق (علیه‌السلام)]] در این‌باره فرمود:


=مهمترین بناهای داخلی مسجدالحرام=
«إنّ القائم إذا خرج دخل المسجد الحرام فیستقبل الکعبة و یجعل ظهره إلی المقام...»؛ «همانا قائم، آن‌گاه که خروج کند، به مسجدالحرام داخل شده، در حالی که رو به کعبه کرده است، به مقام تکیه می‌زند و...<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۵۱، ص۵۹</ref>».


== مهمترین بناهای داخلی مسجدالحرام ==
'''کعبه'''
'''کعبه'''


خط ۱۲۲: خط ۱۲۲:
'''مقام ابراهیم'''
'''مقام ابراهیم'''


منظور سنگی است که می‌گویند حضرت ابراهیم هنگام بازسازی کعبه، زیر پای خود گذاشته تا دستش به قسمت بالای دیوار برسد. به نقلی، این سنگ پیش از اسلام درون کعبه بود؛ اما وقتی آیه «وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّی» نازل شد، به دستور پیامبر اکرم(ص) آن را از کعبه بیرون آورده در پیرامون کعبه نهادند.
منظور سنگی است که می‌گویند حضرت ابراهیم هنگام بازسازی کعبه، زیر پای خود گذاشته تا دستش به قسمت بالای دیوار برسد. به نقلی، این سنگ پیش از اسلام درون کعبه بود؛ اما وقتی آیه «وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّی» نازل شد، به دستور پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آن را از کعبه بیرون آورده در پیرامون کعبه نهادند.


'''حجر اسماعیل'''
'''حجر اسماعیل'''


حِجْرِ اسماعیل؛ فضای بین کعبه و دیواری نیم‌دایره را گویند که از یال شمالی کعبه (رکن عراقی) تا یال غربی آن (رکن شامی) امتداد دارد. نام دیگر آن حطیم است و برخی نیز آن را حظیره خوانده‌اند. پس از آنکه حضرت ابراهیم(ع) و هاجر و فرزند شیرخوارشان اسماعیل به وادی مکه رسیدند، با راهنمایی جبرئیل در جایگاه کنونی حجر مستقر شدند. سپس هاجر و اسماعیل، همراه با گوسفندانشان، در همین مکان و در سایبانی که با چوب درخت ساختند، سکونت گزیدند. هاجر و اسماعیل هر دو پس از وفات در همین مکان دفن شدند. [نیازمند منبع] حجر اسماعیل از دوران پیش از اسلام مورد احترام و تقدیس بود. پیامبر اکرم(ص) نیز، پس از بعثت، در حجر اسماعیل می‌نشست و علاوه بر عبادت و تلاوت قرآن، به سؤالات مردم پاسخ می‌داد. به نظر مشهور فقهای امامی، به استناد احادیث معتبر، حجر اسماعیل جزء کعبه نیست.
حِجْرِ اسماعیل؛ فضای بین کعبه و دیواری نیم‌دایره را گویند که از یال شمالی کعبه (رکن عراقی) تا یال غربی آن (رکن شامی) امتداد دارد. نام دیگر آن حطیم است و برخی نیز آن را حظیره خوانده‌اند. پس از آنکه [[حضرت ابراهیم|حضرت ابراهیم (علیه السلام)]] و [[هاجر]] و فرزند شیرخوارشان اسماعیل به وادی مکه رسیدند، با راهنمایی جبرئیل در جایگاه کنونی حجر مستقر شدند. سپس هاجر و اسماعیل، همراه با گوسفندانشان، در همین مکان و در سایبانی که با چوب درخت ساختند، سکونت گزیدند. هاجر و اسماعیل هر دو پس از وفات در همین مکان دفن شدند. حجر اسماعیل از دوران پیش از اسلام مورد احترام و تقدیس بود. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز، پس از بعثت، در حجر اسماعیل می‌نشست و علاوه بر عبادت و تلاوت قرآن، به سؤالات مردم پاسخ می‌داد. به نظر مشهور فقهای امامی، به استناد احادیث معتبر، حجر اسماعیل جزء کعبه نیست.


'''حطیم'''
'''حطیم'''


حد فاصل بین رکن حجرالاسود و درِ کعبه را حطیم گویند و در روایات آمده که بهترین مکان در مسجد الحرام است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۲۵</ref> دلیل نام‌گذاری آن به حطیم این است که مردم در آن جمع می‌شوند و به یکدیگر فشار می‌آورند.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۹۷</ref>
حد فاصل بین رکن حجرالاسود و درِ کعبه را حطیم گویند و در روایات آمده که بهترین مکان در مسجد الحرام است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۲۵</ref> دلیل نام‌گذاری آن به حطیم این است که مردم در آن جمع می‌شوند و به یکدیگر فشار می‌آورند<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۹۷</ref>.


