۸۷٬۵۶۷
ویرایش
ترکیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'وحدت اسلامی اسلامی' به 'وحدت اسلامی'
جز (جایگزینی متن - ' می ز' به ' میز') |
جز (جایگزینی متن - 'وحدت اسلامی اسلامی' به 'وحدت اسلامی') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
=بزرگ‌ترین شهرهای ترکیه= | =بزرگ‌ترین شهرهای ترکیه= | ||
بزرگ‌ترین شهرهای این کشور به ترتیب استانبول به عنوان بزرگ‌ترین شهر و بندر دریایی، آنکارا، ازمیر، بورسا، آدانا، غازی، عینتاب، آنتالیا، قونیه و قیصریه نام دارند؛ کشور ترکیه نیز مانند کشورهای غربی بوده و شهرهای بزرگ آن دارای ناحیه تجاری هستند. همچنین این شهرها | بزرگ‌ترین شهرهای این کشور به ترتیب استانبول به عنوان بزرگ‌ترین شهر و بندر دریایی، آنکارا، ازمیر، بورسا، آدانا، غازی، عینتاب، آنتالیا، قونیه و قیصریه نام دارند؛ کشور ترکیه نیز مانند کشورهای غربی بوده و شهرهای بزرگ آن دارای ناحیه تجاری هستند. همچنین این شهرها پارک‌های ملی و شهری زیادی دارند. | ||
=جمعیت ترکیه= | =جمعیت ترکیه= | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
=== قوه قضائیه === | === قوه قضائیه === | ||
در نظام سیاسی ترکیه، قوه قضائیه استقلال کاملی نسبت به | در نظام سیاسی ترکیه، قوه قضائیه استقلال کاملی نسبت به قوه‌های مجریه و مقننه دارد. طبق ماده 138 قانون اساسی این کشور، قضات در انجام وظیفه مستقل بوده و بر اساس «وجدان» به قضاوت خواهند پرداخت. دادگاههای قانون اساسی- نظامی- شورای دیوان عالی- دیوان کشور شاکله اصلی ساختار قضایی ترکیه را تشکیل می‌دهند. رئیس‌جمهوری ۶ نفر از روسای عالی قوه قضاییه را انتخاب می‌کند. ۷ نفر را هم مجلس که تحت حاکمیت رئیس‌جمهوری است انتخاب می‌کنند و ۲ نفر را وزیر دادگستری، که منسوب رئیس‌جمهوری است، انتخاب می‌کند که جمعا ۱۵ نفر خواهند شد. | ||
=احزاب سیاسی مهم ترکیه= | =احزاب سیاسی مهم ترکیه= | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
حزب دمکراتیک خلق (دهاپ): این حزب به عنوان ادامه دهنده راه حزب خلق دمکراتیک (هادپ) و پس از منحل شدن احزاب دسترنج خلق و دموکراسی ایجاد گردید. رهبر آن ارتوغرول کورکچو و صباحت تونجل هستند. | حزب دمکراتیک خلق (دهاپ): این حزب به عنوان ادامه دهنده راه حزب خلق دمکراتیک (هادپ) و پس از منحل شدن احزاب دسترنج خلق و دموکراسی ایجاد گردید. رهبر آن ارتوغرول کورکچو و صباحت تونجل هستند. | ||
=زبان و | =زبان و قومیت‌های مختلف ترکیه= | ||
طبق قانون اساسی ترکیه، کلمه “ترک”، به عنوان یک اصطلاح سیاسی، شامل همه شهروندان جمهوری ترکیه، بدون تمایز و اشاره به نژاد یا مذهب خاص می‌شود. اقلیت‌های قومی وضعیت رسمی ندارند. زبان مادری اکثریت مردم، زبان ترکی است. | طبق قانون اساسی ترکیه، کلمه “ترک”، به عنوان یک اصطلاح سیاسی، شامل همه شهروندان جمهوری ترکیه، بدون تمایز و اشاره به نژاد یا مذهب خاص می‌شود. اقلیت‌های قومی وضعیت رسمی ندارند. زبان مادری اکثریت مردم، زبان ترکی است. | ||
= | =قومیت‌های مختلف ترکیه= | ||
== ترکهای ترکیه == | == ترکهای ترکیه == | ||
| خط ۱۴۳: | خط ۱۴۳: | ||
== ایرانی‌های ترکیه == | == ایرانی‌های ترکیه == | ||
== | == یونانی‌های ترکیه == | ||
== | == کولی‌های ترکیه == | ||
=اقتصاد ترکیه= | =اقتصاد ترکیه= | ||
ترکیه از سال ۱۹۲۳ دارای یک اقتصاد مختلط است که در آن | ترکیه از سال ۱۹۲۳ دارای یک اقتصاد مختلط است که در آن شرکت‌های دولتی و خصوصی به توسعه اقتصادی کمک می‌کنند. با گذشت زمان فعالیت اقتصادی مردم از کشاورزی به فعالیت‌های صنعتی و خدمات تولیدی تغییر کرده و این فعالیت‌ها به سرعت در حال رشد و توسعه هستند. امروزه بخش خدمات تقریبا نیمی از نیروی کار را در بر نمی‌گیرد، در حالی که کشاورزی و صنعت هر یک حدود یک چهارم را به خود اختصاص داده‌اند. | ||
== منابع طبیی == | == منابع طبیی == | ||
| خط ۱۵۷: | خط ۱۵۷: | ||
== کشاورزی == | == کشاورزی == | ||
