۸۶٬۰۹۳
ویرایش
مباحثی در زمینه تقریب مذاهب اسلامی (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
مباحثی در زمینه تقریب مذاهب اسلامی (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۱۸
، ۱۳ مارس ۲۰۲۳جایگزینی متن - 'علیهم السلام' به 'علیهم‌السلام'
جز (جایگزینی متن - ' می ا' به ' می‌ا') |
جز (جایگزینی متن - 'علیهم السلام' به 'علیهم‌السلام') |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
در اثر انشعاباتی که بین مسلمانان نسبت به مکتب جامع و حیات بخش اسلام، بعد از عصر رسالت به وقوع پیوست به تدریج مذاهب و فرقی در جهان اسلام شکل گرفت. پیدایش این مذاهب که اغلب بر محور تکثر اجتهادات فقهی صورت گرفت پیامدهای شومی را در جوامع اسلامی در پی داشت که بارزترین آنها تفرقه، تکفیر و منازعات خانمان سوز بین پیروان مذاهب بود که تاکنون نیز استمرار دارد. | در اثر انشعاباتی که بین مسلمانان نسبت به مکتب جامع و حیات بخش اسلام، بعد از عصر رسالت به وقوع پیوست به تدریج مذاهب و فرقی در جهان اسلام شکل گرفت. پیدایش این مذاهب که اغلب بر محور تکثر اجتهادات فقهی صورت گرفت پیامدهای شومی را در جوامع اسلامی در پی داشت که بارزترین آنها تفرقه، تکفیر و منازعات خانمان سوز بین پیروان مذاهب بود که تاکنون نیز استمرار دارد. | ||
در این راستا از همان نخست زمزمه های تفرقه و تشتّت بین مسلمانان، رهروان صدیق مکتب اهل بیت | در این راستا از همان نخست زمزمه های تفرقه و تشتّت بین مسلمانان، رهروان صدیق مکتب اهل بیت علیهم‌السلام به تبعیت از امامان معصوم خویش گام های بلندی را در تقریب بین پیروان مذاهب اسلامی برداشته، و آن را محور اصلی مجاهدت خویش در احیای اسلام و هویت بخشیدن به مسلمانان قرار دادند که نمونه عالی آن تدوین کتاب‌هایی نظیر «الخلاف» و «المبسوط» از شیخ الطائفه و تفسیر مجمع البیان از شیخ طبرسی می‌باشد که مورد توجه دانشمندان برجسته اهل سنت قرار گرفته است. استمرار این حرکت حیات بخش در تقریب مذاهب ضرورتی است که عقل و شرع آن را لازم دانسته و هر نوع اخلال و مخالفت با آن را گناهی بس عظیم می‌داند. | ||
در این مقال برخی از نکاتی که ضرورت شرعی تقریب مذاهب را به خوبی نشان می‌دهد بیان می‌کنیم: | در این مقال برخی از نکاتی که ضرورت شرعی تقریب مذاهب را به خوبی نشان می‌دهد بیان می‌کنیم: | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
از این رو با عینیت بخشیدن به شعار تقریب مذاهب که مستلزم وحدت حقیقی بین مسلمانان خواهد بود، سیمای نورانی اسلام به عنوان مکتب عدالت و صلح به جهانیان معرفی خواهد شد. | از این رو با عینیت بخشیدن به شعار تقریب مذاهب که مستلزم وحدت حقیقی بین مسلمانان خواهد بود، سیمای نورانی اسلام به عنوان مکتب عدالت و صلح به جهانیان معرفی خواهد شد. | ||
3. از آنجا که سنّت و سیره اهل بیت | 3. از آنجا که سنّت و سیره اهل بیت علیهم‌السلام از ملزومات بین تمامی مسلمانان به ویژه پیروان مکتب تشیع می‌باشد بدین جهت نیز تقریب مذاهب از اهمیت و ضرورتی مضاعف برخوردار خواهد بود. | ||
در تبیین این نکته به دو نمونه اشاره می‌کنیم: | در تبیین این نکته به دو نمونه اشاره می‌کنیم: | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
ب) سیره امام صادق علیه‌السلام در تعامل با مذاهب و فرق اسلامی یکی از زیباترین نمونه‌های تاریخی است که می‌تواند الگویی جامع در روابط مسلمانان با یکدیگر ـ به رغم اعتقادشان به مذاهب گوناگون ـ قرار گیرد. آن حضرت در روش فقهی و کلامی و تفسیریشان به اندیشه‌های مخالفین خویش احترام گذاشته و به تبیین آنها می‌پرداخت چنانکه یکی از رهبران بزرگ اهل سنت ابو حنیفه که از شاگردان امام علیه‌السلام شمرده می‌شود آن حضرت را عالم‌ترین شخص دانسته و می‌گفت: «والله ما رأیت أفقه من جعفر بن محمد»<ref>الموسوعة الفقهیة المیسره، الشیخ محمد علی الأنصاری، ج 1، ص 34</ref> | ب) سیره امام صادق علیه‌السلام در تعامل با مذاهب و فرق اسلامی یکی از زیباترین نمونه‌های تاریخی است که می‌تواند الگویی جامع در روابط مسلمانان با یکدیگر ـ به رغم اعتقادشان به مذاهب گوناگون ـ قرار گیرد. آن حضرت در روش فقهی و کلامی و تفسیریشان به اندیشه‌های مخالفین خویش احترام گذاشته و به تبیین آنها می‌پرداخت چنانکه یکی از رهبران بزرگ اهل سنت ابو حنیفه که از شاگردان امام علیه‌السلام شمرده می‌شود آن حضرت را عالم‌ترین شخص دانسته و می‌گفت: «والله ما رأیت أفقه من جعفر بن محمد»<ref>الموسوعة الفقهیة المیسره، الشیخ محمد علی الأنصاری، ج 1، ص 34</ref> | ||
حضور رهبران، پیروان مذاهب گوناگون در درس امام صادق علیه‌السلام گواهی است بر اینکه تقریب مذاهب ریشه در قرآن و سیره اهل بیت | حضور رهبران، پیروان مذاهب گوناگون در درس امام صادق علیه‌السلام گواهی است بر اینکه تقریب مذاهب ریشه در قرآن و سیره اهل بیت علیهم‌السلام داشته و مخالفت با آن عدول از این دو منبع عظیم اسلامی‌خواهد بود. | ||
4. امر دیگری که ضرورت تقریب مذاهب را در عصر کنونی مضاعف می‌کند سلطه بیگانگان و کفّار بر جهان اسلام و کشورهای اسلامی است. سلطه ای که آثار شومش را هر روز در نقاط مختلف ممالک اسلامی شاهدیم. شکی نیست که عامل اصلی پیدایش چنین پدیده شومی، تفرقه و تشتّت بین مسلمانان و عدم قدرت تحمل آنان در برابر اندیشه یکدیگر است. تقریب بین مذاهب در صدد آن است که ظرفیت مسلمانان را در تحمل عقاید و رفتار یکدیگر بالا برده و آنان را از ستیزهای مذهبی و طائفی بازدارد. بدیهی است در پرتو چنین تفکری زمینه سلطه بیگانگان از جوامع اسلامی رخت برخواهد بست. | 4. امر دیگری که ضرورت تقریب مذاهب را در عصر کنونی مضاعف می‌کند سلطه بیگانگان و کفّار بر جهان اسلام و کشورهای اسلامی است. سلطه ای که آثار شومش را هر روز در نقاط مختلف ممالک اسلامی شاهدیم. شکی نیست که عامل اصلی پیدایش چنین پدیده شومی، تفرقه و تشتّت بین مسلمانان و عدم قدرت تحمل آنان در برابر اندیشه یکدیگر است. تقریب بین مذاهب در صدد آن است که ظرفیت مسلمانان را در تحمل عقاید و رفتار یکدیگر بالا برده و آنان را از ستیزهای مذهبی و طائفی بازدارد. بدیهی است در پرتو چنین تفکری زمینه سلطه بیگانگان از جوامع اسلامی رخت برخواهد بست. | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
در مقابل این اتهامات وارد شده به مکتب تشیع، برخی از شیعیان نیز توهماتی را نسبت به پیروان مذاهب اهل سنت مطرح می‌کنند نظیر آن که اینان ناصبی بوده و دشمن خاندان پیامبرند در حالی که تمامی اهل سنت محبت به خاندان پیامبر صلی الله علیه و اله را امری اساسی و لازم دانسته و تنها عده کمی از آنان با این امر مخالف هستند که اینان نیز مطرود در بین قاطبه اهل سنت می‌باشند. | در مقابل این اتهامات وارد شده به مکتب تشیع، برخی از شیعیان نیز توهماتی را نسبت به پیروان مذاهب اهل سنت مطرح می‌کنند نظیر آن که اینان ناصبی بوده و دشمن خاندان پیامبرند در حالی که تمامی اهل سنت محبت به خاندان پیامبر صلی الله علیه و اله را امری اساسی و لازم دانسته و تنها عده کمی از آنان با این امر مخالف هستند که اینان نیز مطرود در بین قاطبه اهل سنت می‌باشند. | ||
کتاب‌هایی که عده کثیری از پیروان اهل سنت در عظمت اهل بیت | کتاب‌هایی که عده کثیری از پیروان اهل سنت در عظمت اهل بیت علیهم‌السلام نوشته‌اند و همین طور احادیث فراوانی که در این زمینه در منابع متقن اینان بیان شده است گواه صدق این ادعاست. | ||
بدیهی است رفع این سوء تفاهمات جز از طریق گفتگوهای عقلانی و اجتناب از رفتارهای تعصب‌آمیز و تحریک کننده ممکن نخواهد بود. | بدیهی است رفع این سوء تفاهمات جز از طریق گفتگوهای عقلانی و اجتناب از رفتارهای تعصب‌آمیز و تحریک کننده ممکن نخواهد بود. | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۲۳: | ||
