۸۷٬۶۳۸
ویرایش
ناس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ناس''' اسم جمع و به معنای [[مردم]] است. در [[قرآن کریم]] گاهی در عموم استعمال | '''ناس''' اسم جمع و به معنای [[مردم]] است. در [[قرآن کریم]] گاهی در عموم استعمال شده و گاهی برای گروه خاصی از افراد [[بشر]] به‌کار رفته است. واژۀ «[[بنی آدم|بنی‌آدم]]» هم به همین معناست ولی که لفظ عام است و دلالت بر عموم افراد بشر از زن و مرد، کوچک و بزرگ و... دارد و در استعمالات قرآنی همیشه در معنای عموم به‌کار رفته است. | ||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
«ناس»، اسم جمع است<ref>یعنی دلالت بر مجموعی از افراد می‌کند و دارای معنای جمعی است، ولی از جنس خودش مفرد ندارد؛ مانند نساء که به معنای زنان است ولی از جنس خودش مفرد ندارد؛ سیوطی، جلال‌الدین، البهجة المرضیه، ج 1، ص 32، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم، چاپ ششم، 1370 ش، (پاورقی).</ref> و به معنای [[مردم]] یا جماعت [[مردم]] می‌آید.<ref>مهیار، رضا، فرهنگ ابجدى عربى- فارسى، ص 890؛ قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن، ج 7، ص 129، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1371 ش.</ref> اصل «النّاس»، «أناس» از «انس» است، در اثر دخول الف و لام تعریف، همزه آن ساقط شده و لام تعریف در نون ادغام شده است.<ref>قاموس قرآن، ج 7، ص 129؛ فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 7، ص 303، انتشارات هجرت، قم، چاپ دوم، 1410 ق.</ref> | «ناس»، اسم جمع است<ref>یعنی دلالت بر مجموعی از افراد می‌کند و دارای معنای جمعی است، ولی از جنس خودش مفرد ندارد؛ مانند نساء که به معنای زنان است ولی از جنس خودش مفرد ندارد؛ سیوطی، جلال‌الدین، البهجة المرضیه، ج 1، ص 32، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم، چاپ ششم، 1370 ش، (پاورقی).</ref> و به معنای [[مردم]] یا جماعت [[مردم]] می‌آید.<ref>مهیار، رضا، فرهنگ ابجدى عربى- فارسى، ص 890؛ قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن، ج 7، ص 129، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1371 ش.</ref> اصل «النّاس»، «أناس» از «انس» است، در اثر دخول الف و لام تعریف، همزه آن ساقط شده و لام تعریف در نون ادغام شده است.<ref>قاموس قرآن، ج 7، ص 129؛ فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 7، ص 303، انتشارات هجرت، قم، چاپ دوم، 1410 ق.</ref> | ||
در [[قرآن مجید]]، آیه‌ای وجود ندارد که لفظ | در [[قرآن مجید]]، آیه‌ای وجود ندارد که لفظ ناس بدون «الف و لام» ذکر شده باشد، بلکه در تمام آیاتی که این لفظ ذکر شده همراه با «الف و لام»، بیان شده است. | ||
«ابن»، مفرد | «ابن»، مفرد است به معنای پسر که دارای دو جمع است؛ یکی «ابناء» و دیگری «بنون»<ref>راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 148، دارالعلم الدار الشامیة، دمشق، بیروت، چاپ اول، 1412 ق.</ref> که در حالت نصبی و جری به جای «واو»، «یاء» می‌گیرد. | ||
«بنی» در اصل «بنین» بوده که در حالت اضافه شدن به آدم، نون آن حذف شده است. | |||
«آدَم» کلمهای است غیر عربی که اکثر اهل لغت آن‌را عَلَمِ شخص گرفته و گفتهاند نام آدم ابوالبشر است.<ref>المفردات، ص 70؛ طریحى، فخرالدین، مجمع البحرین، ج 6، ص 6، کتابفروشى مرتضوى، تهران، 1375 ش؛ مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 1، ص 51، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 1360 ش. </ref> برخی هم احتمال داده‌اند که [[آدم]]، مانند [[انسان]] و [[بشر]] عَلَمِ نوع باشد.<ref>قاموس قرآن، ج 1، ص 38.</ref> که منافاتی با هم ندارند. | |||
== | ==«النّاس» در قرآن کریم == | ||
در [[قرآن کریم]] از واژه | در [[قرآن کریم]] از واژه «الناس» دو معنا اراده شده است: | ||