حدود یک سوم از اراضی ترکیه برای کشاورزی استفاده می‌شود که در این بین حدود نیمی از | حدود یک سوم از اراضی ترکیه برای کشاورزی استفاده می‌شود که در این بین حدود نیمی از زمین‌های کشاورزی برای کاشت محصولات زراعی و حدود یک سوم آن برای چرای دام ها استفاده می‌شود. در بخشی از این اراضی کشاورزی باغ‌های انگور، زیتون و سبزیجات وجود دارد. اما مهمترین محصولات زراعی که در زمین‌های این کشور کشت می‌شود، غلات بوده که در بین غلات نیز بیشتر زمین ها زیر کشت گندم است و در بخش کوچک تری از اراضی نیز جو، چاودار، جو دو سر، ذرت و برنج کاشته می‌شود. از دیگر محصولات کشاورزی این کشور می‌توان به پنبه، چغندر قند، توتون و سیب زمینی اشاره کرد. در کنار محصولات کشاورزی، این کشور دارای محصولات و فرآورده‌های دامی نیز می‌باشد. بخش عمده ای درآمد ترکیه نیز از صادرات این محصولات به دست می‌آید. پنبه، تنباکو، میوه ها، سبزیجات، آجیل و محصولات دامی از جمله اقلام اساسی صادراتی به دیگر کشورها محسوب می‌شوند. | ||
== پوشش گیاهی == | == پوشش گیاهی == | ||
پوشش گیاهی هر منطقه با شرایط آب و هوایی و خاک آن منطقه ارتباط مستقیم دارد. پوشش گیاهی ترکیه به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: چمنزارهای استپی که عمدتا در آناتولی مرکزی و جنوب شرقی وجود دارد اما در دشت تراکیا و دره ها و | پوشش گیاهی هر منطقه با شرایط آب و هوایی و خاک آن منطقه ارتباط مستقیم دارد. پوشش گیاهی ترکیه به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: چمنزارهای استپی که عمدتا در آناتولی مرکزی و جنوب شرقی وجود دارد اما در دشت تراکیا و دره ها و حوضه‌های شرق آناتولی نیز یافت می‌شوند و بیشه ها و جنگل هایی که سایر مناطق کشور را پوشش می‌دهند. | ||
غنی‌ترین نوع جنگل جنگلی پونتیک یا کولچین بوده که محدود به قسمت شرقی سواحل دریای سیاه است. زیرا در این منطقه میزان بارندگی زیاد بوده، خشکسالی تابستانی وجود ندارد و | غنی‌ترین نوع جنگل جنگلی پونتیک یا کولچین بوده که محدود به قسمت شرقی سواحل دریای سیاه است. زیرا در این منطقه میزان بارندگی زیاد بوده، خشکسالی تابستانی وجود ندارد و زمستان‌ها معتدل است. در قسمت‌های غربی و شرقی داخلی، در دو طرف منطقه استپی، گونه‌های غالب بلوط، ارس، کاج و صنوبر گونه‌های اصلی هستند اما سرو، راش و افرا نیز وجود دارند. همچنین در امتداد سواحل دریای اژه و مدیترانه کمربندی از پوشش گیاهی دشت مدیترانه ای از نوع ماکیس وجود دارد. گل مورد، زیتون وحشی، برگ بو و خرنوب رایج‌ترین گونه ها هستند اما گاهی نیز بلوط، کاج و سرو دیده می‌شوند. | ||
=فرهنگ ترکیه= | =فرهنگ ترکیه= | ||
از نظر فرهنگی نیز مانند بسیاری از | از نظر فرهنگی نیز مانند بسیاری از جنبه‌های دیگر، ترکیه بین شرق و غرب قرار دارد و بخشی از عناصر فرهنگی هر دو را در خود گنجانده و ترکیب منحصر به فردی را ارائه می‌دهد. جمهوری ترکیه دارای نشانه‌هایی از تمدن‌های اروپای کلاسیک و خاورمیانه اسلامی می‌باشد. از جمله آثار تاریخی و باستانی که توسط سازمان یونسکو نیز به عنوان میراث جهانی ثبت رسیده است می‌توان به مناطق تاریخی استانبول، شهر تاریخی پاموکالا، شهر کاپادوکیا و مسجد ایا صوفیه اشاره کرد. | ||
با تقسیم امپراتوری روم به بخش‌های غربی و شرقی، آسیای صغیر بخشی از قلمرو بیزانس شد که مرکز آن قسطنطنیه (استانبول) بود. ظهور اسلام در شرق منجر به تقسیم شبه جزیره بین امپراتوری مسیحی بیزانس و خاورمیانه اسلامی شده و سرانجام با ورود ترک ها آسیای صغیر جزئی از جهان اسلام شد. امپراتوری عثمانی چند ملیتی و چند فرهنگی بود. ترکیه جدیدی که توسط آتاتورک تاسیس شد، از لحاظ زبان و مذهب با کشورهای قبلی خود همگن بود. | با تقسیم امپراتوری روم به بخش‌های غربی و شرقی، آسیای صغیر بخشی از قلمرو بیزانس شد که مرکز آن قسطنطنیه (استانبول) بود. ظهور اسلام در شرق منجر به تقسیم شبه جزیره بین امپراتوری مسیحی بیزانس و خاورمیانه اسلامی شده و سرانجام با ورود ترک ها آسیای صغیر جزئی از جهان اسلام شد. امپراتوری عثمانی چند ملیتی و چند فرهنگی بود. ترکیه جدیدی که توسط آتاتورک تاسیس شد، از لحاظ زبان و مذهب با کشورهای قبلی خود همگن بود. | ||
| خط ۱۷۷: | خط ۱۷۷: | ||
