شایسته‌سالاری: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۴۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ ژوئن ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
بنا بر نگاه دینی علاوه بر این که خود داوطلبین باید به نفع اصلح کنار بروند، مردم هم موظف به برترگزینی و انتخاب اصلح هستند؛ و نیز اگر شخصی وظیفه گماردن مسئولین را بر عهده دارد، رعایت اصلح‌بودن منصوب، واجب و لازم است و تخطی از این معیار خیانت به خدا و پیامبر است، چرا که مسئولیت‌ها جزء امانات هستند وَ اِنَّما هِیَ فی عُنُقِکَ اَمانَة؛ و نسبت به این امانات الهی باید امانت‌داری و حفظ امانت کرد و آیهٔ شریفه‌ «اِنَّ اللهَ یَأمُرُکُم من تُؤَدُّوا الاَمانٰتِ‌ اِلىٰ‌ اَهلِها»، فقط درباره امانت‌های مادّیِ محسوس نیست و این امانت مهمّ معنوی - مسئولیّت - مصداق برتر آنها است.<br>
بنا بر نگاه دینی علاوه بر این که خود داوطلبین باید به نفع اصلح کنار بروند، مردم هم موظف به برترگزینی و انتخاب اصلح هستند؛ و نیز اگر شخصی وظیفه گماردن مسئولین را بر عهده دارد، رعایت اصلح‌بودن منصوب، واجب و لازم است و تخطی از این معیار خیانت به خدا و پیامبر است، چرا که مسئولیت‌ها جزء امانات هستند وَ اِنَّما هِیَ فی عُنُقِکَ اَمانَة؛ و نسبت به این امانات الهی باید امانت‌داری و حفظ امانت کرد و آیهٔ شریفه‌ «اِنَّ اللهَ یَأمُرُکُم من تُؤَدُّوا الاَمانٰتِ‌ اِلىٰ‌ اَهلِها»، فقط درباره امانت‌های مادّیِ محسوس نیست و این امانت مهمّ معنوی - مسئولیّت - مصداق برتر آنها است.<br>


بیانی که امیر بیان (علیه‌السلام)دراین‌ارتباط دارند، این‌گونه است: وَ إِنَّ عَمَلَكَ لَيْسَ لَكَ بِطُعْمَةٍ وَ لَكِنَّهُ فِي عُنُقِكَ أَمَانَةٌ وَ أَنْتَ مُسْتَرْعًى لِمَنْ فَوْقَكَ لَيْسَ لَكَ أَنْ تَفْتَاتَ فِي رَعِيَّةٍ وَ لَا تُخَاطِرَ إِلَّا بِوَثِيقَةٍ وَ فِي يَدَيْكَ مَالٌ مِنْ مَالِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَنْتَ مِنْ خُزَّانِهِ حَتَّى تُسَلِّمَهُ إِلَيَّ وَ لَعَلِّي أَلَّا أَكُونَ شَرَّ وُلَاتِكَ لَكَ وَ السَّلَام<ref>(نهج‌البلاغه، نامه ۵)</ref> حكمرانى براى تو طعمه نيست، بلكه امانتى است بر عهده‌‏ات، و از تو خواسته‌‏اند دستور ما فوق خود را رعايت نمايى. تو را حقّى نيست كه در امور رعيت به دلخواهت رفتار كنى، و جز به اعتماد به فرمانى كه تو را مى‏رسد به كار بزرگى دست بزنى. مالى از مال خداى بزرگ در اختيار توست، و تو از جمله خزانه‌‏داران او هستى تا آن را به من تحويل دهى. اميد است من از بدترين واليان براى تو نباشم، و السلام.
