۸۷٬۸۸۶
ویرایش
عباس قزوینی طالقانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' آنها' به ' آنها'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - ' آنها' به ' آنها') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
هم زمان با دبیری او، فرزند ابن عمید یعنی «ابوالفتح بن عمید» به مقام وزارت رسید و وی با نامههای متعددی مقام وزارت را به او تبریک گفت، اما ابوالفتح شیوه خصمانهای با او در پیش گرفت تا جایی که سپاه خود را بر ضد وی شوریده و در صدد هلاک او برآمد. این جریان که باعث رنجش مؤیدالدوله و هم‌چنین مکدرشدن خاطر [[فخرالدوله دیلمی ابوالحسن علی]] (فرمانروای [[همدان]]: 366 تا 387ق) گردید، زمینه برکناری ابوالفتح را از مقام وزارت فراهم کرد و پس از چندی، حکم عزل ابوالفتح توسط این دو صادر گشت و ابن عباد به مقام وزارت منصوب شد. | هم زمان با دبیری او، فرزند ابن عمید یعنی «ابوالفتح بن عمید» به مقام وزارت رسید و وی با نامههای متعددی مقام وزارت را به او تبریک گفت، اما ابوالفتح شیوه خصمانهای با او در پیش گرفت تا جایی که سپاه خود را بر ضد وی شوریده و در صدد هلاک او برآمد. این جریان که باعث رنجش مؤیدالدوله و هم‌چنین مکدرشدن خاطر [[فخرالدوله دیلمی ابوالحسن علی]] (فرمانروای [[همدان]]: 366 تا 387ق) گردید، زمینه برکناری ابوالفتح را از مقام وزارت فراهم کرد و پس از چندی، حکم عزل ابوالفتح توسط این دو صادر گشت و ابن عباد به مقام وزارت منصوب شد. | ||
پس از خلافت مؤیدالدوله در 373 هجری، با توجه به روابط صمیمانهای که وی با فخرالدوله داشت، هم‌چنان در مقام وزارت باقی ماند و در این مدت توانست پنجاه قلعه را برای فخرالدوله فتح نماید. گفته میشود که فخرالدوله چنان به وی اعتماد داشت که نظر او را بر نظر خویش مقدم میدانست. گذشته از جنبههای سیاسی و مشاغل اداری ابن عباد، وی در علم و دانش نیز به مقام بلندی دست یافت. شاید از بین کسانی که علیرغم اشتغالات سیاسی، آوازه بلندی در علوم مختلف پیدا کردند، وی در میان آنان نظیر نداشته و یا کم نظیر بوده است. وی با اینکه در علوم فقه، حدیث، نجوم و کلام تخصص داشت، اما بیش از همه جنبههای ادبی و شعری او زبانزد همگان بود. در اشعار او تمام آرایهها و صنایع بدیع شعری به چشم میخورد. توانایی او در شعر چنان بود که حتی نثر او نیز از سجع و قافیه برخوردار بود و شباهت زیادی به شعر داشت. ادبشناسان وی را از جمله ادیبانی به شمار میآورند که هم‌چون «ابوالفضل ابن عمید»، «ابوبکر محمد بن عباس خوارزمی» و [[بدیع الزمان همدانی]]، نثر مسجع را در مکاتبات دیوانی وارد کردهاند. بسیاری از شاعران بزرگ که بنا به قول یاقوت در معجم الادباء، تعداد آنان به پانصد تن میرسد، در اشعار خود وی را ستودهاند و در میان | پس از خلافت مؤیدالدوله در 373 هجری، با توجه به روابط صمیمانهای که وی با فخرالدوله داشت، هم‌چنان در مقام وزارت باقی ماند و در این مدت توانست پنجاه قلعه را برای فخرالدوله فتح نماید. گفته میشود که فخرالدوله چنان به وی اعتماد داشت که نظر او را بر نظر خویش مقدم میدانست. گذشته از جنبههای سیاسی و مشاغل اداری ابن عباد، وی در علم و دانش نیز به مقام بلندی دست یافت. شاید از بین کسانی که علیرغم اشتغالات سیاسی، آوازه بلندی در علوم مختلف پیدا کردند، وی در میان آنان نظیر نداشته و یا کم نظیر بوده است. وی با اینکه در علوم فقه، حدیث، نجوم و کلام تخصص