بیش از ۹۰ درصد جمعیت ساکن، مسلمان هستند؛ با این وجود، ترکیه کشوری سکولار است. در اصلاحیه قانون اساسی در سال ۱۹۲۸، اسلام به عنوان مذهب رسمی این کشور حذف شد و از آن زمان به بعد بنا بر شعار جدایی دین از سیاست این کشور به عنوان کشوری با دولت و حکومت لائیک (تفکیک دین از سیاست) شناخته می‌شود. این قانون تا به امروز نیز در این کشور اجرا شده است. نیروهای مسلح نیز همواره به اجرای سکولاریسم در ترکیه تاکید داشتند. | بیش از ۹۰ درصد جمعیت ساکن، مسلمان هستند؛ با این وجود، ترکیه کشوری سکولار است. در اصلاحیه قانون اساسی در سال ۱۹۲۸، اسلام به عنوان مذهب رسمی این کشور حذف شد و از آن زمان به بعد بنا بر شعار جدایی دین از سیاست این کشور به عنوان کشوری با دولت و حکومت لائیک (تفکیک دین از سیاست) شناخته می‌شود. این قانون تا به امروز نیز در این کشور اجرا شده است. نیروهای مسلح نیز همواره به اجرای سکولاریسم در ترکیه تاکید داشتند. | ||
در همین حال، سکولاریسم قوی ترکیه منجر به مواردی شده است که از نظر برخی ها به عنوان تحمیل در آزادی مذهب تلقی شده است. به عنوان مثال، مدت زمان طولانی است که به سر داشتن روسری در تعدادی از اماکن عمومی ممنوع است. وجود چنین محدودیت هایی در آزادی مذهبی در قرن ۲۱ به ظهور حزب عدالت و توسعه (Adalet ve Kalkınma Partisi; AKP) در این کشور منجر شده است. در همین راستا یک اصلاحیه در قانون اساسی در فوریه ۲۰۰۸ تصویب شد که به زنان اجازه می‌دهد در | در همین حال، سکولاریسم قوی ترکیه منجر به مواردی شده است که از نظر برخی ها به عنوان تحمیل در آزادی مذهب تلقی شده است. به عنوان مثال، مدت زمان طولانی است که به سر داشتن روسری در تعدادی از اماکن عمومی ممنوع است. وجود چنین محدودیت هایی در آزادی مذهبی در قرن ۲۱ به ظهور حزب عدالت و توسعه (Adalet ve Kalkınma Partisi; AKP) در این کشور منجر شده است. در همین راستا یک اصلاحیه در قانون اساسی در فوریه ۲۰۰۸ تصویب شد که به زنان اجازه می‌دهد در پردیس‌های دانشگاهی روسری بپوشند. | ||
علاوه بر اکثریت مسلمان، تعداد کمی از مردم ترکیه نیز یهودی و مسیحی هستند. نزدیک به 0.4 درصد جمعیت ترکیه را غیرمسلمانان تشکیل می‌دهد در ترکیه 180 هزار و 854 مسیحی و حدود 20 هزار یهودی زندگی می‌کند. 435 عبادتخانه منجمله کلیساها و | علاوه بر اکثریت مسلمان، تعداد کمی از مردم ترکیه نیز یهودی و مسیحی هستند. نزدیک به 0.4 درصد جمعیت ترکیه را غیرمسلمانان تشکیل می‌دهد در ترکیه 180 هزار و 854 مسیحی و حدود 20 هزار یهودی زندگی می‌کند. 435 عبادتخانه منجمله کلیساها و کنیسه‌های صدها ساله وجود دارد. پیروان مسیحیت بین فرقه‌های ارتدکس یونان، ارتدکس ارمنستان، کاتولیک روم، پروتستان و سایر فرقه‌ها تقسیم می‌شوند. | ||
=مذاهب در ترکیه= | =مذاهب در ترکیه= | ||
| خط ۲۰۳: | خط ۲۰۳: | ||
شیعیان ترکیه را به رغم تقسیم‌بندیهایی که در درون خود بر اساس ایدئولوژی، طبفه، جنسیت و نژاد دارند به دوگروه اساسی تقسیم کرد: گروه اول را می‌توان شیعیان قومی یا فرهنگی نامید که شمار قابل توجهی از جمعیت شیعی را تشکیل می‌دهند. این گروه اکثراً آذری هستند و عمدتاً در شهرهای آغری، ایغدیر و کارس و تا حدودی استانبول، آنکارا، ازمیر، بورسا، مانیسا، ازمیت و یالووا زندگی می‌کنند که به لحاظ اجتماعی و سیاسی برای سکونت آنها متناسب است. | شیعیان ترکیه را به رغم تقسیم‌بندیهایی که در درون خود بر اساس ایدئولوژی، طبفه، جنسیت و نژاد دارند به دوگروه اساسی تقسیم کرد: گروه اول را می‌توان شیعیان قومی یا فرهنگی نامید که شمار قابل توجهی از جمعیت شیعی را تشکیل می‌دهند. این گروه اکثراً آذری هستند و عمدتاً در شهرهای آغری، ایغدیر و کارس و تا حدودی استانبول، آنکارا، ازمیر، بورسا، مانیسا، ازمیت و یالووا زندگی می‌کنند که به لحاظ اجتماعی و سیاسی برای سکونت آنها متناسب است. | ||
گروه دوم را می‌توان شیعیان ایدئولوژی دانست که شامل تعداد کمتری از فرقه جعفری می‌شود. این گروه بیشتر سنی ها و | گروه دوم را می‌توان شیعیان ایدئولوژی دانست که شامل تعداد کمتری از فرقه جعفری می‌شود. این گروه بیشتر سنی ها و علوی‌های تغییر مذهب داده‌اند که عمدتاً پس از انقلاب اسلامی ایران و بنا به داشتن علاقه به اسلام‌گراهای بنیادگرا، به مذهب جعفری گرایش پیدا کرده‌اند.<ref>نور الدین اکبری، شیعیان ترکیه، فرصتها و چالش‌های پیش رو، مجله پانزده خرداد، شماره 40، سال 1393</ref> | ||
=جریانات اسلام‌گرای ترکیه= | =جریانات اسلام‌گرای ترکیه= | ||
| خط ۲۴۲: | خط ۲۴۲: | ||