بیانی که امیر بیان (علیه‌السلام)دراین‌ارتباط دارند، این‌گونه است: وَ إِنَّ عَمَلَكَ لَيْسَ لَكَ بِطُعْمَةٍ وَ لَكِنَّهُ فِي عُنُقِكَ أَمَانَةٌ وَ أَنْتَ مُسْتَرْعًى لِمَنْ فَوْقَكَ لَيْسَ لَكَ أَنْ تَفْتَاتَ فِي رَعِيَّةٍ وَ لَا تُخَاطِرَ إِلَّا بِوَثِيقَةٍ وَ فِي يَدَيْكَ مَالٌ مِنْ مَالِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَنْتَ مِنْ خُزَّانِهِ حَتَّى تُسَلِّمَهُ إِلَيَّ وَ لَعَلِّي أَلَّا أَكُونَ شَرَّ وُلَاتِكَ لَكَ وَالسَّلَام<ref>(نهج‌البلاغه، نامه ۵)</ref> حكمرانى براى تو طعمه نيست، بلكه امانتى است بر عهده‌‏ات، و از تو خواسته‌‏اند دستور ما فوق خود را رعايت نمايى. تو را حقّى نيست كه در امور رعيت به دلخواهت رفتار كنى، و جز به اعتماد به فرمانى كه تو را مى‏رسد به كار بزرگى دست بزنى. مالى از مال خداى بزرگ در اختيار توست، و تو از جمله خزانه‌‏داران او هستى تا آن را به من تحويل دهى. اميد است من از بدترين واليان براى تو نباشم، و السلام.


== احادیث شایسته‌سالاری ==
== ادله شایسته‌سالاری ==
شایسته‌سالاری علاوه بر بداهت عقلی بر متون نقلی هم استناد دارد که برخی از احادیث و روایات  از منابع فریقین نقل می‌شود:
شایسته‌سالاری علاوه بر بداهت عقلی بر متون نقلی هم استناد دارد که برخی از احادیث و روایات  از منابع فریقین نقل می‌شود:
=== ضرورت شایسته‌گزینی و شایسته‌سالاری ===
=== ضرورت شایسته‌گزینی و شایسته‌سالاری ===
خط ۲۰: خط ۲۰:
• إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُكُم أَن تُؤَدُّوا الأَماناتِ إِلىٰ أَهلِها وَإِذا حَكَمتُم بَينَ النّاسِ أَن تَحكُموا بِالعَدلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمّا يَعِظُكُم بِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كانَ سَميعًا بَصيرًا<ref>)  نسا، ۵۸)</ref>  خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحبانش بدهید! و هنگامی که میان مردم داوری می‌کنید، به عدالت داوری کنید! خداوند، اندرزهای خوبی به شما می‌دهد! خداوند، شنوا و بیناست.<br>• أَ فَمَنْ يَهْدي إِلَي الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لا يَهِدِّي إِلاَّ أَنْ يُهْدي فَما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ<ref>يونس،35.</ref> يا كسي كه هدايت به‌سوی حق می‌کند براي پيروي شایسته‌تر است، يا آن كس كه خود هدايت نمی‌شود مگر هدايتش كنند؟ شما را چه می‌شود، چگونه داوري می‌کنید؟!<br>روایات شایسته‌سالاری
• إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُكُم أَن تُؤَدُّوا الأَماناتِ إِلىٰ أَهلِها وَإِذا حَكَمتُم بَينَ النّاسِ أَن تَحكُموا بِالعَدلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمّا يَعِظُكُم بِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كانَ سَميعًا بَصيرًا<ref>)  نسا، ۵۸)</ref>  خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحبانش بدهید! و هنگامی که میان مردم داوری می‌کنید، به عدالت داوری کنید! خداوند، اندرزهای خوبی به شما می‌دهد! خداوند، شنوا و بیناست.<br>• أَ فَمَنْ يَهْدي إِلَي الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لا يَهِدِّي إِلاَّ أَنْ يُهْدي فَما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ<ref>يونس،35.</ref> يا كسي كه هدايت به‌سوی حق می‌کند براي پيروي شایسته‌تر است، يا آن كس كه خود هدايت نمی‌شود مگر هدايتش كنند؟ شما را چه می‌شود، چگونه داوري می‌کنید؟!<br>روایات شایسته‌سالاری


• قال اميرالمؤمنين (عليه‌السلام): «أيهَا النَّاسُ! إنَّ أحَقَّ النَّاسِ بِهَذَا الامرِ أقوَاهُم عَلَيهِ وَ أعلَمُهُم بِأمرِ اللّهِ فِيهِ فَإن شَغَبَ شَاغِبٌ أُستُعتِبَ فَإن أبَي قُوتِلَ»؛<ref>نهج‌البلاغه، خ 173.</ref>اي مردم! سزاوارترين اشخاص به خلافت، كسي است كه در تحقق حكومت، نيرومندتر و در علم به فرمان خدا، آگاه‌تر باشد، تا اگر آشوبگري فتنه كرد، به حق بازگردانده شود و اگر سر باز زد، با او مبارزه شود.<br>• حضرت علی (علیه‌السلام): مَن أحسَنَ الكِفايَةَ استَحَقَّ الوِلايَةَ<ref>(غررالحکم: 8692)</ref>  امام على (علیه‌السلام): هر كس باکفایت شد، سزاوار ولايت است.
• قال اميرالمؤمنين (عليه‌السلام): «أيهَا النَّاسُ! إنَّ أحَقَّ النَّاسِ بِهَذَا الامرِ أقوَاهُم عَلَيهِ وَ أعلَمُهُم بِأمرِ اللّهِ فِيهِ فَإن شَغَبَ شَاغِبٌ أُستُعتِبَ فَإن أبَي قُوتِلَ»؛<ref>نهج‌البلاغه، خ 173.</ref>اي مردم! سزاوارترين اشخاص به خلافت، كسي است كه در تحقق حكومت، نيرومندتر و در علم به فرمان خدا، آگاه‌تر باشد، تا اگر آشوبگري فتنه كرد، به حق بازگردانده شود و اگر سر باز زد، با او مبارزه شود.<br>•
حضرت علی (علیه‌السلام): مَن أحسَنَ الكِفايَةَ استَحَقَّ الوِلايَةَ<ref>(غررالحکم: 8692)</ref>  امام على (علیه‌السلام): هر كس باکفایت شد، سزاوار ولايت است.


=== عاقبت عدم رعایت شایسته‌سالاری ===
=== عاقبت عدم رعایت شایسته‌سالاری ===
• امام علي (علیه‌السلام): مَن رُفِعَ بلا كِفايَةٍ وُضِعَ بلا جِنايَةٍ<ref>(غررالحکم: 8613)</ref> امام على (علیه‌السلام): هر كه را بدون كفايت بالا بردند، بدون گناه به زير كشند. <br>• رسول‌اللّه (صلی‌الله‌ علیه‌ و‌آله‌ وسلّم): «مَا وَلَّت أُمَةٌ رَجُلاً قَطُّ أَمرَهَا وَ فِيهِم أعلَمُ مِنهُ إلا لَم يزَل أمرُهُم يذهَبُ سَفَالاً حَتَّي يرجِعُوا إلَي مَا تَرَكُوا»؛<ref>ابو صادق سليم بن قيس الهلالى العامرى الكوفى، كتاب سلیم بن قيس الهلالى، تحقيق الشيخ محمّدباقر الانصارى الزنجانى الخوئينى قم، نشر الهادى، 1416، ط. الثانية، ج 2، ص 938، 898، 699، 651 / ابومنصور طبرسى، الاحتجاج، تحقيق ابراهيم بهادرى و محمّد هادى به (تهران، دارالاسوة للطباعة و النشر، 1416)، ط. الثانية، ج 1، ص 360؛ ج 2، ص 66؛التعجب من أغلاط العامة  ج۱ ص۵۸؛ مستدرک‌الوسائل  ج۱۱ ص۳۰.