پرش به محتوا

یمن: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۴۷۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۷ فوریهٔ ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:
|-
|-
|تعداد جمعیت
|تعداد جمعیت
|بیش از 29 میلیون نفر
|30 میلیون نفر
|-
|-
|دین و یا مذاهب  اسلامی
|پایتخت
|اسلام
|صنعا
|-
|-
|زبان رسمی
|زبان رسمی
|زبان عربی
|عربی
   
   


|-
|-
|نظام حکومتی
|نظام حکومتی
|اسلام
|جمهوری دموکراتیک
|-
|-
|شاخص توسعه
|شاخص توسعه
|؟؟؟
|452/.
|-
|-
|}
|دین رایج
اسلام
</div>
</div>
[[پرونده:نقشه یمن.jpg|بندانگشتی|نقشه کشور یمن|جایگزین=|207x207پیکسل]]
[[پرونده:نقشه یمن.jpg|بندانگشتی|نقشه کشور یمن|جایگزین=|207x207پیکسل]]
یَمَن در جنوب غربی آسیا و در جنوب شبه‌جزیره عربستان در خاورمیانه واقع شده است. پایتخت آن شهر صنعا است. جمعیت یمن حدود 30 میلیون نفر و وسعت آن بیش از ۵00٬۰۰۰ کیلومتر مربع است. زبان رسمی این کشور عربی و واحد پول آن ریال یمن است. یمن از لحاظ تقسیمات کشوری به بیست استان تقسیم شده است. این کشور دارای دو ساحل مهم است، ساحلی غربی در کرانه دریای سرخ و ساحلی جنوبی در کرانه دریای عرب. همچنین دارای بیش از ۲۰۰ جزیره است که مهم‌ترین آن‌ها جزایر سقطرا در دریای عرب است. یمن از آنجا که در ورودی تنگه باب‌المندب قرار دارد که دریای سرخ را به اقیانوس هند پیوند می‌دهد، یکی از فعال‌ترین و راهبردی‌ترین خطوط ترابری دریایی در جهان است. این کشور یکی از حاصل‌خیزترین مناطق شبه جزیره عربی است و به علّت دارا بودن موقعیّت خاصّ جغرافیایی و بنادر و جزایر مهم، در طول تاریخ مطمح نظر استعمارگران بوده و صفحات تاریخ این کشور را حوادث گوناگون پر کرده است. یمن یکی از نقاط حساس استراتژیکی مورد نظر شرق و غرب است.
یَمَن در جنوب غربی آسیا و در جنوب شبه‌جزیره عربستان در خاورمیانه واقع شده است. پایتخت آن شهر صنعا است. جمعیت یمن حدود 30 میلیون نفر و وسعت آن بیش از ۵00٬۰۰۰ کیلومتر مربع است. زبان رسمی این کشور عربی و واحد پول آن ریال یمن است. یمن از لحاظ تقسیمات کشوری به بیست استان تقسیم شده است. این کشور دارای دو ساحل مهم است، ساحلی غربی در کرانه دریای سرخ و ساحلی جنوبی در کرانه دریای عرب. همچنین دارای بیش از ۲۰۰ جزیره است که مهم‌ترین آن‌ها جزایر سقطرا در دریای عرب است. یمن از آنجا که در ورودی [تنگه باب‌المندب] قرار دارد که دریای سرخ را به اقیانوس هند پیوند می‌دهد، یکی از فعال‌ترین و راهبردی‌ترین خطوط ترابری دریایی در جهان است. این کشور یکی از حاصل‌خیزترین مناطق شبه جزیره عربی است و به علّت دارا بودن موقعیّت خاصّ جغرافیایی و بنادر و جزایر مهم، در طول تاریخ مطمح نظر استعمارگران بوده و صفحات تاریخ این کشور را حوادث گوناگون پر کرده است. یمن یکی از نقاط حساس استراتژیکی مورد نظر شرق و غرب است.




=تاریخچه یمن=
==وضعیت جغرافیایی و سیاسی==                          
==یمن قدیم==
یَمَن در جنوب غربی آسیا و در جنوب شبه‌جزیره عربستان در خاورمیانه واقع شده است. پایتخت آن شهر صنعا است. جمعیت یمن نزدیک به 30 میلیون نفر و وسعت آن بیش از 500 هزار کیلومتر مربع است. زبان رسمی این کشور عربی و واحد پول آن ریال یمن است. یمن دارای دو ساحل مهم است، ساحلی غربی در کرانهٔ دریای سرخ و ساحلی جنوبی در کرانهٔ دریای عرب. همچنین دارای بیش از 100 جزیره در دریای سرخ و دریای عرب است که بسیاری از آنها دارای جاذبه‌های توریستی خارق‌العاده هستند. مهم‌ترین آن‌ها مجمع‌الجزایر سقطره در دریای عرب است.  یمن از آنجا که در ورودی تنگه باب‌المندب قرار دارد که دریای سرخ را به اقیانوس هند پیوند می‌دهد یکی از فعال‌ترین و راهبردی‌ترین خطوط ترابری دریایی در جهان است. تنگه باب‌المندب دومین تنگه مهم جهان پس از کانال سوئز به شمار می‌رود و سالانه بیش از 20 هزار کشتی حامل انواع کالاها از آن عبور می‌کند. یمن را از قدیم‌الایام به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و جاذبه‌ها و ثروت‌های طبیعی فراوان آن «الیمن السعید» یا «یمن خوشبخت» و گاهی «الیمن الخضراء» نامیده‌اند. البته بیش از نیمی از خاک یمن، صحرا و شنزار است و مناطق سرسبز و خرم و کوهستانی در غرب این کشور قرار گرفته‌اند.
بحث در مورد تحولات کشور یمن و بصورت مشخص تحولات اخیر که شیعیان یمن نقش جدی ایفا کرده اند و همچنان در جریان است، در مورد مذهب زیدیه ریشه های [[تشیع زیدی]] تحولات تاریخ مذهب زیدیه از پیدایشش که منتسب به جناب زید فرزند امام سجاد علیهما السلام هست، در قرن دوم نهضتی را برپا کرد و عده ای از شیعیان که طرفدار گفتمان انقلابی و مبارزه و خروج و شمشیر کشیدن علیه خلفا بودند و مشی فرهنگی و تقیه امام باقر و امام صادق سلام الله علیها را نمی پسندیدند گویا اینها بعد نهضت جناب زید خودشان را زیدی نامیدند و طرفدار این گفتمان انقلابی و نظامی و سیاسی شدند و راه خود را بتدریج جدا کردند. آن گفتمانی که اول سیاسی و نظامی کم کم شکل مذهبی به خودش گرفت و بعد از حدود یکصد سال بعد در قرن سوم برای خودشان فقه و کلام و تفسیر و حدیث مستقلی از شیعه امامیه پیدا کردند و در ابتدا شیعیه امامیه و شیعه زیدیه یک خانواده بودند و خیلی از کسانی که به زید پیوستند جز اصحاب امام صادق و امام باقر علیهما السلام بودند ولی اینکه آنها خط مشی سیاسی و تاکتیک متفاوتی از امامیه و امامان اثنی عشر برگزیدند منجر به این شد که در اواخر دوره حضور امامان علیهم السلام و دوران غیبت دیگر گفتمان مستقل مذهبی به خودشان گرفتند و از آن به بعد از قرن سوم به بعد می توان فقه زیدیه را از بقیه فرق اسلامی کاملا مجزا مورد مطالعه قرار دادهسته اولیه زیدیه در عراق شکل گرفت یعنی همانجا که نهضت حضرت زید در کوفه و اطراف آن و کوفه تا مدتها تا قرن چهارم و پنجم تشیعش خیلی رنگ و بوی زیدی پررنگی داشته است، حتی در مقاطعی زیدیده در کوفه قوی تر از امامیه بوده است همانطور که می دانی زیدیه از قرن پنجم ششم به بعد دیگر رو به زوال رفتند در حجاز در مدینه و مکه جمعیتهای قابل توجه زیدی داشتیم و هنوز هم اندک وجود دارند، و بتدریج هرچه گذشته در مذاهب دیگر مزمحل شدند.