2. بعضی‌ها می‌گویند که ذکر خداوند متعال در اثر گفتن زیاد در قلب او نقش بسته بود به این دلیل به او نقشبندی گفته‌اند. | 2. بعضی‌ها می‌گویند که ذکر خداوند متعال در اثر گفتن زیاد در قلب او نقش بسته بود به این دلیل به او نقشبندی گفته‌اند. | ||
3. برخی گفته‌اند که او مانند پدرش بافندة پارچه ای بنام کیمخا (کیمخاف) بوده و بر این پارچه ها | 3. برخی گفته‌اند که او مانند پدرش بافندة پارچه ای بنام کیمخا (کیمخاف) بوده و بر این پارچه ها نقش‌های گل می‌زده است بدین سبب به شاه نقشبند معروف گشته و به نقشبندی ملقب گردیده است. | ||
فرقه‌های صوفیه برای کسب اعتبار فرقه شان به نحوی سلسه اقطاب شان را (برخی از طریق ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ و برخی از غیر این طریق) به پیامبر خدا می‌رسانند. فرقه نقشبدیه نیز از طریق سلمان فارسی و بعد از آن از طریق ابوبکر خلیفه اول، سلسله و شجره‌نامه اقطاب شان را به پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ رسانده است. | فرقه‌های صوفیه برای کسب اعتبار فرقه شان به نحوی سلسه اقطاب شان را (برخی از طریق ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ و برخی از غیر این طریق) به پیامبر خدا می‌رسانند. فرقه نقشبدیه نیز از طریق سلمان فارسی و بعد از آن از طریق ابوبکر خلیفه اول، سلسله و شجره‌نامه اقطاب شان را به پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ رسانده است. | ||
آنان در میان سلسله شان امام صادق ـ علیه السّلام ـ را به عنوان قطب پنجم قرار داده و معتقدند، بعد از آن حضرت، خرقه درویشی به بایزید بسطامی منتقل شده و از او به | آنان در میان سلسله شان امام صادق ـ علیه السّلام ـ را به عنوان قطب پنجم قرار داده و معتقدند، بعد از آن حضرت، خرقه درویشی به بایزید بسطامی منتقل شده و از او به قطب‌های بعدی انتقال پیدا کرده است. عجیب این است که اسم خود بهاءالدین نقشبند با اینکه شاگرد خواجه عبدالخاق عجدوانی قطب دهم این فرقه بوده است، در میان سلسله اقطاب دیده نمی‌شود. | ||
این فرقه در مناطق مختلف مانند ایالت هانسوی چین، ترکیه، آسیای میانه، هند، افغانستان و ایران دارای پیرو می‌باشد که معمولاً پیروان آن منسوب به اهل سنت هستند و در میان شیعیان پیرون اندک دارد. | این فرقه در مناطق مختلف مانند ایالت هانسوی چین، ترکیه، آسیای میانه، هند، افغانستان و ایران دارای پیرو می‌باشد که معمولاً پیروان آن منسوب به اهل سنت هستند و در میان شیعیان پیرون اندک دارد. | ||
| خط ۳۱۴: | خط ۳۱۴: | ||
== بکتاشیه == | == بکتاشیه == | ||
طریقت بکتاشیه یکی از مهمترین | طریقت بکتاشیه یکی از مهمترین طریقت‌های ترکیه به شمارمی‌رود. بَکتاشیه، طریقتی که خود را منسوب به حاجی بکتاش ولی زاهد خراسانی می‌دانند. ولی این دقیقاً به معنی ایجاد این مذهب به دست وی نیست. بسیاری پیدایش این مذهب را به دست فردی به نام بالم سلطان می‌دانند. | ||
این طریقه از آناتولی شروع شد و بر اثر برخورداری از حمایت رسمی دولت عثمانی و در پی کشورگشایی‌های آن، به شبه جزیره بالکان و از آنجا به آلبانی راه یافت و بعدها خانقاههای بکتاشیه در آنجا ساخته شد. | این طریقه از آناتولی شروع شد و بر اثر برخورداری از حمایت رسمی دولت عثمانی و در پی کشورگشایی‌های آن، به شبه جزیره بالکان و از آنجا به آلبانی راه یافت و بعدها خانقاههای بکتاشیه در آنجا ساخته شد. | ||
راهیابی این فرقه به شبه جزیره بالکان، در اسلام آوردن ساکنان آنجا سهم عمده‌ای داشت. امروزه بکتاشیه علاوه بر آلبانی و به طور محدود در ترکیه، در میان مردم سوریه، مصر، ترکهای مقیم اروپا و نیز مناطق آلبانیایی نشین و مسلمان مقدونیه و کوزوو رواج دارد. پایه گذار این فرقه سید محمود رضوی معروف به حاجی بکتاش ولی (م.669) است که زندگی وی در منابع مختلف با افسانه‌ها و | راهیابی این فرقه به شبه جزیره بالکان، در اسلام آوردن ساکنان آنجا سهم عمده‌ای داشت. امروزه بکتاشیه علاوه بر آلبانی و به طور محدود در ترکیه، در میان مردم سوریه، مصر، ترکهای مقیم اروپا و نیز مناطق آلبانیایی نشین و مسلمان مقدونیه و کوزوو رواج دارد. پایه گذار این فرقه سید محمود رضوی معروف به حاجی بکتاش ولی (م.669) است که زندگی وی در منابع مختلف با افسانه‌ها و حکایت‌های اغراق میز آمیخته است. اجمالا می‌توان گفت که وی از صوفیان ترکمن خراسانی، معروف به بابا، بود که از پیروان احمد یسوی (م.562 ق) بودند.<ref>لاجوردی، فاطمه، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 12/397)</ref>.احتمالا وی در سده 6 ق همراه با موج مهاجران ترکمن از شرق به آسیای صغیر آمده باشد. | ||