</ref> هر كس عهده‌دار امامت قومي گردد، درحالی‌که فردي شايسته‌تر از وي در آن قوم باشد، آن قوم پيوسته در حال سقوط خواهد بود، مگر اينكه برگردند و سراغ آن فرد شايسته بروند.<br>• قال رسول‌اللّه (صلی‌الله‌ علیه‌ و‌آله‌ وسلّم): «رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ قَالَ: مَنْ أَمَّ قَوْماً وَ فِيهِمْ مَنْ هُوَ أَعْلَمُ مِنْهُ وَ أَفْقَهُ لَمْ يَزَلْ أَمْرُهُمْ إِلَى سقال [سَفَالٍ] إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ . »؛<ref>المحاسن  ج۱ ص۹۳، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال  ج۱ ص۲۰۶، علل الشرایع  ج۲ ص۳۲۶، تهذيب الأحكام  ج۳ ص۵۶، أعلام الدین  ج۱ ص۴۰۰، الوافي  ج۸ ص۱۱۷۳، وسائل الشیعة  ج۸ ص۳۴۶، بحار الأنوار  ج۸۵ ص۸۸.</ref> هر كه بر قومى رهبرى كند و در ميان آنان داناترى دين‌شناس‌تر باشد كار آن قوم پيوسته تا روز رستاخيز رو به تباهى رود.
• امام علي (علیه‌السلام): مَن رُفِعَ بلا كِفايَةٍ وُضِعَ بلا جِنايَةٍ<ref>(غررالحکم: 8613)</ref> امام على (علیه‌السلام): هر كه را بدون كفايت بالا بردند، بدون گناه به زير كشند. <br>• رسول‌اللّه (صلی‌الله‌ علیه‌ و‌آله‌ وسلّم): «مَا وَلَّت أُمَةٌ رَجُلاً قَطُّ أَمرَهَا وَ فِيهِم أعلَمُ مِنهُ إلا لَم يزَل أمرُهُم يذهَبُ سَفَالاً حَتَّي يرجِعُوا إلَي مَا تَرَكُوا»؛<ref>ابو صادق سليم بن قيس الهلالى العامرى الكوفى، كتاب سلیم بن قيس الهلالى، تحقيق الشيخ محمّدباقر الانصارى الزنجانى الخوئينى قم، نشر الهادى، 1416، ط. الثانية، ج 2، ص 938، 898، 699، 651 / ابومنصور طبرسى، الاحتجاج، تحقيق ابراهيم بهادرى و محمّد هادى به (تهران، دارالاسوة للطباعة و النشر، 1416)، ط. الثانية، ج 1، ص 360؛ ج 2، ص 66؛التعجب من أغلاط العامة  ج۱ ص۵۸؛ مستدرک‌الوسائل  ج۱۱ ص۳۰.</ref> هر كس عهده‌دار امامت قومي گردد، درحالی‌که فردي شايسته‌تر از وي در آن قوم باشد، آن قوم پيوسته در حال سقوط خواهد بود، مگر اينكه برگردند و سراغ آن فرد شايسته بروند.<br>
• قال رسول‌اللّه (صلی‌الله‌ علیه‌ و‌آله‌ وسلّم): «رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ قَالَ: مَنْ أَمَّ قَوْماً وَ فِيهِمْ مَنْ هُوَ أَعْلَمُ مِنْهُ وَ أَفْقَهُ لَمْ يَزَلْ أَمْرُهُمْ إِلَى سقال [سَفَالٍ] إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ . »؛<ref>المحاسن  ج۱ ص۹۳، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال  ج۱ ص۲۰۶، علل الشرایع  ج۲ ص۳۲۶، تهذيب الأحكام  ج۳ ص۵۶، أعلام الدین  ج۱ ص۴۰۰، الوافي  ج۸ ص۱۱۷۳، وسائل الشیعة  ج۸ ص۳۴۶، بحار الأنوار  ج۸۵ ص۸۸.</ref> هر كه بر قومى رهبرى كند و در ميان آنان داناترى دين‌شناس‌تر باشد كار آن قوم پيوسته تا روز رستاخيز رو به تباهى رود.
