پرش به محتوا

بشیر نجفی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۲٬۵۵۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۶: خط ۱۶:
|}
|}
</div>
</div>
=ولادت=
'''شیخ بشیر نجفی''' (زاده [[سال ۱۳۶۱ هجری قمری|۱۳۶۱ق]]) از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] شیعه، اهل [[پاکستان]] و ساکن [[نجف]] است. «حرام دانستنِ کشیدن چهره [[معصومان(ع)]]» و جواز [[قمه‌زنی]] در [[سوگواری امام حسین(ع)]] با شرایطی خاص، از فتاوای اوست.
=تحصیلات=
 
=آثار و شاگردان=
وی معتقد به وحدت مرجعیتِ [[عراق]] در امور سیاسی است و مسائل سیاسی عراق را به [[سید علی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]] ارجاع می‌دهد. «دعوت به وحدت شیعه و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]» و «بی‌طرفی در حمایت از جریان‌های سیاسیِ عراق» از دیگر رویکردهای سیاسی او شمرده شده است.
 
کتاب‌های [[مرقاة الاصول بحوث تمهدیة فی اصول الفقه (کتاب)|مِرقاة الاُصول]]، الشَعائر الحسینیة و مَراسیم العَزاء، و الغدیر اِطالة و اَعمال، از آثار او است.
 
== زندگی‌نامه ==
حافظ بشیر حسین نجفی، معروف به شیخ بشیر نجفی<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> فرزند صادق‌علی، و متولد سال ۱۳۶۱ق (۱۹۴۲م) در جالندهر (پنجاب شرقی [[هند]]) است.<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵.</ref> پدربزرگ او محمد ابراهیم بن عبدالله معروف به شیخ محمدابراهیم پاکستانی (درگذشت ۱۹۶۲م) و عمویش مولانا خادم حسین (درگذشت ۱۴۰۲ق) از عالمان دینی بوده‌اند و خانواده او پس از تجزیه [[پاکستان]] و هند، در سال ۱۳۶۶ق (۱۹۴۷م) از هندوستان به پاکستان مهاجرت کرده و در شهر باتاپور در حومه لاهور ساکن شدند و گفته شده است که با تبلیغات مذهبی خاندان او، [[شیعه|تشیع]] در آنجا گسترش یافت.<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵؛ [http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>
 
بشیر نجفی در سال ۱۹۶۵م (۱۳۸۴/۱۳۸۵ق)، به [[نجف]] رفت.<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵ و ۶۶.</ref> در دوره‌ای که به دستور [[صدام حسین]]، رئیس‌جمهور وقت [[عراق]]، روحانیان و عالمان شیعهٔ غیرعراقی (که به آنها [[معاودین]] گفته می‌شود) اخراج شدند، در عراق ماند.<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰.</ref> روزنامه [[بریتانیا|بریتانیاییِ]] اینْدیپِنْدِنْت، به نقل از [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]]، از ترور نافرجام بشیر نجفی در سال ۱۴۱۹ق (۱۹۹۹م) گزارش داده است.<ref>کاکبورن، [https://www.independent.co.uk/news/baghdad-riots-over-killing-of-ayatollah-1072351.html «Baghdad riots over killing of Ayatollah»].</ref> برخی این ترور را فشار برای خروج او از عراق تفسیر کرده‌اند.<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰.</ref> به گفته سبطین سبزواری، نماینده بشیر نجفی در پاکستان، او پس از هجرت به نجف هیچ‌گاه به پاکستان بازنگشته است.<ref>[https://googlynews.tv/35463/ «قاسم سلیمانی کا جنازہ پڑھانے والے پاکستانی آیت اللہ بشیر حسین نجفی»]، سایت گوگلی‌نیوز.</ref>
 
شیخ بشیر نجفی دارای چهار فرزند پسر است که از آن میان، علی‌بشیر نجفی، نماینده او است.<ref>[https://googlynews.tv/35463 «قاسم سلیمانی کا جنازه پڑهانی والی پاکستانی آیت الله بشیر حسین نجفی»]، سایت گوگلی‌نیوز.</ref>
 