منابعی نیز در وجود تاریخی حاج بکتاش تردید کرده‌اند و پایه گذار واقعی طریقه بکتاشیه را بالیم سلطان یا بالیم بابا معروف به پیر دوم (م.922) دانسته‌اند (معصومی، دانشنامه ادب فارسی، 6/190؛ انوشه، دائرة المعارف تشیع، 3/388). برخی نیز مصرّند که وی خاستگاهی مسیحی داشته است. البته نظر غالب آن است که حاجی بکتاش پایه گذار بوده ولی بالیم سلطان این شکل خاص را به فرقه بخشیده و به اصول آن صورت ثابت و مشخص داده و آیین‌های جدید و سلسله مراتبی در طریقه بکتاشیه بنیان نهاده است. | منابعی نیز در وجود تاریخی حاج بکتاش تردید کرده‌اند و پایه گذار واقعی طریقه بکتاشیه را بالیم سلطان یا بالیم بابا معروف به پیر دوم (م.922) دانسته‌اند (معصومی، دانشنامه ادب فارسی، 6/190؛ انوشه، دائرة المعارف تشیع، 3/388). برخی نیز مصرّند که وی خاستگاهی مسیحی داشته است. البته نظر غالب آن است که حاجی بکتاش پایه گذار بوده ولی بالیم سلطان این شکل خاص را به فرقه بخشیده و به اصول آن صورت ثابت و مشخص داده و آیین‌های جدید و سلسله مراتبی در طریقه بکتاشیه بنیان نهاده است. | ||
در باب عقاید حاجی بکتاش ولی گفته‌اند که مشرب توحید و تجرید بر وی غالب بوده و اغلب اوقات مغلوب حال می‌شده و چون به هوش می‌آمده به لعن و طعن مخالفان می‌پرداخته و با وجود کثرت و ازدحام مطلقاً عقیده خودش را استتار | در باب عقاید حاجی بکتاش ولی گفته‌اند که مشرب توحید و تجرید بر وی غالب بوده و اغلب اوقات مغلوب حال می‌شده و چون به هوش می‌آمده به لعن و طعن مخالفان می‌پرداخته و با وجود کثرت و ازدحام مطلقاً عقیده خودش را استتار نمی‌کرده است (شیرازی، طرائق الحقائق، 2/347). | ||
با توجه به آن که در کتاب المقالات حاجی بکتاش که در اصل به زبان عربی نگاشته شده، مراسم سرّی و آموزه‌های بکتاشی مشخصاً ذکر نشده، این نظر تأیید می‌شود. حاجی بکتاش هم روزگار اورخان دومین فرمانروای عثمانی، بوده و نزد او تقربی نیز داشته است (معصومی، همان جا، 191). | با توجه به آن که در کتاب المقالات حاجی بکتاش که در اصل به زبان عربی نگاشته شده، مراسم سرّی و آموزه‌های بکتاشی مشخصاً ذکر نشده، این نظر تأیید می‌شود. حاجی بکتاش هم روزگار اورخان دومین فرمانروای عثمانی، بوده و نزد او تقربی نیز داشته است (معصومی، همان جا، 191). | ||
| خط ۳۴۳: | خط ۳۴۳: | ||
نورچی ها برای مسائل انتشاراتی اهمیت خاصی قائل شده و مجله‌های چون " ذوالفقار"، اخوت" را منتشر نموده‌اند اما مهمترین ارگان ایشان روزنامه " ینی آسیا" محسوب می‌شود. این طریقت همواره طرفدار حاکمیت بوده و خود را به عنوان مبلغ دموکراسی معرفی نموده است. | نورچی ها برای مسائل انتشاراتی اهمیت خاصی قائل شده و مجله‌های چون " ذوالفقار"، اخوت" را منتشر نموده‌اند اما مهمترین ارگان ایشان روزنامه " ینی آسیا" محسوب می‌شود. این طریقت همواره طرفدار حاکمیت بوده و خود را به عنوان مبلغ دموکراسی معرفی نموده است. | ||
این جریان ازآغاز انقلاب اسلامی در ایران روزنامه ینی آسیا با بی علاقگی به‌این موضوع برخورد می‌کرد که البته با توجه به دید گاه‌های این طریقت مسئله غیر منتظره‌ای محسوب نمی‌گردید. یکی از رهبران این طریقت بنام " صفا مورسل" در این خصوص چنین می‌گوید: " نمی‌توان انقلاب ایران را بعنوان یک انقلاب اسلامی قبول نمود اسلام دین صلح و خوش‌بینی است ولی در ایران اسلامیت را بعنوان ایدئولوژی کینه و خصومت بکار گرفته‌اند به‌این واسطه با نگاه کردن به انقلاب ایران نمی‌توان درباره اسلام داوری نمود. دنیای غرب | این جریان ازآغاز انقلاب اسلامی در ایران روزنامه ینی آسیا با بی علاقگی به‌این موضوع برخورد می‌کرد که البته با توجه به دید گاه‌های این طریقت مسئله غیر منتظره‌ای محسوب نمی‌گردید. یکی از رهبران این طریقت بنام " صفا مورسل" در این خصوص چنین می‌گوید: " نمی‌توان انقلاب ایران را بعنوان یک انقلاب اسلامی قبول نمود اسلام دین صلح و خوش‌بینی است ولی در ایران اسلامیت را بعنوان ایدئولوژی کینه و خصومت بکار گرفته‌اند به‌این واسطه با نگاه کردن به انقلاب ایران نمی‌توان درباره اسلام داوری نمود. دنیای غرب روشهای غلط و خطاهای ایران را در مورد استفاده قرار داده و با توسل به آنها سعی در کاهش علاقه مردم نسبت به اسلام را دارد. | ||