داشت، اما بیش از همه جنبههای ادبی و شعری او زبانزد همگان بود. در اشعار او تمام آرایهها و صنایع بدیع شعری به چشم میخورد. توانایی او در شعر چنان بود که حتی نثر او نیز از سجع و قافیه برخوردار بود و شباهت زیادی به شعر داشت. ادبشناسان وی را از جمله ادیبانی به شمار میآورند که هم‌چون «ابوالفضل ابن عمید»، «ابوبکر محمد بن عباس خوارزمی» و [[بدیع الزمان همدانی]]، نثر مسجع را در مکاتبات دیوانی وارد کردهاند. بسیاری از شاعران بزرگ که بنا به قول یاقوت در معجم الادباء، تعداد آنان به پانصد تن میرسد، در اشعار خود وی را ستودهاند و در میان آنها [[سید رضی]] بیش از صدو بیست بیت در ستایش او سروده است. حتی «ابوحیان توحیدی» که با وی رابطه ناخوشایندی داشت و در مذمت او و ابن عمید کتاب مستقلی با عنوان «مثالب الوزیرین» نوشته، در کتاب «الامتاع و المؤانسه» وی را ستایش کرده است. | ||
مقام ارجمند و قابل ستایش او در علم و دانش و هم‌چنین حمایت بیمانند او نسبت به دانشمندان و فقهاء، باعث شد تا آنان کتابهایی به نام او بنویسند و نوشتههای خویش را به وی تقدیم نمایند. در این راستا «شیخ صدوق» که از معاصران اوست، [[کتاب عیون اخبار الرضا(علیه السلام)]] را به نام او تألیف کرده است. «ثعالبی» نیز یتیمه الدهر را در شرح حال او و شاعران معاصرش که در مدح وی شعر سرودهاند، به رشته تحریر در آورده است. «حسن بن محمد قمی» نیز کتاب «تاریخ قم» را در 378 هجری به منظور او نوشته است. هم‌چنین [[ابن فارس لغوی]] که از استادان وی بود با اینکه به سبب وابستگی و تعصب فراوان این استاد به خاندان ابن عمید، مهر و محبت ابن عباد را در اثر رقابتهای سیاسیاش با «ابوالفتح بن عمید»، از دست داد، اما کتابی با عنوان «الصاحبی فی فقه اللغه»(در علم زبانشناسی که در آن برتری زبان عرب بر دیگر زبانها تأکید شده است) نوشته و به او تقدیم نموده است. | مقام ارجمند و قابل ستایش او در علم و دانش و هم‌چنین حمایت بیمانند او نسبت به دانشمندان و فقهاء، باعث شد تا آنان کتابهایی به نام او بنویسند و نوشتههای خویش را به وی تقدیم نمایند. در این راستا «شیخ صدوق» که از معاصران اوست، [[کتاب عیون اخبار الرضا(علیه السلام)]] را به نام او تألیف کرده است. «ثعالبی» نیز یتیمه الدهر را در شرح حال او و شاعران معاصرش که در مدح وی شعر سرودهاند، به رشته تحریر در آورده است. «حسن بن محمد قمی» نیز کتاب «تاریخ قم» را در 378 هجری به منظور او نوشته است. هم‌چنین [[ابن فارس لغوی]] که از استادان وی بود با اینکه به سبب وابستگی و تعصب فراوان این استاد به خاندان ابن عمید، مهر و محبت ابن عباد را در اثر رقابتهای سیاسیاش با «ابوالفتح بن عمید»، از دست داد، اما کتابی با عنوان «الصاحبی فی فقه اللغه»(در علم زبانشناسی که در آن برتری زبان عرب بر دیگر زبانها تأکید شده است) نوشته و به او تقدیم نموده است. | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