== تحصیلات ==
شیخ بشیر نجفی، تحصیلات دینیِ آغازین را نزد پدربزرگش محمد ابراهیم بن عبدالله (درگذشت ۱۹۶۲م) و عمویش مولانا خادم حسین (درگذشت ۱۴۰۲ق) فرا گرفت و [[قرآن]] را حفظ کرد، بین سال‌های ۱۹۶۱ و ۱۹۶۵م در مدرسه علمیه جامعة المنتظر (جامع المنتظر کنونی) در لاهور به تحصیل پرداخت و از [[اختر عباس نجفی]] بهره برد.<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵ و ۶۶.</ref> از دیگر استادان او در پاکستان، [[سید ریاض حسین نقوی]] و [[سید صفدر حسین نجفی]] بودند.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> او در این مدرسه به تدریس نیز مشغول بود.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>
 
برخی از استادان وی پس از هجرت به نجف عبارتند از:
{{ستون-شروع}}
* [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]]: یک دوره کامل [[خارج اصول]] و بخشی از [[خارج فقه]].
* [[محمدکاظم قاروبی تبریزی]]: [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] و بخشی از دروس خارج.
* [[سید محمد روحانی]]: [[اصول فقه|اصول]] و [[فقه]].<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>
* [[محمدعلی مدرس افغانی|محمدعلی مُدرّس افغانی]].<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵ و ۶۶.</ref>
{{پایان}}
 
بشیر نجفی از سال ۱۹۶۸م (۱۳۸۷/۱۳۸۹ق) به تدریس سطوح در نجف پرداخت<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> و پیش از سقوط [[صدام حسین]]، رئیس‌جمهور وقت [[عراق]] و پس از آن، مشغول به تدریس درس خارج فقه و اصول بوده است.<ref>«حوزه نجف، تلاش‌ها و مظلومیت‌ها»، ص۷۹.</ref>
 
== آثار ==
شیخ بشیر نجفی، در موضوعات فقه، اصول، [[فلسفه اسلامی|فلسفه]]، [[کلام اسلامی|کلام]]، [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[حدیث]] آثاری به زبان عربی نگاشته است که از آن میان، نزدیک به بیست اثر به چاپ رسیده است.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> کتاب [[مرقاة الاصول بحوث تمهیدیة فی اصول الفقه (کتاب)|مِرقاةُ الاُصول]]، یکی از آثار او در علم [[اصول فقه]] است.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> وی در این کتاب به مطالب آغازینِ علم اصول و بحث‌های اصلی آن مانند [[اوامر و نواهی]]، [[عام و خاص]]، [[اصول عملیه|اُصول عَمَلِیّه]] و [[تعادل و تراجیح|تَعادُل و تَراجیح]] پرداخته است.<ref>«من أنباء التراث»، در مجله تراثنا، ص۳۹۳ و ۳۹۴.</ref>
 
برخی از آثار چاپ شده او چنین‌اند:
{{ستون-شروع|۴}}
* وَقْفَةٌ مَعَ مُقَلِّدِی الْمَوْتَی
* مَناسِکُ الحَج
* خَیرُ الصَّحائِف فی اَحکام العِفاف
* سَتبقی النَّجَف رائِدَة حَوْزاتِ العالم
* مُصْطَفَی الدِّینِ الْقَیِّمِ
* بُحُوثٌ فِقْهِیَّةٌ مُعاصِرَه
* اَلتَّائِبُ حَبیبُ الله
* َالشَّعائِرُ الحُسَینیَّة و مَراسیمُ العَزاء
* ولادةُ الامام المَهدی (ع)
* الغدیر اِطالة و اَعمال<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>
{{پایان}}
 
