پرش به محتوا

نیمه شعبان: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۱۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ مارس ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:


<div class="wikiInfo">[[پرونده:شب برات.jpg|جایگزین=جشن نیمه شعبان|بندانگشتی|جشن نیمه شعبان]]</div>  
<div class="wikiInfo">[[پرونده:شب برات.jpg|جایگزین=جشن «نیمهٔ شعبان»|بندانگشتی|جشن «نیمهٔ شعبان»]]</div>  
'''«نیمه شعبان»''' مدخلی است که به روز نیمه شعبان، زادروز ولادت [[حجة بن الحسن العسکری (مهدی)|مهدی موعود]] دوازدهمین امام [[شیعیان]] اشاره دارد. در این نوشتار، این روز از این باب که می‌تواند نه تنها مایه [[وحدت]] میان پیروان [[مذاهب اسلامی]] باشد بلکه حتی می‌تواند موجب وحدت میان پیروان [[ادیان|ادیان،]] در جهان گردد اشاره شده است. زیرا تقریبا تمامی ادیان موجود برای آمدن [[منجی]] [[آخر الزمان|آخر الزمانی]] لحظه شماری می‌کنند.
'''««نیمهٔ شعبان»»''' مدخلی است که به روز «نیمهٔ شعبان»، زادروز ولادت [[حجة بن الحسن العسکری (مهدی)|مهدی موعود]] دوازدهمین امام [[شیعیان]] اشاره دارد. در این نوشتار، این روز از این باب که می‌تواند نه تنها مایه [[وحدت]] میان پیروان [[مذاهب اسلامی]] باشد بلکه حتی می‌تواند موجب وحدت میان پیروان [[ادیان|ادیان،]] در جهان گردد اشاره شده است. زیرا تقریبا تمامی ادیان موجود برای آمدن [[منجی]] [[آخر الزمان|آخر الزمانی]] لحظه شماری می‌کنند.
   
   
== شب برات ==
== شب برات ==
خط ۱۰: خط ۱۰:


== گستره جغرافیایی ==
== گستره جغرافیایی ==
برگزاری مراسم نیمه شعبان فقط مختص به [[ایران]] نیست. از دیگر کشورهایی که چنین مراسمی آن هم به شکل وسیع برپا می‌کنند، می‌توان به کشورهای [[عراق]]، [[لبنان]]، [[مصر]]، [[بحرین]]، [[یمن]] و [[آذربایجان]] اشاره کرد. همچنین کشورهایی مانند: [[افغانستان]]، [[هند]]، [[پاکستان]]، [[امارات متحده عربی]]، [[تونس]] و [[مراکش]] که در آنها [[شیعیان]] در اقلیتند نیز مراسم وسیعی به همین مناسبت برگزار می‌شود. حقیقت امر این است که آن‌چه که بیش از همه، برگزاری مراسم نیمه شعبان را آسان‌تر می‌کند، اعتقاد برخی از فرقه‌های مهم به [[مهدی(عج)|حجت بن الحسن]] و ظهور اوست.
برگزاری مراسم «نیمهٔ شعبان» فقط مختص به [[ایران]] نیست. از دیگر کشورهایی که چنین مراسمی آن هم به شکل وسیع برپا می‌کنند، می‌توان به کشورهای [[عراق]]، [[لبنان]]، [[مصر]]، [[بحرین]]، [[یمن]] و [[آذربایجان]] اشاره کرد. همچنین کشورهایی مانند: [[افغانستان]]، [[هند]]، [[پاکستان]]، [[امارات متحده عربی]]، [[تونس]] و [[مراکش]] که در آنها [[شیعیان]] در اقلیتند نیز مراسم وسیعی به همین مناسبت برگزار می‌شود. حقیقت امر این است که آن‌چه که بیش از همه، برگزاری مراسم «نیمهٔ شعبان» را آسان‌تر می‌کند، اعتقاد برخی از فرقه‌های مهم به [[مهدی(عج)|حجت بن الحسن]] و ظهور اوست.