یمن از لحاظ تقسیمات کشوری به بیست استان تقسیم شده است: عَدَن، عَمران، اَبیَن، ضالع، بیضاء، حُدَیده، جَوف، مَهره، مَحویت، محدوده پایتختی صنعا (الأمانة)، ذِمار، حضرموت، حَجّه، إب، لَحِج، مأرب، رَیمه، صَعده، استان صَنعاء، شَبوِه، تَعِز.
شهرهای مهم یمن عبارتند از: صنعا، عدن، مکلا، مأرب و حدیده. سه استان مأرب، حضرموت و شبوه مناطق اصلی نفت‌خیز یمن هستند. نزدیک به 90 درصد صادرات یمن، نفت است. 
یمن بین سال‌های ۱۹۶۲ تا ۱۹۹۰ به دو کشور جمهوری عربی یمن (یمن شمالی) و جمهوری دمکراتیک یمن (یمن جنوبی) تجزیه شده بود که در این سال با هم متحد شدند و جمهوری یمن به وجود آمد. در سال ۱۹۹۴ جنگ داخلی میان جدایی‌خواهان جنوبی و حکومت مرکزی درگرفت که با پیروزی شمالی‌ها اتحاد پابرجا ماند.   
حکومت در کشور یمن از نوع جمهوری است و رئیس‌جمهور، رئیس حکومت محسوب می‌شود که با رأی مردم برای دوره‌های 7 ساله انتخاب می‌شود. رئیس‌جمهور می¬بایست رئیس مملکت را انتخاب نماید. رئیس دولت اولی وزیر است و توسط رئیس‌جمهور مشخص می‌شود. مجلس سنا در این کشور دارای 111 کرسی است و نمایندگان آن نیز توسط رئیس‌جمهور مشخص می¬شوند. مجلس نمایندگان در یمن در حدود 301 کرسی دارد و نمایندگان در این کشور توسط رأی مردم برای دوره¬های 6 ساله انتخاب می‌شوند. ساختار سیاسی کشور یمن تغییری تا به امروز به صورت مکتوب نداشته است. 
ساختار اجتماعی در یمن قبیله‌محور است و روستاها و اغلب شهرها در اختیار سران قبائل است. ائتلاف سران قبائل با گروه‌ها و صاحبان قدرت، ساختار سیاسی در یمن را تشکیل می‌دهد. دو قبیله «حاشد» و «بکیل» از مهمترین قبایل یمن هستند و سایر قبایل را تحت فرمان دارند.