در مقابل این حرکات افراطی برخی از شیعیان، عده‌ای از سران اهل سنت را هم می‌بینیم که حکم به تکفیر شیعیان نموده و حتی آنان را از مشرکین صدر اسلام بالاتر دانسته و قتل آنان را نیز جایز می‌دانند. | در مقابل این حرکات افراطی برخی از شیعیان، عده‌ای از سران اهل سنت را هم می‌بینیم که حکم به تکفیر شیعیان نموده و حتی آنان را از مشرکین صدر اسلام بالاتر دانسته و قتل آنان را نیز جایز می‌دانند. | ||
باید گفت اگر بخواهیم بر اساس آموزه‌های قرآنی رفتار نموده و سیره پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل بیت | باید گفت اگر بخواهیم بر اساس آموزه‌های قرآنی رفتار نموده و سیره پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل بیت علیهم‌السلام را الگوی خویش بدانیم قطعاً حکم به مذموم و منفور بودن رفتارهای مذکور فراهم نمود. | ||
در این قسمت سخن یکی از پیشگامان نهضت تقریب را در زمینه رفتار برخی از شیعیان در زمینه سبّ و لعن نسبت به برخی از صحابه پیامبر صلی الله علیه و اله بیان می‌کنیم تا برای برادران اهل سنت روشن گردد که چنین روشی مقبول عالمان برجسته شیعه نمی‌باشد. | در این قسمت سخن یکی از پیشگامان نهضت تقریب را در زمینه رفتار برخی از شیعیان در زمینه سبّ و لعن نسبت به برخی از صحابه پیامبر صلی الله علیه و اله بیان می‌کنیم تا برای برادران اهل سنت روشن گردد که چنین روشی مقبول عالمان برجسته شیعه نمی‌باشد. | ||
| خط ۱۸۱: | خط ۱۸۱: | ||
و در آخرت نیز به عاملان تفرقه وعده عذاب عظیم داده شده است: {ولا تکونوا کالذین تفرّقوا واختلفوا من بعد ما جاءهم البیّنات واولئک لهم عذاب عظیم}<ref>سوره آل عمران، آیه 105 ـ 106</ref> | و در آخرت نیز به عاملان تفرقه وعده عذاب عظیم داده شده است: {ولا تکونوا کالذین تفرّقوا واختلفوا من بعد ما جاءهم البیّنات واولئک لهم عذاب عظیم}<ref>سوره آل عمران، آیه 105 ـ 106</ref> | ||
2. پیدایش فتنه‌ها و جنگ های مذهبی: شکی نیست که تفرقه بین پیروان مذاهب اسلامی که نتیجه قهری جدایی مذاهب است، زمینه را برای پیدایش فتنه‌ها و منازعات دینی فراهم خواهد کرد چنانکه علی علیه‌السلام فرمود: «... یعطیکم (الشیطان) بالجماعة الفرقة والفرقة الفتنة»<ref>موسوعة أحادیث أهل البیت | 2. پیدایش فتنه‌ها و جنگ های مذهبی: شکی نیست که تفرقه بین پیروان مذاهب اسلامی که نتیجه قهری جدایی مذاهب است، زمینه را برای پیدایش فتنه‌ها و منازعات دینی فراهم خواهد کرد چنانکه علی علیه‌السلام فرمود: «... یعطیکم (الشیطان) بالجماعة الفرقة والفرقة الفتنة»<ref>موسوعة أحادیث أهل البیت علیهم‌السلام، الشیخ هادی النجفی، ج 8</ref> | ||
در تاریخ اسلام و حتی در تاریخ معاصر جوامع اسلامی فتنه‌های مذهبی فراوانی را می‌بینیم که آثار زیانباری را در پی داشته است. حوادث تلخ ریختن خون مسلمانان در سوریه و عراق و... توسط افراطیون مسلمان که خود را پیرو اسلاف صدر اسلام می‌دانند ـ سلفیون ـ از جمله فتنه‌هایی است که با مدیریت و تدبیر شیاطین غربی و آمریکا توسط مزدورانشان در کشورهای عربی پیاده شده و هر روز گسترش می‌یابد. آیا این پیامدها همان فساد کبیر و فتنه ای نیست که قرآن کریم مسلمانان را نسبت به آن بر حذر می‌دارد. | در تاریخ اسلام و حتی در تاریخ معاصر جوامع اسلامی فتنه‌های مذهبی فراوانی را می‌بینیم که آثار زیانباری را در پی داشته است. حوادث تلخ ریختن خون مسلمانان در سوریه و عراق و... توسط افراطیون مسلمان که خود را پیرو اسلاف صدر اسلام می‌دانند ـ سلفیون ـ از جمله فتنه‌هایی است که با مدیریت و تدبیر شیاطین غربی و آمریکا توسط مزدورانشان در کشورهای عربی پیاده شده و هر روز گسترش می‌یابد. آیا این پیامدها همان فساد کبیر و فتنه ای نیست که قرآن کریم مسلمانان را نسبت به آن بر حذر می‌دارد. | ||