۸۷٬۸۸۶
ویرایش
درآمدی بر شناخت موسیقی قرآن (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'خارق العاده' به 'خارق‌العاده'
جز (جایگزینی متن - 'دستگاهها' به 'دستگاهها') |
جز (جایگزینی متن - 'خارق العاده' به 'خارق‌العاده') |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
'''درآمدی بر شناخت موسیقی قرآن''' عنوان مقاله‌ای از بخش اندیشه [[اندیشه تقریب (فصلنامه)|فصلنامه اندیشه تقریب]] در شماره ششم می‌باشد که به قلم اکرم دیانی تدوین و به اهتمام [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] منتشر شده است. این مقاله در فصل بهار سال 1385 منتشر شده است.</div> | '''درآمدی بر شناخت موسیقی قرآن''' عنوان مقاله‌ای از بخش اندیشه [[اندیشه تقریب (فصلنامه)|فصلنامه اندیشه تقریب]] در شماره ششم می‌باشد که به قلم اکرم دیانی تدوین و به اهتمام [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] منتشر شده است. این مقاله در فصل بهار سال 1385 منتشر شده است.</div> | ||
=چکیده= | =چکیده= | ||
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اعجاز بیانی قرآن، نظم‌آهنگ و موسیقی آن است. از آنجا که موسیقی و صوت زیبا، تأثیری شگرف در تحوّل و دگرگونی روح انسان دارد، خداوند آیات کتاب خود را با موسیقی | یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اعجاز بیانی قرآن، نظم‌آهنگ و موسیقی آن است. از آنجا که موسیقی و صوت زیبا، تأثیری شگرف در تحوّل و دگرگونی روح انسان دارد، خداوند آیات کتاب خود را با موسیقی خارق‌العاده و اعجازآمیزی درهم آمیخته است.<br> | ||
در مقاله حاضر، تلاش شده است موسیقی ملکوتی قرآن و عوامل و عناصر و بستر آن، معرفی گردد.<br> | در مقاله حاضر، تلاش شده است موسیقی ملکوتی قرآن و عوامل و عناصر و بستر آن، معرفی گردد.<br> | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
== ج) نظم‌آهنگ یا موسیقی قرآن:== | == ج) نظم‌آهنگ یا موسیقی قرآن:== | ||
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اعجاز بیانی قرآن، نظم‌آهنگ و موسیقی آن است. ابن خلدون در تعریف موسیقی گفته است: «موسیقی عبارت است از آهنگ دادن به اشعار موزون از راه تقطیع آوازها به نسبت‌های منظم معلومی که برهر آواز آن، هنگام قطع شدن، توقیع <ref>توقیع یا ارتقاع، پیشین «گام» در موسیقی است که به معنی هم آهنگ ساختن آوازها است.</ref> کاملی پدید می‌آید و آن‌گاه یک نغمه (آواز خوش) تشکیل می‌یابد، سپس این نغمه برحسب نسبت‌های معینی با یک‌دیگر ترکیب می‌شوند و به سبب این تناسب که در این آوازها به وجود می‌آید، شنیدن آنها لذّت بخش می‌گردد.» <ref>ابن خلدون، 1375 ش، ص 844.</ref><br> | یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اعجاز بیانی قرآن، نظم‌آهنگ و موسیقی آن است. ابن خلدون در تعریف موسیقی گفته است: «موسیقی عبارت است از آهنگ دادن به اشعار موزون از راه تقطیع آوازها به نسبت‌های منظم معلومی که برهر آواز آن، هنگام قطع شدن، توقیع <ref>توقیع یا ارتقاع، پیشین «گام» در موسیقی است که به معنی هم آهنگ ساختن آوازها است.</ref> کاملی پدید می‌آید و آن‌گاه یک نغمه (آواز خوش) تشکیل می‌یابد، سپس این نغمه برحسب نسبت‌های معینی با یک‌دیگر ترکیب می‌شوند و به سبب این تناسب که در این آوازها به وجود می‌آید، شنیدن آنها لذّت بخش می‌گردد.» <ref>ابن خلدون، 1375 ش، ص 844.</ref><br> | ||