یک حضور خیلی کمرنگ در دورترین نقطه شمال آفریقا در کشور مراکش امروز که مغرب گفته می شود که آنهم به قرن دوم هجری بر می گردد دولت ادریسان، ادریس بن عبدالله بن حسن بن حسن علیه السلام که آن پایه گذار بود و عده ای از نسل او هم حاکم بودند ولی آن دولت زودتر از دولت ایران و یمن به پایان رسید البته آنجا هم تأثیرات حضور زیده هنوز هم قابل مطالعه هست، مزارها و احترامی که مردم به سادات دارند و نوعی فرهنگ متشیع شبیه به چیزی که در مصر شاهد آن هستیم در آنجا هم شاهد آن هستیم
مهمترین پایگاه زیدیه غیر از این مناطقی که نام بردم در کشور یمن هست، در کشور یمن ریشه تشیع به حضور امام علی علیه السلام در میان مردم و دعوت به اسلامی که توسط خود حضرت انجام شده بعلاوه اینکه مردم از همان ابتدا به امام علی و اراده ایی که بعد از ایشان به خانواده ایشان داشتند، تشیع خیلی تاریخ دیرینه ای در یمن دارد که قابل مطالعه است در این زمینه مطالعات کتابها و تحقیقات زیادی شده است، در قرن سوم یعنی دوران غیبت صغری بعد از دوره ائمه علیهم السلام یک سید از نسل امام حسن علیه السلام که زیدی مذهب هم هست و احتمالا مردم یمن هم که از وی دعوت کردند به آنجا بروند مذهب زیدی داشتند شخصیتی از نسل امام حسن دعوت می کنند آقا شما بیا آقای ما باش، ایشان در سال 280-84 هجری قمری حضور پیدا می کند و آنجا مؤسس حکومت زیدیه در یمن می شود ما قبل از آن را خیلی نمی دانیم شاید امامیه و اسماعیلیه حضور داشته اند اما از آن تاریخ به بعد مذهب مردم یمن زیدی است و از آن تاریخ به بعد زیدیه حرف اول را می زند برخلاف دیگر نقاط جهان که امامیه اثنی عشری جمعیت زیادی دارند و قابل ملاحظه نیست با اسمیاعیلیان و زیدیان اما در یمن اکثریت با شیعیان زیدی است و شیعیه امامیه داریم ولی خیلی ناچیز قابل مقایسه با آنها نیست یا شیعه اسماعیلیه، این آقای یحیی بن حسین از نوادگان امام حسن علیه السلام ملقب به الهادی الی الحق می شود بنیانگذار دولت زیدیه در یمن ایشان انسان فقیهی بوده است و صاحب مکتب در حدیث و تفسیر و کلام و زیدیان یمن هم تا به امروز خود را منتسب به او می کنند می گویند ما زیدی هادوی هستیم، و در عین حال در فقه و حدیث و کلام و معارف دینی بیشتر مرجعیت را برای آن الهادی الی الحق یعنی یحیی بن حسین نصبش می رسد به امام مجتبی علیه السلام قاسم بن اسماعیل بن ابراهیم بن حسن بن حسن با چند واسطه ایشان از نسل طباطبا ابراهیم طباطبا هست.
بعد از ایشان تا دوره معاصر یعنی از قرن سوم تا 52 سال قبل، زیدی ها در یمن حرف اول را در صحنه سیاست و اینها می زدند، علیرغم اینکه در یمن همه شیعه زیدی نبودند اهل سنت بوده اند حتی مذاهب و ادیان دیگر بوده اند ولی همیشه زیدیان در رأس هرم قدرت بوده اند، در مقاطعی از این یازده قرن زیدی ها حرف اول را در حاکمیت سیاسی و اجتماعی و فرهنگی در یمین می زدند، که در این یازده قرن انقطاعاتی حاصل شده است، مثلا یکی از انقطاعاتی که حاصل شد اشغال یمن توسط ترکان عثمانی هست، که دولت عثمانی در قرن دهم شبه جزیره عربی را بصورت کامل از جمله یمن را به کنترل خودش در آورد، این یازده قرن که عرض می کنم حاکمان ساداتی هستند از نسل امام حسن و امام حسین علیهما السلام که عمدتا از نسل امام حسن هستند، و در این مدت حدود هفتاد امام حکومت کردند زیدیان به آن شخصی که در هرم قدرت قرار می گیرد حالا چه دست به شمشیر می گیرد و یا نه حکومت را از امام قبلی خود تحویل می گیرد و حضور در صحنه قرار می گیرد باید فقیه جامع الشرایط باشد که سید هم باشد حالا یا از نسل امام حسن علیه السلام یا از نسل امام حسین علیه السلام باید انتساب به پیامبر باشد به دلیل حدیث ثقلین که می گویند پیامبر خدا ما را به قرآن و اهلبیتش ارجاع داده است، اهلبیت از دیدگاه زیدیه همه فرزندان پیامبر می باشند چه سادات حسنی چه سادات حسینی الی یوم القیامه به همه اینها می گویند اهلبیت همان تعبیری که ما می گوئیم سادات.