<div class="wikiInfo">[[پرونده:میلاد بقیة الله.jpg|جایگزین=جشن نیمه|بندانگشتی|نیمۀ ماه]]</div>  
<div class="wikiInfo">[[پرونده:میلاد بقیة الله.jpg|جایگزین=جشن نیمه|بندانگشتی|نیمۀ ماه]]</div>  
=== ایران ===
=== ایران ===
خط ۱۶: خط ۱۶:


=== عراق ===
=== عراق ===
[[عراق]] یکی از مهم‌ترین مناطق شیعه نشین جهان است و شهر [[کوفه]] هم به‌عنوان پایتخت حکومت [[امام زمان (عج)|امام زمان مهدی (عج)]] پس از ظهور به‌شمار می‌رود، به همین دلیل جشن‌های نیمهٔ شعبان در این کشور رنگ و بوی دیگری دارد و جشن‌های گسترده‌ای در [[عراق]] در ایام نیمه شعبان برگزار می‌شود.
[[عراق]] یکی از مهم‌ترین مناطق شیعه نشین جهان است و شهر [[کوفه]] هم به‌عنوان پایتخت حکومت [[امام زمان (عج)|امام زمان مهدی (عج)]] پس از ظهور به‌شمار می‌رود، به همین دلیل جشن‌های نیمهٔ شعبان در این کشور رنگ و بوی دیگری دارد و جشن‌های گسترده‌ای در [[عراق]] در ایام «نیمهٔ شعبان» برگزار می‌شود.
شهرهای مقدس [[نجف]] و [[کربلا]] از مهم‌ترین محل‌های برگزاری جشن‌های نیمهٔ شعبان در عراق است. قربانی کردن، چراغانی، غذا دادن به فقرا، عیدی دادن و دید و بازدید هم در این روز انجام می‌شود. بسیاری از مردم این کشور در ایام نیمه شعبان به عتبات عالیات به خصوص کربلای معلی سفر می‌کنند و با حضور در حرم [[امام حسین(ع)|امام حسین(علیه‌السلام)]] و زیارت این امام بزرگوار، تعجیل در فرج [[امام زمان(عج)]] را طلب می‌کنند.
شهرهای مقدس [[نجف]] و [[کربلا]] از مهم‌ترین محل‌های برگزاری جشن‌های نیمهٔ شعبان در عراق است. قربانی کردن، چراغانی، غذا دادن به فقرا، عیدی دادن و دید و بازدید هم در این روز انجام می‌شود. بسیاری از مردم این کشور در ایام «نیمهٔ شعبان» به عتبات عالیات به خصوص کربلای معلی سفر می‌کنند و با حضور در حرم [[امام حسین(ع)|امام حسین(علیه‌السلام)]] و زیارت این امام بزرگوار، تعجیل در فرج [[امام زمان(عج)]] را طلب می‌کنند.
سنت پیاده روی از شهر [[نجف]] به [[کربلا]] برای زیارت امام حسین(علیه‌السلام)، یکی دیگر از سنت‌های مردم عراق در ایام نیمهٔ شعبان است.  
سنت پیاده روی از شهر [[نجف]] به [[کربلا]] برای زیارت امام حسین(علیه‌السلام)، یکی دیگر از سنت‌های مردم عراق در ایام نیمهٔ شعبان است.  
مردم عراق این مسیر را در طول دو تا سه روز سپری می‌کنند و در طول مسیر هم تعداد زیادی از موکب‌های حسینی برای خدمت به زائران امام حسین(علیه‌السلام) برپا است.
مردم عراق این مسیر را در طول دو تا سه روز سپری می‌کنند و در طول مسیر هم تعداد زیادی از موکب‌های حسینی برای خدمت به زائران امام حسین(علیه‌السلام) برپا است.
