۸۷٬۷۶۰
ویرایش
Wikivahdat (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' های ' به 'های ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
عموم مسلمانان به شفاعت باور دارند. بر اساس عقاید [[شیعه]] شفاعت به طور کامل از آن خداوند است و هیچ کس بیاذن او نمیتواند شفاعت نماید. بر این اساس اگر خداوند از ایمان بندهای راضی باشد به شفیعان اذن میدهد در حق او شفاعت کنند | عموم مسلمانان به شفاعت باور دارند. بر اساس عقاید [[شیعه]] شفاعت به طور کامل از آن خداوند است و هیچ کس بیاذن او نمیتواند شفاعت نماید. بر این اساس اگر خداوند از ایمان بندهای راضی باشد به شفیعان اذن میدهد در حق او شفاعت کنند | ||
اهل سنت نیز اصل شفاعت را قبول دارند و در منابع آنها به ویژه به شفاعت پیامبر اکرم(ص) از مؤمنان تصریح شده است. اما وهابیان طلب شفاعت از غیرخدا را شرک میدانند. | اهل سنت نیز اصل شفاعت را قبول دارند و در منابع آنها به ویژه به شفاعت پیامبر اکرم(ص) از مؤمنان تصریح شده است. اما وهابیان طلب شفاعت از غیرخدا را شرک میدانند. | ||
== معنای شفاعت == | == معنای شفاعت == | ||
=== معنای لغوی شفاعت === | === معنای لغوی شفاعت === | ||
خط ۱۳: | خط ۱۴: | ||
یکی از مظاهر رحمت واسعه خداوند، مغفرت و آمرزش است. مغفرت و آمرزش الهی مانند هر رحمت دیگر او، از طریق مجاری خاص و براساس قانون و نظام اسباب و مسببات به بندگان میرسد. به عنوان مثال، همانگونه که رحمت هدایت الهی، از طریق وسایط به مردم میرسد و انبیا و وحی و کتابهای آسمانی که برای هدایت مردم فرستاده شدهاند، وسایط هدایت و واسطه خروج از ظلمات به نور هستند؛ رحمتِ مغفرت و آمرزش الهی نیز از طریق مجاری خاصی به مردم میرسد؛ یعنی، فیض مغفرت الهی نیز از قانون و نظام اسباب و مسببات مستثنا نیست و از طریق اسباب و وسایط به بندگان میرسد | یکی از مظاهر رحمت واسعه خداوند، مغفرت و آمرزش است. مغفرت و آمرزش الهی مانند هر رحمت دیگر او، از طریق مجاری خاص و براساس قانون و نظام اسباب و مسببات به بندگان میرسد. به عنوان مثال، همانگونه که رحمت هدایت الهی، از طریق وسایط به مردم میرسد و انبیا و وحی و کتابهای آسمانی که برای هدایت مردم فرستاده شدهاند، وسایط هدایت و واسطه خروج از ظلمات به نور هستند؛ رحمتِ مغفرت و آمرزش الهی نیز از طریق مجاری خاصی به مردم میرسد؛ یعنی، فیض مغفرت الهی نیز از قانون و نظام اسباب و مسببات مستثنا نیست و از طریق اسباب و وسایط به بندگان میرسد | ||
شفاعت در مغفرت، عبارت است از: (وساطت در رسیدن مغفرت و آمرزش الهی به بندگان گنهکار). بنابراین حقیقت شفاعت، رسیدن فیض مغفرت وآمرزش الهی از طریق مجاری و اسباب آن، به بندگان است. | شفاعت در مغفرت، عبارت است از: (وساطت در رسیدن مغفرت و آمرزش الهی به بندگان گنهکار). بنابراین حقیقت شفاعت، رسیدن فیض مغفرت وآمرزش الهی از طریق مجاری و اسباب آن، به بندگان است. | ||
==== شفاعت در تعبیر استاد شهید مطهری:==== | ==== شفاعت در تعبیر استاد شهید مطهری:==== | ||