انقلاب ایران، اسلام را به شکل ترسناک و بدی که در شان آن نیست جلوه‌گر ساخته است. " مجله " کپرو" در حزیران سال 1987.م. با تیتر بزرگ بر روی جلد خود می‌نویسد " خمینی یا اسلام"؟ در ذیل این عنوان آمده است؛ انقلاب ایران " بر پایه اعتقادات شیعه بوده و هیچگونه شانسی برای پیروزی دنیای " تسنن" ندارد. به نظر او امام خمینی قرآن یک کتاب سیاسی است. امام خمینی اسلام را به صورت دینی که مربوط به جهاد و مبارزه می‌باشد. تعریف می‌کند و وظیفه اصلی خود را حفاظت از اسلام می‌داند امام خمینی دکترین خود را پشت کلمات قیام و عصیان پنهان نموده است. | انقلاب ایران، اسلام را به شکل ترسناک و بدی که در شان آن نیست جلوه‌گر ساخته است. " مجله " کپرو" در حزیران سال 1987.م. با تیتر بزرگ بر روی جلد خود می‌نویسد " خمینی یا اسلام"؟ در ذیل این عنوان آمده است؛ انقلاب ایران " بر پایه اعتقادات شیعه بوده و هیچگونه شانسی برای پیروزی دنیای " تسنن" ندارد. به نظر او امام خمینی قرآن یک کتاب سیاسی است. امام خمینی اسلام را به صورت دینی که مربوط به جهاد و مبارزه می‌باشد. تعریف می‌کند و وظیفه اصلی خود را حفاظت از اسلام می‌داند امام خمینی دکترین خود را پشت کلمات قیام و عصیان پنهان نموده است. | ||
| خط ۳۵۱: | خط ۳۵۱: | ||
اصل مخالفت مجله " کپرو" با انقلاب اسلامی را می‌توان در این جملات خلاصه نمود که " بدیع الزمان" در اثر بی‌نظیر خود یعنی "رساله نور" که کنجنیه‌ای از ایمان و فرهنگ می‌باشد. همواره با هدف بدست‌گیری اقتدار، مخالفت ورزیده است. او اعتقاد دارد که امروز زمان نجات دادن ایمان می‌باشد.. | اصل مخالفت مجله " کپرو" با انقلاب اسلامی را می‌توان در این جملات خلاصه نمود که " بدیع الزمان" در اثر بی‌نظیر خود یعنی "رساله نور" که کنجنیه‌ای از ایمان و فرهنگ می‌باشد. همواره با هدف بدست‌گیری اقتدار، مخالفت ورزیده است. او اعتقاد دارد که امروز زمان نجات دادن ایمان می‌باشد.. | ||
شاخهای نورجی؛ در بین نورجی ها شعبات و | شاخهای نورجی؛ در بین نورجی ها شعبات و دسته‌بندی‌های مختلفی وجود دارد اما در سال‌های اخیر طریقت نورجی ها به دو شاخه عمده تقسیم شده است گروه نخست " آسیا جی ها" نام داشته و توسط اسد جوشان رهبری می‌شود و گروه دوم که مهمترین شاخه نورجی نیز می‌باشد. ، " فتح الله جیها " نامیده می‌شود. البته دو گروه عجز مندیها " و قادریها" نیز ادعا دارند که از پیروان واقعی سعید نورسی هستند. | ||
=== گولنیست ها(گروه خدمت) === | === گولنیست ها(گروه خدمت) === | ||
| خط ۳۵۹: | خط ۳۵۹: | ||
حامیان این گروه اکثراً لز بین تجار، روزنامه گاران واساتید و دانشجویان هستند. | حامیان این گروه اکثراً لز بین تجار، روزنامه گاران واساتید و دانشجویان هستند. | ||
گولن احساسات قوی درباره میراث ملی اش دارد و به ترک بودن خود افتخار می‌کند ومدام به ریشه‌های ترک بودنش و تاریخ عثمانی ترکیه و جهان بزرگتر از ترکیه اشاره می‌کند. بنابراین میراث عثمانی- اسلامی هویت گولن را شکل می‌دهد. ملی‌گرایی گولن شمول گراست و بر خون و نژاد مبتنی نیست بلکه بر تجارب تاریخی مشترک | گولن احساسات قوی درباره میراث ملی اش دارد و به ترک بودن خود افتخار می‌کند ومدام به ریشه‌های ترک بودنش و تاریخ عثمانی ترکیه و جهان بزرگتر از ترکیه اشاره می‌کند. بنابراین میراث عثمانی- اسلامی هویت گولن را شکل می‌دهد. ملی‌گرایی گولن شمول گراست و بر خون و نژاد مبتنی نیست بلکه بر تجارب تاریخی مشترک وواقعیتهای سیاسی تکیه می‌کند. گولن معتقد است اسلام دین ملت است و نباید آن را به داشتن هویت یک حزب تقلیل داد. از نظر گولن، اسلام یک پروژه سیاسی نیست که باید اجرا شود، بلکه گنجینه دانش و کردار برای توسعه یک جامعه عادل و اخلاقی است. (قهرمانپور، 1390:ص105). گولن طرفدار صوفی‌گری است و از نطر وی صوفی‌گری راهی برای تکامل دائمی روح انسان است. | ||
هدف گولن اسلامی‌کردن ایدئولوژی ناسیونالیستی ترکیه و ترکی کردن اسلام، بطور همزمان است. وی خود را طرفدار صلح و آرامش عرفی کرده | هدف گولن اسلامی‌کردن ایدئولوژی ناسیونالیستی ترکیه و ترکی کردن اسلام، بطور همزمان است. وی خود را طرفدار صلح و آرامش عرفی کرده | ||