== دوره مرجعیت ==
بشیر نجفی یکی از سه [[مرجع تقلید]] مطرح در نجف (در کنار [[سید محمدسعید حکیم]] و [[محمد اسحاق فیاض|اسحاق فیاض]])، پس از [[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]] شمرده شده است.<ref>نادری‌دوست، شیعیان عراق، ۱۳۸۶ش، ص۱۷۵.</ref> [[رساله توضیح المسائل]] او با نام الدّینُ الْقَیِّم به زبان عربی منتشر شده و به زبان‌های انگلیسی، اردو و گُجَراتی (زبان رسمی در ایالت گجرات [[هند]]) ترجمه شده است.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>
 
=== فتاوای مشهور ===
* به فتوای شیخ بشیر نجفی، [[قمه‌زنی]] در [[سوگواری]] امام حسین (ع) به سه شرط [[جایز]]، بلکه برتر است: «شخص اطمینان نداشته باشد که این عمل باعث [[مرگ]] یا از دست دادن عضوی از اعضای بدن او می‌شود»، «در زمان یا مکانی نباشد که باعث دین‌گریزی مردم آن شود»، «[[نیت|نیّت]]، نشان‌دادن مظلومیت [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و جنایت دشمنان [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت (ع)]] باشد.»<ref>بشیر نجفی، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، ۱۴۳۳ق، ص۱۱۷ و ۱۱۸؛ همچنین نگاه کنید به: بشیر نجفی، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، ۱۴۳۳ق، ص۳۶ و ۳۷.</ref>
* بشیر نجفی، کشیدن چهره [[معصومان(ع)]] و غیرمعصومان از اهل بیت (ع)، مانند [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت عباس (ع)]] را [[حرام]] و نسبت دادن این تصاویر به معصومان(ع) را از [[گناهان کبیره]] دانسته است.<ref>بشیر نجفی، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، ۱۴۳۳ق، ص۱۴۳؛ همچنین نگاه کنید به: بشیر نجفی، [http://www.alnajafy.com/list/mainnews-2-1-677-429-1.html «الإستفتاءات»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref>
* به فتوای او، کسی که به [[توحید]]، [[نبوت]] و [[معاد]] ایمان داشته و آنچه به [[یقین]]، جزئی از [[اسلام]] است را انکار نکند، مسلمان است، [[تکفیر اهل قبله|تکفیر]] او جایز نیست و بر مسلمانان [[واجب]] است از جان، مال و آبروی چنین کسی دفاع کنند.<ref>میرآقایی، التعددیة المذهبیة فی الاسلام و آراء العلماء فیها، ۱۴۲۸ق، ص۱۰۹ و ۱۱۰؛ معهد الحج و الزیارة، حرمة تکفیر المسلمین، ۱۴۳۴ق، ص۴۵.</ref>
 
=== دیدگاه‌های سیاسی ===
برخی از دیدگاه‌ها و مواضع سیاسی بشیر حسین نجفی مشهور به شیخ بشیر نجفی، عبارت است از:
* '''وحدت شیعه و سنی''': نویسنده کتاب «ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق»، دعوت [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] به وحدت را از اندیشه‌های اساسی بشیر نجفی دانسته است.<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰.</ref> نجفی با افراطی‌گریِ برخی از [[وهابیت|وهابیان]] مخالفت کرده<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۳ و ۲۲۴، به نقل از خبرگزاری رسانیوز.</ref> و مسلمانان را از رفتارهای خشونت‌آمیز پرهیز داده است.<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۳ و ۲۲۴، به نقل از خبرگزاری حوزه‌نیوز.</ref>
* '''وحدت مرجعیت عراق''': به گفته [[رسول جعفریان]]، پژوهش‌گر تاریخ در کتاب «تشیع در عراق، مرجعیت و ایران»، بشیر نجفی، [[سید محمدسعید حکیم]] و [[محمداسحاق فیاض]]، مسائل عراق را به آیت‌الله سیستانی ارجاع می‌دهند.<ref>جعفریان، تشیع در عراق، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۲–۱۳۴.</ref> به گفته نویسنده کتاب «ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق»، حضور بشیر نجفی در مسائل سیاسی [[عراق]] پس از سقوط [[حزب بعث]] کم‌رنگ شده است؛ وی دلیل آن را اعتقاد به مرجعیت عراق و ارجاع مسائل سیاسی به سید علی سیستانی دانسته است.<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰؛ همچنین نگاه کنید به: زارعان، «تحلیل کنش سیاسی مرجعیت شیعیان عراق در دوره پساصدام»، ص۱۰.</ref>
* '''دربارهٔ جمهوری اسلامی ایران''': بشیر نجفی، در دیدار با رئیس‌جمهور وقت ایران، [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] را صدای شیعه و صدای مسلمانان واقعی دانسته است.<ref>[https://ana.press/fa/news/14/368009/ «علاقه‌مندیم روابط تهران بغداد بیش از پیش گسترش یابد»]، خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی (آنا).</ref> همچنین وی در دیدار با وزیر وقت امور خارجه ایران، خواستار ارتباط گسترده میان ایران و عراق در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شد.<ref>قاسمی، «مرجعیت و سیاست در عراق پس از اشغال؛ با تأکید بر اندیشه آیت‌الله سیستانی»، ص۱۱۹.</ref>
 