'''زمزم'''
'''زمزم'''
خط ۱۳۸: خط ۱۳۸:
'''مستجار'''
'''مستجار'''


در گذشته کعبه دو درب داشته است. یکی در دیوار شرقی در نزدیکی رکن حجر الاسود که امروزه نیز وجود دارد، دومین درب در دیوار غربی در نزدیکی رکن یمانی و مقابل در شرقی بوده که در بازسازی قریش این در بسته شد و امروزه جای آن روی دیوار کعبه مشخص است. به محل در غربی مستجار گفته می‌شود. [نیازمند منبع] لمس کردن کعبه در این ناحیه و دعا در آن در دور هفتم طواف مستحب است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۵۸۱</ref>
در گذشته کعبه دو درب داشته است. یکی در دیوار شرقی در نزدیکی رکن حجر الاسود که امروزه نیز وجود دارد، دومین درب در دیوار غربی در نزدیکی رکن یمانی و مقابل در شرقی بوده که در بازسازی قریش این در بسته شد و امروزه جای آن روی دیوار کعبه مشخص است. به محل در غربی مستجار گفته می‌شود.لمس کردن کعبه در این ناحیه و دعا در آن در دور هفتم طواف مستحب است<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۵۸۱</ref>.


'''ملتزم'''
'''ملتزم'''
خط ۱۴۴: خط ۱۴۴:
ملتزم فاصله مستجار است تا رکن یمانی مقابل حطیم. این محل را از آن روی ملتزم می­‌نامند که زائران و حج‌گزاران در آنجا می‌­ایستند و به دیوار ملتزم شده، می­ چسبند و دعا می­‌خوانند.
ملتزم فاصله مستجار است تا رکن یمانی مقابل حطیم. این محل را از آن روی ملتزم می­‌نامند که زائران و حج‌گزاران در آنجا می‌­ایستند و به دیوار ملتزم شده، می­ چسبند و دعا می­‌خوانند.


بنابر برخی روایات، پیامبر اکرم(ص) صورت و دست‌های خود را بر این قسمت از دیوار می‌گذاشت. از آن حضرت نقل کرده‌اند که در این محل، دعای بندگان مستجاب است. اعتراف به گناه و طلب بخشایش، از اعمال مستحب این محل است.<ref>کلینی، الکافی، ج ۴، ص۴۱۰</ref>
بنابر برخی روایات، پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) صورت و دست‌های خود را بر این قسمت از دیوار می‌گذاشت. از آن حضرت نقل کرده‌اند که در این محل، دعای بندگان مستجاب است. اعتراف به گناه و طلب بخشایش، از اعمال مستحب این محل است<ref>کلینی، الکافی، ج ۴، ص۴۱۰</ref>.


'''درهای مسجدالحرام'''
'''درهای مسجدالحرام'''
خط ۱۵۱: خط ۱۵۱:


ب<big>اب بنى شیبه</big>، <big>باب السلام</big>، <big>باب على</big>، <big>باب النبى</big>، <big>باب العباس</big> و در دو سوى این درها، باب مروه در برابر مروه و باب صفا در برابر صفا است. در توسعه جدید، بسیارى از این درها مسدود و تابلوهاى آنها از میان رفته است.
ب<big>اب بنى شیبه</big>، <big>باب السلام</big>، <big>باب على</big>، <big>باب النبى</big>، <big>باب العباس</big> و در دو سوى این درها، باب مروه در برابر مروه و باب صفا در برابر صفا است. در توسعه جدید، بسیارى از این درها مسدود و تابلوهاى آنها از میان رفته است.
گفتنى است که باب بنى شیبه از اعتبار خاصى برخوردار بوده است؛ زیرا پس از سقوط هُبَل از بام کعبه، آن را در کنار این در دفن کردند و بنابراین، رفت و آمد موحّدان در اینجا، به معناى کوبیدن بیشتر شرک و بت‌پرستى است. استحباب ورود از این در به مسجد به همین دلیل است.<ref>کتاب من لایحضره الفقیه، ج ٢، ص ٢٣٨، ش ٢٢٩٢</ref>
گفتنى است که باب بنى شیبه از اعتبار خاصى برخوردار بوده است؛ زیرا پس از سقوط هُبَل از بام کعبه، آن را در کنار این در دفن کردند و بنابراین، رفت و آمد موحّدان در اینجا، به معناى کوبیدن بیشتر شرک و بت‌پرستى است. استحباب ورود از این در به مسجد به همین دلیل است<ref>کتاب من لایحضره الفقیه، ج ٢، ص ٢٣٨، ش ٢٢٩٢</ref>.


== احکام فقهی ویژه کعبه و مسجدالحرام و مکه و حرم ==
== احکام فقهی ویژه کعبه و مسجدالحرام و مکه و حرم ==
خط ۱۶۸: خط ۱۶۸:
# فضیلت مخصوص نماز در مسجد الحرام.
# فضیلت مخصوص نماز در مسجد الحرام.
# عدم جواز مضایقه و سخت‏گیری منازل مکه، برای حاجیان.
# عدم جواز مضایقه و سخت‏گیری منازل مکه، برای حاجیان.
# عدم جواز ورود غیر مسلمان به مسجدالحرام و مکّه. <ref>احکام اختصاصی مکه و مسجدالحرام (1) - راسخون
# عدم جواز ورود غیر مسلمان به مسجدالحرام و مکّه<ref>احکام اختصاصی مکه و مسجدالحرام (1) - راسخون
# https://rasekhoon.net › ... › حج
# https://rasekhoon.net › ... › حج
# </ref>
# </ref>.


== پانویس ==
== پانویس ==
confirmed، مدیران
۳۷٬۰۰۱

ویرایش