=== ذم پذیرش مسئولیت بدون شایستگی ===
=== ذم پذیرش مسئولیت بدون شایستگی ===
• پیامبر اکرم (صلی‌الله‌ علیه‌ و‌آله‌ وسلّم) فرمودند: مَنْ تَوَلّي عَمَلا وَ هُوَيَعْلَمُ أنَّهُ لَيْسَ لَهُ بِأهْل، فَلْيتُبَّوَءُ مَقْعَدُهُ مِنَ النّارِ<ref>تاريخ إلاسلام، ج 101ـ120، ص 285؛</ref> هر كه رياست و مسئوليتي را بپذيرد و بداند كه اهليّت آن را ندارد، ـ در قبر و قيامت ـ جايگاه او پر از آتش خواهد شد.<br>• عَنِ اَلْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام)يَقُولُ: مَنْ خَرَجَ يَدْعُو اَلنَّاسَ وَ فِيهِمْ مَنْ هُوَ أَفْضَلُ مِنْهُ فَهُوَ ضَالٌّ مُبْتَدِعٌ وَ مَنِ اِدَّعَى اَلْإِمَامَةَ مِنَ اَللَّهِ وَ لَيْسَ بِإِمَامٍ فَهُوَ كَافِرٌ<ref>الغيبة (للنعمانی) ج۱ ص۱۱۵ و مستدرک‌الوسائل ج۱۱ ص۲۹</ref>. هرکسی كه بیاید و مردم را به خود فرابخواند كه بیایید امامت من را قبول بكنید درحالی‌که «و فیهم من هو افضل منه» بین مردم یك كسی بهتر از آن هست آدم گمراهی است كه بدعت در دین درست كرده است «فهو ضالٌ مبتدع».<br>• الإمامُ الصّادقُ (علیه‌السلام): مَن دعـا النـاسَ إلى نفسِه و فيهِم مَن هُو أعلمُ مِنه فهُو مُبْتَدِعٌ ضالٌّ<ref>فقه الرضا (علیه‌السلام)ج۱ ص۳۸۳؛ تحف‌العقول  ج۱ ص۳۷۵؛ بحار الأنوار  ج۲ ص۳۰۸؛ بحار الأنوار  ج۷۵ ص۲۵۹؛ عوالم العلوم  ج۲۰ ص۸۳۳؛ مستدرک‌الوسائل  ج۱۱ ص۲۹.</ref>. امام صادق (علیه‌السلام): هر كه مردم را به خود فراخواند، حال آن كه در ميان آنان داناتر و عالم‌تر از او هست، بدعت‌گذاری گمراه است.<br>• عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ عَنْ أَبِیهِ ع قَالَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ مَنْ ضَرَبَ النَّاسَ بِسَيْفِهِ وَ دَعَاهُمْ إِلَى نَفْسِهِ وَ فِي الْمُسْلِمِينَ مَنْ هُوَ أَعْلَمُ مِنْهُ فَهُوَ ضَالٌّ مُتَكَلِّفٌ<ref>الكافي- ط الاسلامية الشيخ الكليني  جلد : 5 صفحه : 27 تفسیر العیاشی  ج۲ ص۸۵؛تفسیر البرهان  ج۲ ص۷۵۹؛بحار الأنوار  ج۹۷ ص۲۶؛مستدرک‌الوسائل  ج۱۱ ص۲۹.</ref><br>.