همچنین از سنت‌های دیگر مردم عراق، برگزاری احیای شب نیمه شعبان در حرم امام حسین(علیه‌السلام) است، زائران این امام بزرگوار این شب را با قرائت قرآن، زیارات و ادعیه و نیز خواندن نمازهای ویژه شب نیمه شعبان صبح می‌کنند.
همچنین از سنت‌های دیگر مردم عراق، برگزاری احیای شب «نیمهٔ شعبان» در حرم امام حسین(علیه‌السلام) است، زائران این امام بزرگوار این شب را با قرائت قرآن، زیارات و ادعیه و نیز خواندن نمازهای ویژه شب «نیمهٔ شعبان» صبح می‌کنند.
جشن‌های نیمه شعبان در عراق محدود به عتبات عالیات نیست و در گوشه گوشه شهرهای این کشور و در مساجد و حسینیه‌ها جشن‌های نیمه شعبان برگزار می‌شود.
جشن‌های «نیمهٔ شعبان» در عراق محدود به عتبات عالیات نیست و در گوشه گوشه شهرهای این کشور و در مساجد و حسینیه‌ها جشن‌های «نیمهٔ شعبان» برگزار می‌شود.
مراسم‌های جشن نیمه شعبان عراق شامل سخنرانی خطبای دینی در خصوص موضوع مهدویت و نیز شعر خوانی شعرا است. شاعران همیشه پای ثابت جشن‌های دینی در عراق هستند و این شعرا شعرهای خود را در جشن‌های دینی می‌خوانند.
مراسم‌های جشن «نیمهٔ شعبان» عراق شامل سخنرانی خطبای دینی در خصوص موضوع مهدویت و نیز شعر خوانی شعرا است. شاعران همیشه پای ثابت جشن‌های دینی در عراق هستند و این شعرا شعرهای خود را در جشن‌های دینی می‌خوانند.


=== بحرین ===
=== بحرین ===
خط ۲۸: خط ۲۸:
بیشتر مناطق بحرین در ایام نیمهٔ شعبان به صحنهٔ جشن، شادی و جشنواره‌های مهدوی تبدیل می‌شوند و در هر منطقهٔ این کشور براساس امکانات مادی، جشن‌های شادی به مناسبت میلاد [[مهدی موعود]](عج) برگزار می‌شود.
بیشتر مناطق بحرین در ایام نیمهٔ شعبان به صحنهٔ جشن، شادی و جشنواره‌های مهدوی تبدیل می‌شوند و در هر منطقهٔ این کشور براساس امکانات مادی، جشن‌های شادی به مناسبت میلاد [[مهدی موعود]](عج) برگزار می‌شود.
مردم در ایام نیمهٔ شعبان به یکدیگر تبریک می‌گویند و کودکان هم کیسه به دست در کوچه‌های مناطق بحرین می‌چرخند و با خواندن اشعار مولودی، از مردم به این مناسبت شیرینی و هدیه می‌گیرند.
مردم در ایام نیمهٔ شعبان به یکدیگر تبریک می‌گویند و کودکان هم کیسه به دست در کوچه‌های مناطق بحرین می‌چرخند و با خواندن اشعار مولودی، از مردم به این مناسبت شیرینی و هدیه می‌گیرند.
در ایام نیمهٔ شعبان صدای جشن و مولودی خوانی و نیز صدای سخنران‌های دینی از گوشه گوشه مناطق [[بحرین]] به گوش می‌رسد و در این کشور مراسم جشن‌های نیمه شعبان با شکوه کامل برگزار می‌شود.
در ایام نیمهٔ شعبان صدای جشن و مولودی خوانی و نیز صدای سخنران‌های دینی از گوشه گوشه مناطق [[بحرین]] به گوش می‌رسد و در این کشور مراسم جشن‌های «نیمهٔ شعبان» با شکوه کامل برگزار می‌شود.