فقیه جامع الشرایط می شود حاکم پس آن هفتاد نفر از قرن سوم تا 52 سال پیش که حکومت می کردند اینها امامند دیگر از اینها شخص بالاتری در تمام هستی وجود ندارد آنها معتقد به امام زمان هم نیستند معتقدند بعد از امام علی امام حسن امام حسین علیهم السلام و بعد زید بن علی این هفتاد نفر تا قیام مهدی و اوست که قیام می کند پس پشت سر هر سیدی باید حرکت کرد به امید اینکه همان مهدی موعود باشد، پس نقاط اختلافی که با زیدیه داریم در این بحثها و یک جاهائی هم مشترک می شویم بالاخره آنها معتقدند که پشت سر همه ساداتی که  زوالعز و الاحترامی که حرکتی را شروع می کنند باید حرکت کرد شاید مهدی موعود باشد، مهدویت نوعیه و اگر به تعبیر خود زیدی ها امام زمان ما ظهور کند می گویند ما مشکلی نداریم از نسل زهراست و از سادات هست و تمام شرایط را دارد.
==یمن جدید==
==یمن جدید==
در 1962 میلادی 1382 هجری قمری 1341 شمسی، که اخیرا سالگرد انقلابشان بود عده ایی از نظامیان ملی گرای سکولار که خود امامان زیدی اینها را فرستاده بودند مصر آموزش نظامی ببینند چون نظامیان مصر از یمن قوی تر بودند در زمان جمال عبدالناصر اینها رفتند و آموزشهای نظامی ببینند ضمن آموزشهای نظامی آموزشهای بی دینی هم دیده بودند سکولار شده بودند ناسیونالیسم عربی را طرفداری می کردند و دیگر از حکومت دموکراسی ؟؟؟ شده بودند و برگشته بودند آن هسته اصلی ارتش یمن را تشکیل میداند اینها کودتائی کردند که خودشان اسمشان می گذارند انقلاب که ارتش در آن دخالت مستقیم داشت و یک بدنه اجتماعی هم برایش فراهم شده بود که امام زیدیه را از تخت قدرت بکشند پائین و اعلام جمهوری بکنند ما حکومت امام زیدی را نمی خواهیم اسمش را هم پادشاهی گذاشته بودند این سیستم ملکی را سرنگون کردند ارتشی ها دیگر بحث مذهب در میان نبود و بعضی ها هم ریشه مذهبی شان زیدی بود مثل همین آخریشان مثل آقای علی عبدالله صالح  که ایشان از نظر قبیله زیدی است ولی تعلق خاطر به زیدیه نداشت، بعد از این اتفاق آن جریان زیدیه که جریان سنتی زیدیه، حوزه های علمیه و علما و آن هستی اصلی زیدیه به حاشیه کشیده شدند و شدند ضد انقلاب، و انقلاب 26 سپتمامبر 1962 اصل شد، هنوز هم اصل هست الان که روسی ها تسلط پیدا کرده اند بر صنعا همچنان تلوزیون یمن ؟؟؟ می گرفت و آرم 52 را هم آن بالا گذاشته بود یعنی همچنان ابهت این انقلاب سایه اش هست و باید همه بگویند چه اتفاق خوبی، البته این انقلاب علیه تشیع و زیدی نیست بلکه انقلاب علیه دیکتاتوری هم تلقی می شود چون حکومت امامان زیدی یک حکومت تمامیت خواه و مطلق صد در صد بود که اصلا تفکیک قوا مجلس شورا و انتخابات چیزی به این عنوان اصلا امامان زدی زیر بارش نرفته بوند به صورت سنتی در دوره مدرن هم که فضا، فضای مدرن شده بود اینها مقاومت کردند و نپذیرفتند قانون اساسی باشد مجلس باشد انتخابات باشد، همان سیستم سنتی یک سید اولاد پیغمبر کاندیدا می شود برای امامت و همه باید با او بیعت کنند و متأسفانه اخیرا وراثتی شده بود، و این سه چهار امام اخیر بعد از سقوط عثمانی اینها هم پدر و پسر بودند در حالیکه در ایدئولوژی و تفکر زیدی حتما نباید امام پدر و پسر باشد یک سید فقیه جامع الشرایط ولی اینها پدر پسر نوه همینطور می رفت جلو.
