جابر بن عبدالله انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها

| سال درگذشت = ۶۸ تا ۷۹ق.

'''جابر بن عبدالله انصاری''' به همراه شاگردش عطیه عوفی نخستین زائران حرم [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین (علیه السلام)]] بودند که پس از [[واقعه عاشورا|واقعه عاشورای]] سال 61 هجری از [[مدینه]] رهسپار [[عراق]] شدند و روز بیستم [[صفر المظفر|صفر]] به [[کربلا]] رسیدند. زیارت [[اربعین]] امام حسین علیه‌السلام یادگار اوست. جابر [[صحابه|صحابی]] [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا]] و پنج [[امام معصوم |امام معصوم (علیه السلام)]] پیش از هجرت پیامبر| به مدینه، در [[منی]] با آن حضرت [[بیعت]] کرد. او در جنگ‌های بسیاری در رکاب رسول خدا و [[علی بن ابی طالب|امیرمؤمنان (علیه السلام)]] شرکت کرد و همواره مدافع پیامبر و [[اهل بیت|اهل‌بیت (علیه السلام)]] بود. گزارش جابر از [[حجة الوداع|حجه‌الوداع]] و حضور او در شمار راویان [[حدیث غدیر]]، نشان از شخصیت آگاه و شجاع او دارد. این صحابی جلیل‌القدر هیچ گاه در برابر ستم [[امویان|خلفای اموی]] خاموش نماند در رخدادهای صدر اسلام، حضوری پرنگ داشت.

پدر جابر، عبدالله بن عمرو بن حزام(حرام)<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 46، ص 60، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق</ref> بن ثعلبه بود<ref>کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی(اختیار معرفه الرجال مع تعلیقات میر داماد الأسترآبادی)، محقق، مصحح، رجایی، مهدی‏، ج 1، ص 205، قم، مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام‏، چاپ اول، 1363ش</ref> که در [[بیعت عقبه دوم]] همراه 70 نفر از مردم مدینه با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پیمان بست<ref>ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی‏، المنتظم، ‏ محقق، عطا، محمد عبدالقادر، عطا، مصطفی عبدالقادر، ج 3، ص 189، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، 1412ق</ref>، و از جمله 12 نقیبی شد که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آنها را برگزید<ref>ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی‏، المنتظم، ‏ محقق، عطا، محمد عبدالقادر، عطا، مصطفی عبدالقادر، ج 3، ص 189، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، 1412ق</ref>. عبدالله انصاری در [[جنگ احد]] در رکاب پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در کنار [[حمزه]](عموی پیامبر) به شهادت رسید<ref>المعارف، ص 307</ref>. مادر جابر نسیبه(انیسه)<ref> ابن عساکر، ابوالقاسم علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج 11، ص 213، بیروت، دار الفکر، 1415ق</ref> بنت عقبه بن عدی بن سنان‏ بود<ref> اسدالغابه فی معرفه الصحابه، ج ‏1، ص 307</ref>.

برای جابر، سه فرزند بدون واسطه نام برده شده است. در [[قاموس الرجال (کتاب)|کتاب قاموس الرجال]] گوید: جابر انصاری دو پسر داشت: عبدالرحمن و محمد<ref>محمدتقی شوشتری، قاموس الرجال، ج 2، ص 526</ref>. در [[تهذیب التهذیب (کتاب)|کتاب تهذیب التهذیب]] آمده است: فرزندان جابر عبارتند از: عبدالرحمن، عقیل و محمد<ref>ابن‌حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، ج 2، ص 42</ref> اما از نوادگان و منسوبین او، افرادی را که آگاهی یافتیم ذکر می‌کنیم:

[[ابن اثیر]] گوید: در [[شعبان]] سال 512 هجری، ابوالفضل بکر بن محمد بن علی بن الفضل الأنصاری، از نوادگان جابر بن عبدالله انصاری که از شهر بخارا است، وفات یافت<ref>ابن‌اثیر جزری، الکامل فی التاریخ، ج 10، ص 545</ref>.

در پاورقی «نقباء البشر» در شرح حال عالم کامل و صاحب کرامات و نفس قدسی آیت‌الله معظّم مولی [[حسین‌قلی همدانی]] (1239 ـ 1311) آمده است که او از ذریه جابر بن عبدالله انصاری است<ref>آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، ص 674</ref>.

دیگر منسوبین به جابر بن عبدالله، خاندان مشهور و بزرگی در [[اصفهان]] است که به «جابری انصاری» معروفند. بزرگ این خاندان به نام «جلال‌الدین» هفتصد سال پیش به [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] هجرت کرد.