<div class="wikiInfo">[[پرونده:یا مهدی.jpg|جایگزین=یا مهدی|بندانگشتی|یا مهدی]]</div>  
<div class="wikiInfo">[[پرونده:یا مهدی.jpg|جایگزین=یا مهدی|بندانگشتی|یا مهدی]]</div>  
=== مصر ===
=== مصر ===
خط ۳۵: خط ۳۵:
مردم مصر به خصوص صوفیان این کشور به صورت گسترده شب نیمهٔ شعبان را جشن می‌گیرید، این جشن‌ها که در [[مساجد]] مصر برگزار می‌شود، علاوه بر سخنرانی دینی، قرائت قرآن و دعا با تواشیح و مولودی خوانی همراه است و شیرینی در این مراسم‌های جشن پخش می‌شود.
مردم مصر به خصوص صوفیان این کشور به صورت گسترده شب نیمهٔ شعبان را جشن می‌گیرید، این جشن‌ها که در [[مساجد]] مصر برگزار می‌شود، علاوه بر سخنرانی دینی، قرائت قرآن و دعا با تواشیح و مولودی خوانی همراه است و شیرینی در این مراسم‌های جشن پخش می‌شود.
در جشن‌های نیمهٔ شعبان در مصر، اقشار مختلف مردم از جمله مسئولان رده‌بالای دولتی حضور دارند. این جشن‌ها به صورت گسترده در مناطق مصر برگزار می‌شود و حتی روستاهای دور افتادهٔ این کشور هم شاهد برگزاری چنین جشن‌هایی است.
در جشن‌های نیمهٔ شعبان در مصر، اقشار مختلف مردم از جمله مسئولان رده‌بالای دولتی حضور دارند. این جشن‌ها به صورت گسترده در مناطق مصر برگزار می‌شود و حتی روستاهای دور افتادهٔ این کشور هم شاهد برگزاری چنین جشن‌هایی است.
برگزاری جشن‌های نیمهٔ شعبان در مصر مورد حمایت روحانیون اهل‌سنت این کشور است، مفتی مصر چند سال پیش در پی فتنه انگیزی وهابی‌ها در خصوص حرمت برگزاری جشن نیمه شعبان، فتوا داد که نه تنها برگزاری جشن نیمه شعبان هیچ اشکالی ندارد، بلکه این کار، امری توصیه شده در دین اسلام است.
برگزاری جشن‌های نیمهٔ شعبان در مصر مورد حمایت روحانیون اهل‌سنت این کشور است، مفتی مصر چند سال پیش در پی فتنه انگیزی وهابی‌ها در خصوص حرمت برگزاری جشن «نیمهٔ شعبان»، فتوا داد که نه تنها برگزاری جشن «نیمهٔ شعبان» هیچ اشکالی ندارد، بلکه این کار، امری توصیه شده در دین اسلام است.


=== هند ===  
=== هند ===  
خط ۴۸: خط ۴۸:
در مذاهب مختلف اسلامی برای احیای شب نیمهٔ شعبان فضایل زیادی ذکر شده است و در کشورهای اسلامی همچون کشورهای عربی حاشیه [[خلیج فارس]] و [[مصر]] به صورت رسمی این شب پرفضیلت گرامی‌داشته می‌شود. همچنین گرفتن روزه در روز نیمهٔ شعبان یک سنت دینی در میان [[شیعیان]] و [[اهل‌سنت]] می‌باشد.
در مذاهب مختلف اسلامی برای احیای شب نیمهٔ شعبان فضایل زیادی ذکر شده است و در کشورهای اسلامی همچون کشورهای عربی حاشیه [[خلیج فارس]] و [[مصر]] به صورت رسمی این شب پرفضیلت گرامی‌داشته می‌شود. همچنین گرفتن روزه در روز نیمهٔ شعبان یک سنت دینی در میان [[شیعیان]] و [[اهل‌سنت]] می‌باشد.