'''الف. معنای عموم:''' «رَبَّنا إِنَّکَ جامِعُ النَّاسِ لِیَوْمٍ لا رَیْبَ فیهِ إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمیعادَ»؛<ref> آل عمران، 9.</ref> پروردگارا! تو [[مردم]] | '''الف. معنای عموم:''' «رَبَّنا إِنَّکَ جامِعُ النَّاسِ لِیَوْمٍ لا رَیْبَ فیهِ إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمیعادَ»؛<ref> آل عمران، 9.</ref> پروردگارا! تو [[مردم]] را برای روزی که تردیدی در آن نیست جمع خواهی کرد؛ زیرا [[خداوند]] از وعده خود تخلّف نمی‌کند. | ||
بدون تردید [[خداوند]] | بدون تردید [[خداوند]] در روز [[قیامت]] تمام انسان‌های اولین و آخرین از مرد و زن، حتی جنین سقط شده و دیوانگان را جمع می‌کند نه گروه خاصی از آنان را، پس کلمه «الناس»، در این آیه به معنای عموم [[مردم]] آمده است.<ref>طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 3، ص 117، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، 1378ش.</ref> | ||
'''ب. اراده گروه خاصی از مردم؛''' مانند: | '''ب. اراده گروه خاصی از مردم؛''' مانند: | ||
1. «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ»؛<ref>ناس، 1.</ref> بگو: پناه | 1. «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ»؛<ref>ناس، 1.</ref> بگو: پناه می‌برم به پروردگار مردم. برخی از [[مفسران]] معتقدند؛ در این آیه از لفظ ناس اراده بچه‌های در شکم مادر شده است نه تمام [[مردم]].<ref>طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج 10، ص 869، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372ش.</ref> | ||
2. «وَ یُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلاً وَ مِنَ الصَّالِحین»؛<ref>آل عمران، 46.</ref> و با مردم، در گاهواره و در حالت کهولت (و میانسال شدن) سخن خواهد گفت و از شایستگان است. | 2. «وَ یُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلاً وَ مِنَ الصَّالِحین»؛<ref>آل عمران، 46.</ref> و با مردم، در گاهواره و در حالت کهولت (و میانسال شدن) سخن خواهد گفت و از شایستگان است. | ||
مراد از ناس در آین [[آیه]]، [[بنى اسرائیل]] و افراد حاضر در زمان زندگانی [[حضرت عیسی]](ع) است.<ref>بروجردى، سید محمد ابراهیم، تفسیر جامع، ج 1، ص 432 - 433، انتشارات صدر، تهران، چاپ ششم، 1366ش.</ref> | مراد از ناس در آین [[آیه]]، [[بنى اسرائیل|بنی اسرائیل]] و افراد حاضر در زمان زندگانی [[حضرت عیسی]](ع) است.<ref>بروجردى، سید محمد ابراهیم، تفسیر جامع، ج 1، ص 432 - 433، انتشارات صدر، تهران، چاپ ششم، 1366ش.</ref> | ||
3. «أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ | 3. «أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه»؛<ref>نساء، 54.</ref> یا این‌که نسبت به مردم [پیامبر و خاندانش] و بر آنچه [[خدا]] از فضلش به آنان بخشیده، حسد میورزند؟ | ||
از نگاه شیعه مراد از ناس، در این [[آیه]]، [[پیامبر اکرم]](ص) و خاندان پاکش می‌باشد.<ref>مکارم، شیرازى ناصر، تفسیر نمونه، ج 3، ص 421، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374ش.</ref> | از نگاه شیعه مراد از ناس، در این [[آیه]]، [[پیامبر اکرم]](ص) و خاندان پاکش می‌باشد.<ref>مکارم، شیرازى ناصر، تفسیر نمونه، ج 3، ص 421، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374ش.</ref> | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
== بنی‌آدم در قرآن کریم == | == بنی‌آدم در قرآن کریم == | ||
لفظ «بنی‌آدم»، چندین مرتبه در [[قرآن کریم]] ذکر شده است.<ref>اعراف، 26، 27، 31، 35، ،172؛ اسرا، 70؛ یاسین، 60.</ref> این | لفظ «بنی‌آدم»، چندین مرتبه در [[قرآن کریم]] ذکر شده است.<ref>اعراف، 26، 27، 31، 35، ،172؛ اسرا، 70؛ یاسین، 60.</ref> این لفظ عام است، به معنای تمامی فرزندان [[آدم]] و [[حوا]](ع) می‌باشد، چه کسانی که زنده‌اند و چه کسانی که مرده‌اند و چه کسانی که بعداً موجود می‌شوند تا [[روز]] [[قیامت]]، اعم از [[مرد]] و [[زن]].<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 4، ص 631؛ سبزوارى نجفى، محمد بن حبیب الله، الجدید فى تفسیر القرآن المجید، ج 3، ص 131، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اوّل، 1406ق.</ref> | ||