شفاعت، در حقیقت همان مغفرت الهی است که وقتی به خداوند - که منبع و صاحب خیرها و رحمتها است نسبت داده میشود، با نام (مغفرت) خوانده میشود و هنگامی که به وسایط و مجاری رحمت منسوب میگردد، نام (شفاعت) به خود میگیرد. <ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 1، ص 259.</ref> | شفاعت، در حقیقت همان مغفرت الهی است که وقتی به خداوند - که منبع و صاحب خیرها و رحمتها است نسبت داده میشود، با نام (مغفرت) خوانده میشود و هنگامی که به وسایط و مجاری رحمت منسوب میگردد، نام (شفاعت) به خود میگیرد. <ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 1، ص 259.</ref> | ||
بنابراین در شفاعت، شفیع میان خداوند و بنده گنهکار واسطه شده و سبب میشود که آمرزش و مغفرت الهی، شامل حال انسان گنهکار بشود. ممکن است این شفاعت در دنیا باشد و در همین دنیا مغفرت الهی شامل حال گنهکار گردد (مانند شفاعت توبه) و ممکن است در آخرت و روز رستاخیز باشد. | بنابراین در شفاعت، شفیع میان خداوند و بنده گنهکار واسطه شده و سبب میشود که آمرزش و مغفرت الهی، شامل حال انسان گنهکار بشود. ممکن است این شفاعت در دنیا باشد و در همین دنیا مغفرت الهی شامل حال گنهکار گردد (مانند شفاعت توبه) و ممکن است در آخرت و روز رستاخیز باشد. | ||
== شرایط شفاعت== | |||
== شرایط شفاعت == | |||
شفاعت اولیای الهی در روز قیامت برای گنهکاران و واسطه شدن آنان در رساندن رحمت، مغفرت و آمرزش الهی، بدون حساب نیست؛ بلکه اینکه کسانی مورد شفاعت قرار گیرند، متوقف بر شرایطی است که در آیات و روایات بیان شده است. | شفاعت اولیای الهی در روز قیامت برای گنهکاران و واسطه شدن آنان در رساندن رحمت، مغفرت و آمرزش الهی، بدون حساب نیست؛ بلکه اینکه کسانی مورد شفاعت قرار گیرند، متوقف بر شرایطی است که در آیات و روایات بیان شده است. | ||
=== رضایت خداوند:=== | |||
=== رضایت خداوند: === | |||
شفاعت، فیض مغفرت الهی است که مانند تمام فیوضات، از جانب خدا اعطا میشود و شفیعان اسباب و وسایط و مجاری این فیض هستند. فیاض و اعطا کننده این رحمت خداوند است. به همین جهت در آیات و روایات، شرط اصلی و اساسی شفاعت این است که مورد رضایت و پسند خداوند باشد. | شفاعت، فیض مغفرت الهی است که مانند تمام فیوضات، از جانب خدا اعطا میشود و شفیعان اسباب و وسایط و مجاری این فیض هستند. فیاض و اعطا کننده این رحمت خداوند است. به همین جهت در آیات و روایات، شرط اصلی و اساسی شفاعت این است که مورد رضایت و پسند خداوند باشد. | ||
=== مومن بودن شفاعت شونده === | === مومن بودن شفاعت شونده === | ||
گنهکارانی مورد شفاعت قرار میگیرند که گناهان آنان، اصل ایمان شان را به خطر نیفکنده باشد. به همین جهت در منابع دینی آمده است که کافر و مشرک در روز قیامت شفاعت نمیشوند و شفاعت شفیعان به حال آنان سودی نخواهد داشت. | گنهکارانی مورد شفاعت قرار میگیرند که گناهان آنان، اصل ایمان شان را به خطر نیفکنده باشد. به همین جهت در منابع دینی آمده است که کافر و مشرک در روز قیامت شفاعت نمیشوند و شفاعت شفیعان به حال آنان سودی نخواهد داشت. | ||
==«شفاعت» در قرآن == | == «شفاعت» در قرآن == | ||
شفاعت به همین عنوان حدود 30 مورد بحث شده است البته بحثها و اشارات دیگری به این مسأله بدون ذکر این عنوان نیز دیده میشود. | شفاعت به همین عنوان حدود 30 مورد بحث شده است البته بحثها و اشارات دیگری به این مسأله بدون ذکر این عنوان نیز دیده میشود. | ||
