پرش به محتوا

سید محمدباقر حکیم: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' های ' به '‌های '
جز (جایگزینی متن - 'علیهم السلام' به 'علیهم‌السلام')
جز (جایگزینی متن - ' های ' به '‌های ')
خط ۲۷: خط ۲۷:
اجداد خاندان طباطبایی حکیم از قرن دوم هجری در [[عراق]] اقامت گزیده، در طول تاریخ در مقابل رویدادها و حوادث سیاسی ـ اجتماعی، وظایف شرعی و اجتماعی خود را به بهترین شکل انجام داده‌اند. از میان این خاندان، عالمان معروفی در طب، [[اخلاق]]، [[فقه]] و [[اصول]] ظهور کرده‌اند.
اجداد خاندان طباطبایی حکیم از قرن دوم هجری در [[عراق]] اقامت گزیده، در طول تاریخ در مقابل رویدادها و حوادث سیاسی ـ اجتماعی، وظایف شرعی و اجتماعی خود را به بهترین شکل انجام داده‌اند. از میان این خاندان، عالمان معروفی در طب، [[اخلاق]]، [[فقه]] و [[اصول]] ظهور کرده‌اند.


از افراد برجسته این خاندان، [[آیت‌الله سید محسن حکیم|آیت‌الله سیّد محسن حکیم]] و تعداد زیادی از استادان و نخبگان [[حوزه علمیه نجف]] می‌باشند که در میان میلیون‌ها نفر از مسلمانان عراق و خارج از آن احترام و عزّت خاصی دارند. این خاندان، همچنان که در میدان علم، اندیشه، [[جهاد]] و مبارزه، در خط مقدم قرار دارند، مظلومیت آنان نیز این گونه است. رژیم بعثی [[صدام]]، تنها در یک شب، حدود 70 نفر از عالمان و مجتهدان این خاندان ـ از پیرمرد هشتاد ساله ای همچون آیت‌الله سیّد یوسف حکیم تا نوجوانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده بود ـ را دستگیر و به جرم همکاری نکردن با دولت ظالم بعثی، تحت شدیدترین شکنجه های قرون وسطایی قرار داد و بیست نفر از آنان را به شهادت رساند.
از افراد برجسته این خاندان، [[آیت‌الله سید محسن حکیم|آیت‌الله سیّد محسن حکیم]] و تعداد زیادی از استادان و نخبگان [[حوزه علمیه نجف]] می‌باشند که در میان میلیون‌ها نفر از مسلمانان عراق و خارج از آن احترام و عزّت خاصی دارند. این خاندان، همچنان که در میدان علم، اندیشه، [[جهاد]] و مبارزه، در خط مقدم قرار دارند، مظلومیت آنان نیز این گونه است. رژیم بعثی [[صدام]]، تنها در یک شب، حدود 70 نفر از عالمان و مجتهدان این خاندان ـ از پیرمرد هشتاد ساله ای همچون آیت‌الله سیّد یوسف حکیم تا نوجوانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده بود ـ را دستگیر و به جرم همکاری نکردن با دولت ظالم بعثی، تحت شدیدترین شکنجه‌های قرون وسطایی قرار داد و بیست نفر از آنان را به شهادت رساند.