در 1962 میلادی 1382 هجری قمری 1341 شمسی، که اخیرا سالگرد انقلابشان بود عده ایی از نظامیان ملی گرای سکولار که خود امامان زیدی اینها را فرستاده بودند مصر آموزش نظامی ببینند چون نظامیان مصر از یمن قوی تر بودند در زمان جمال عبدالناصر اینها رفتند و آموزشهای نظامی ببینند ضمن آموزشهای نظامی آموزشهای بی دینی هم دیده بودند سکولار شده بودند ناسیونالیسم عربی را طرفداری می کردند و دیگر از حکومت دموکراسی ؟؟؟ شده بودند و برگشته بودند آن هسته اصلی ارتش یمن را تشکیل میداند اینها کودتائی کردند که خودشان اسمشان می گذارند انقلاب که ارتش در آن دخالت مستقیم داشت و یک بدنه اجتماعی هم برایش فراهم شده بود که امام زیدیه را از تخت قدرت بکشند پائین و اعلام جمهوری بکنند ما حکومت امام زیدی را نمی خواهیم اسمش را هم پادشاهی گذاشته بودند این سیستم ملکی را سرنگون کردند ارتشی ها دیگر بحث مذهب در میان نبود و بعضی ها هم ریشه مذهبی شان زیدی بود مثل همین آخریشان مثل آقای علی عبدالله صالح  که ایشان از نظر قبیله زیدی است ولی تعلق خاطر به زیدیه نداشت، بعد از این اتفاق آن جریان زیدیه که جریان سنتی زیدیه، حوزه های علمیه و علما و آن هستی اصلی زیدیه به حاشیه کشیده شدند و شدند ضد انقلاب، و انقلاب 26 سپتمامبر 1962 اصل شد، هنوز هم اصل هست الان که روسی ها تسلط پیدا کرده اند بر صنعا همچنان تلوزیون یمن ؟؟؟ می گرفت و آرم 52 را هم آن بالا گذاشته بود یعنی همچنان ابهت این انقلاب سایه اش هست و باید همه بگویند چه اتفاق خوبی، البته این انقلاب علیه تشیع و زیدی نیست بلکه انقلاب علیه دیکتاتوری هم تلقی می شود چون حکومت امامان زیدی یک حکومت تمامیت خواه و مطلق صد در صد بود که اصلا تفکیک قوا مجلس شورا و انتخابات چیزی به این عنوان اصلا امامان زدی زیر بارش نرفته بوند به صورت سنتی در دوره مدرن هم که فضا، فضای مدرن شده بود اینها مقاومت کردند و نپذیرفتند قانون اساسی باشد مجلس باشد انتخابات باشد، همان سیستم سنتی یک سید اولاد پیغمبر کاندیدا می شود برای امامت و همه باید با او بیعت کنند و متأسفانه اخیرا وراثتی شده بود، و این سه چهار امام اخیر بعد از سقوط عثمانی اینها هم پدر و پسر بودند در حالیکه در ایدئولوژی و تفکر زیدی حتما نباید امام پدر و پسر باشد یک سید فقیه جامع الشرایط ولی اینها پدر پسر نوه همینطور می رفت جلو.
۵۹

ویرایش