=== دستهبندی آیات مربوط به شفاعت === | === دستهبندی آیات مربوط به شفاعت === | ||
آیات مربوط به شفاعت در قرآن به چند گروه تقسیم میشود: | آیات مربوط به شفاعت در قرآن به چند گروه تقسیم میشود: | ||
==== آیات نافی شفاعت ==== | ==== آیات نافی شفاعت ==== | ||
گروه اول آیاتی است که به طور مطلق شفاعت را نفی میکنند، مانند: «أَنْفِقُوا مِمّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فیهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَة». <ref>بقره، آیه 254.</ref> و مانند: «وَ لایُقْبَلُ مِنْها شَفاعَة». <ref>بقره، آیه 48.</ref><br> | گروه اول آیاتی است که به طور مطلق شفاعت را نفی میکنند، مانند: «أَنْفِقُوا مِمّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فیهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَة». <ref>بقره، آیه 254.</ref> و مانند: «وَ لایُقْبَلُ مِنْها شَفاعَة». <ref>بقره، آیه 48.</ref><br> | ||
خط ۳۸: | خط ۴۵: | ||
گروه دوم آیاتی است که «شفیع» را منحصراً خدا معرفی میکند مانند: «ما لَکُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیّ وَ لا شَفیع»؛ (غیر از خدا ولی و شفیعی ندارید). <ref>سجده، آیه 4.</ref> | گروه دوم آیاتی است که «شفیع» را منحصراً خدا معرفی میکند مانند: «ما لَکُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیّ وَ لا شَفیع»؛ (غیر از خدا ولی و شفیعی ندارید). <ref>سجده، آیه 4.</ref> | ||
«قلْ لِلّهِ الشَّفاعَةُ جَمیعا»؛ (همه شفاعت ها مخصوص خدا است). <ref>زمر، آیه 44.</ref> | «قلْ لِلّهِ الشَّفاعَةُ جَمیعا»؛ (همه شفاعت ها مخصوص خدا است). <ref>زمر، آیه 44.</ref> | ||
==== آیات مشروط کننده شفاعت به اذن و فرمان خداوند ==== | ==== آیات مشروط کننده شفاعت به اذن و فرمان خداوند ==== | ||
گروه سوم آیاتی است که شفاعت را مشروط به اذن و فرمان خدا میکند مانند: «مَنْ ذَا الَّذی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاّ بِإِذْنِه»؛ (چه کسی میتواند جز به اذن خدا شفاعت نماید؟)<ref>، بقره، آیه 255</ref> <br> | گروه سوم آیاتی است که شفاعت را مشروط به اذن و فرمان خدا میکند مانند: «مَنْ ذَا الَّذی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاّ بِإِذْنِه»؛ (چه کسی میتواند جز به اذن خدا شفاعت نماید؟)<ref>، بقره، آیه 255</ref> <br> | ||
«وَ لاتَنْفَعُ الشَّفاعَةُ عِنْدَهُ إِلاّ لِمَنْ أَذِنَ لَه»؛ سبأ، آیه 23. (شفاعت جز برای کسانی که خدا اجازه دهد سودی ندارد). | «وَ لاتَنْفَعُ الشَّفاعَةُ عِنْدَهُ إِلاّ لِمَنْ أَذِنَ لَه»؛ سبأ، آیه 23. (شفاعت جز برای کسانی که خدا اجازه دهد سودی ندارد). | ||
==== آیات بیان شرایط شفاعت شونده ==== | ==== آیات بیان شرایط شفاعت شونده ==== | ||