در حقیقت خاندان حکیم نماد مظلومیت عالمان مجاهد و شیعیان بوده‌اند.  
در حقیقت خاندان حکیم نماد مظلومیت عالمان مجاهد و شیعیان بوده‌اند.  
خط ۳۶: خط ۳۶:
تحصیل را از مکتب‌خانه‌های نجف آغاز و در مدرسه ابتدایی منتدی النّشر ادامه داد و از آن جا وارد [[حوزه علمیه]] شد. در دوازده سالگی کتاب‌های قطرالندی، شرح ابن عقیل، مغنی اللبیب، حاشیه ملاّ عبدالله، منطق مظفّر، مطول، منهاج الصّالحین و اللمعة الدمشقیه را در مدت کوتاهی فراگرفت و به درس‌های عالی حوزه گام نهاد. متون درسی این دوره، یعنی رسائل، مکاسب و کفایة الاصول را نیز تحصیل نمود و بعد از گذر از دروس عالی، در درس‌های خارج فقه و اصول شرکت کرد و در جلسات درسی ممتازترین استادان حوزه نجف، یعنی [[آیت‌الله خویی]] و [[سید محمد باقر صدر|علاّمه شهید سیّد محمّدباقر صدر]]، همچون ستاره ای درخشید. نبوغ علمی، قدرت اندیشه و استعداد فوق‌العاده آن روحانی پاک مرام، تجلیل و قدردانی مدرّسان و استادان حوزه را برانگیخت و او در سال 1384 ق. موفق به دریافت مدرک [[اجتهاد]] در فقه، اصول و علوم قرآنی گردید.  
تحصیل را از مکتب‌خانه‌های نجف آغاز و در مدرسه ابتدایی منتدی النّشر ادامه داد و از آن جا وارد [[حوزه علمیه]] شد. در دوازده سالگی کتاب‌های قطرالندی، شرح ابن عقیل، مغنی اللبیب، حاشیه ملاّ عبدالله، منطق مظفّر، مطول، منهاج الصّالحین و اللمعة الدمشقیه را در مدت کوتاهی فراگرفت و به درس‌های عالی حوزه گام نهاد. متون درسی این دوره، یعنی رسائل، مکاسب و کفایة الاصول را نیز تحصیل نمود و بعد از گذر از دروس عالی، در درس‌های خارج فقه و اصول شرکت کرد و در جلسات درسی ممتازترین استادان حوزه نجف، یعنی [[آیت‌الله خویی]] و [[سید محمد باقر صدر|علاّمه شهید سیّد محمّدباقر صدر]]، همچون ستاره ای درخشید. نبوغ علمی، قدرت اندیشه و استعداد فوق‌العاده آن روحانی پاک مرام، تجلیل و قدردانی مدرّسان و استادان حوزه را برانگیخت و او در سال 1384 ق. موفق به دریافت مدرک [[اجتهاد]] در فقه، اصول و علوم قرآنی گردید.  


وی آموخته های علمی و تحقیقی خود را با قدرت استدلال قوی و منطق عمیق در جلسه تدریس درس‌های سطح عالی، در [[مسجد]] هندی نجف اشرف به زیباترین شکل عرضه نمود و فرهیختگان و نخبگان عمق نگر حوزوی را گرد آورد. شهید حکیم تنها به علوم رایج حوزوی اکتفا نکرد، بلکه کرسی درس خود را از حوزه نجف به [[دانشگاه اصول دین]] [[بغداد]] توسعه داد، او خود این دانشگاه را با همکاری شهید صدر، [[علامه سید مرتضی عسکری]] و سید مهدی حکیم بنیان نهاده بود.
وی آموخته‌های علمی و تحقیقی خود را با قدرت استدلال قوی و منطق عمیق در جلسه تدریس درس‌های سطح عالی، در [[مسجد]] هندی نجف اشرف به زیباترین شکل عرضه نمود و فرهیختگان و نخبگان عمق نگر حوزوی را گرد آورد. شهید حکیم تنها به علوم رایج حوزوی اکتفا نکرد، بلکه کرسی درس خود را از حوزه نجف به [[دانشگاه اصول دین]] [[بغداد]] توسعه داد، او خود این دانشگاه را با همکاری شهید صدر، [[علامه سید مرتضی عسکری]] و سید مهدی حکیم بنیان نهاده بود.