گرچه که ''وهابیان'' در سال‌های اخیر سعی کردند که روز نیمهٔ شعبان و شب آن را به عنوان یک رویداد عادی معرفی کنند و فضایل و عبادات ویژه نیمه شعبان را منکر شوند، اما باز هم مسلمانان از هر فرقه‌ای این مناسبت دینی را گرامی می‌دارند.
گرچه که ''وهابیان'' در سال‌های اخیر سعی کردند که روز نیمهٔ شعبان و شب آن را به عنوان یک رویداد عادی معرفی کنند و فضایل و عبادات ویژه «نیمهٔ شعبان» را منکر شوند، اما باز هم مسلمانان از هر فرقه‌ای این مناسبت دینی را گرامی می‌دارند.
<div class="wikiInfo">[[پرونده:گل نرگس.jpg|جایگزین=گل نرگس|بندانگشتی|گل نرگس]]</div>
<div class="wikiInfo">[[پرونده:گل نرگس.jpg|جایگزین=گل نرگس|بندانگشتی|گل نرگس]]</div>
== دیدگاه شیعیان ==
== دیدگاه شیعیان ==
در روایات و احادیث امامان [[شیعه]] شب نیمهٔ شعبان از جمله پر فضیلت‌ترین شب‌ها برای احیا و شب زنده‌داری، [[دعا]] و [[عبادت]] است.
در روایات و احادیث امامان [[شیعه]] شب نیمهٔ شعبان از جمله پر فضیلت‌ترین شب‌ها برای احیا و شب زنده‌داری، [[دعا]] و [[عبادت]] است.
در روایتی از امام اول شیعیان دربارهٔ خواندن [[دعای کمیل]] در این شب آمده‌است:
در روایتی از امام اول شیعیان دربارهٔ خواندن [[دعای کمیل]] در این شب آمده‌است:
"قسم به کسی که جان علی در دست اوست همهٔ امور نیک و بدی که بر بندگان جاری می‌شود، از شب نیمه شعبان تا پایان سال، در این شب تقسیم می‌شود. هیچ بنده‌ای نیست که این شب را احیا دارد و در آن دعای خضر بخواند، مگر آن که دعای او اجابت شود... بنشین ای کمیل هنگامی که این دعا را حفظ کردی خدا را در هر شب جمعه، یا در هر ماه یک شب، یا یک بار در سال یا حداقل یک بار در طول عمرت، با آن بخوان، که خدا تو را یاری و کفایت می‌کند و تو را روزی می‌دهد، و از آمرزش او برخوردار می‌شوی، ای کمیل به خاطر زمان طولانی که تو با ما همراه بوده‌ای بر ما لازم است که درخواست تو را به بهترین شکل پاسخ دهیم، آنگاه دعا را چنین انشاء فرمود... .
"قسم به کسی که جان علی در دست اوست همهٔ امور نیک و بدی که بر بندگان جاری می‌شود، از شب «نیمهٔ شعبان» تا پایان سال، در این شب تقسیم می‌شود. هیچ بنده‌ای نیست که این شب را احیا دارد و در آن دعای خضر بخواند، مگر آن که دعای او اجابت شود... بنشین ای کمیل هنگامی که این دعا را حفظ کردی خدا را در هر شب جمعه، یا در هر ماه یک شب، یا یک بار در سال یا حداقل یک بار در طول عمرت، با آن بخوان، که خدا تو را یاری و کفایت می‌کند و تو را روزی می‌دهد، و از آمرزش او برخوردار می‌شوی، ای کمیل به خاطر زمان طولانی که تو با ما همراه بوده‌ای بر ما لازم است که درخواست تو را به بهترین شکل پاسخ دهیم، آنگاه دعا را چنین انشاء فرمود... .