• پیامبر اکرم (صلی‌الله‌ علیه‌ و‌آله‌ وسلّم) فرمودند: مَنْ تَوَلّي عَمَلا وَ هُوَيَعْلَمُ أنَّهُ لَيْسَ لَهُ بِأهْل، فَلْيتُبَّوَءُ مَقْعَدُهُ مِنَ النّارِ<ref>تاريخ إلاسلام، ج 101ـ120، ص 285؛</ref> هر كه رياست و مسئوليتي را بپذيرد و بداند كه اهليّت آن را ندارد، ـ در قبر و قيامت ـ جايگاه او پر از آتش خواهد شد.<br>
 
• عَنِ اَلْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام)يَقُولُ: مَنْ خَرَجَ يَدْعُو اَلنَّاسَ وَ فِيهِمْ مَنْ هُوَ أَفْضَلُ مِنْهُ فَهُوَ ضَالٌّ مُبْتَدِعٌ وَ مَنِ اِدَّعَى اَلْإِمَامَةَ مِنَ اَللَّهِ وَ لَيْسَ بِإِمَامٍ فَهُوَ كَافِرٌ<ref>الغيبة (للنعمانی) ج۱ ص۱۱۵ و مستدرک‌الوسائل ج۱۱ ص۲۹</ref>. هرکسی كه بیاید و مردم را به خود فرابخواند كه بیایید امامت من را قبول بكنید درحالی‌که «و فیهم من هو افضل منه» بین مردم یك كسی بهتر از آن هست آدم گمراهی است كه بدعت در دین درست كرده است «فهو ضالٌ مبتدع».<br>
• قال رسول‌اللّه (صلی‌الله‌ علیه‌ و‌آله‌ وسلّم): «مَن تَقَدَّمَ عَلَي قَومٍ مِنَ المُسلِمِينَ وَ هُوَ يرَي أنَّ فِيهِم مَن هُوَ أفضَلُ مِنهَ، فَقَد خَانَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ المُسلِمِينَ»<ref>عبدالحسين محمّد امينى نجفى، الغدير فى الكتاب و السنة و الادب، قم، مركز الغدير للدراسات الاسلاميه، بى‌تا، ج 8، ص 411، تمهید الأوائل وتلخیص الدلائل، محمد بن الطیب باقلانی، ج۱، ص۴۸۶ . الحياة با ترجمه احمد آرام، ج‏۲، ص: ۵۸۶.</ref>؛هر كس عهده‌دار امامت قومی گردد، درحالی‌که می‌داند كه فردی شایسته‌تر از وی در آن قوم وجود دارد، به خدا و رسولش و به مسلمانان خیانت كرده است.<br>• الإمامُ عليٌّ (عليه السلام) : مَن رُفِعَ بلا كِفايَةٍ وُضِعَ بلا جِنايَةٍ<ref>غررالحکم: 8613</ref> کسي که بدون شايستگي (مقامش) بالا رود، بدون جرم پايين کشيده شود.<br>
• الإمامُ الصّادقُ (علیه‌السلام): مَن دعـا النـاسَ إلى نفسِه و فيهِم مَن هُو أعلمُ مِنه فهُو مُبْتَدِعٌ ضالٌّ<ref>فقه الرضا (علیه‌السلام)ج۱ ص۳۸۳؛ تحف‌العقول  ج۱ ص۳۷۵؛ بحار الأنوار  ج۲ ص۳۰۸؛ بحار الأنوار  ج۷۵ ص۲۵۹؛ عوالم العلوم  ج۲۰ ص۸۳۳؛ مستدرک‌الوسائل  ج۱۱ ص۲۹.</ref>. امام صادق (علیه‌السلام): هر كه مردم را به خود فراخواند، حال آن كه در ميان آنان داناتر و عالم‌تر از او هست، بدعت‌گذاری گمراه است.<br>
• عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ عَنْ أَبِیهِ(علیه‌السلام)قَالَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ(صلی‌الله‌ علیه‌ و‌آله‌ وسلّم)قَالَ مَنْ ضَرَبَ النَّاسَ بِسَيْفِهِ وَ دَعَاهُمْ إِلَى نَفْسِهِ وَ فِي الْمُسْلِمِينَ مَنْ هُوَ أَعْلَمُ مِنْهُ فَهُوَ ضَالٌّ مُتَكَلِّفٌ<ref>الكافي- ط الاسلامية الشيخ الكليني  جلد : 5 صفحه : 27 تفسیر العیاشی  ج۲ ص۸۵؛تفسیر البرهان  ج۲ ص۷۵۹؛بحار الأنوار  ج۹۷ ص۲۶؛مستدرک‌الوسائل  ج۱۱ ص۲۹.</ref><br> هر كه شمشير به روى مردم بكشد و آنان را به سوى خود فراخواند در صورتى كه در ميان ايشان كسى وجود دارد كه از وى داناتر است، چنان كس گمراه و متكلف مى‌‏باشد.