[[زراره]] از [[امام باقر]] و [[امام صادق]](ع) نقل می‌کند که این دو بزرگوار در [[تفسیر]] «[[بنی آدم|بنی‌آدم]]» فرمودند: «بنی[[آدم]] عام است و شامل تمامی فرزندان [[آدم]](ع) می‌شود».<ref>عیاشى، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، محقق، مصحح، رسولى محلاتى، هاشم، ج 2، ص 11، المطبعة العلمیة، تهران، چاپ اول، 1380ق؛ مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، محقق، مصحح، جمعى از محققان، ج 60، ص 220، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.</ref> | [[زراره]] از [[امام باقر]] و [[امام صادق]](ع) نقل می‌کند که این دو بزرگوار در [[تفسیر]] «[[بنی آدم|بنی‌آدم]]» فرمودند: «بنی[[آدم]] عام است و شامل تمامی فرزندان [[آدم]](ع) می‌شود».<ref>عیاشى، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، محقق، مصحح، رسولى محلاتى، هاشم، ج 2، ص 11، المطبعة العلمیة، تهران، چاپ اول، 1380ق؛ مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، محقق، مصحح، جمعى از محققان، ج 60، ص 220، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.</ref> | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
در این‌جا به عنوان نمونه تعدادی از [[آیات]] [[قرآن]] را که در آن واژه [[بنی آدم|بنی‌آدم]] آمده ذکر می‌شود: | در این‌جا به عنوان نمونه تعدادی از [[آیات]] [[قرآن]] را که در آن واژه [[بنی آدم|بنی‌آدم]] آمده ذکر می‌شود: | ||
1. «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ | 1. «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلی أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلینَ.»<ref>اعراف، 172.</ref> و (به خاطر بیاور) زمانی را که پروردگارت از پشت و صلب فرزندان [[آدم]] ذریه آنها را برگرفت و آنها را گواه بر خویشتن ساخت (و فرمود:) «آیا من پروردگار شما نیستم؟» گفتند: «آری، گواهی میدهیم!» (چنین کرد مبادا) روز [[رستاخیز]] بگویید: «ما از این غافل بودیم (و از پیمان فطری [[توحید]] بیخبر ماندیم). | ||
مراد از بنی‌آدم در این [[آیه]] تمامی فرزندان آدم تا | مراد از بنی‌آدم در این [[آیه]] تمامی فرزندان آدم تا روز [[قیامت]] است.<ref>مجمع البیان، ج 4، ص 765-766؛ أطیب البیان، ج 6، ص 25.</ref> | ||
2. «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ | 2. «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلی کَثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلاً»؛<ref>اسراء، 70. </ref> ما آدمیزادگان را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا، (بر مرکب‌های راهوار) حمل کردیم و از انواع روزی‌های پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کردهایم، برتری بخشیدیم. | ||
در این [[آیه]] | در این [[آیه]] مراد نوع فرزندان [[آدم]](ع) است که شامل تمام آنان می‌شود بدون اختصاص به گروه خاصی از انسانها.<ref>طباطبایى، سید محمد حسین، المیزان فى تفسیر القرآن، ج 13، ص 156، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1417ق؛ بانوى اصفهانى، سیده نصرت امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج 7، ص 339، نهضت زنان مسلمان، تهران، 1361ش.</ref> | ||
3. «أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ»؛<ref>یاسین، 60.</ref> آیا با شما عهد نکردم | 3. «أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ»؛<ref>یاسین، 60.</ref> آیا با شما عهد نکردم ای فرزندان [[آدم]] که شیطان را نپرستید، که او برای شما دشمن آشکاری است؟ | ||
در این آیه نیز [[بنی آدم|بنی‌آدم]]، شامل تمامی اولاد آدم از [[کافر]] و [[مسلمان]] و... می‌شود.<ref>أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 11، ص 95.</ref> | در این آیه نیز [[بنی آدم|بنی‌آدم]]، شامل تمامی اولاد آدم از [[کافر]] و [[مسلمان]] و... می‌شود.<ref>أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 11، ص 95.</ref> | ||