اصرار بر خروج نیروهای بیگانه از عراق<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰؛ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۲، به نقل از پایگاه تبیان.</ref> و بی‌طرفی در حمایت از جریان‌های سیاسی عراق،<ref>قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۲.</ref> از دیگر دیدگاه‌ها و مواضع وی بوده است.
 
=== سایر دیدگاه‌ها ===
بشیر نجفی، از جایگزینی کتاب‌ها در [[نظام درسی حوزه]] با کتاب‌های جدید و آسان انتقاد کرده است.<ref>[http://www.alnajafy.com/list/mainnews-5-444-5820.html «زندگی‌نامه»]، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.</ref> به باور او، برای کتاب‌های [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]]، نوشته [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] و [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]، نوشته [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]] جایگزینی وجود ندارد.<ref>«دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۰۴ و ۱۱۱ و ۱۱۲.</ref> او کتاب [[اصول الفقه (کتاب)|اصول الفقه]]، نوشته [[محمدرضا مظفر|محمدرضا مُظَفَّر]] را نیز، جایگزین مناسبی برای کتاب [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم الاصول]]، نوشته [[شهید ثانی]] ندانسته است.<ref>«دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۱۲.</ref>
 
وی معتقد است باید علم [[اصول فقه|اصول]] از علم [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] پیراسته شود، با این حال، آموختن فلسفه را پیش از فراگیری علم اصول لازم دانسته و لزوم بیان مطالب فلسفی در برخی بخش‌های علم اصول را پذیرفته است.<ref>«دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۰۴ و ۱۰۵؛ همچنین نگاه کنید به «دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۰۶.</ref>
=پیام آیت الله بشیر نجفی به بیست و هشتمین کنفرانس وحدت=
=پیام آیت الله بشیر نجفی به بیست و هشتمین کنفرانس وحدت=


خط ۴۰: خط ۱۰۰:
==از بین بردن وحدت==
==از بین بردن وحدت==
کافران به دنبال از بین بردن وحدت هستند، ولی ما باید پرچم اسلام را برافراشته نگاه داریم تا مسلمانان از ذلت بندگی و بردگی برای کفار نجات یابند و امیدوارم این همایش گام بلندی برای رسیدن به این اهداف مقدس باشد. ان شاءالله<br>
کافران به دنبال از بین بردن وحدت هستند، ولی ما باید پرچم اسلام را برافراشته نگاه داریم تا مسلمانان از ذلت بندگی و بردگی برای کفار نجات یابند و امیدوارم این همایش گام بلندی برای رسیدن به این اهداف مقدس باشد. ان شاءالله<br>
=پیام آیت الله بشیر نجفی به بیست و نهمین کنفرانس وحدت=
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
 