| خط ۳۶۸: | خط ۳۶۸: | ||
این جماعت در ترکیه در حوزه آموزشی 3500 سالن آموزشی، 3هزار و 864آموزشکدهوبیش از 65 هزار معلم و استاد در اختیار دارد. همچنین در بیش از 140 کشور جهان در قالب مدارس، کلاسهای تقویتی پیش کنکوری و دانشگاه دارد که در کانون توجه محصلین نخبه و فرزندان سران قرار گرفته است. (فلاح،1395:ص135). علاوه بر ترکیه، بیش از 2600 مدرسه و دانشگاه در جهان دارد. | این جماعت در ترکیه در حوزه آموزشی 3500 سالن آموزشی، 3هزار و 864آموزشکدهوبیش از 65 هزار معلم و استاد در اختیار دارد. همچنین در بیش از 140 کشور جهان در قالب مدارس، کلاسهای تقویتی پیش کنکوری و دانشگاه دارد که در کانون توجه محصلین نخبه و فرزندان سران قرار گرفته است. (فلاح،1395:ص135). علاوه بر ترکیه، بیش از 2600 مدرسه و دانشگاه در جهان دارد. | ||
این گروه، دارای یک شبکه رسانه‌ای بین‌المللی، روزنامه زمان، کانال ماهواره ایجهانی(STV) ویک مجله بین‌المللی(Kurt،2007:1449) است. جماعت خدمت و گولن، فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی خود را سه هدف مهم و عمده می‌داند:1- گسترش خودآگاهی مسلمانان 2- بررسی دوباره یا بازبینی رابطه علم و مذهب با انتقاد و رد | این گروه، دارای یک شبکه رسانه‌ای بین‌المللی، روزنامه زمان، کانال ماهواره ایجهانی(STV) ویک مجله بین‌المللی(Kurt،2007:1449) است. جماعت خدمت و گولن، فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی خود را سه هدف مهم و عمده می‌داند:1- گسترش خودآگاهی مسلمانان 2- بررسی دوباره یا بازبینی رابطه علم و مذهب با انتقاد و رد گفتمان‌های رایجی چون ماتریالیسم وپوزتیویسم3- بازسازی حافظه جمعی با تأکید بر روی عنصر مشترک جامعه که اسلام است. (Yavuz$Esposito،2003:p57). | ||
=سازمان‌ها و بنیادهای مهم و فعال درترکیه (در ترکیه به بنیاد واکف یا همان وقف می‌گویند)= | =سازمان‌ها و بنیادهای مهم و فعال درترکیه (در ترکیه به بنیاد واکف یا همان وقف می‌گویند)= | ||
| خط ۳۷۶: | خط ۳۷۶: | ||
مهمترین و اصلی‌ترین سازماندینی ودولتی ترکیه«سازمان دیانت» است. در سلطنت عثمانی امور دینی بر عهده سازمانی به نام «مشیخت» بود که شیخ الاسلام ریاست آن را بر عهده داشت. در سال 1920میلادی وزارت مشیخت، شریعت و اوقاف، جای سازمان مشیخت را گرفت. با اضمحلال خلافت عثمانی و اعلام جمهوری در سوم مارس 1924م، سازمانی به نام «سازمان دیانت» وابسته به نخست وزیری، تشکیل شد که وظیفه اصلی آن کنترل مسلمانان این کشور بوده و در واقع، برای محصور کردن بیشترِ فعالیت مذهبی مسلمانان دایر شده بود. در ادامه تغییرات مهمی در این سازمان بوجود آمد. | مهمترین و اصلی‌ترین سازماندینی ودولتی ترکیه«سازمان دیانت» است. در سلطنت عثمانی امور دینی بر عهده سازمانی به نام «مشیخت» بود که شیخ الاسلام ریاست آن را بر عهده داشت. در سال 1920میلادی وزارت مشیخت، شریعت و اوقاف، جای سازمان مشیخت را گرفت. با اضمحلال خلافت عثمانی و اعلام جمهوری در سوم مارس 1924م، سازمانی به نام «سازمان دیانت» وابسته به نخست وزیری، تشکیل شد که وظیفه اصلی آن کنترل مسلمانان این کشور بوده و در واقع، برای محصور کردن بیشترِ فعالیت مذهبی مسلمانان دایر شده بود. در ادامه تغییرات مهمی در این سازمان بوجود آمد. | ||
این سازمان همراه با سازمان‌ها و احزاب اسلام‌خواه ترکیه توانسته است از مذهب حنفی در ترکیه پاسداری کند. همچنین فعالیت‌های تبلیغی قابل توجهی توسط این سازمان صورت می‌گیرد که | این سازمان همراه با سازمان‌ها و احزاب اسلام‌خواه ترکیه توانسته است از مذهب حنفی در ترکیه پاسداری کند. همچنین فعالیت‌های تبلیغی قابل توجهی توسط این سازمان صورت می‌گیرد که جنبه‌های اعتقادی، سیاسی و مذهبی دارد. البته تفکرات پان ترکیستی نیز در آن دیده می‌شود. با عنایت به این امور، اکنون سازمان دیانت ترکیه به عنوان یک مرکز و کانون فکری فرهنگی مهم برای حنفیان و ماتریدیان در آمده و در داخل و خارج از کشور ترکیه به فعالیت مشغول است. | ||