از آنجا که موسیقی و صورت زیبا، تأثیر شگرفی در تحّول و دگرگونی روح انسان دارد، خداوند سبحان، آیات کتاب خود را با موسیقی | از آنجا که موسیقی و صورت زیبا، تأثیر شگرفی در تحّول و دگرگونی روح انسان دارد، خداوند سبحان، آیات کتاب خود را با موسیقی خارق‌العاده و اعجازآمیزی درهم تنیده است. آهنگ کلمات و موسیقی ترکیبات قرآنی، آن چنان هماهنگ و متناسب با معانی و مقاصد آیات است و آن چنان فضایی از قداست و طهارت و شور و حرارت و جذّابیت در روح آدمی می‌آفریند که بی‌اختیار، روح در قبضه قرآن قرار گرفته، مستانه به سیر و سلوک در فضای ملکوتی آیات می‌پردازد.<br> | ||
نظم‌آهنگ واژگان قرآن، دارای نغمه‌ای دلکش و نوایی دلپذیر است که احساسات آدمی را برانگیخته و دل‌ها را شیفته خود می‌کند. زیبایی نوای قرآن برای هر شنونده‌ای هر چند غیر عرب محسوس است. هنگام گوش جان سپردن به آوای دلنشین قرآن، نخستین چیزی که توجه انسان را جلب می‌کند، نظام بدیع و شیوای صوتی آن است. در این نظام، حرکات و سکنات واژگان به شکلی آرایش شده است که به هنگام شنیدن، آن روح انسان متأثر می‌گردد. این تأثیر شگرف از تلفّظ صحیح حروف و کلمات شروع شده و با رعایت آهنگ بیانی آیات ادامه یافته و با رعایت موسیقی خاصّ ترکیبات و فراز و نشیب تعبیرات دقیق و آهنگین به همراه فضای حزن‌آمیز آن به اوج خود می‌رسد. فصاحت کلمات و تعبیرات و بلاغت کلام و دقت اعجازآمیز در گزینش کلمات و جایگاه آنها در ترکیب و هماهنگی همه این‌ها با محتوا و مدلول آیات، طوفانی در روح تشنه آدمی به پا می‌کند و کسالت و دل‌مردگی را از انسان دور می‌کند. بی‌جهت نیست که در احادیث مکتب اهل بیت تأکید زیادی بر تلاوت آهنگین قرآن با لحن عربی وارد شده است. <br> | نظم‌آهنگ واژگان قرآن، دارای نغمه‌ای دلکش و نوایی دلپذیر است که احساسات آدمی را برانگیخته و دل‌ها را شیفته خود می‌کند. زیبایی نوای قرآن برای هر شنونده‌ای هر چند غیر عرب محسوس است. هنگام گوش جان سپردن به آوای دلنشین قرآن، نخستین چیزی که توجه انسان را جلب می‌کند، نظام بدیع و شیوای صوتی آن است. در این نظام، حرکات و سکنات واژگان به شکلی آرایش شده است که به هنگام شنیدن، آن روح انسان متأثر می‌گردد. این تأثیر شگرف از تلفّظ صحیح حروف و کلمات شروع شده و با رعایت آهنگ بیانی آیات ادامه یافته و با رعایت موسیقی خاصّ ترکیبات و فراز و نشیب تعبیرات دقیق و آهنگین به همراه فضای حزن‌آمیز آن به اوج خود می‌رسد. فصاحت کلمات و تعبیرات و بلاغت کلام و دقت اعجازآمیز در گزینش کلمات و جایگاه آنها در ترکیب و هماهنگی همه این‌ها با محتوا و مدلول آیات، طوفانی در روح تشنه آدمی به پا می‌کند و کسالت و دل‌مردگی را از انسان دور می‌کند. بی‌جهت نیست که در احادیث مکتب اهل بیت تأکید زیادی بر تلاوت آهنگین قرآن با لحن عربی وارد شده است. <br> | ||
به عنوان مثال، رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده است: «لکلّ شیء حلیة و حلیة القرآن الصوت الحسن؛ هر چیزی زیوری دارد و زیور قرآن صدای خوش است». <ref>کلینی، بی‌تا، ص 420.</ref><br> | به عنوان مثال، رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده است: «لکلّ شیء حلیة و حلیة القرآن الصوت الحسن؛ هر چیزی زیوری دارد و زیور قرآن صدای خوش است». <ref>کلینی، بی‌تا، ص 420.</ref><br> | ||