علوم قرآنی، معارف اهل بیت(علیه‌السلام)، [[فلسفه]]، تحلیل سیاسی و تاریخی رخدادها و پی‌گیری تحولات روز، از جمله موضوعات جلسات علمی اش در این دانشگاه بودند. شهید حکیم در مدت 25 سال تدریس در حوزه نجف و دانشگاه بغداد، فضای جدیدی را در حوزه و دانشگاه گشود و عالمان و دانشمندان برجسته ای را به عالم علم و دین تقدیم کرد.
علوم قرآنی، معارف اهل بیت(علیه‌السلام)، [[فلسفه]]، تحلیل سیاسی و تاریخی رخدادها و پی‌گیری تحولات روز، از جمله موضوعات جلسات علمی اش در این دانشگاه بودند. شهید حکیم در مدت 25 سال تدریس در حوزه نجف و دانشگاه بغداد، فضای جدیدی را در حوزه و دانشگاه گشود و عالمان و دانشمندان برجسته ای را به عالم علم و دین تقدیم کرد.
خط ۵۵: خط ۵۵:
3. علاّمه شهید سیّد محمّد باقر صدر
3. علاّمه شهید سیّد محمّد باقر صدر


این استاد بی‌بدیل حوزه نجف در رشد و شکوفایی شخصیت شهید حکیم سعی وافر داشته، با بذل عنایات خاص خود او را محرم اسرار و گنجینه تمام طرح‌ها و افکار و اندیشه‌های انقلابی خود قرار داد. شهید صدر از شهید حکیم به عنوان «عضدی المفدی» (بازوی فداکار) نام می‌برد. شهید حکیم اکثر دروس حوزوی را نزد آیت‌الله صدر فراگرفته است. او بر این باور بود که آقای صدر رهبر شایسته و بنیان‌گذار انقلاب اسلامی عراق و الگوی مسلمانان می‌باشد و به اندیشه‌های صائب و نوآوری های شهید صدر اعتقاد راسخ داشت. این استاد فرزانه هنگام دستگیری شهید حکیم را به عنوان قائم‌مقام و جانشین خود برگزید.
این استاد بی‌بدیل حوزه نجف در رشد و شکوفایی شخصیت شهید حکیم سعی وافر داشته، با بذل عنایات خاص خود او را محرم اسرار و گنجینه تمام طرح‌ها و افکار و اندیشه‌های انقلابی خود قرار داد. شهید صدر از شهید حکیم به عنوان «عضدی المفدی» (بازوی فداکار) نام می‌برد. شهید حکیم اکثر دروس حوزوی را نزد آیت‌الله صدر فراگرفته است. او بر این باور بود که آقای صدر رهبر شایسته و بنیان‌گذار انقلاب اسلامی عراق و الگوی مسلمانان می‌باشد و به اندیشه‌های صائب و نوآوری‌های شهید صدر اعتقاد راسخ داشت. این استاد فرزانه هنگام دستگیری شهید حکیم را به عنوان قائم‌مقام و جانشین خود برگزید.


آیت‌الله سیّد [[محمّد باقر موسوی مهری]] رئیس تجمّع علمای شیعه [[کویت]] در مورد ارتباط آقای شهید حکیم با شهید صدر می‌گوید:
آیت‌الله سیّد [[محمّد باقر موسوی مهری]] رئیس تجمّع علمای شیعه [[کویت]] در مورد ارتباط آقای شهید حکیم با شهید صدر می‌گوید:
خط ۷۷: خط ۷۷:
== آثار و تألیفات ==
== آثار و تألیفات ==