== منابع ==
{{منابع}}
* جعفریان، رسول، تشیع در عراق مرجعیت و ایران، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۶ش.
* «حوزه نجف، تلاش‌ها و مظلومیت‌ها»، در فصلنامه پژوهش و حوزه، مصاحبه با سید علی‌اکبر حائری، قم، معاونت پژوهش‌های حوزه‌های علمیه، شماره ۱۶، زمستان ۱۳۸۲ش.
* «دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، در فصلنامه پژوهش و حوزه، مصاحبه با بشیر نجفی، سال چهارم، شماره ۱۶، زمستان ۱۳۸۲، ص۱۰۲–۱۱۳.
* «روحانی در دیدار بشیر نجفی: علاقه‌مندیم روابط تهران بغداد بیش از پیش گسترش یابد»، خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی (آنا)، تاریخ درج مطلب: ۲۲ اسفند ۱۳۹۷، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۳۹۹.
* زارعان، احمد، «تحلیل کنش سیاسی مرجعیت شیعیان عراق در دوره پساصدام»، در فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، تهران، مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، سال هفدهم، شماره ۴، پیاپی ۶۸، زمستان ۱۳۹۵، ۵–۳۶.
* «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر حسین النجفی، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.
* «قاسم سلیمانی کا جنازه پڑهانی والی پاکستانی آیت الله بشیر حسین نجفی»، سایت گوگلی‌نیوز، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.
* قاسمی، فرج‌الله، «مرجعیت و سیاست در عراق پس از اشغال؛ با تأکید بر اندیشه آیت‌الله سیستانی»، در فصنامه علوم سیاسی، قم، دانشگاه باقر العلوم، سال دوازدهم، شماره ۴۵، بهار ۱۳۸۸ش، ص۱۱۹.
* قاسمی، فرج‌الله، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش.
* کاکبورن، پاتریک، «Baghdad riots over killing of Ayatollah»، سایت ایندیپندنت، تاریخ درج مطلب: ۲۱ فوریه ۱۹۹۹م، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹ش.
* معهد الحج و الزیارة، حرمة تکفیر المسلمین و الاساءة الی مقدسات الامة الاسلامیة فی فتاوا و آراء مراجع الدین و العلماء المسلمین الشیعه، تهران، مشعر، ۱۴۳۴ق.
* «من أنباء التراث»، مجله تراثنا، قم، مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث، رجب و ذوالحجة ۱۴۲۷، السنة الثانیة و العشرون، العدد ۳ و ۴، ص۳۸۰–۳۹۸.
* میرآقایی، جلال، التعددیة المذهبیة فی الاسلام و آراء العلماء فیها، تهران، المجمع العالمی لتقریب بین المذاهب الاسلامیه، المعاونیة الثقافیه، ۱۴۲۸ق.
* نجفی، حافظ بشیر حسین، «الاستفتاءات»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.
* نجفی، حافظ بشیر حسین، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء فی ضوء الفتاوا، نجف، مؤسسة الانوار النجفیة (للثقابة و التنمیة)، ۱۴۳۳ق.
* نقوی، سید حسین‌عارف، تذکره علمای امامیه پاکستان، اسلام‌آباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، بی‌تا.
{{پایان}}
 
== پیوند به بیرون ==
* [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8082 مطالعه] و [https://shiabooks.net/library.php?id=9727 بارگیری] کتاب مِرقاة الاُصول نوشته بشیر نجفی.
* [https://web.archive.org/web/20171215040524/http://al-mostabserin.com/file/shaaerhussain.pdf مطالعه] کتاب الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، نوشته بشیر نجفی.
* [https://web.archive.org/web/20101203100510/http://www.alnajafy.com/books/ بارگیری] مجموعه‌ای از آثار بشیر نجفی.
 
 
 
 
[[رده:اعلام وحدت]]
[[رده:اعلام وحدت]]
[[رده: پیام آیت الله بشیر نجفی به بیست وهشتمین کنفرانس وحدت]]  
[[رده: پیام آیت الله بشیر نجفی به بیست وهشتمین کنفرانس وحدت]]