در داخل ترکیه سازمان دیانت به دور از ایجاد هرگونه تنش سیاسی، امر تبلیغ و انتشار اصول عالیه دینی را وظیفه خود می‌داند. ارشاد و راهنمایی مردم در اموری از قبیل اتحاد، برابری، فداکاری، تعاون، برادری، محبت، احترام، خوش بینی، حمایت و نیز هشدار مردم در اموری که باعث ضعف در جامعه میگردد، همچون شراب، قمار، مواد مخدر، روابط غیر اخلاقی و… بر عهده این نهاد است. فعالیت‌های دینی علاوه بر مساجد در مدارس، بیمارستانها، زندانها، کارخانجات، مراکز دانشجویی، خانه‌های سالمندان، مهدهای کودک و … نیز انجام می‌شود. برقراری برنامه های وعظ در ماه مبارک رمضان، ایام اعیاد و میلاد حضرت رسول «ص» از دیگر اقدامات این سازمان است. | در داخل ترکیه سازمان دیانت به دور از ایجاد هرگونه تنش سیاسی، امر تبلیغ و انتشار اصول عالیه دینی را وظیفه خود می‌داند. ارشاد و راهنمایی مردم در اموری از قبیل اتحاد، برابری، فداکاری، تعاون، برادری، محبت، احترام، خوش بینی، حمایت و نیز هشدار مردم در اموری که باعث ضعف در جامعه میگردد، همچون شراب، قمار، مواد مخدر، روابط غیر اخلاقی و… بر عهده این نهاد است. فعالیت‌های دینی علاوه بر مساجد در مدارس، بیمارستانها، زندانها، کارخانجات، مراکز دانشجویی، خانه‌های سالمندان، مهدهای کودک و … نیز انجام می‌شود. برقراری برنامه های وعظ در ماه مبارک رمضان، ایام اعیاد و میلاد حضرت رسول «ص» از دیگر اقدامات این سازمان است. | ||
| خط ۴۴۵: | خط ۴۴۵: | ||
== مجموعه زینبیه == | == مجموعه زینبیه == | ||
این گروه قدیمی‌ترین گروه شیعی در ترکیه هستند که رهبری آنها با شیخ | این گروه قدیمی‌ترین گروه شیعی در ترکیه هستند که رهبری آنها با شیخ صلاح‌الدین اوزگوندوز است. این گروه بیشتر مسلمانان مهاجر از مناطق شرقی ترکیه به استانبول هستند که بیشتر برای فعالیت‌های اقتصادی به آنجا آمدها ند و فعالیت خود را با تأسیس مسجد زینبیه شروع کردند و به همین خاطر به این نام مشهور هستند امام جماعت این مسجد شیخ حمید توران است که در اوایل انقلاب به دلیل حمایت از انقلاب اسلامی ایران از سوی نظام لائیک به زندان محکوم شد. این گروه پایگاه اینترنتی چندزبانه ای به آدرس((www.Zeynebiye.com دارد. | ||
== مؤسسه علمی-فرهنگی کوثر == | == مؤسسه علمی-فرهنگی کوثر == | ||
| خط ۴۶۱: | خط ۴۶۱: | ||
ب- آموزش دانشجویان شیعه: تلاش جهت رشد فکری و عقیدتی دانشجویان شیعه تحت پوشش و تربیت آنها در خط انقلاب اسلامی و ولایت فقیه از طریق ارسال کتاب‌های عقیدتی فرهنگی، برگزاری جلسات هفتگی دانشجویی در شهرهای مختلف و برگزاری اردوهای آموزشی سالانه دانشجویی. | ب- آموزش دانشجویان شیعه: تلاش جهت رشد فکری و عقیدتی دانشجویان شیعه تحت پوشش و تربیت آنها در خط انقلاب اسلامی و ولایت فقیه از طریق ارسال کتاب‌های عقیدتی فرهنگی، برگزاری جلسات هفتگی دانشجویی در شهرهای مختلف و برگزاری اردوهای آموزشی سالانه دانشجویی. | ||
پ- برگزاری برنامه‌های فرهنگی سیاسی: برگزاری کنفرانس بین‌المللی وحدت | پ- برگزاری برنامه‌های فرهنگی سیاسی: برگزاری کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی در استانبول، مشارکت در برپایی خیمه حماسه عاشورا در ایام محرم در شهر اغدیر، برگزاری مراسم روز قدس در شهرهای مختلف ترکیه مثل استانبول، بورسا و اغدیر. انجمن تایدر در شهر استانبول قرار دارد. علاوه برآن، این انجمن دارای دفاتر در پانزده شهر ترکیه است. | ||
== جریان یا گروه آل البیت(تحت اشراف دفتر آیت‌الله سیستانی) == | == جریان یا گروه آل البیت(تحت اشراف دفتر آیت‌الله سیستانی) == | ||
| خط ۴۸۰: | خط ۴۸۰: | ||
4- برگزاری سمینارهای دینی و مذهبی با شرکت علمای دینی و اندیشمندان. | 4- برگزاری سمینارهای دینی و مذهبی با شرکت علمای دینی و اندیشمندان. | ||
5- ترجمه و نشر کتب، مجله‌ها دینی، مذهبی، سی | 5- ترجمه و نشر کتب، مجله‌ها دینی، مذهبی، سی دی‌های مذهبی، می‌باشد. | ||
این مؤسسه تا به حال ده ها کتاب مذهبی را تألیف و ترجمه نموده است که از جمله: | این مؤسسه تا به حال ده ها کتاب مذهبی را تألیف و ترجمه نموده است که از جمله: | ||
| خط ۵۲۲: | خط ۵۲۲: | ||
=شخصیت‌های مؤثر شیعی= | =شخصیت‌های مؤثر شیعی= | ||
1.شیخ | 1.شیخ صلاح‌الدین اوز گوندوز(استانبول) | ||
2. حاج موسی آیدین | 2. حاج موسی آیدین | ||
| خط ۶۵۰: | خط ۶۵۰: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{کشورهای جهان}} | |||
[[رده:کشورها]] | [[رده:کشورها]] | ||
[[رده:کشورهای اسلامی]] | [[رده:کشورهای اسلامی]] | ||