آیت‌الله شهید سیّد محمّد باقر حکیم، با این که در عالم سیاست از چهره‌های درخشان جهان تشیّع به شمار می‌رفت، اما فعالیّت های فرهنگی و علمی اش تا حدودی ناشناخته مانده است و مبارزات فرهنگی آن بزرگوار در عرصه علم و فرهنگ، اگر مهم‌تر از مبارزات سیاسی اش نباشد، مطمئناً کمتر نبوده است که با نگاهی به فهرست تألیفات آن یگانه علم و سیاست، می‌توان به حقیقت پی برد. آثار او در زمینه‌های علوم قرآنی، سیره [[اهل بیت (علیهم‌السلام)|اهل‌بیت(علیه‌السلام)]]، حقوق، شرح حال بزرگان دینی، [[حکومت اسلامی]] و اندیشه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، نشانگر شخصیت برجسته علمی و عملی اوست. آثار پژوهشی و تحقیقی وی عبارتند از:
آیت‌الله شهید سیّد محمّد باقر حکیم، با این که در عالم سیاست از چهره‌های درخشان جهان تشیّع به شمار می‌رفت، اما فعالیّت‌های فرهنگی و علمی اش تا حدودی ناشناخته مانده است و مبارزات فرهنگی آن بزرگوار در عرصه علم و فرهنگ، اگر مهم‌تر از مبارزات سیاسی اش نباشد، مطمئناً کمتر نبوده است که با نگاهی به فهرست تألیفات آن یگانه علم و سیاست، می‌توان به حقیقت پی برد. آثار او در زمینه‌های علوم قرآنی، سیره [[اهل بیت (علیهم‌السلام)|اهل‌بیت(علیه‌السلام)]]، حقوق، شرح حال بزرگان دینی، [[حکومت اسلامی]] و اندیشه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، نشانگر شخصیت برجسته علمی و عملی اوست. آثار پژوهشی و تحقیقی وی عبارتند از:


الف) [[قرآن]]
الف) [[قرآن]]
خط ۱۲۱: خط ۱۲۱:
العقیده، الاخلاق، النظام، التاریخ، المواقف و الرؤی و العلاقات.
العقیده، الاخلاق، النظام، التاریخ، المواقف و الرؤی و العلاقات.


17. المرجعیّة الاجتماعیةشهید حکیم تجربیّات خود را در فعالیّت های سیاسی ـ اجتماعی و نقش نظام تشکیلاتی و رهبری اجتماعی را در این اثر شرح داده است.
17. المرجعیّة الاجتماعیةشهید حکیم تجربیّات خود را در فعالیّت‌های سیاسی ـ اجتماعی و نقش نظام تشکیلاتی و رهبری اجتماعی را در این اثر شرح داده است.


18. حقوق الانسان من وجهة نظر اسلامیة که [[حقوق بشر]] را از دیدگاه اسلام بیان می‌کند.
18. حقوق الانسان من وجهة نظر اسلامیة که [[حقوق بشر]] را از دیدگاه اسلام بیان می‌کند.
خط ۲۰۳: خط ۲۰۳:


== تربیت یافتگان مکتب شهیدحکیم ==
== تربیت یافتگان مکتب شهیدحکیم ==
شهید محراب نجف، در طول عمر 66 ساله خویش، انسان‌های وارسته زیادی را تربیت کرد و به جامعه اسلامی تحویل داد. بسیاری از طلاّب، دانشجویان و جویندگان معارف عالی اسلامی از محضر وی بهره‌ها برده و جرعه های حیات بخش علمی نوشیدند. او در دانشگاه اصول دین بغداد، مسجد هندی نجف، در جلسات عزاداری مواکب الطلبة الجامعات و در دیگر عرصه‌های علمی و فرهنگی، در عراق و دیگر شهرهای اسلامی، همواره شیفتگان مکتب اهل بیت(علیه‌السلام) را سیراب می‌کرد. تعدادی از معروفترین شاگردان وی عبارتنداز:
شهید محراب نجف، در طول عمر 66 ساله خویش، انسان‌های وارسته زیادی را تربیت کرد و به جامعه اسلامی تحویل داد. بسیاری از طلاّب، دانشجویان و جویندگان معارف عالی اسلامی از محضر وی بهره‌ها برده و جرعه‌های حیات بخش علمی نوشیدند. او در دانشگاه اصول دین بغداد، مسجد هندی نجف، در جلسات عزاداری مواکب الطلبة الجامعات و در دیگر عرصه‌های علمی و فرهنگی، در عراق و دیگر شهرهای اسلامی، همواره شیفتگان مکتب اهل بیت(علیه‌السلام) را سیراب می‌کرد. تعدادی از معروفترین شاگردان وی عبارتنداز:


# [[سیّد مرتضی کشمیری]].
# [[سیّد مرتضی کشمیری]].