درباره انگیزه مهاجرت فرزندان جابر از [[مدینه]] منوره به استان فارس و زمان آغاز آن، احتمال می‌رود در زمانی که فرزندان [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام موسی کاظم (علیه السلام)]] برای زیارت [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا (علیه السلام)]] از مدینه به سوی [[مرو]] حرکت کرده‌اند، از فرزندان جابر هم در کاروان آنان حضور داشته است. این کاروان وقتی به شیراز می‌رسد، حاکم فارس از طرف مأمون مأموریت می‌یابد تا از حرکت آنان جلوگیری کند و نبردی بین دو طرف درنمی‌گیرد و [[احمد بن موسی (شاه چراغ)|حضرت احمد بن موسی شاه چراغ]] و برادرش به شهادت می‌رسند. نوادگان جابر که در آن کاروان حضور داشته‌اند، پراکنده می‌شوند و در قریه «نودای جان» سکونت می‌گزینند و از نسل آنان تاکنون در همان جا اقامت دارند.

جابر به همراه عطیه کوفی برای [[زیارت قبور|زیارت قبر]] امام حسین (علیه السلام) به [[کربلا]] رفتند. وقتی به کربلا رسیدند، جابر در [[رود فرات]] [[غسل]] کرد. سپس لنگی به کمر خود بست و قطعه دیگری (مانند [[لباس احرام]]) به شانه‏ خود گذاشت و خود را خوشبو نمود و به سمت قبرحضرت رفت. وقتی نزدیک قبر رسید، به عطیه گفت دستم را به قبر برسان. تا دست او به قبر رسید، بیهوش بر روی آن افتاد.  

عطیه قدری آب به صورت جابر پاشید تا به هوش آمد. سپس سه بار گفت: یا حسین، بعد از آن گفت: دوستی که جواب دوستش را نمی‌دهد! سپس گفت، چگونه پاسخ دهی؛ زیرا خون از رگ‌های گردنت به پشت و شانه تو روان شده، و بین بدن و سر مبارکت جدایی افتاده. سپس شروع به خواندن این زیات‌نامه نمود: أَشْهَدُ أَنَّک ابْنُ النَّبِیینَ وَ ابْنُ سَیدِ الْمُؤْمِنِینَ وَ ابْنُ حَلِیفِ التَّقْوَی وَ سَلِیلُ الْهُدَی وَ خَامِسُ أَصْحَابِ الْکسَاءِ وَ ابْنُ سَیدِ النُّقَبَاءِ وَ ابْنُ فَاطِمَهَ سَیدَهِ النِّسَاءِ ...<ref>بشاره المصطفی لشیعه المرتضی، ج ‏2، ص 74</ref>. گزارش شده که در همین ایام، خاندان امام حسین (علیه السلام) نیز به کربلا رسیده و همراه با جابر به عزاداری و سوگواری پرداختند<ref>ابن نما حلی، جعفر بن محمد، مثیر الأحزان، ص 107، قم، مدرسه امام مهدی، چاپ سوم، 1406ق</ref>.

از میان [[صحابه|اصحاب]] پیامبر‌(صلی الله علیه و آله و سلم) او آخرین کسی بود که از دنیا رفت. وفات او در دوران [[عبدالملک بن مروان]]<ref> الرجال (لابن داود)، ص 79</ref>. و در یکی از سال‌های 68، 74،77 یا 78 هجری و در سن 94 سالگی<ref> المعارف، ص 307</ref> در شهر مدینه رخ داد <ref>مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق، داغر، اسعد، ج 3، ص 115، قم، دار الهجره، چاپ دوم، 1409ق</ref> و ابان بن عثمان بر او [[نماز میت|نماز]] خواند<ref>المعارف، ص 307</ref>.

== قبر جابر کجاست ==

در بعضی از کتاب‌ها نوشته‌اند جابر بن عبدالله از [[صحابه|صحابه‌]]ای است که در [[بقیع]] دفن شده‌اند. اما از بعضی [[حدیث|احادیث]] تاریخی به دست می‌آید که او در قبرستان طایفه «بنی سلمه» در غرب مدینه دفن شده است؛ چرا که جابر هم از بنی‌سلمه بوده است. [[ابن عساکر]] حدیثی آورده است که «ابان بن عثمان» والی مدینه به فرزندان جابر پیام داد: هر گاه پدرتان مرد، او را دفن نکنید تا من بر او [[نماز میت|نماز]] گزارم. وقتی جابر از دنیا رفت، ابان آمد و پرسید: کجا دفن می‌شود؟ گفتند: آن جا که مردگان بنی سلمه را دفن می‌کنیم<ref>تاریخ دمشق، ج 11، ص 237</ref>.

[[رده:شخصیت‌ها]]

[[رده:صحابه]]