• قال رسول‌اللّه (صلی‌الله‌ علیه‌ و‌آله‌ وسلّم): «مَن تَقَدَّمَ عَلَي قَومٍ مِنَ المُسلِمِينَ وَ هُوَ يرَي أنَّ فِيهِم مَن هُوَ أفضَلُ مِنهَ، فَقَد خَانَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ المُسلِمِينَ»<ref>عبدالحسين محمّد امينى نجفى، الغدير فى الكتاب و السنة و الادب، قم، مركز الغدير للدراسات الاسلاميه، بى‌تا، ج 8، ص 411، تمهید الأوائل وتلخیص الدلائل، محمد بن الطیب باقلانی، ج۱، ص۴۸۶ . الحياة با ترجمه احمد آرام، ج‏۲، ص: ۵۸۶.</ref>؛هر كس عهده‌دار امامت قومی گردد، درحالی‌که می‌داند كه فردی شایسته‌تر از وی در آن قوم وجود دارد، به خدا و رسولش و به مسلمانان خیانت كرده است.<br>
• الإمامُ عليٌّ (عليه السلام) : مَن رُفِعَ بلا كِفايَةٍ وُضِعَ بلا جِنايَةٍ<ref>غررالحکم: 8613</ref> کسي که بدون شايستگي (مقامش) بالا رود، بدون جرم پايين کشيده شود.<br>
حاصل روایاتی كه نقل شد به‌روشنی دالّ بر این است كه ردای امامت و رهبری جامعه تنها بر اندام شایسته‌ترین و تواناترین فرد برازنده است و هر كس غیر وی متصدّی این منصب گردد، غاصب این مسند است و جامعه‌ای كه زمام رهبری آن به دست فردی غیر آن شخصیت شایسته باشد، در مسیر تباهی و پسرفت گام می‌نهد. ازاین‌رو، در صورت تحقق چنین غصبی، بر مردم لازم است كه این منصب را از غاصب بازستانده، به فردی كه شایسته این منصب، و این مسئولیت تنها حق اوست، بازگردانند.
حاصل روایاتی كه نقل شد به‌روشنی دالّ بر این است كه ردای امامت و رهبری جامعه تنها بر اندام شایسته‌ترین و تواناترین فرد برازنده است و هر كس غیر وی متصدّی این منصب گردد، غاصب این مسند است و جامعه‌ای كه زمام رهبری آن به دست فردی غیر آن شخصیت شایسته باشد، در مسیر تباهی و پسرفت گام می‌نهد. ازاین‌رو، در صورت تحقق چنین غصبی، بر مردم لازم است كه این منصب را از غاصب بازستانده، به فردی كه شایسته این منصب، و این مسئولیت تنها حق اوست، بازگردانند.
=== لزوم پذیرش حکومت بر کسانی که شرایط را دارند ===
=== لزوم پذیرش حکومت بر کسانی که شرایط را دارند ===
confirmed
۲٬۱۹۰

ویرایش