همچنین، [[شیعیان]] معتقدند خدا در این شب به تعداد موها و پشم‌های چهارپایان بندگانش را از آتش جهنم آزاد می‌کند و زمان‌های مرگ را ثبت و روزی‌های یک سال را تقسیم می‌کند و همه آنچه را که در طول سال واقع می‌شود نازل می‌سازد. ماه‌های [[رجب]]، [[شعبان]] و [[رمضان]] در میان [[مسلمانان]] اهمیّت زیادی دارند. از پیامبر اسلام چنین نقل شده‌ است که: رجب ماه خدا است و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است<ref>فضائل الاشهر الثلاثه، شیخ صدوق، تحقیق میرزا غلامرضا عرفانیان، چاپ نجف، ص ۲۴، ح ۱۲.</ref>.
همچنین، [[شیعیان]] معتقدند خدا در این شب به تعداد موها و پشم‌های چهارپایان بندگانش را از آتش جهنم آزاد می‌کند و زمان‌های مرگ را ثبت و روزی‌های یک سال را تقسیم می‌کند و همه آنچه را که در طول سال واقع می‌شود نازل می‌سازد. ماه‌های [[رجب]]، [[شعبان]] و [[رمضان]] در میان [[مسلمانان]] اهمیّت زیادی دارند. از پیامبر اسلام چنین نقل شده‌ است که: رجب ماه خدا است و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است<ref>فضائل الاشهر الثلاثه، شیخ صدوق، تحقیق میرزا غلامرضا عرفانیان، چاپ نجف، ص ۲۴، ح ۱۲.</ref>.


== دیدگاه اهل سنت ==
== دیدگاه اهل سنت ==
''ابن حجر هیتمی'' در '''الصواعق المحرقه''' می‌نویسد: ‹‹ابوالقاسم محمد حجت هنگام وفات پدرش ۵ سال داشت و خداوند او را در همان کودکی حکمت آموخت او قائم منتظر نامیده می‌شودابن صباغ در ''فصول المهمه'' می‌گوید: ‹‹ابوالقاسم محمد حجت پسر حسن خالص در سامرا در نیمه شعبان سال ۲۵۵ هجری قمری به دنیا آمد.
''ابن حجر هیتمی'' در '''الصواعق المحرقه''' می‌نویسد: ‹‹ابوالقاسم محمد حجت هنگام وفات پدرش ۵ سال داشت و خداوند او را در همان کودکی حکمت آموخت او قائم منتظر نامیده می‌شودابن صباغ در ''فصول المهمه'' می‌گوید: ‹‹ابوالقاسم محمد حجت پسر حسن خالص در سامرا در «نیمهٔ شعبان» سال ۲۵۵ هجری قمری به دنیا آمد.
ابن خلکان در ''وفیات الاعیان'' چنین نگاشته‌است: ‹‹ابوالقاسم محمد فرزند حسن عسکری فرزند علی بن محمد فرزند محمد بن علی دوازدهمین امام از ائمه دوازده‌گانه‌است بر حسب اعتقاد امامیه و ولادت او در روز جمعه نیمهٔ شعبان سال ۲۵۵ هجری قمری بود و هنگامی که پدرش در گذشت او ۵ سال سن داشت.  
ابن خلکان در ''وفیات الاعیان'' چنین نگاشته‌است: ‹‹ابوالقاسم محمد فرزند حسن عسکری فرزند علی بن محمد فرزند محمد بن علی دوازدهمین امام از ائمه دوازده‌گانه‌است بر حسب اعتقاد امامیه و ولادت او در روز جمعه نیمهٔ شعبان سال ۲۵۵ هجری قمری بود و هنگامی که پدرش در گذشت او ۵ سال سن داشت.  
و ذهبی در سیر ''اعلام النبلا'' و ابن اثیر در ''الکامل فی التاریخ'' نیز ولادت حجت بن حسن را ذکر کرده‌اند.
و ذهبی در سیر ''اعلام النبلا'' و ابن اثیر در ''الکامل فی التاریخ'' نیز ولادت حجت بن حسن را ذکر کرده‌اند.