گروه چهارم آیاتی است که شرائطی برای شفاعت شونده بیان کرده است، گاهی این شرط را رضایت و خشنودی خدا معرفی میکند، مانند:<br>«وَ لایَشْفَعُونَ إِلاّ لِمَنِ ارْتَضی». <ref>انبیاء، آیه 28.</ref>طبق این آیه شفاعت شفیعان منحصراً شامل حال کسانی است که به مقام «ارتضاء» یعنی پذیرفته شدن در پیشگاه خداوند، رسیدهاند.<br> | گروه چهارم آیاتی است که شرائطی برای شفاعت شونده بیان کرده است، گاهی این شرط را رضایت و خشنودی خدا معرفی میکند، مانند:<br>«وَ لایَشْفَعُونَ إِلاّ لِمَنِ ارْتَضی». <ref>انبیاء، آیه 28.</ref>طبق این آیه شفاعت شفیعان منحصراً شامل حال کسانی است که به مقام «ارتضاء» یعنی پذیرفته شدن در پیشگاه خداوند، رسیدهاند.<br> | ||
خط ۶۹: | خط ۷۸: | ||
آنچه در مورد روایات شفاعت آوردیم کمی از بسیار بود، که به خاطر نکات خاصی که متناسب با بحث ما در آنها بود انتخاب گردید، و گر نه روایات شفاعت به مرحله تواتر رسیده است. | آنچه در مورد روایات شفاعت آوردیم کمی از بسیار بود، که به خاطر نکات خاصی که متناسب با بحث ما در آنها بود انتخاب گردید، و گر نه روایات شفاعت به مرحله تواتر رسیده است. | ||
== اجماع بر شفاعت در احادیث اهل سنت == | == اجماع بر شفاعت در احادیث اهل سنت == | ||
یحیی بن شرف نووی شافعی» در شرح «صحیح مسلم» از «قاضی عیاض» دانشمند معروف اهل تسنن نقل میکند که میگوید: شفاعت متواتر است. <ref>شرح مسلم نووی»، جلد 3، صفحه 35 (دار الکتاب العربی، چاپ دوم، 1407 ه. ق)؛ «بحار الانوار»، جلد 3، صفحه 307.</ref> | یحیی بن شرف نووی شافعی» در شرح «صحیح مسلم» از «قاضی عیاض» دانشمند معروف اهل تسنن نقل میکند که میگوید: شفاعت متواتر است. <ref>شرح مسلم نووی»، جلد 3، صفحه 35 (دار الکتاب العربی، چاپ دوم، 1407 ه. ق)؛ «بحار الانوار»، جلد 3، صفحه 307.</ref> | ||
در کتاب «فتح المجید» تألیف «شیخ عبدالرحمن بن حسن» که از معروفترین کتب «وهابیت» است، و هم اکنون در بسیاری از مدارس دینی «حجاز» به عنوان یک کتاب درسی شناخته میشود، از «ابن قیم» چنین نقل شده: «احادیث در زمینه شفاعت مجرمان از ناحیه پیامبر(صلی الله علیه وآله) متواتر است، و صحابه و اهل سنت عموماً بر این موضوع اجماع دارند، و منکر آن را بدعتگذار میدانند و به او انتقاد میکنند و او را گمراه میشمرند. <ref>فتح المجید»، صفحه 211؛ «فتح الباری»، جلد 11، صفحه 429؛ «شرح زرقانی»، جلد 2، صفحه 45.</ref> | در کتاب «فتح المجید» تألیف «شیخ عبدالرحمن بن حسن» که از معروفترین کتب «وهابیت» است، و هم اکنون در بسیاری از مدارس دینی «حجاز» به عنوان یک کتاب درسی شناخته میشود، از «ابن قیم» چنین نقل شده: «احادیث در زمینه شفاعت مجرمان از ناحیه پیامبر(صلی الله علیه وآله) متواتر است، و صحابه و اهل سنت عموماً بر این موضوع اجماع دارند، و منکر آن را بدعتگذار میدانند و به او انتقاد میکنند و او را گمراه میشمرند. <ref>فتح المجید»، صفحه 211؛ «فتح الباری»، جلد 11، صفحه 429؛ «شرح زرقانی»، جلد 2، صفحه 45.</ref> | ||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
# تفسیر نمونه، آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی، دار الکتب الإسلامیه، چاپ پنجاه و پنجم، ج 1، ص 273.<br> | |||
# تفسیر نمونه، آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی، دار الکتب الإسلامیه، چاپ پنجاه و پنجم، ج 1، ص 277. | |||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | |||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] | ||