درباره مذهب او اگرچه برخی از صاحب‌نظران مانند [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی]] وی را متکلم معتزلی خواندهاند، اما هیچگاه در [[مذهب شیعه|تشیع]] او تردید نکردهاند. حتی بسیاری از علماء پس از اینکه او را [[مذهب شیعه|شیعه امامی]] به شمار آورده، وی را از نسبتی که شیخ مفید و سید مرتضی به او دادهاند، مبرا دانسته و آن را ساخته [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] معرفی کردهاند. «ابن حجر» در لسان المیزان به نقل از ابنابیطی وی را شیعه امامی معرفی نمود و گفته است: «شیخ مفید گواهی داد کسانی که کتابی به ابن عباد در زمینه اعتزال نسبت دادهاند، دروغ است و نوشته او نیست». بر پایه این گزارش، نمیتوان باور داشت که شیخ مفید در کتاب نهج الحق وی را معتزلی خوانده است. «قاضی عبدالجبار معتزلی شافعی اسدآبادی» نیز با اینکه از مواهب او در زمان قضاوتش در ری و قزوین بسیار بهرهمند بود، اما تشیع او را نتوانست کتمان کند و وقتی بر جنازه او حاضر شد بر او ترحم نکرد و گفت: «نمیدانم چگونه بر این [[رافضی]] [[نماز]] بگذارم». هم‌چنین رسالهای که وی در شرح حال [[عبدالعظیم حسنی|عبدالعظیم بن عبدالله حسنی]] تألیف کرده، شاهد دیگری بر تشیع او میتواند بوده باشد. | درباره مذهب او اگرچه برخی از صاحب‌نظران مانند [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی]] وی را متکلم معتزلی خواندهاند، اما هیچگاه در [[مذهب شیعه|تشیع]] او تردید نکردهاند. حتی بسیاری از علماء پس از اینکه او را [[مذهب شیعه|شیعه امامی]] به شمار آورده، وی را از نسبتی که شیخ مفید و سید مرتضی به او دادهاند، مبرا دانسته و آن را ساخته [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] معرفی کردهاند. «ابن حجر» در لسان المیزان به نقل از ابنابیطی وی را شیعه امامی معرفی نمود و گفته است: «شیخ مفید گواهی داد کسانی که کتابی به ابن عباد در زمینه اعتزال نسبت دادهاند، دروغ است و نوشته او نیست». بر پایه این گزارش، نمیتوان باور داشت که شیخ مفید در کتاب نهج الحق وی را معتزلی خوانده است. «قاضی عبدالجبار معتزلی شافعی اسدآبادی» نیز با اینکه از مواهب او در زمان قضاوتش در ری و قزوین بسیار بهرهمند بود، اما تشیع او را نتوانست کتمان کند و وقتی بر جنازه او حاضر شد بر او ترحم نکرد و گفت: «نمیدانم چگونه بر این [[رافضی]] [[نماز]] بگذارم». هم‌چنین رسالهای که وی در شرح حال [[عبدالعظیم حسنی|عبدالعظیم بن عبدالله حسنی]] تألیف کرده، شاهد دیگری بر تشیع او میتواند بوده باشد. | ||
چنان‌که وزارت او در دستگاه آلبویه که مشهور به شیعهگری بودند، تشیع او را بیشتر آشکار میسازد و حتی به اعتقاد برخی از صاحب‌نظران شیعه شدن مردم [[اصفهان]] در اثر فعالیتها و ترویجهای او بوده است. در اشعار او نیز سرودههای زیادی در مدح امیرالمؤمنین(علیه السلام) و اهلبیت(علیه السلام) به چشم میخورد که در | چنان‌که وزارت او در دستگاه آلبویه که مشهور به شیعهگری بودند، تشیع او را بیشتر آشکار میسازد و حتی به اعتقاد برخی از صاحب‌نظران شیعه شدن مردم [[اصفهان]] در اثر فعالیتها و ترویجهای او بوده است. در اشعار او نیز سرودههای زیادی در مدح امیرالمؤمنین(علیه السلام) و اهلبیت(علیه السلام) به چشم میخورد که در آنها به جانشینی امام علی بعد از پیامبر تصریح شده است. وی حدود ده هزار بیت در فضیلت اهلبیت(علیه السلام) شعر سروده و به همین دلیل «ابن شهر آشوب» او را در ردیف شاعران شجاع و مجاهر اهلبیت(علیه السلام) قرار داده و در سراسر کتاب مناقب، اشعار او را آورده است. در میان اشعار او به خوبی میتوان از مذهبش اطمینان حاصل کرد. در یکی از اشعارش که دلیل کافی بر تشیع اوست این چنین سروده است: | ||
{{شعر}}{{ب |نبی و الوصی و سیدان |و زین‌العابدین و باقران }}{{پایان شعر}} | {{شعر}}{{ب |نبی و الوصی و سیدان |و زین‌العابدین و باقران }}{{پایان شعر}} | ||